BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Chuã nhêåt 12/1/2025 15 Quöëc tïë Bònh luênå quöcë tïë Hoå àa noiá ä “Ào á la â sö ë tiïnì qua á lúná ” “Li-bùng sang trang sûã múái tûâ höm nay” Thuã tûúáng Àûác Olaf Scholz nhêån àõnh höm 9/1 sau khi Töíng thöëng àùæc cûã Myä Donald Trump noái rùçng thaânh viïn NATO nïn tùng chi cho quöëc phoâng tûâ 2% lïn 5%. “Töi chõu àûnå g àûúcå moiå bònh luênå tiïu cûcå nhùmç vaoâ töi. Nhûng nïuë nhùmç vaoâ ngûúiâ thên, tim töi nhû vúä tan” Diïîn viïn Haân Quöëc Song Hye-kyo ngaây 8/1 kïí àaä phaãi nhêån quaá nhiïìu bònh luêån aác yá, lùng maå nhûng phêìn lúán cö khöng àïí têm. Tû lïånh quên àöåi Li-bùng Joseph Aoun phaát biïíu ngaây 9/1 trong lïî nhêåm chûác töíng thöëng, cam kïët taái thiïët caác khu vûåc bõ taân phaá, ngùn Israel tiïëp tuåc têën cöng… Danh sacá h àen Böå Quöëc phoâng Myä múái àêy böí sung hai “öng lúán” cöng nghïå Trung Quöëc, Tencent vaâ CATL, vaâo danh saách cöng ty bõ caáo buöåc coá liïn quan quên àöåi Trung Quöëc. Àöång thaái naây laâ möåt phêìn cuãa baãn cêåp nhêåt hùçng nùm àöëi vúái danh saách Muåc 1260H, nhùçm chöëng laåi chiïën lûúåc “húåp nhêët quên-dên” cuãa Trung Quöëc - möåt chiïën lûúåc tñch húåp taâi nguyïn vaâ ngaânh cöng nghiïåp dên sûå vaâo phaát triïín quên sûå. Viïåc bõ àûa vaâo danh saách àen khiïën khöng chó Tencent vaâ CATL bõ taác àöång kinh tïë vaâ uy tñn maâ coân khiïën giaán àoaån chuöîi cung ûáng toaân cêìu, gia tùng töëc àöå “taách rúâi” kinh tïë Myä-Trung, tùng thaách thûác phaáp lyá… Ngoaâi giaá cöí phiïëu giaãm maånh, hai gaä khöíng löì cöng nghïå Trung Quöëc coá thïí bõ aãnh hûúãng tiïu cûåc vïì danh tiïëng, khiïën caác cöng ty Myä vaâ àöìng minh ngêìn ngaåi húåp taác vúái hoå. Trong khi àoá, CATL laâ nhaâ cung cêëp pin lúán cho caác haäng xe nhû Tesla, nïn viïåc vaâo danh saách àen coá thïí gêy ra thaách thûác lúán cho ngaânh cöng nghiïåp ö tö toaân cêìu. Nïëu Myä aáp àùåt caác biïån phaáp nghiïm ngùåt hún, nhû trûâng phaåt, viïåc tòm kiïëm nhaâ cung cêëp thay thïë coá thïí laâm giaán àoaån nghiïm troång caác ngaânh cöng nghiïåp nhû xe àiïån. Danh saách àen múái nhêët cuäng baáo hiïåu viïåc taách rúâi kinh tïë MyäTrung àang trúã nïn sêu sùæc hún, àùåc biïåt trong lônh vûåc cöng nghïå vaâ chuöîi cung ûáng. Nhiïìu quöëc gia vaâ cöng ty coá thïí phaãi àöëi mùåt aáp lûåc ngaây caâng lúán àïí choån phe giûäa hïå sinh thaái cöng nghïå cuãa Myä hoùåc Trung Quöëc. Tencent vaâ CATL àaä tuyïn böë seä àêëu tranh àïí phaãn àöëi viïåc bõ cho vaâo “baãng phong thêìn” thöng qua caác biïån phaáp phaáp lyá hoùåc ngoaåi giao. Myä coá thïí vö tònh laâm mêët loâng caác àöìng minh toaân cêìu àang phuå thuöåc vaâo cöng nghïå Trung Quöëc, tûâ àoá cuãng cöë võ thïë cuãa Trung Quöëc trïn toaân cêìu. Trong khi àoá, Trung Quöëc coá thïí aáp duång biïån phaáp traã àuäa duâ thûåc chêët hay mang tñnh biïíu tûúång, phaãn cöng vïì thûúng maåi vaâ ngoaåi giao, àêíy nhanh chiïën lûúåc nöåi àõa hoáa… Trung Quöëc coá thïí tùng cûúâng haån chïë xuêët khêíu khoaáng saãn vaâ cöng nghïå quan troång, nhû àaä thûåc hiïån vúái gallium vaâ germanium; böí sung caác cöng ty Myä vaâo danh saách “thûåc thïí khöng àaáng tin cêåy”; taåo thïm thaách thûác phaáp lyá trong caác khuön khöí thûúng maåi quöëc tïë, caáo buöåc Myä sûã duång “cûúäng chïë kinh tïë”; vêån àöång caác quöëc gia khaác phaãn àöëi sûå aáp àùåt cuãa Myä, trong khi thuác àêíy nhiïìu ngaânh cöng nghiïåp nöåi àõa nhùçm giaãm phuå thuöåc vaâo cöng nghïå Myä, cuãng cöë võ thïë trong caác lônh vûåc nhû chêët baán dêîn, trñ tuïå nhên taåo… Cùng thùèng ngaây caâng leo thang giûäa hai cûúâng quöëc cho thêëy möåt cuöåc caånh tranh chiïën lûúåc Myä-Trung àang diïîn ra vúái nhiïìu taác àöång lúán àöëi vúái thûúng maåi toaân cêìu, cöng nghïå vaâ sûå öín àõnh àõa chñnh trõ. n [ THAIÁ AN ] Ba â Maria Ressa tin rùnç g, quyïtë àõnh chêmë dûtá kiïmí tra thöng tin vaâ ngûng hanå chï ë mötå sö ë chu ã àï ì cuaã Meta baoá hiïuå mötå “thúiâ ky â cûcå ky â nguy hiïmí ” vúiá baoá chñ, nïnì dên chuã va â ngûúiâ dunâ g manå g xa ä höiå . Nha â baoá ngûúiâ My ä göcë Philippines nayâ cho biïtë , núiá lonã g viïcå kiïmí duyïtå nöiå dung trïn cacá nïnì tanã g Facebook va â Instagram cuaã Mark Zuckerberg se ä dênî àïnë mötå “thï ë giúiá khöng coá sû å thêtå ” va â ào á la â “mötå thï ë giúiá phuâ húpå cho nhaâ àöcå taiâ ”. “Mark Zuckerberg noái rùçng, àoá laâ vêën àïì tûå do ngön luêån - àiïìu àoá hoaân toaân sai. Chó khi baån muöën coá quyïìn lûåc vaâ tiïìn baåc, baån múái coá thïí noái vêåy. Àêy laâ vêën àïì vïì sûå an toaân”, baâ Ressa noái. Baâ Ressa, ngûúâi àöìng saáng lêåp trang tin tûác Rappler, àaä giaânh giaãi Nobel hoâa bònh nùm 2021 cho “cuöåc àêëu tranh duäng caãm vò quyïìn tûå do ngön luêån” cuãa baâ. Baâ àaä phaãi àöëi mùåt vúái nhiïìu caáo buöåc hònh sûå vaâ cuöåc àiïìu tra sau khi baâ àùng taãi nhûäng baâi baáo chó trñch cûåu töíng thöëng Philippines Rodrigo Duterte. Baâ Ressa baác boã tuyïn böë cuãa Zuckerberg rùçng, nhûäng ngûúâi kiïím duyïåt tin tûác “quaá thiïn võ vïì mùåt chñnh trõ” vaâ àaä “phaá hoaåi niïìm tin thay vò taåo ra noá”. “Caác nhaâ baáo coá möåt böå tiïu chuêín vaâ àaåo àûác. Facebook seä loaåi boã àiïìu àoá vaâ cho pheáp nhûäng lúâi noái döëi, loâng cùm thuâ, nöîi súå haäi vaâ sûå tûác giêån lêy nhiïîm möîi ngûúâi trïn nïìn taãng naây”, baâ Ressa noái. Zuckerberg, nhaâ saáng lêåp vaâ giaám àöëc àiïìu haânh cuãa Meta, cöng ty súã hûäu Facebook vaâ Instagram cho biïët vaâo thûá Ba (7/1) rùçng, öng seä xoáa caác cöng cuå kiïím duyïåt thöng tin cuãa bïn thûá ba taåi Myä. Chuáng seä àûúåc thay thïë bùçng dõch vuå kiïím duyïåt do ngûúâi duâng àoáng goáp tûúng tûå nhû tñnh nùng “ghi chuá cöång àöìng” trïn maång xaä höåi X. Öng noái thïm rùçng Meta cuäng seä “xoáa boã möåt loaåt haån chïë àöëi vúái caác chuã àïì nhû nhêåp cû vaâ giúái tñnh vöën khöng phuâ húåp vúái diïîn ngön chñnh thöëng” vaâ “laâm viïåc vúái Töíng thöëng Trump àïí phaãn àöëi caác chñnh phuã quöëc tïë àang nhùæm vaâo caác cöng ty Myä vaâ muöën thuác àêíy kiïím duyïåt nhiïìu hún”. Meta cho biïët hoå “khöng coá kïë hoaåch ngay lêåp tûác” xoáa boã caác cöng cuå kiïím tra thöng tin bïn ngoaâi nûúác Myä, tuy nhiïn caác thay àöíi coân laåi seä lêìn lûúåt àûúåc triïín khai trïn toaân thïë giúái. Ba â Ressa cho biïtë , se ä lamâ moiå thû á co á thï í àï í “àamã baoã tñnh toanâ venå cuaã thöng tin”. “Àêy laâ mötå nùm chu ã chötë quyïtë àõnh sûå sönë g conâ cuaã baoá chñ. Chuná g töi seä lamâ moiå thû á co á thï í àï í baoã vï å no”á , ba â noiá . Vaâo thaáng 10 nùm ngoaái, töí chûác nhên quyïìn Amnesty International tuyïn böë rùçng chñnh quyïìn Philippines àang sûã duång Facebook àïí “gùæn theã àoã” caác nhaâ hoaåt àöång treã, möåt thuêåt ngûä aám chó daán maác hoå laâ “nhûäng keã nöíi loaån” hoùåc “khuãng böë”. Nùm 2021, möåt ngûúâi töë giaác Meta, baâ Frances Haugen, tiïët löå rùçng caác thõ trûúâng khöng phaãi tiïëng Anh thiïëu trêìm troång caác biïån phaáp kiïím soaát an toaân, chùèng haån nhû chêu Phi vaâ Trung Àöng. Facebook àang àûúåc nhûäng keã buön ngûúâi vaâ caác nhoám vuä trang úã Ethiopia sûã duång. “Töi àaä laâm nhûäng gò cêìn thiïët àïí cûáu giuáp nhiïìu ngûúâi, àùåc biïåt laâ úã caác nûúác Nam baán cêìu, nhûäng ngûúâi maâ töi tin rùçng àang lêm nguy búãi vò Facebook ûu tiïn lúåi nhuêån hún con ngûúâi”, baâ noái vúái túâ Observer. Vaâo thúâi àiïím àoá, Meta, khi àoá vêîn hoaåt àöång dûúái thûúng hiïåu Facebook, cho biïët tiïìn àïì rùçng hoå ûu tiïn lúåi nhuêån hún an ninh laâ “sai lêìm” vaâ hoå àaä àêìu tû 13 tyã USD àïí baão vïå ngûúâi duâng. n Baâ Maria Ressa, ngûúâi àoaåt giaãi Nobel hoâa bònh nùm 2021, caãnh baáo vïì “thúâi kyâ nguy hiïím” cho baáo chñ vaâ nïìn dên chuã sau quyïët àõnh chêëm dûát viïåc kiïím duyïåt tin tûác úã Myä. Ba â Maria Ressa, nhaâ baoá àoatå giaiã Nobel [ NGOCÅ DIÏPÅ ] (theo france24.com, 8/1/2025) Cú quan y tïë Gaza höm 9/1 thöng baáo hún 40.000 ngûúâi thiïåt maång úã daãi àêët naây trong 15 thaáng qua. Möåt söë nhaâ nghiïn cûáu cho rùçng, con söë tûã vong thûåc tïë coá thïí vûúåt 70.000. M.L (st) Biïmë hoaå quöcë tïë Tranh: PLOP & KANKR (PHAP) Á Gaza NHA  BAOÁ ÀOATÅ GIAIà NOBEL: “Meta àang thucá àêíy mötå thï ë giúiá khöng coá sû å thêtå ”
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==