Rùnæ àöcå cùnæ gênì 3 triïuå ngûúiâ möiî nùm, giïtë chïtë túiá 138.000 ngûúiâ va â khiïnë nhiïuì ngûúiâ khacá tanâ têtå vônh viïnî . Thñ nghiïmå tû å thên cuaã öng Friede coá thï í giupá àûa àïnë mötå loaiå thuöcë giaiã àöcå phö í quatá àï í trung hoaâ cacá chêtë àöcå nayâ . “Töi thûcå sû å tû å haoâ khi lamâ àûúcå àiïuì gò ào á cho nhên loaiå , àï í taoå nïn sû å khacá biïtå cho nhûnä g ngûúiâ ma â töi co á le ä se ä khöng bao giúâ gùpå ”, öng Friede noiá . THAÂNH LONG (theo nypost.com) Chuã nhêåt 18/5/2025 6 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ n PHATÁ HIÏNÅ CA Á SÊUË DÛÚIÁ CÖNË G Thaânh phöë Oviedo úã bang Florida (Myä) àaä àùng bûác aãnh lïn Facebook cho thêëy con caá sêëu àûúåc cöng nhên chuåp laåi bùçng camera àiïìu khiïín tûâ xa, àang ài daåo trong àûúâng öëng. “Baån yïu noá ngay tûâ caái nhòn àêìu tiïn vaâ giúâ noá àaä quay trúã laåi! Trong cuöåc kiïím tra àõnh kyâ àûúâng öëng dûúái Àaåi löå Lockwood, chuáng töi phaát hiïån ra ngûúâi baån cuãa chuáng ta àaä quay trúã laåi, àang thû giaän dûúái àoá. Ngoaâi ra, àûúâng öëng vêîn töët. Khöng bõ roâ ró”, baâi àùng cho biïët. Trûúcá ào,á thanâ h phö ë àa ä chia se ã video vïì mötå con ca á sêuë trong cunâ g hï å thönë g cönë g vaoâ nùm 2023. “Chuná g töi khöng chùcæ àêy co á phaiã cunâ g mötå con ca á sêuë khöng, nhûng duâ sao no á cunä g rêtë thu á võ”, cacá quan chûcá viïtë . THUÂY ANH (theo upi.com) n DÏ NGANÁ G ÀÛÚN G TAY ÀUA XE ÀAPÅ Mötå vênå àönå g viïn àua xe àapå ngûúiâ New Zealand tham gia giaiã Giro d’Italia cuaã chêu Êu suytá gùpå tai nanå khi con dï hoang cunä g muönë tham gia cuöcå àua. Vaoâ Chu ã Nhêtå (11/5) taiå Albania, anh Dion Smith àang ú ã chùnå g thû á ba cuaã cuöcå àua thò thêyë mötå àanâ dï nho ã bïn canå h àûúnâ g. Anh Smith di chuyïní sang bïn phaiã àï í traná h chuná g, nhûng mötå con dï àaä lao xuönë g àûúnâ g va â chayå thùnè g vï ì xe àapå cuaã anh. Àoanå video cho thêyë con dï nhayã lïn khöng trung vaâ chamå vaoâ baná h sau xe cuaã anh Smith vaâ tiïpë tucå chayå . Anh Smith cöë gùnæ g giû ä thùng bùnç g va â tiïpë tucå àapå xe, du â bõ hêtë nheå ra khoiã àûúnâ g. Anh àaä hoanâ thanâ h chùnå g àua ú ã võ trñ thûá 124, khoanã g 15 phutá sau ngûúiâ vï ì nhêtë la â Mads Pedersen. “Töi tûúnã g con choá hoang, nhûng hoaá ra ú ã àêy nhiïuì dï hún”, anh Smith noiá vúiá cacá phoná g viïn taiå vacå h àñch. THUÂY ANH (theo cyclingnews.com) n TÛ Å TIÏM NOCÅ ÀÖCÅ RÙNÆ VAO NGÛÚI Àïí chïë taåo thuöëc giaãi àöåc, möåt nhaâ nghiïn cûáu vïì boâ saát hoåc ngûúâi Myä àaä daânh hai thêåp kyã àïí tûå tiïm hún 650 muäi noåc rùæn vaâo ngûúâi. Khöng nhûäng vêåy, öng coân àïí nhûäng loaâi rùæn nguy hiïím, nhû rùæn höí mang vaâ rùæn mamba, cùæn mònh hún 200 lêìn. Theo möåt nghiïn cûáu àûúåc cöng böë tuêìn trûúác, höîn húåp göìm hai khaáng thïí cuãa öng vaâ möåt loaåi thuöëc chöëng viïm àaä baão vïå nhûäng con chuöåt tiïëp xuác vúái noåc àöåc chïët ngûúâi cuãa 13 loaâi rùæn vaâ möåt söë con khoãi saáu loaâi rùæn khaác. Àï í àûúcå biïtë thïm vïì banã dõch cuaã Steve Bradbury, trong 5 nùm qua (2019-2024) töi àaä cöë gùnæ g tòm kiïmë tû â nhiïuì nguönì . Nhûng, àaná g tiïcë la â banã dõch cuaã öng àa ä baná hïtë tû â lêu, cacá thû viïnå ú ã Bùcæ Êu cunä g nhû cacá nha â sacá h trïn manå g àïuì khöng co,á phaiã nhú â con gaiá tòm mûúnå ú ã British Library, töi múiá biïtë àûúcå mötå sö ë thöng tin cênì thiïtë nhêtë àï í giúiá thiïuå trong sacá h “Nhêtå ky á trong tuâ bùnç g tiïnë g nûúcá ngoaiâ ” (sûu têmì va â giúiá thiïuå ) àûúcå xuêtë banã thaná g 3/2025. Thêtå tònh cú,â vaoâ mötå ngayâ cuöië thaná g 4 vûaâ qua, töi may mùnæ kïtë nöië àûúcå vúiá dõch giaã Steve Bradbury hiïnå àang nghó hûu úã My.ä Mùcå du â khöng conâ dõch thuêtå va â nghiïn cûuá vùn hocå nûaä ma â àa ä chuyïní sang mötå bö å mön múiá la â höiå hoaå song Steve Bradbury cunä g vui veã danâ h thúiâ gian chia seã vúiá töi mötå sö ë àiïuì vï ì banã dõch Poems from the Prison Diary of Ho Chi Minh cuaã öng. Chó sau mötå ngayâ , öng cho biïtë àa ä liïn lacå vúiá giamá àöcë Tinfish (núi xuêtë banã banã dõch cuaã öng) àaä nghó hûu àïí hoiã vï ì sacá h in. Trong khi chúâ tra ã lúiâ tû â ba â êyë , öng gûiã cho töi file word 49 baiâ thú dõch vaâ lúiâ giúiá thiïuå cuaã cuönë sacá h. Röiì öng cunä g khöng quanã ngaiå thúiâ gian, lucå tòm ky á ûcá àï í tra ã lúiâ nhûnä g àiïuì khacá ma â töi quan têm. Tra ã lúiâ cêu hoiã cuaã töi “Öng biïtë àïnë Ngucå trung nhêtå ky á cuaã Hö ì Chñ Minh khi naoâ va â vò sao öng dõch noá sang tiïnë g Anh?” öng viïtë : “Töi bõ löi cuönë thûcå hiïnå banã dõch Nhêtå ky á trong tuâ khi àang laâ nghiïn cûuá sinh tiïnë sô chuyïn nganâ h tiïnë g Trung taiå Àaiå hocå Hawaii vaâ tònh cúâ tòm thêyë mötå banã in cuaã Ngucå trung nhêtå ky,á àûúcå xuêtë banã taiå Bùcæ Kinh. Trûúcá ào,á qua cacá banã dõch thú tûå do cuaã Ngucå trung nhêtå ky á ma â töi àûúcå àocå (tapå chñ vùn hocå , tuyïní têpå thú va â tiïuí sû ã Hö ì Chñ Minh xuêtë hiïnå tû â cuöië thêpå niïn 60 – VXQ), töi cûá nghô Höì Chñ Minh àaä viïtë cacá baiâ thú bùnç g tiïnë g Viïtå hoùcå tiïnë g Quan Thoaiå theo thïí thú tû å do. Mötå ly á do khacá khiïnë töi dõch cuönë sacá h nayâ la â vò töi hïtë sûcá ngûúnä g mö å taiâ ûná g biïnë va â lonâ g nhên àaoå cuaã Bacá Hö ì (nguyïn vùn: “Uncle Ho’s resourcefulness and humanity”) àönì g thúiâ töi rêtë tiïcë rùnç g trûúcá tiïn laâ ngûúiâ Phapá , sau àoá la â ngûúiâ My ä àa ä tû â chöië trao traã àöcå lêpå cho Viïtå Nam khi hoå co á cú höiå , khiïnë rêtë nhiïuì sinh manå g àaä mêtë trong nhiïuì thêpå ky ã chiïnë tranh àïë quöcë vö nghôa”. Töi gûiã öng mötå baiâ viïtë cuaã mònh vï ì cacá banã dõch thú Höì Chñ Minh sang tiïnë g Anh (vúiá 8 banã kï í ca ã phiïn banã cuaã öng), Steve Bradbury noiá co á biïtë mötå sö ë ào,á trû â banã dõch cuaã nha â thú ngûúiâ Anh, John Birtwhistle vaâ cuaã nhaâ thú ngûúiâ My,ä Kenneth Rexroth. Vï ì Kenneth Rexroth, öng viïtë : “Töi khöng biïtë Kenneth Rexroth àaä dõch Bacá Hö ì (nguyïn vùn: Uncle Ho)! Mùcå du â töi àa ä nghiïn cûuá rêtë nhiïuì vï ì Rexroth va â viïtë mötå sö ë baiâ vï ì banã dõch One Hundred Poems from the Chinese (100 baiâ thú tû â Trung Quöcë ) cuaã öng. Chñnh banã dõch àoá àa ä truyïnì camã hûná g cho töi hocå chû ä Haná cacá h àêy bönë mûúi nùm, nhûng töi hïtë sûcá sûnã g sötë khi biïtë rùnç g öng chûa bao giúâ thûcå sû å hocå chû ä Haná , ma â chó sûaã laiå cacá banã dõch hiïnå co á bùnç g tiïnë g Anh hoùcå dõch tûâ tiïnë g Phapá hoùcå tiïnë g Àûcá ”. Kenneth Rexroth àaä dõch 19 baiâ tûâ Nhêtå ky á trong tuâ àùng trong tapå chñ Avant-Garde nùm 1968 dûúiá tiïu àïì Poems Written While in Prison cunâ g vúiá lúiâ giúiá thiïuå vï ì Hö ì Chñ Minh vaâ sû å ra àúiâ cuaã têpå nhêtå ky,á song öng khöng noiá ro ä cacá baiâ thú àûúcå dõch tûâ banã nguönì naoâ . Steve Bradbury noiá thïm: “Töi nhênå ra khöng coá dõch giaã tiïnë g Anh naoâ tûnâ g àocå cacá baiâ thú göcë chû ä Haná ma â chó dõch tûâ banã dõch tiïnë g Viïtå hoùcå tiïnë g Phapá hoùcå chó àún gianã la â chùpæ va á cacá phiïn banã múiá tû â cacá dõch giaã tiïnë g Anh hiïnå co,á mötå thöng lïå kha á phö í biïnë trong cacá dõch giaã ngûúiâ My ä thï ë ky ã 20. Vúiá tû cacá h la â mötå hocå gia ã va â dõch giaã àêyì tham vonå g, töi húi bõ söcë vï ì àiïuì ào”á . - Öng bùtæ àêuì dõch Nhêtå ky á trong tuâ tû â khi conâ ú ã Hawaii? - Àuná g vêyå , töi bùtæ àêuì dõch tûâ khi àang hocå tiïnë sô taiå Hawaii (1995). Viïcå dõch bõ gacá laiå mötå vaiâ nùm khi töi viïtë luênå aná va â nghiïn cûuá viïtë baiâ àï í àûúcå thùng tiïnë . Nhûnä g baiâ thú Steve Bradbury dõch tû â Nhêtå ky á trong tuâ àûúcå in lênì àêuì tiïn trong tapå chñ Manoa: A Pacific Journal of International Writing nùm 1995. Tiïpë ào,á mötå sö ë baiâ dõch khacá in trong Atlanta Review, boundary 2 va â Translation Review. Trong thúiâ gian úã Hawaii, Steve Bradbury àaä dõch khoanã g mötå nûaã sö ë baiâ àûúcå chonå in trong tuyïní têpå dõch. Söë conâ laiå öng dõch tiïpë trong thúiâ gian gianã g dayå taiå trûúnâ g Àaiå hocå Trung têm Quöcë gia Àaiâ Loan. Cunâ g vúiá 49 baiâ thú àûúcå dõch sang thú tû å do tiïnë g Anh tûâ nguyïn banã chû ä Haná , Poems from the Prison Diary of Ho Chi Minh co á 5 trang giúiá thiïuå mötå cacá h vùnæ tùtæ tiïuí sû ã Hö ì Chñ Minh vaâ sûå ra àúiâ cuaã Nhêtå ky á trong tu.â Trong lúiâ giúiá thiïuå , Steve Bradbury nïu mötå nhênå xetá àaná g chu á y:á “Nhûnä g àöcå gia ã quen thuöcå vúiá Nhêtå ky á trong tu â tû â cacá banã dõch tiïnë g Anh trûúcá àêy co á thï í ngacå nhiïn khi thêyë Hö ì Chñ Minh khöng viïtë theo thïí thú tû å do. Taiå sao tacá gia ã chonå ú ã laiå “nha â tu”â theo phong cacá h cö í àiïní khi thú tûå do àa ä thõnh hanâ h trong söë cacá nha â vùn tiïnë g Trung caná h ta ã trong nhiïuì nùm vênî la â mötå bñ êní . Du â ly á do la â gò, chuná g ta cunä g thêyë may mùnæ öng àa ä lamâ vêyå , vò phênì lúná sûcá hêpë dênî cuaã Nhêtå ky á trong tuâ xuêtë phatá tû â niïmì vui àûúcå chûná g kiïnë sû å dñ domã va â taiâ ûná g biïnë ma â nha â cacá h manå g Viïtå Nam nayâ àa ä sû ã dunå g va â chönë g laiå truyïnì thönë g chñnh thûcá cuaã Trung Quöcë ngay caã khi öng phaiã àöië mùtå vúiá nhûnä g àiïuì kiïnå sönë g thûúnâ g khunã g khiïpë trong nhaâ tuâ Trung Quöcë ”. Theo Steve Bradbury “Sûå chùtå che ä vïì vênì va â niïm luêtå cuaã thú Àûúnâ g khiïnë nhiïuì baiâ thú trong Nhêtå ky á trong tuâ khöng thïí dõch sang tiïnë g Anh búiã le ä Tiïnë g Anh laâ mötå ngön ngûä tûúng àöië ngheoâ vênì àiïuå va â kho á khùn thûcå sû å conâ nùmç ú ã viïcå lamâ cho vênì va â nhõp co á ve ã tû å nhiïn vaâ biïuí camã trong tiïnë g Anh nhû chuná g thûúnâ g co á trong ngön ngû ä co á thanh àiïuå va â giauâ vênì cuaã tiïnë g Haná va â tiïnë g Viïtå ”. Nhênå xetá ào á cuaã Steve Bradbury cunä g àa ä àûúcå Aileen Palmer, tacá gia ã cuaã banã dõch Nhêtå ky á trong tuâ tiïnë g Anh àêuì tiïn noiá àïnë : “Àï í co á àûúcå mötå tacá phêmí thûcå sû å tötë töi phaiã hiïuí vênì àiïuå cuaã banã göcë , àiïuì ma â banå khöng thïí biïtë , trû â khi banå biïtë ngön ngûä (tiïnë g Haná – VXQ) khaá tötë ”. Aileen Palmer cho biïtë ba â àa ä dõch Prison Diary tû â mötå banã dõch nghôa tûnâ g tû â tiïnë g Anh cuaã nha â xuêtë banã Ngoaiå vùn ú ã Ha â Nöiå àûúcå Malcolm Salmon, mötå ngûúiâ banå cuaã ba â chuyïní cho. Búiã vêyå , Aileen Palmer khöng thûcå sû å thêyë haiâ lonâ g vï ì “chêtë thú” trong banã dõch Prison Diary va â coi ào á chó la â mötå banã “diïnî giaiã ” (rendering) hún laâ mötå banã dõch thú theo àuná g nghôa cuaã tû â nayâ . Nùm 2012 Steve Bradbury cunä g nhùcæ laiå kho á khùn ào á trong baiâ viïtë “On translation of Prison Diary” àùng trong tapå chñ Translation review. Steve Bradbury “bêtå mñ” vïì baãn dõch [ VO Ä XUÊN QUÏË ] 5 nùm sau khi banã dõch Poems from the Prison Diary of Ho Chi Minh àûúcå Tinfish Press xuêtë banã ú ã Hawaii, banå àocå Viïtå Nam àûúcå biïtë thïm mötå dõch gia ãNhêtå kyá trong tuâ tiïnë g Anh laâ Steve Bradbury qua mötå baiâ viïtë do dõch giaã Thuyá Toanâ cöng bö ë ngayâ 22/05/2008 trïn baoá Cöng an nhên dên online. Co á àiïuì trong baiâ viïtë àoá tïn cuaã banã dõch bõ viïtë sai thanâ h “Prison Diary” vaâ nùm xuêtë banã cunä g khöng phaiã laâ “20 thaná g giïng – 2004” maâ la â 2003. Dõch giaã Steve Bradbury & Bòa banã dõch Poems from the Prison Diary of Ho Chi Minh (Anà h tû â trang caá nhên cuaã dõch gia)ã
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==