10 nThứ Tư n Ngày 21/5/2025 ĐỜI SỐNG QUY TRÌNH ĐỂ HẠ CÁNH KHẨN CẤP Mới đây, trên một chuyến bay của Hãng hàng không Vietnam Airlines (VNA) từ Hà Nội đến Frankfurt (Đức), một hành khách 61 tuổi đã bị khó thở do thiếu oxy. Để ngăn tình hình diễn biến thêm nghiêm trọng, tổ bay đã quyết định hạ cánh khẩn cấp tại sân bay Erzurum (Thổ Nhĩ Kỳ) để cấp cứu. Được biết, trong 2 năm qua, chỉ riêng VNA đã có 6 lần máy bay phải hạ cánh khẩn cấp trên hành trình trước tình trạng nguy kịch của hành khách. Lãnh đạo một hãng hàng không nội địa nhẩm tính: “Nhiên liệu bổ sung do bay lệch tuyến, vòng lại, hoặc tiếp tục hành trình từ sân bay không theo kế hoạch; phí hạ cất cánh khẩn cấp tại sân bay, phí bay qua phát sinh thêm; phí phục vụ mặt đất tại sân bay (có thể thêm phí hỗ trợ y tế, nhân sự hỗ trợ hành khách, chi phí xe cấp cứu và dịch vụ y tế địa phương)”. Vị này còn nói rằng, đó là chưa kể chậm chuyến và gián đoạn dây chuyền khai thác (trễ giờ đến, trễ chuyến kế tiếp của tàu bay hoặc tổ bay, có thể phải thay tổ bay nếu vượt giới hạn thời gian làm việc). Theo đó, tổng chi phí, nếu thêm cả chi phí kỹ thuật có thể lên tới 40 nghìn USD/chuyến (khoảng 1 tỷ đồng). Không chỉ VNA, các hãng hàng không Việt Nam khác như Vietjet Air (VJC) và Bamboo Airways (BAV) cũng đã nhiều lần hạ cánh khẩn cấp bởi nhiều lý do. Trên thế giới thậm chí có trường hợp phải hạ cánh khẩn cấp để nữ hành khách sinh con… Mới đây, một phụ nữ đã sinh con trên chuyến bay của hãng hàng không giá rẻ Ryanair (lộ trình từ Bỉ đến Tây Ban Nha), khiến máy bay phải hạ cánh khẩn cấp tại Pháp. Điều đặc biệt là trong đội ngũ hỗ trợ ca sinh nở “trên 9 tầng mây” có bà Kathleen Depoorter - một nghị sĩ Quốc hội Bỉ và con trai bà - một bác sĩ. Sân bay Tân Sơn Nhất (TPHCM) từng tiếp nhận 1 pha hạ cánh khẩn cấp của máy bay thuộc hãng hàng không Emirates, sau khi một phụ nữ 32 tuổi người Philippines bất ngờ sinh non khi thai kỳ mới chỉ kéo dài 28 tuần. Sau đó, cả 2 mẹ con đã được đưa đến Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ (TPHCM) để chăm sóc y tế. Sản phụ sinh con trên không tại Việt Nam (năm 2016) là chị Nguyễn Thị Ngọc Nga, hành khách trên chuyến bay từ TPHCM đi Đà Nẵng của hãng hàng không Jetstar Pacific (nay là Pacific Airlines - thuộc VNA). Ông Lâm Quang Tiến, GĐ Truyền thông hãng hàng không Vietravel Airlines (VAG) chia sẻ, khi phát hiện hành khách gặp vấn đề sức khỏe, đội ngũ tiếp viên sẽ ngay lập tức phát thông báo tới toàn bộ hành khách để tìm bác sĩ, nhân viên y tế, hộ lý… nhằm sơ cứu cho người bệnh. Nếu không tìm được ai, tiếp viên sẽ trực tiếp xử lý tình bằng những kỹ năng sơ cứu cơ bản đã được huấn luyện như hồi sức tim phổi (CPR), xử lý ngừng thở… Trong lúc này, tiếp viên trưởng sẽ liên tục cập nhật tình hình cho cơ trưởng. Nếu tình trạng hành khách chuyển biến nặng, bắt buộc phải hạ cánh khẩn cấp, cơ trưởng sẽ báo với trung tâm điều hành bay của hãng để xin chuyển hướng và liên lạc với đài kiểm soát không lưu tại sân bay gần nhất. Sau khi máy bay hạ cánh, đội ngũ nhân viên tại sân bay sẽ tiếp nhận cấp cứu và đưa hành khách vào bệnh viện nhanh nhất có thể. Dù vậy, ông Trịnh Hồng Quang- nguyên Phó TGĐ VNA chia sẻ, chi phí phát sinh hay quy trình phức tạp không là gì khi so sánh với sinh mạng của hành khách. Một chuyến bay gián đoạn có thể được phục hồi, nhưng một sinh mạng mất đi không thể lấy lại được. Vì vậy, sự an toàn và sức khỏe của hành khách luôn là ưu tiên hàng đầu của các hãng hàng không. MỘT SỐ HÃNG TRANG BỊ KHỬ RUNG TIM TRÊN MÁY BAY Hạ cánh khẩn cấp không chỉ là trách nhiệm đạo đức, mà còn là nguyên tắc, chuẩn mực được ban hành bởi Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), và được chấp nhận rộng rãi trên toàn thế giới. ICAO quy định, mỗi hãng bay thương mại đều phải đảm bảo có quy trình ứng phó y tế trên không rõ ràng, bao gồm: Đào tạo sơ cứu cơ bản cho tiếp viên, chuẩn bị túi y tế (first aid kit) và hộp cứu thương nâng cao (emergency medical kit) - trong đó phải có đủ dụng cụ hỗ trợ trong các tình huống như suy hô hấp, sốc phản vệ hoặc tim ngừng đập. Nếu tình trạng sức khỏe của hành khách không chuyển biến tích cực, việc hạ cánh khẩn cấp tại sân bay gần nhất trên hành trình là điều bắt buộc thực hiện. Ngoài ra, tại nhiều hãng bay quốc tế như Emirates, Singapore Airlines hay Lufthansa, tiếp viên không chỉ được huấn luyện kỹ năng sơ cứu mà còn được hướng dẫn phối hợp trực tiếp với bác sĩ mặt đất qua sóng radio hoặc vệ tinh - thông qua dịch vụ như MedAire hoặc Stat-MD để đánh giá tình trạng bệnh và quyết định hạ cánh. Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) từ năm 2004 đã yêu cầu tất cả các chuyến bay thương mại dài hơn 250 dặm (khoảng 400 km) phải trang bị máy khử rung tim tự động (AED) - thiết bị cứu sống trong trường hợp hành khách bị ngừng tim đột ngột. Tại Việt Nam, tuy chưa có quy định bắt buộc trang bị AED trên mọi chuyến bay, nhưng một số hãng hàng không như VNA và BAV đã chủ động triển khai trang bị này trên các đường bay dài. Các tiếp viên của VNA đều được đào tạo về sơ cấp cứu, trong đó những tiếp viên có chứng chỉ sẽ được sử dụng máy khử rung tim trong trường hợp khẩn cấp. Bên cạnh đó, việc nâng chuẩn đào tạo y tế cho tiếp viên cũng đang được Cục Hàng không Việt Nam từng bước cập nhật, theo hướng tiệm cận khung tiêu chuẩn ICAO và FAA. VIỆT KHÔI Thỉnh thoảng, lại xuất hiện thông tin máy bay hạ cánh khẩn cấp vì lý do y tế; mỗi sự vụ như vậy gây tốn kém cả tỷ đồng. Nhưng ít người biết, đây là quy định quốc tế mang tính nhân đạo bắt buộc các hãng bay phải thực hiện. Một hành khách trên chuyến bay VNA từ Nhật Bản - TPHCM được đưa tới bệnh viện cấp cứu, sau khi máy bay hạ cánh khẩn cấp tại Đài Loan (Trung Quốc) ẢNH: VNA Mới đây, ông Nguyễn Đăng Sơn (57 tuổi) ở khu phố Vũ Dương, phường Bồng Lai (thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh) là một học viên tham gia lớp bình dân học vụ số do tổ chức Đoàn ở địa phương tổ chức. Tại lớp học, ông được hỗ trợ sử dụng dịch vụ công trực tuyến để làm các thủ tục giấy tờ hành chính trên điện thoại. Ông được hướng dẫn cụ thể và thực hành trực tiếp trên điện thoại nên có thể thao tác các kỹ năng khá thành thục. “Tôi cảm thấy rất tiện lợi, không phải đi lại và mất nhiều thời gian khi biết sử dụng dịch vụ công trực tuyến trên điện thoại để làm các thủ tục hành chính. Trước kia, do có tuổi, tôi lại ít hiểu biết về công nghệ nên việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến gặp khó khăn nhất định”, ông Sơn chia sẻ. Ông Sơn cho biết thêm, tại lớp bình dân học vụ số, ông cũng được lực lượng Công an hỗ trợ cách nhận biết các thủ đoạn lừa đảo trên mạng và biện pháp phòng tránh. Đây là nội dung thiết thực với ông và những người dân tham gia lớp học, bởi thời gian qua, các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng diễn ra phức tạp, tinh vi. Những người có tuổi như ông sẽ rất dễ bị mất tiền từ các thủ đoạn lừa đảo trên mạng. Tương tự, vài ngày trước, anh Trịnh Đăng Tâm ở phường Phù Lương, thị xã Quế Võ cũng tham gia lớp bình dân học vụ số của tổ chức Đoàn. Trước kia, anh cũng có biết về dịch vụ công trực tuyến. Tuy nhiên, khi tham gia lớp học, anh có hiểu biết sâu hơn về làm các thủ tục hành chính qua mạng, đồng thời anh có thêm nhiều kiến thức và kỹ năng để phòng ngừa các thủ đoạn lừa đảo trên mạng xã hội. Anh Nguyễn Bảo Đại, Phó Bí thư Tỉnh Đoàn Bắc Ninh cho biết, từ tháng 3/2025, Tỉnh Đoàn Bắc Ninh đã thành lập các đội hình “Bình dân học vụ số” do thanh niên làm nòng cốt. Toàn tỉnh Bắc Ninh đã có 8 Ban Chỉ đạo cấp huyện, thị xã, thành phố và 121 Ban chỉ đạo cấp xã của tổ chức Đoàn, Hội với 385 đội hình thanh niên ‘Bình dân học vụ số’ cấp cơ sở được thành lập. Các đội hình bình dân học vụ số đã thu hút gần 4.000 thanh niên tham gia là cán bộ Đoàn có kiến thức về công nghệ làm lực lượng nòng cốt và làm việc theo chế độ kiêm nhiệm, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình và khả năng truyền đạt, hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng công nghệ số. Các lớp bình dân học vụ số được cơ sở Đoàn ở Bắc Ninh tổ chức linh hoạt trong cộng đồng dân cư, thanh niên có giáo viên hướng dẫn. Nội dung lớp học tập trung chủ yếu vào hỗ trợ người dân và thanh thiếu nhi các kiến thức, kỹ năng cơ bản về công nghệ thông tin; hướng dẫn dịch vụ công trực tuyến và tương tác với chính quyền qua nền tảng số, cài đặt chữ ký số công cộng, xác thực điện tử VneID, phòng tránh bị lừa đảo trên mạng. Đến nay, các cơ sở Đoàn ở tỉnh Bắc Ninh đã tổ chức 45 lớp cho gần 7.000 người dân và thanh niên. “Hoạt động bình dân học vụ số của tổ chức Đoàn thể hiện tinh thần tiên phong của tuổi trẻ Bắc Ninh trong việc chuyển đổi số và chủ động tham gia vào những công việc lớn của tỉnh”, anh Đại chia sẻ. NGUYỄN THẮNG Bình dân học vụ số ở Bắc Ninh Thời gian qua, các cơ sở Đoàn ở Bắc Ninh đã mở hàng chục lớp bình dân học vụ số để hỗ trợ người dân và thanh niên về chuyển đổi số và phòng tránh lừa đảo trên mạng. Lớp học bình dân học vụ số của Tỉnh Đoàn Bắc Ninh Những cú hạ cánh tiền tỷ cứu người Nếu không khai báo trung thực về tình trạng thai kỳ, hành khách có thể bị phạt rất nặng trong trường hợp sinh con và buộc máy bay phải hạ cánh khẩn cấp.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==