Trò chuyện với phóng viên, người cắt tóc vỉa hè cho biết, trước đây, có một cửa hàng sửa xe máy thuê và sử dụng. Nhưng mấy tháng nay, cửa hàng sửa xe đã chuyển đi chỗ khác nên cả tòa nhà để không. “Các cậu định thuê chỗ này hay sao? Hình như bây giờ người ta không cho thuê nữa thì phải. Cứ để tòa nhà hoang tàn, đổ nát thế này mất mỹ quan đô thị quá. Sao người ta không cho thuê, hoặc bán đi lấy tiền mà sử dụng vào việc khác”, người cắt tóc nói. Không chỉ tại phố Tô Hiệu, nhiều trụ sở khác trên địa bàn quận Hà Đông và các huyện thuộc Hà Tây cũ cũng chịu chung số phận. Trên phố Nguyễn Trãi (quận Hà Đông) cũng có hàng loạt trụ sở bỏ hoang, nhiều hạng mục đã xuống cấp. Điển hình trong đó là dãy nhà thuộc số 5 Nguyễn Trãi và nhà 2A Nguyễn Trãi thuộc ngành tòa án. Trụ sở này trước đây thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Tây. Sau khi Hà Tây sáp nhập với Hà Nội, dãy nhà 6 tầng này được chuyển giao cho Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội. Đến năm 2020, sở này chuyển về Khu liên cơ trên đường VÐ Chí Công, tòa nhà bị bỏ hoang từ đó đến nay. KHÔNG SỬ DỤNG NHƯNG VẪN “ÔM” CHẶT “ĐẤT VÀNG” Theo tìm hiểu của PV Tiền Phong, sau khi Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội, các trụ sở trên được các đơn vị khai thác, sử dụng được một thời gian sau đó chuyển cho các cơ quan Trung ương quản lý. Cụ thể, trụ sở Đài PT&TH Hà Tây chuyển cho một cơ quan ở Trung ương; trụ sở Viện Kiểm sát nhân dân Hà Tây chuyển cho Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quản lý, còn trụ sở Cục thống kê thì chuyển cho Tổng cục thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nay là Bộ Tài chính) quản lý. Trong thời gian đầu, các trụ sở này cũng “mở cửa” hoạt động nhưng chỉ được một thời gian thì “cửa đóng then cài”, bỏ mặc công trình xuống cấp. Trao đổi với Tiền Phong, một nguyên lãnh đạo TP Hà Nội cho biết, khi sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội, vấn đề sắp xếp trụ sở các cơ quan hành chính nhà nước được bàn bạc kỹ lưỡng để sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí. Nhiều trụ sở của tỉnh Hà Tây cũ đã được chuyển đổi làm trụ sở các sở, ngành của Hà Nội. Ngoài ra, một số trụ sở cũng được chuyển giao cho các cơ quan Trung ương quản lý và sử dụng. Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận các trụ sở, thay vì đưa vào hoạt động hiệu quả, nhiều cơ quan chỉ biết “ôm đất”, không đầu tư, cải tạo, nâng cấp và sử dụng, dẫn đến công trình bỏ hoang và nhanh chóng xuống cấp. “Chỉ một đoạn đường ngắn trên phố Tô Hiệu thôi đã có mấy trụ sở bỏ hoang nhiều năm rồi. Vậy tới đây, khi bỏ quận, huyện, sáp nhập các xã, phường, dư thừa nhiều trụ sở thì không biết sắp xếp, sử dụng ra sao. Toàn “đất vàng”, “đất bạc” cả, không sử dụng, gây lãng phí rất lớn”, một người dân trên phố Tô Hiệu bức xúc nói. THÀNH PHỐ HÀ NỘI CÓ Ý KIẾN, CÁC CƠ QUAN “BẤT ĐỘNG” Trước sự phản ánh của người dân và dư luận, được biết cuối năm 2024, UBND TP Hà Nội đã có văn bản gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao và các đơn vị liên quan đề nghị kiểm tra, rà soát, kê khai phương án sắp xếp lại, xử lý nhà đất gửi Bộ Tài chính xem xét phê duyệt. Trường hợp các bộ, cơ quan Trung ương không có nhu cầu sử dụng các cơ quan nhà đất nêu trên, đề nghị chuyển giao về địa phương quản lý xử lý theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, tránh lãng phí. Tuy nhiên, sau chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, đến nay các trụ sở vẫn trong cảnh bỏ hoang, chưa biết đến bao giờ mới được sắp xếp để sử dụng hiệu quả. VĂN KIÊN Trụ sở không sử dụng, cần chuyển cho địa phương quản lý Trao đổi với Tiền Phong về việc xử lý 3 trụ sở để hoang sau gần 17 năm Hà Tây sáp nhập về Hà Nội, ông Nguyễn Tân Thịnh, Cục trưởng Cục công sản – Bộ Tài chính cho biết, một số cơ quan trung ương muốn được đầu tư để thực hiện dự án mới. Quá trình này cần phải có thời gian nhất định. Tuy nhiên, với việc thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy, các dự án trên có thể không còn phù hợp nữa. Do đó, vừa qua, Hà Nội đề xuất chuyển 3 cơ sở nhà đất trên về cho thành phố quản lý để giao cho các đơn vị khác trên địa bàn sử dụng hoặc thực hiện giao, cho thuê đất theo quy định về pháp luật đất đai. Theo ông Thịnh, việc chuyển giao các cơ sở nhà đất trên về địa phương sẽ do cơ quan trung ương quyết định. “Về cơ bản, các cơ quan trung ương sẽ chuyển giao về cho địa phương quản lý. Trong tay địa phương có công cụ, từ quy hoạch, chuyển mục đích sử dụng đất nên việc xử lý sẽ hiệu quả hơn”, ông Thịnh nói. 5 n Thứ Hai n Ngày 5/5/2025 THỜI SỰ Thủ tướng Chính phủ năm 2020 về tổ chức lại Cục Y tế Giao thông vận tải thuộc Bộ GTVT, Bệnh viện GTVT sẽ chuyển về tỉnh Yên Bái. Tuy nhiên, từ đó đến nay, bệnh viện vẫn chưa được UBND tỉnh Yên Bái tiếp nhận. Bên cạnh đó, giai đoạn cuối năm 2020, BV GTVT được Bộ GTVT phân loại là đơn vị đảm bảo chi thường xuyên, nhưng 3 năm trở lại đây, BV không thể đảm bảo chi thường xuyên nên nợ lương, chậm đóng BHXH cho cán bộ, nhân viên, người lao động. Từ tháng 1/2021 đến nay, BV nợ hơn 6 tỷ đồng tiền lương người lao động và tiền đóng BHXH, vì vậy, từ tháng 6/2024, BV dừng hoạt động khám, chữa bệnh do không đủ kinh phí. Các trụ sở cũ của Ngân hàng Nhà nước và Cục Thuế tỉnh Yên Bái, sau khi sáp nhập lần lượt vào Ngân hàng Nhà nước khu vực 4 và Chi cục Thuế khu vực 8 (đều đặt trụ sở tại tỉnh Phú Thọ), hiện đã được tận dụng làm văn phòng làm việc cho một số bộ phận trực thuộc các đơn vị này. ƯU TIÊN TRỤ SỞ CHO Y TẾ, GIÁO DỤC Đại diện Sở Tài chính Yên Bái cho biết, hiện trụ sở của Sở Thông tin và Truyền thông, UBND tỉnh đang dự kiến phương án sắp xếp, sau khi sáp nhập tỉnh. “Thời gian tới sẽ ưu tiên sắp xếp dành cho giáo dục, y tế, những công trình công cộng trước”, vị đại diện cho biết. Về những trụ sở của Chi cục Thuế, Ngân hàng Nhà nước trên địa bàn tỉnh Yên Bái, đại diện Sở Tài chính Yên Bái cho hay, sở cũng đang cân đối và chờ chủ trương của Trung ương. “Với các đơn vị có ít người nhưng có trụ sở quá to có thể chuyển sang nơi khác hẹp hơn hoặc ghép với các cơ quan khác”, vị đại diện nói. THÀNH ĐẠT Trụ sở của sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Yên Bái cũ SỔ TAY Sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và xã phường đồng thời bỏ cấp huyện đang được đẩy mạnh, trở thành một xu hướng tất yếu trong tiến trình cải cách bộ máy hành chính nhà nước. Đây là bước đi đúng đắn nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương, hướng tới một nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp. Tuy nhiên, đi kèm với những lợi ích về tổ chức và nhân sự, việc sáp nhập cũng đặt ra một thách thức lớn: Xử lý hàng loạt trụ sở hành chính cũ bị dôi dư. Hàng ngàn công sở trên các khu “đất vàng” ở trung tâm đô thị và thị trấn nay không còn chức năng sử dụng. Nếu không có giải pháp hợp lý, nguy cơ lãng phí, xuống cấp hoặc bỏ hoang là điều đã từng xảy ra. Bài học từ việc sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội năm 2008 là một minh chứng rõ nét. Sau 17 năm, hàng loạt trụ sở của tỉnh Hà Tây cũ ở khu vực Hà Đông vẫn rơi vào tình trạng bỏ không hoặc sử dụng manh mún, gây lãng phí nghiêm trọng. Tại nhiều tỉnh thành trong cả nước cũng xảy ra tình trạng tương tự, đơn cử như tỉnh miền núi Lào Cai, nhiều trụ sở cũ sau khi chuyển về trung tâm hành chính mới cũng bị bỏ hoang hoặc chỉ làm nhà kho, bãi xe. Những toà nhà từng là "đầu não" của chính quyền địa phương nay đang bị thời gian và cỏ dại chiếm lĩnh. Trả lời trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, trong giai đoạn 2019 – 2021, khi thực hiện sắp xếp 21 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.056 đơn vị hành chính cấp xã – qua đó giảm được 8 huyện và 651 xã – đã phát sinh tới 864 trụ sở dôi dư. Đáng lưu ý, trong số đó mới chỉ xử lý được 349 trụ sở, tương đương khoảng 40,39%. Con số này cho thấy tài sản dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính vẫn còn rất lớn và đặt ra một yêu cầu cấp thiết về quản lý, khai thác hiệu quả nguồn lực công. Trụ sở hành chính là tài sản công – nhưng không vì thế mà được phép bỏ mặc cho hao mòn vô ích bởi đó chính là tiền thuế của nhân dân. Những khu đất ấy, toà nhà ấy vẫn là những tài sản có giá trị rất lớn, không chỉ về tài chính mà còn là nguồn lực phát triển nếu được sử dụng hiệu quả. Việc để tài sản công rơi vào tình trạng "xôi hỏng bỏng không", “cha chung không ai khóc”, không chỉ là thiệt hại kinh tế, mà còn gây xói mòn niềm tin của nhân dân vào tính hiệu quả của quản lý nhà nước. Câu chuyện đặt ra không chỉ là làm sao sáp nhập cho bộ máy tinh gọn, mà làm sao sắp xếp cho hiệu quả nguồn lực. Quản lý trụ sở công sau sáp nhập phải được coi là một nội dung ngay trong kế hoạch cải cách, không thể để lại cho hậu kiểm. Giải pháp được tính đến là điều chỉnh công năng: trụ sở cũ có thể chuyển sang làm trạm y tế, lớp mầm non, trường nghề hoặc trung tâm học tập cộng đồng. Các mô hình vườn ươm khởi nghiệp, trung tâm hành chính công, nhà văn hóa hoặc thư viện của địa phương cũng là những hướng chuyển đổi hợp lý. Trong trường hợp cần thanh lý, có thể đấu giá công khai, minh bạch, tránh tình trạng “tài sản nhà nước rơi vào tay tư nhân” một cách âm thầm. Cuối cùng, việc giao trách nhiệm cụ thể và kiểm tra việc sử dụng trụ sở dôi dư phải được làm rõ ngay từ đầu: đơn vị nào quản lý, ai chịu trách nhiệm nếu để xảy ra lãng phí, hao mòn. Không thể có cái gọi là "tài sản công vô chủ" trong một nhà nước pháp quyền và trách nhiệm. Cải cách hành chính chỉ thành công khi mỗi tấc đất công được trân trọng, mỗi tài sản nhà nước được sử dụng hiệu quả và minh bạch. Đó mới là đổi mới thực chất, và là cam kết đối với nhân dân trong một nhà nước kiến tạo, phục vụ. NGUYỄN TUẤN Đừng để "vô chủ" Không để lặp lại bài học cũ Theo các chuyên gia, trong đợt sáp nhập cấp tỉnh, bỏ cấp huyện và sáp nhập cấp xã lần này, hàng nghìn trụ sở cơ quan hành chính có thể dôi dư. Do đó, việc xử lý hiệu quả các trụ sở này không chỉ tránh lãng phí mà còn có thể thêm nguồn lực lớn để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Trung ương và địa phương, cùng với các giải pháp đồng bộ, minh bạch và quyết liệt. Trụ sở Cục Thống kê tại 55 Tô Hiệu bị bỏ hoang nhiều năm, xuống cấp nghiêm trọng ẢNH: VĂN KIÊN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==