NHỮNG CỰU BINH GIÀ Ở ĐIỆN BIÊN Theo lời giới thiệu của Hội Cựu chiến binh tỉnh Điện Biên và Hội Cựu chiến binh thành phố Điện Biên Phủ, chúng tôi đến gặp cựu chiến binh Bùi Kim Điều năm nay đã 95 tuổi. Ông Điều quê ở Ninh Bình, nhập ngũ năm 1952 và chiến đấu trong Trung đoàn 165, Đại đoàn 312, hiện đang sinh sống ở trung tâm thành phố Điện Biên Phủ. Dù tuổi cao nhưng ông vẫn còn nhớ rất mạch lạc thời điểm ông tham gia chiến dịch. Trong 56 ngày đêm ở Điện Biên Phủ, ông là Tiểu đội phó tiểu đội thông tin, thuộc Đại đoàn 312. Đại đoàn của ông hành quân đường bộ từ Thanh Hóa lên Điện Biên trong 25 ngày ròng rã, chủ yếu đi vào ban đêm. Trong câu chuyện, ông nhớ nhất thời khắc anh em trong đơn vị chuyền tay nhau đọc thư Bác Hồ và lệnh động viên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp trước giờ phát pháo lệnh chiến đấu. “Tất cả lúc đó sục sôi khí thế quyết chiến”, ông Điều nhớ lại. Ông tả lại cảnh chiến trường mà ít có thước phim, tài liệu nào ghi hết được. Thời điểm hiện nay, sau hơn 70 năm, chiến trường năm xưa đã thành ruộng đồng xanh mướt và nhà cửa khang trang. “Các mũi tiến công phải luồn qua chiến hào dài hàng chục km được đào suốt ngày đêm. Nhiều đoạn, hào không đi giữa cánh đồng Mường Thanh mà phải len lỏi qua đồi, vượt suối để tránh pháo địch. Chúng tôi đào hào, xẻ núi mà đi. Có đêm, vừa đào vừa nghe tiếng bom nổ ầm trời, vậy mà không ai chùn bước”, ông Điều nói. Ông Điều cũng hồi tưởng lại những thời điểm khắc nghiệt nhất mà mình trực tiếp tham gia. “Đúng 17 giờ 5 phút chiều 13/3/1954, pháo binh ta đồng loạt nã đạn vào cứ điểm Him Lam. Bộ binh chia làm hai mũi đánh thốc vào đồi. Sau gần bốn tiếng đồng hồ, chúng tôi đã làm chủ hoàn toàn cả ba ngọn đồi, tiêu diệt hàng trăm lính lê dương, thu toàn bộ vũ khí của địch”, ông kể. Trong trận đánh cứ điểm Him Lam ấy, ông vẫn nhớ như in hình ảnh anh hùng Phan Đình Giót, đồng đội cùng Đại đoàn 312 với ông đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai, mở đường cho đơn vị xung phong tiêu diệt lô cốt cuối cùng trên đồi Him Lam. Chúng tôi may mắn được gặp thêm cựu chiến binh Phạm Đức Cư, 90 tuổi, từng là pháo thủ thuộc Tiểu đoàn 394 - Trung đoàn pháo cao xạ 367 hiện đang sinh sống tại Điện Biên Phủ. Sinh ra tại Thái Bình trong gia đình nông dân nghèo, năm 1949, ông đã nhập ngũ và sau đó được chọn đi học pháo cao xạ tại Trung Quốc. Cuối năm 1953, đơn vị của ông trở về nước mang theo mật danh “Trần Đình”, hành quân vượt núi rừng hiểm trở lên Tây Bắc để đánh cứ điểm Điện Biên Phủ. Đơn vị của ông là một trong những đơn vị trực tiếp đánh đồi A1 - cứ điểm quan trọng nhất của địch. “Trận A1 ác liệt lắm, đánh mãi mà không chiếm được. Phải đến đêm 6 rạng sáng 7/5, sau khi bộ đội ta cho nổ khối bộc phá 960kg, chúng tôi mới tổng xung phong, chiếm được toàn bộ đồi” - ông Cư kể lại. Ông Cư kể câu chuyện vận chuyển pháo vào trận địa - khâu khó khăn nhất thời điểm đó. “Mỗi khẩu pháo cao xạ 61K-37mm nặng 2,4 tấn, phải bố trí 80 - 100 người kéo. Nhằm đảm bảo bí mật, chúng tôi kéo pháo vào ban đêm, không được soi đèn, chỉ có 2 chiến sĩ khoác mảnh dù trắng đi trước làm hoa tiêu, chỉ cần sơ suất nhỏ là cả người và pháo đều rơi xuống dưới. Anh em rất vất vả, mỗi đêm chỉ kéo được hơn 1km”, ông Cư chia sẻ. Khi nhắc đến sự hi sinh, mất mát của đồng đội, ông Cư nghẹn ngào nói: “Khi có người mất, cả đơn vị ai cũng buồn thương. Như đồng chí Tô Vĩnh Diện, hai chúng tôi cùng nhau được cử đi học tại Trung Quốc, sau này lại cùng tham gia Điện Biên Phủ. Thế rồi anh Tô Vĩnh Diện hi sinh sớm, đơn vị ai cũng thương tiếc nhưng cũng vì thế mà quyết tâm chiến đấu, chiến thắng”. MONG DI TÍCH ĐIỆN BIÊN PHỦ HOÀN CHỈNH HƠN Theo các cựu chiến binh, những năm qua, cùng với sự quan tâm của trung ương và địa phương, các di tích liên quan đến Chiến thắng Điện Biên Phủ đã được quy hoạch, 8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Năm n Ngày 8/5/2025 Lính Điện Biên Phủ năm xưa hầu hết đã khuất núi. Những người còn sống đều trên dưới trăm tuổi. Với họ, dù mắt mờ, chân chậm, ký ức về trận chiến “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” vẫn trỗi dậy vẹn nguyên khi đến mỗi kỳ kỷ niệm. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên, các cựu chiến binh vẫn mong mỏi về sự đầu tư trọn vẹn hơn cho các di tích của Điện Biên Phủ… Gặp những chiến sỹ Điện Biên Phủ Cựu chiến binh Phạm Đức Cư (ở giữa) là pháo thủ thuộc Tiểu đoàn 394 - Trung đoàn pháo cao xạ 367 MÁI ẤM CHO GIA ĐÌNH NGƯỜI TÂM THẦN Chúng tôi theo chân Đại úy Vàng Văn Vinh, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Mường Khương (Lào Cai) lên chốt ở xã Tung Chung Phố. Ở đây, bộ đội biên phòng đang cùng chính quyền địa phương giúp một gia đình đặc biệt khó khăn xây dựng căn nhà mới. Qua chốt biên phòng Tung Chung Phố, chúng tôi đón thêm Trung tá Phạm Văn Thoan, Tổ trưởng Tổ công tác địa bàn để có người dẫn đường. “Chúng ta sẽ vào nhà anh Vàng Seo Dín ở thôn Nàn Tiểu Hồ. Anh Dín sinh năm 1974. Đây là hộ nghèo, là hộ không thể nghèo hơn được nữa! Hiện máy xúc đang đào, đắp. Mai chúng tôi sẽ huy động chiến sỹ, bà con nhân dân tháo dỡ nhà cũ lấy chỗ xây nhà mới cho anh Dín”, Trung tá Thoan thông tin với chúng tôi. Xe chúng tôi vào trung tâm xã Tung Chung Phố trên con đường lổn nhổn đất đá thêm chừng một cây số nữa thì dừng lại. Nhà anh Dín nằm trên lưng một quả đồi. Căn nhà dựng bằng gỗ đặc trưng của người Mông đã xiêu vẹo. Đầu đốc căn nhà hở hoác, tấm bạt che đã rách nát. Chiếc giường bên trong lộ ra với lỉnh kỉnh màn, quần áo. Đây là nơi sinh sống của 8 khẩu gồm vợ chồng, con cháu trong gia đình anh Dín. Anh Dín không có ở nhà. Thấy có khách đến, chị Lùng Seo Pằng vợ anh Dín vội vàng lấy chổi phẩy rác trên nền đất nhấp nhô, bụi bay mù mịt một lát mới lắng. Bên trong căn nhà trống hoác, hầu như không có đồ đạc gì giá trị. Góc nhà, anh con trai Vàng Seo Lùng vốn là lao động chính của gia đình đang nằm co ro với tay bị xích vào cột gỗ. Chị Pằng không nói được tiếng phổ thông. Nhờ người hàng xóm sang phiên dịch, chúng tôi mới biết, anh con trai Vàng Seo Lùng vốn cao to, đẹp trai. Lùng cưới vợ sớm và đã có 3 con. Con lớn đã học lớp 4, con nhỏ nhất 5 tuổi. Năm 2021, Lùng bị bệnh. Lúc đầu anh chỉ hay nói linh tinh, sau đó đi lang thang vô định, phá phách hàng xóm, láng giềng. Chiếc giường của đôi vợ chồng mua khi cưới, bị chính anh đập phá tan nát. Hiện giờ, mọi người chỉ trải chiếc chăn lót dưới nền đất để anh nằm. Gia đình không có tiền chạy chữa, đành xích anh vào để không làm phiền đến xóm làng. “Anh Dín đang đi chăn bò ngoài nương. Hai con bò gia đình được Nhà nước hỗ trợ cấp cho từ năm nĐỨC ANH PHÓNG SỰ CHUYỆN XÓA NHÀ TẠM Ở VÙNG CAO Bài 3: Khi lính biên phòng “xuất kích” Đi qua những bản làng vùng biên dịp này thi thoảng sẽ thấy những mái nhà mới mọc lên vững chãi. Ở đó có hình bóng của những người lính biên phòng vẫn ngày ngày miệt mài góp công sức, tiền bạc và cả tâm huyết để dựng xây từng mái ấm như thế. Căn nhà anh Vàng Seo Dín thôn Nàn Tiểu Hồ xã Tung Chung Phố huyện Mường Khương
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==