3 n Thứ Tư n Ngày 21/5/2025 THỜI SỰ Tiếp tục chương trình kỳ họp, sáng 20/5, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội tờ trình dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi). Tờ trình nhấn mạnh, sau hơn 8 năm thi hành, tình hình đất nước đã có nhiều thay đổi lớn về mọi mặt nên quy định của Bộ luật Hình sự đã bộc lộ nhiều vướng mắc, bất cập. Theo Bộ luật Hình sự hiện hành, một hành vi phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình, việc áp dụng các mức hình phạt chỉ có một trong ba lựa chọn, ranh giới giữa các mức hình phạt tù có thời hạn với tù chung thân và tử hình là không rõ ràng. Trong nhiều trường hợp, việc lựa chọn và áp dụng hình phạt rất khó khăn, có thể dẫn đến tùy nghi, đặc biệt việc áp dụng hình phạt tù chung thân hoặc tử hình. Do vậy, cần nghiên cứu bổ sung hình phạt nhằm mục đích nới rộng khung hình phạt tù chung thân với tử hình tại một số điều luật của Bộ luật Hình sự hiện hành để việc áp dụng hình phạt sẽ có nhiều lựa chọn hơn, mức định lượng để định khung hình phạt tử hình sẽ được đẩy lên cao hơn, qua đó gián tiếp giảm việc áp dụng hình phạt tử hình trên thực tế... Trên cơ sở đó, lần sửa đổi này bổ sung để thu hẹp hình phạt tử hình. Qua đó, dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội) đối với 8/18 tội danh (44,44%) có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành. Cụ thể gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội vận chuyển trái phép chất ma tuý; tội tham ô tài sản; tội nhận hối lộ; tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược. Đồng thời, dự kiến bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 10/18 tội danh còn duy trì hình phạt tử hình; sửa đổi một số quy định khác liên quan đến hình phạt tử hình: Bổ sung trường hợp không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người có HIV đã chuyển giai đoạn AIDS, đang có nhiễm trùng cơ hội… CÂN NHẮC VIỆC BỎ HÌNH PHẠT TỬ HÌNH ĐỐI VỚI TỘI THAM Ô, NHẬN HỐI LỘ Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh, có 2 loại ý kiến khác nhau. Trong đó, loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình như đề xuất của Chính phủ. Loại ý kiến thứ hai tán thành chủ trương tiếp tục xem xét bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh còn hình phạt này trong Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, việc xem xét bỏ hình phạt này ở tội danh nào trong lần sửa đổi, bổ sung này cần cân nhắc, tránh tác động tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm. Theo đó, đề nghị cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Theo ông Tùng, đa số ý kiến trong ủy ban tán thành với loại ý kiến thứ hai. Về hiệu lực thi hành, cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí thời điểm luật dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 nhằm kịp thời thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, đồng thời, kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Chiều cùng ngày, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở tổ về dự án này. LUÂN DŨNG Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 8/18 tội danh có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành. Cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp ẢNH: QH Nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô, tội nhận hối lộ, tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Đề xuất bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh Sẽ có thay đổi về cho vay đặc biệt với lãi suất 0%? Sáng 20/5, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng. Trình bày tờ trình, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự luật đề xuất chuyển thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm, không có tài sản bảo đảm từ Thủ tướng Chính phủ về Ngân hàng Nhà nước. Theo bà Hồng, mục tiêu của đề xuất này nhằm rút ngắn quy trình, đảm bảo phản ứng nhanh trong bối cảnh khẩn cấp, tăng tính chủ động cho Ngân hàng Nhà nước và đảm bảo an ninh hệ thống tổ chức tín dụng. Đề xuất này cũng phù hợp với chủ trương phân cấp, phân quyền trong cải cách hành chính và được nhiều cơ quan chức năng thống nhất ủng hộ. Trình bày thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh sự cần thiết ban hành luật, nhằm đảm bảo tính minh bạch, khách quan, hợp hiến và khả thi trong hoạt động của các tổ chức tín dụng. Về cơ chế cho vay đặc biệt với lãi suất 0% và không có tài sản bảo đảm, cơ quan thẩm tra đồng tình với đề xuất chuyển thẩm quyền quyết định từ Thủ tướng Chính phủ sang Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị quy định rõ ràng tiêu chí, điều kiện cho vay, trình tự thủ tục và cơ chế kiểm soát để phòng ngừa rủi ro và tổn thất. Đồng thời, cần sửa đổi các quy định liên quan để đồng bộ với thẩm quyền mới của Ngân hàng Nhà nước. LUÂN DŨNG CHUYỆN HÔM NAY Đề xuất này, nếu được Quốc hội thông qua, sẽ đánh dấu một bước đi thận trọng nhưng cần thiết trong tiến trình cải cách tư pháp, phù hợp với xu hướng nhân đạo hóa pháp luật hình sự và hội nhập quốc tế. Tử hình là hình phạt nghiêm khắc nhất trong hệ thống pháp luật, được áp dụng đối với những hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, gây hậu quả lớn cho xã hội. Tuy nhiên, hình phạt này đặt ra không ít vấn đề, nhất là trong bối cảnh yêu cầu về tư pháp nhân đạo và đảm bảo quyền con người ngày càng được đề cao. Tử hình không chỉ loại bỏ cơ hội sửa chữa sai lầm cho người phạm tội, mà còn mang lại nỗi đau không nguôi cho thân nhân của họ. Đặc biệt, khi hệ thống tư pháp chưa thể loại trừ hoàn toàn khả năng xét xử oan sai, hình phạt tử hình, đôi khi tạo ra những rủi ro nhất định. Gần 20 năm trước, ông Hàn Đức Long, thôn Yên Lý, xã Phúc Sơn, huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang, bị kết án tử hình trong vụ án giết người, hiếp dâm trẻ em ở Bắc Giang. Trải qua nhiều cấp xét xử, ông Hàn Đức Long một mực kêu oan nhưng phán quyết tử hình vẫn không thay đổi. Khó có thể kể hết những đau đớn, mất mát mà bản thân ông Long và gia đình phải gánh chịu. Thật may, sau một hành trình kêu oan dài đằng đẵng, tới tháng 12/2016, ông Long được trả tự do theo quyết định đình chỉ bị can, đình chỉ vụ án. Tháng 4/2017, TAND cấp cao tại Hà Nội chính thức tổ chức xin lỗi công khai đối với ông Hàn Đức Long sau 11 năm tù dưới thân phận tử tù. Theo báo cáo của Chính phủ, hơn 8 năm thi hành, Bộ luật Hình sự hiện hành đã bộc lộ nhiều vướng mắc, bất cập. Trong đó, một số hành vi phạm tội có thể bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Song ranh giới giữa các mức hình phạt tù có thời hạn với tù chung thân và tử hình không rõ ràng. Trong nhiều trường hợp, việc lựa chọn và áp dụng hình phạt rất khó khăn, có thể dẫn đến tùy nghi, đặc biệt việc áp dụng hình phạt tù chung thân hoặc tử hình. Thực tiễn thời gian qua cho thấy, một số tội danh có tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội không cần thiết phải duy trì hình phạt tử hình. Bên cạnh đó, Tòa án không áp dụng hình phạt tử hình đối với các tội danh như: Tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh”, hoặc ít áp dụng như: Tội “tham ô tài sản”, Tội “nhận hối lộ”… Điều này cho thấy, với những tội danh trên có thể xem xét chuyển sang hình phạt chung thân không giảm án, vừa bảo đảm cách ly vĩnh viễn người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội mà vẫn đáp ứng được yêu cầu phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm. Trên thế giới, hiện có 104 quốc gia đã xóa bỏ hình phạt tử hình, có 28 quốc gia tuy pháp luật còn quy định nhưng trên thực tế không còn áp dụng, 8 quốc gia đã xóa bỏ hình phạt tử hình trên thực tế nhưng sẽ áp dụng trong một vài trường hợp bất khả kháng (như tội phạm chiến tranh). Còn 55 quốc gia vẫn duy trì hình phạt tử hình và thi hành án tử hình. Với Việt Nam, trong giai đoạn hiện nay, chưa thể xóa bỏ hoàn toàn án tử hình, bởi điều kiện kinh tế - xã hội, nhận thức cộng đồng và tính răn đe vẫn là những yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, việc giảm dần số lượng tội danh có khung hình phạt tử hình, đồng thời mở rộng các hình thức xử lý nghiêm khắc nhưng nhân đạo hơn - như tù chung thân không xét giảm án - là xu hướng phù hợp, hướng tới một nền tư pháp nhân văn và tiến bộ. V.K Thu hẹp án tử TIẾP THEO TRANG 1
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==