5 n Thứ Bảy n Ngày 26/4/2025 XÃ HỘI số cơ sở y tế không kê TPCN vào đơn thuốc mà có riêng phiếu tư vấn. Theo tư vấn tại Bệnh viện Da liễu Trung ương, cho biết, hiện nay Bộ Y tế mới chỉ công nhận mĩ phẩm chứ chưa công nhận “dược mĩ phẩm”. Do đó, sản phẩm dùng ngoài da như kem dưỡng ẩm, sữa tắm, kem bôi kháng khuẩn trị mụn, kem chống nắng… được phân loại là mĩ phẩm và không được kê vào đơn thuốc. Trong khi đó, các sản phẩm này có tác dụng hỗ trợ tích cực trong quá trình điều trị bệnh như viêm da cơ địa, trứng cá, viêm da dầu. Các bệnh viêm da thiếu kẽm, trứng cá, rám má khi điều trị cần bổ sung thêm các loại vitamin, khoáng chất, yếu tố vi lượng… những sản phẩm này là TPCN nên theo quy định không được kê trong đơn thuốc mà được đưa vào phiếu tư vấn. GS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho biết, trước đây thường có tình trạng kê TPCN vào đơn thuốc. Tuy nhiên, gần đây bệnh viện đã tách thành đơn thuốc và phiếu tư vấn TPCN. “Trong phiếu tư vấn ghi rõ sản phẩm là TPCN, còn mua hay không là tùy bệnh nhân. Bệnh viện không thể cấm bác sĩ làm những gì mà luật không cấm”, GS Nguyễn Duy Ánh nói. Về kiểm soát chất lượng TPCN, GS Nguyễn Duy Ánh cho biết, các sản phẩm trước khi đưa vào bệnh viện, doanh nghiệp phải cung cấp đủ giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ, giấy kiểm định chất lượng, công bố sản phẩm. Bệnh viện cũng chỉ biết tin tưởng vào các loại giấy tờ do cơ quan nhà nước cấp. Ông Ánh cũng thừa nhận, nhiều năm qua bệnh viện chưa từng kiểm nghiệm chất lượng TPCN sau khi sản phẩm được đưa vào viện. “Bệnh viện không có thẩm quyền thực hiện các xét nghiệm kể cả thuốc và TPCN mà các cơ quan khác sẽ thực hiện nhiệm vụ này. Khi cơ quan chức năng xác định TPCN nào có vấn đề, Bệnh viện sẽ phối hợp rà soát, thu hồi, còn doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật”, GS Nguyễn Duy Ánh chia sẻ. Đối với thông tin bác sĩ có được hưởng hoa hồng khi kê TPCN hay không, ông Ánh cho biết thực tế thì có nhưng họ đi đêm với nhau như thế nào thì bệnh viện không biết được. Với ông, việc quan trọng nhất là giáo dục nhân viên, chứ không thể “không quản được thì cấm”. THANH HIẾU - PHÙNG LINH Là một trong những chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực nhi khoa, bác sĩ, TS Nguyễn Thị Mai Hoàn (Bệnh viện Nhi Trung ương) cảnh báo: “Sữa là nguồn dinh dưỡng thiết yếu trong những năm đầu đời. Trẻ uống sữa giả có thể bị thiếu hụt canxi, sắt, vitamin D, DHA… dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, chậm phát triển thể chất và trí tuệ”. Việc sử dụng sữa giả còn đặt phụ nữ mang thai vào tình thế nguy hiểm. Thiếu hụt các vi chất quan trọng như canxi, axit folic có thể khiến thai phụ đối mặt với nguy cơ sinh non, thai nhi nhẹ cân hoặc dị tật bẩm sinh. Ở người cao tuổi, chức năng tiêu hóa suy giảm khiến việc tiêu thụ sữa giả càng dễ gây ngộ độc, rối loạn chuyển hóa, loãng xương. Đối với người bệnh tiểu đường, ung thư và các bệnh lí mạn tính khác, sữa chuyên biệt đóng vai trò hỗ trợ điều trị và cải thiện sức khỏe. Nhưng một số sản phẩm sữa giả bị phát hiện chứa đường công nghiệp hoặc chất tạo ngọt không phù hợp. Bác sĩ, Ths Phạm Thị Thanh Huyền, khoa Khám tư vấn dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng cho biết: “Người mắc bệnh đái tháo đường sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng như chứa hàm lượng đường cao có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng, gây mất kiểm soát đường huyết, làm tăng nguy cơ biến chứng của bệnh. Nếu sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng, có thể chứa nhiều chất béo bão hoà làm tăng đề kháng insulin gây khó kiểm soát tình hình bệnh tật. Ngoài ra, sữa kém chất lượng còn tiềm ẩn nguy cơ chứa các chất phụ gia, chất tạo ngọt không an toàn hay vượt quá mức cho phép cũng gây ảnh hưởng xấu đến chức năng chuyển hoá của cơ thể”. Theo bác sĩ Huyền với người suy thận, chế độ ăn cần kiểm soát protein, kali, phospho là điều quan trọng để giảm gánh nặng cho thận. Sữa không chuẩn hay sữa không phù hợp với tình trạng bệnh lí có thể có lượng protein, kali, phospho cao khiến thận phải hoạt động quá sức để đào thải, khi thận không đào thải kịp sẽ dẫn đến rối loạn nhịp tim rất nguy hiểm. Sữa chứa nhiều phospho làm cho người suy thận có nguy cơ bị vôi hoá mạch máu, tổn thương mắt, biến chứng tim mạch. Hậu quả lâu dài của việc sử dụng sữa không đảm bảo chất lượng ở người bệnh suy thận sẽ làm tiến triển bệnh nặng hơn, khiến thận không thể hồi phục dẫn tới người bệnh phải tiến hành chạy thận nhân tạo và xuất hiện thêm biến chứng nặng nề. HÀ MINH năm 2021 đến nay, cơ quan này đã hậu kiểm trên 200 cơ sở sản xuất thực phẩm dinh dưỡng và thực phẩm bổ sung, xử phạt 28 cơ sở với tổng số tiền hơn 1,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, những vụ vi phạm nghiêm trọng như sản xuất sữa giả cho thấy con số đó chỉ là “phần nổi của tảng băng”. Tại một số bệnh viện có bán các loại sữa cho bệnh nhân. Tuy nhiên, cũng như TPCN, việc kiểm tra chất lượng sữa sau khi đưa vào bệnh viện bị “thả nổi” bởi không có thẩm quyền. Ông Mai Trọng Hưng, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết, bệnh viện không có chủ trương đưa sữa, TPCN vào các khoa, phòng điều trị. Nhân viên y tế cũng tư vấn cho bệnh nhân sử dụng một số loại sữa phù hợp với thể trạng từng người bệnh, nhưng bệnh viện không bán. Theo ông Hưng, tại siêu thị của bệnh viện thì có bán 7-8 loại sữa dành cho mẹ và bé. Các loại sữa này do doanh nghiệp tự lựa chọn nhà cung cấp, chứ không liên quan đến bệnh viện. Dù vậy, do siêu thị nằm trong khuôn viên bệnh viện nên các tổ công tác (của bệnh viện) đã kiểm tra đầy đủ các loại giấy tờ liên quan đến sản phẩm, chất lượng sữa. Hơn nữa bệnh viện cũng chỉ đồng ý cho siêu thị bán các loại sữa của nhãn hàng nổi tiếng, uy tín. Về chất lượng sữa sau khi đưa vào bệnh viện, ông Hưng thừa nhận nhiều năm qua bệnh viện chưa từng kiểm tra, xét nghiệm độc lập. Nguyên nhân là bởi bệnh viện không có chức năng, thẩm quyền nên không thể mang mẫu đi kiểm định cùng với đó là không có kinh phí xét nghiệm sản phẩm. HÀ MINH- THANH HIẾU - PHÙNG LINH Mắt thường khó phân biệt PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Tư vấn dinh dưỡng Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo, người tiêu dùng không thể phân biệt sữa thật - giả bằng mắt thường. Do đó, khi mua sữa, cần đặc biệt lưu ý các thông tin trên bao bì như tên sản phẩm, đơn vị sản xuất, đơn vị nhập khẩu, hạn sử dụng, bảng thành phần dinh dưỡng và đặc biệt, đối với hàng nhập khẩu, bắt buộc phải có nhãn phụ bằng tiếng Việt. Tại hội nghị khoa học trong khuôn khổ Hội nghị Câu lạc bộ Giám đốc các bệnh viện phía Bắc được tổ chức ngày 19/4, PGS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Người bệnh phải bán trâu, bò, gà lợn để đi Hà Nội khám, nhưng ngoài 3 đồng mua thuốc phải chi 7 đồng cho TPCN bởi bác sĩ kê toa gì thì người bệnh thường phải cố để mua. Việc bác sĩ kê toa thêm TPCN sẽ tăng gánh nặng về chi phí cho bệnh nhân, trong khi hiệu quả điều trị chưa rõ ràng. Do đó, Bệnh viện Bạch Mai quy định bác sĩ không kê đơn, tư vấn TPCN. Nhà thuốc của bệnh viện cũng không bán TPCN, ông Cơ nói. Ngày 20/4, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đã kí văn bản gửi các bệnh viện cả nước, yêu cầu khẩn trương kiểm tra toàn diện các hoạt động liên quan đến TPCN, sữa, thuốc và thiết bị y tế đang sử dụng trong cơ sở. Yêu cầu này được đưa ra ngay sau phản ánh về tình trạng một số nhân viên y tế hướng dẫn người bệnh sử dụng sản phẩm sữa do doanh nghiệp sản xuất, nhưng sau đó bị phát hiện là hàng giả. Ngay trong tháng 4, hai bệnh viện lớn là Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) và Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Kạn đã ra thông báo dừng tư vấn, thu hồi sản phẩm sữa Hofumil Gold Plus và Hapomil. Các sản phẩm này thuộc nhóm bị Bộ Công an xác định là sữa giả, nằm trong đường dây sản xuất, phân phối phi pháp vừa bị triệt phá với tổng cộng 21 loại thuốc, thu lời bất chính gần 200 tỉ đồng. Đáng nói, các loại sữa này đã được cung cấp chính thức cho bệnh viện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi, hồ sơ đầy đủ giấy phép, kiểm nghiệm, chứng nhận an toàn thực phẩm. Thiếu tướng, GS.TS Lê Hữu Song - Giám đốc Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 - khẳng định: “Bệnh viện là nạn nhân của thị trường. Sản phẩm được đấu thầu hợp pháp, khi có thông tin từ cơ quan điều tra, chúng tôi lập tức thu hồi”. Việc thu hồi không chỉ áp dụng cho bệnh nhân đang điều trị, mà bệnh viện còn liên hệ với bệnh nhân đã xuất viện để thu lại sữa và hoàn tiền. Việc này do Cty phân phối chịu trách nhiệm chi trả. Bệnh viện cũng kêu gọi người dân phản ánh nếu gặp vấn đề về sức khỏe sau khi sử dụng loại sữa nói trên. Trên mạng xã hội, một tài khoản phản ánh: “Mẹ tôi sau phẫu thuật ung thư tuyến giáp tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã uống sữa giả. Khi tìm trên mạng thì không thấy sản phẩm. Tin tưởng bệnh viện, tôi không kiểm tra kĩ. Giờ mới phát hiện”. CHẶN ĐỨNG LỢI DỤNG KÊ ĐƠN ĐỂ TRỤC LỢI Bộ Y tế nhấn mạnh, các cơ sở khám chữa bệnh phải thực hiện nghiêm các quy định trong công tác dinh dưỡng và kê đơn. Nghiêm cấm hành vi chỉ định sử dụng sản phẩm chưa được cấp phép, kê đơn trục lợi, quảng cáo thuốc sai quy định, hay giới thiệu người bệnh sang cơ sở khác vì mục đích cá nhân. “Quan điểm của Bộ là xử lí nghiêm, không bao che bất kì hành vi vi phạm nào. Các bệnh viện phải rà soát lại toàn bộ danh mục thuốc, TPCN và báo cáo kết quả thực hiện trước ngày 24/4”, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định. Cục trưởng Cục Quản lí Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), TS Hà Anh Đức lưu ý, việc để sữa giả lọt vào bệnh viện liên quan trực tiếp đến công tác quản trị. Giám đốc bệnh viện phải chịu trách nhiệm toàn diện về quy trình kê đơn, lựa chọn sản phẩm và kiểm soát chất lượng trong nội viện. Cũng theo ông Đức, các quy định mới nhất ban hành năm 2024 đã cập nhật danh mục kĩ thuật liên quan đến dinh dưỡng lâm sàng, góp phần chuẩn hóa hướng dẫn dành cho bác sĩ trong tư vấn, kê đơn và hỗ trợ điều trị bằng dinh dưỡng. “Ở các nước phát triển, dinh dưỡng lâm sàng được coi trọng và triển khai bài bản. Việt Nam đi sau nhưng đang cố gắng hoàn thiện khung hướng dẫn để tiệm cận chuẩn quốc tế”, TS Hà Anh Đức nói. HÀ MINH Tiền mất, tật mang Trong bối cảnh thuốc và thực phẩm giả đang trở nên ngày càng tinh vi, việc tăng cường kiểm tra, giám sát, hậu kiểm, đặc biệt trong quy trình đấu thầu thuốc và TPCN, đang là yêu cầu cấp thiết. Hệ thống y tế không thể là nơi người bệnh – vốn đã yếu thế – phải tiếp tục gánh thêm rủi ro từ những sản phẩm mạo danh vì lợi ích bất chính. Sữa giả bị cơ quan chức năng phát hiện Bệnh viện là… nạn nhân? Sau khi Bộ Công an triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc và sữa giả quy mô lớn, Bộ Y tế lập tức yêu cầu các bệnh viện trên toàn quốc khẩn trương rà soát toàn bộ hoạt động tư vấn, giới thiệu, bán các sản phẩm dinh dưỡng, TPCN - đặc biệt là các sản phẩm đã bị xác định là giả.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==