12 nThứ Năm n Ngày 22/5/2025 QUỐC TẾ Các nguồn tin cho biết, khi đàm phán rơi vào bế tắc vì những lằn ranh đỏ mà hai bên vạch ra, kế hoạch B của Iran có thể là chuyển sang Trung Quốc và Nga. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại giữa Bắc Kinh và Washington cùng với việc Mátxcơva đang bận bịu với chiến dịch quân sự ở Ukraine khiến phương án dự phòng này trở nên mong manh. “Kế hoạch B là tiếp tục chiến lược như trước khi tiến trình đàm phán bắt đầu. Iran sẽ tránh leo thang căng thẳng, nhưng sẵn sàng tự vệ. Chiến lược này cũng bao gồm việc củng cố quan hệ với các đồng minh như Nga và Trung Quốc”, một quan chức cấp cao của Iran cho biết. Ngày 20/5, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei bác bỏ yêu cầu của Mỹ về việc ngừng làm giàu uranium, gọi đây là đòi hỏi “thái quá và vô lý”, đồng thời cảnh báo tiến trình đàm phán khó có cơ hội đạt được kết quả. Sau 4 vòng đàm phán nhằm kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, hai bên vẫn còn nhiều trở ngại lớn chưa thể vượt qua. Tehran từ chối chuyển toàn bộ kho uranium làm giàu cấp độ cao ra nước ngoài và không chấp nhận thỏa hiệp về chương trình tên lửa đạn đạo của mình, các quan chức Iran và châu Âu cho biết. Sự thiếu tin tưởng giữa hai bên sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 càng khiến Iran tin rằng họ cần phải nhận được cam kết của Washington sẽ không phá vỡ thỏa thuận trong tương lai. Các lãnh đạo Iran đang phải xử lý hàng loạt khủng hoảng, từ thiếu năng lượng và nước, đồng nội tệ mất giá mạnh, các đồng minh khu vực suy yếu, đến nguy cơ bị Israel tấn công các cơ sở hạt nhân. Từ khi ông Trump khôi phục chiến dịch gây áp lực tối đa lên Tehran, các nguồn tin nói rằng giới lãnh đạo Iran “không có lựa chọn tốt hơn” ngoài việc đàm phán để tiến tới một thỏa thuận mới, nhằm tránh tình trạng hỗn loạn kinh tế trong nước và nguy cơ đe dọa chế độ. Các cuộc biểu tình nổ ra trên toàn quốc trong những năm gần đây cho thấy Cộng hòa Hồi giáo dễ bị tổn thương trước cơn thịnh nộ của dư luận và các lệnh trừng phạt từ phương Tây. “Nếu không dỡ bỏ trừng phạt để cho phép bán dầu tự do và tiếp cận các nguồn quỹ, nền kinh tế Iran sẽ không thể phục hồi”, một quan chức Iran nói. CON ĐƯỜNG CHÔNG GAI Bà Wendy Sherman, cựu Thứ trưởng Ngoại giao từng dẫn đầu nhóm đàm phán Mỹ ký thỏa thuận hạt nhân giữa Tehran và 6 cường quốc, cho rằng không thể thuyết phục Tehran từ bỏ chương trình hạt nhân và ngừng làm giàu uranium, dù đó là điều lý tưởng. “Điều đó nghĩa là các bên sẽ đi vào bế tắc, và chúng ta sẽ phải đối mặt với nguy cơ chiến tranh. Thành thật mà nói, tôi không nghĩ ông Trump mong muốn như vậy, vì ông ấy đã tranh cử với hình ảnh một tổng thống yêu chuộng hòa bình”, bà nói. Hàng chục tổ chức kinh tế then chốt của Iran, bao gồm ngân hàng trung ương và công ty dầu khí quốc gia, bị trừng phạt từ năm 2018, với cáo buộc “hỗ trợ khủng bố hoặc phổ biến vũ khí”. Khi được hỏi về các lựa chọn của Iran nếu đàm phán thất bại, bà Sherman cho rằng Tehran có thể sẽ “tiếp tục né tránh trừng phạt và bán dầu, chủ yếu cho Trung Quốc, có thể cả Ấn Độ và một số nước khác”. Trung Quốc, khách hàng dầu mỏ chính của Iran, giúp Tehran duy trì nền kinh tế trong những năm qua. Tuy nhiên, sức ép gia tăng từ Tổng thống Trump lên các tổ chức thương mại và tàu chở dầu Trung Quốc đe dọa cả ngành dầu khí Iran. Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc và Nga chỉ có thể hỗ trợ Iran ở chừng mực nhất định. Trung Quốc đòi hỏi mức chiết khấu cao khi mua dầu Iran và có thể ép giá thêm khi nhu cầu dầu toàn cầu suy giảm. Nếu đàm phán sụp đổ, cả Bắc Kinh và Mátxcơva cũng khó có thể bảo vệ Iran khỏi các lệnh trừng phạt đơn phương từ Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Pháp, Anh và Đức, dù không tham gia trực tiếp tiến trình đàm phán Mỹ - Iran, cũng cảnh báo sẽ tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc nếu không sớm đạt được thỏa thuận. Theo nghị quyết Liên Hợp Quốc liên quan thỏa thuận hạt nhân năm 2015, nhóm E3 (Anh, Pháp, Đức) có thời gian đến ngày 18/10 năm nay để kích hoạt “cơ chế khôi phục trừng phạt” trước khi nghị quyết hết hiệu lực. Một số nhà ngoại giao cho rằng, các nước E3 có thể thực hiện điều này vào tháng 8 nếu không đạt được thỏa thuận thực chất vào thời điểm đó. Các nhà ngoại giao cho rằng, để đạt được thỏa thuận trước thời hạn đó, kịch bản tốt nhất là phải có một khuôn khổ chính trị ban đầu như năm 2013, trong đó hai bên đưa ra một số nhượng bộ cụ thể ngay lập tức, rồi sau đó tiến tới đàm phán chi tiết hơn. “Không có lý do gì để nghĩ rằng có thể làm nhanh hơn năm 2013, nhất là khi các điều kiện và tình hình địa - chính trị hiện nay phức tạp hơn nhiều”, một quan chức cấp cao châu Âu nhận định. THU LOAN (theo Reuters, CNN) Khi tiến trình đàm phán giữa Mỹ và Iran đang gặp nhiều khó khăn, các nguồn tin cho biết giới lãnh đạo ở Tehran không có kế hoạch dự phòng rõ ràng nào nếu đối thoại với Washington thất bại. Tình báo Mỹ phát hiện Israel chuẩn bị tấn công cơ sở hạt nhân Iran CNN dẫn lời nhiều quan chức Mỹ nắm được thông tin tình báo cho biết, Mỹ tin rằng Israel đang có những bước chuẩn bị cho một cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Một nguồn tin nói rằng, khả năng Israel tấn công cơ sở hạt nhân của Iran “đã tăng lên đáng kể trong vài tháng gần đây”. Nguồn tin này nói thêm rằng khả năng xảy ra cuộc tấn công sẽ cao hơn nếu Mỹ đạt được thỏa thuận với Iran mà không buộc Tehran từ bỏ toàn bộ lượng uranium mà họ đang có. Theo CNN, thông tin tình báo mới được thu thập dựa trên những phát biểu công khai và trao đổi riêng tư của các quan chức cấp cao Israel, cũng như qua nghe lén thiết bị liên lạc và quan sát về hoạt động di chuyển quân sự của Israel. Hai nguồn tin cho biết, Mỹ quan sát thấy Israel di chuyển vũ khí và hoàn tất một cuộc tập trận trên không. Tổng thống Pháp sắp thăm Việt Nam Nhận lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Phu nhân sẽ thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam từ ngày 25 - 27/5, Bộ Ngoại giao thông báo. Việt Nam và Pháp thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1973. Bề dày lịch sử quan hệ và hợp tác sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực đã tạo cơ sở vững chắc đưa quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược từ năm 2013, nhân kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Tháng 10/2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm thăm chính thức Pháp và hai nước ra Tuyên bố chung về việc nâng cấp quan hệ Việt Nam - Pháp lên Đối tác chiến lược toàn diện. Pháp trở thành nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) đầu tiên có quan hệ ở mức cao nhất với Việt Nam. Hai nước duy trì nhiều cơ chế hợp tác song phương đa dạng, phối hợp chặt chẽ, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn, tổ chức quốc tế. Pháp hiện là đối tác thương mại châu Âu lớn thứ năm của Việt Nam, với kim ngạch thương mại năm 2024 đạt 5,42 tỷ USD. Pháp đứng thứ 16/147 quốc gia và lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 700 dự án đầu tư còn hiệu lực, tổng số vốn đầu tư đăng ký đạt 3,95 tỷ USD. Việt Nam có 20 dự án đầu tư tại Pháp với tổng vốn đăng ký đạt 38,93 triệu USD. Tổng thống Emmanuel Macron là người có thiện cảm với Việt Nam và yêu thích ẩm thực Việt Nam. Ông đã đón cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm chính thức Pháp tháng 3/2018. Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm chính thức Pháp tháng 11/2021; Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm thăm chính thức Pháp tháng 10/2024. THU LOAN Bộ trưởng Nông nghiệp Nhật từ chức giữa bê bối gạo Sáng 21/5, ông Taku Eto từ chức Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, sau khi hứng nhiều phản ứng dữ dội vì phát biểu gây tranh cãi rằng ông không mua gạo vì ông nhận được quá nhiều gạo từ những người ủng hộ. Phát biểu này gây khó chịu trong dư luận Nhật Bản khi người dân đang gặp khó khăn vì phải mua gạo với giá quá cao. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba quyết định bổ nhiệm cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi thay thế ông Eto làm Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản, Kyodo dẫn nguồn tin từ chính phủ cho biết. Bê bối này gây thêm khó khăn cho Thủ tướng Ishiba trước cuộc bầu cử của Thượng viện vào mùa hè này, khi sự ủng hộ của dư luận đối với nội các hiện tại đã giảm xuống mức thấp nhất từ khi ông nhậm chức vào cuối năm ngoái. Ông Eto là thành viên nội các đầu tiên của Thủ tướng Ishiba rời nhiệm sở vì bê bối. Dù Thủ tướng Ishiba trước đó cho phép ông tiếp tục giữ chức vụ, nhưng áp lực dư luận ngày càng lớn. Sai lầm của ông Eto xảy ra ngay sau khi Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản quyết định lấy thêm gạo từ kho dự trữ khẩn cấp để đưa ra thị trường. Giá gạo hiện nay ở Nhật Bản đã tăng gấp đôi so với một năm trước đó, vì thời tiết khắc nghiệt ảnh hưởng đến mùa vụ và người dân tích trữ. Ông Eto được biết đến là một trong những chuyên gia hàng đầu về chính sách nông nghiệp trong đảng cầm quyền và từng giữ chức bộ trưởng nông nghiệp dưới thời Thủ tướng Shinzo Abe. THU LOAN (theo Kyodo) Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei (phải) và Tổng thống Mỹ Donald Trump ẢNH: AP Kế hoạch B nào cho Iran nếu đàm phán với Mỹ thất bại?
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==