10 nThứ Bảy n Ngày 26/4/2025 ĐỜI SỐNG Báo cáo do Cục Thống kê phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) và Tổ chức Y tế công cộng toàn cầu thực hiện, trong khuôn khổ “Sáng kiến dữ liệu cho sức khỏe” do Quỹ Bloomberg Philanthropies tài trợ. Đây là lần đầu tiên Việt Nam sử dụng dữ liệu từ hệ thống hộ tịch điện tử toàn quốc để đưa ra một bức tranh toàn diện về tình hình đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn và các vấn đề dân số khác, từ đó thúc đẩy hành động nhằm đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. “Thống kê không chỉ là những con số, mà là những con số biết nói - kể câu chuyện về con người và cuộc sống”, ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam nhấn mạnh. Dữ liệu chính xác giúp chúng ta xác định chính sách nào đang hiệu quả, ai còn đang bị bỏ sót và cần làm gì để đảm bảo tính bao trùm cho mọi người dân. PHÁT HIỆN ĐÁNG CHÚ Ý VỀ SINH, TỬ VÀ KẾT HÔN Báo cáo ghi nhận những tiến bộ đáng kể trong đăng ký khai sinh: tỷ lệ đăng ký khai sinh đúng hạn (trong 60 ngày sau sinh) liên tục tăng và đạt 84,9% vào năm 2024. Tuy nhiên, tình trạng khai sinh muộn vẫn phổ biến trong một số cộng đồng dân tộc thiểu số, với tỷ lệ lên tới 56%. Tương tự, tỷ lệ đăng ký khai tử đúng hạn (trong vòng 15 ngày sau khi mất) cũng đạt 69,3% vào năm 2024. Dù vậy, tại một số vùng dân tộc thiểu số, tỷ lệ khai tử muộn vẫn cao, có nơi gần 80%. Một trong những phát hiện quan trọng của báo cáo là xu hướng giảm tổng tỷ suất sinh, hiện đã thấp hơn mức sinh thay thế (2,1 con/phụ nữ). Đồng thời, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tiếp tục ở mức báo động, đặc biệt tại các tỉnh phía Bắc như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Hưng Yên và Bắc Giang. Tỷ số giới tính khi sinh (SRB) trong ba năm qua đều vượt ngưỡng cân bằng tự nhiên (104106 bé trai/100 bé gái). Cụ thể, năm 2021 là 109,5; năm 2023 là 109,7; và đến năm 2024 tăng lên 110,7 bé trai/100 bé gái. Về độ tuổi sinh con, xu hướng chung là tăng. Phụ nữ dân tộc Hoa và Kinh sinh con muộn hơn (trung bình lần lượt 29,9 và 29,4 tuổi) so với các dân tộc như La Ha, Cơ Lao, La Hủ, Hrê, Xinh Mun (23,2-23,9 tuổi). Trong khi đó, tuổi chết trung bình của dân số Việt Nam giai đoạn 2021-2024 là 69,5 tuổi, nhưng có sự chênh lệch lớn giữa nam (64,6 tuổi) và nữ (75,6 tuổi). Đặc biệt, hơn 75% số ca tử vong do tai nạn giao thông và tự tử là nam giới. DỮ LIỆU HỘ TỊCH - NỀN TẢNG CỦA HỆ THỐNG CHÍNH SÁCH HIỆU QUẢ Bà Đỗ Thị Ngọc, Phó Cục trưởng Cục Thống kê, khẳng định: “Lần đầu tiên, chúng ta có bộ dữ liệu hộ tịch đầy đủ và cập nhật để phân tích các chỉ số sinh, tử và kết hôn trên toàn quốc. Đây là một cột mốc rất quan trọng trong hành trình xây dựng hệ thống dữ liệu lấy con người làm trung tâm”. Bà cũng cho rằng việc đầu tư của Chính phủ vào chuyển đổi số trong hệ thống đăng ký hộ tịch đang phát huy hiệu quả rõ rệt. Tuy vậy, để tiến xa hơn, việc nâng cao chất lượng dữ liệu, đảm bảo kịp thời và chính xác, là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo mọi người dân đều được ghi nhận. Theo bà Gurpreet Kaur Rai, Cố vấn kỹ thuật khu vực của Chương trình Tác động dữ liệu (Tổ chức Y tế công cộng): “Việt Nam đã nêu gương trong khu vực về việc phân tích và sử dụng dữ liệu hộ tịch cho hoạch định chính sách. Dữ liệu chính xác và kịp thời chính là nền tảng của một hệ thống y tế vững mạnh và phát triển bền vững”. HÀ MINH Ngày 25/4 Việt Nam chính thức công bố Báo cáo quốc gia đầu tiên về đăng ký và thống kê hộ tịch giai đoạn 2021-2024, đánh dấu bước ngoặt trong hành trình xây dựng hệ thống quản trị dữ liệu toàn diện, minh bạch và lấy con người làm trung tâm. Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công tác dân số và phát triển BÁO CÁO QUỐC GIA VỀ ĐĂNG KÝ VÀ THỐNG KÊ HỘ TỊCH: Hé lộ nhiều bất ngờ về sinh, tử và kết hôn Bệnh nhi Đặng Xuân P. 7 tuổi, nhập viện trong tình trạng ho kéo dài, thỉnh thoảng ho có đàm. Đáng chú ý, người mẹ nghe thấy âm thanh như tiếng kèn phát ra từ ngực con khi thở. Trước đó, bé kể rằng mình bị sặc khi đang chơi thổi kèn nhưng người lớn không để ý. Hai lần đưa đến cơ sở y tế địa phương đều không phát hiện dị vật, chỉ được kê thuốc ho. Tại Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM, các bác sĩ nghi ngờ dị vật đường thở và nhanh chóng chỉ định chụp CT-scan ngực. Hình ảnh cho thấy dị vật dài khoảng 10mm nằm ở phế quản gốc trái. Ê-kíp trực do BS-CKII Nguyễn Thanh Tùng- Khoa Mũi Xoang, đã tiến hành nội soi phế quản ống cứng và gắp ra một chiếc kèn nhựa nhỏ - chính là thủ phạm phát ra tiếng “kèn” mỗi khi bệnh nhi thở. Ngày 24/4, trao đổi với phóng viên BS-CKII Nguyễn Thanh Tùng cho biết, nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, dị vật đường thở có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, tràn khí màng phổi, viêm trung thất - thậm chí tử vong. “Nhiều dị vật mắc kẹt âm thầm, chỉ biểu hiện bằng triệu chứng ho kéo dài, khiến bệnh nhi bị điều trị sai hướng nhiều lần” - bác sĩ Tùng nhấn mạnh. Trường hợp bệnh nhi P. là điển hình của “dị vật bỏ quên”, thường gặp ở trẻ nhỏ. Theo TS.BS-CKII Nguyễn Thanh Vinh - Phó Giám đốc Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM dấu hiệu nhận biết dị vật đường thở thường là ho sặc sụa, khó thở, tím tái, thở rít, thậm chí ngưng thở nếu dị vật lớn. Dị vật dạng ống hoặc đồ chơi nhỏ rất dễ lọt vào khí quản khi trẻ cười nói, chơi đùa hoặc bị ép ăn lúc đang khóc. Để phòng ngừa tai nạn nguy hiểm này các bác sĩ khuyến cáo, phụ huynh tuyệt đối không cho trẻ ăn uống khi đang khóc, cười hoặc chạy nhảy. Không để trẻ chơi đồ chơi nhỏ, có các bộ phận dễ tháo rời, đặc biệt là các loại còi, kèn nhựa. Tập cho trẻ thói quen không ngậm nắp bút, đầu bút, đồ chơi nhỏ trong miệng. Luôn giám sát trẻ khi ăn và chơi. VÂN SƠN Tá hỏa nghe tiếng kèn trong phổi của con Bé trai 7 tuổi ở Đắk Nông vừa được các bác sĩ Bệnh viện Tai Mũi Họng TPHCM cấp cứu thành công sau khi phát hiện một chiếc kèn nhựa mắc kẹt trong phế quản suốt hai tuần. Dị vật nằm trong đường thở của bệnh nhi được phát hiện qua hình ảnh kiểm tra Bộ Y tế yêu cầu tổ chức cấp cứu, khám chữa bệnh dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 Ngày 25/4, Bộ Y tế đã có văn bản gửi các bệnh viện trực thuộc và Sở Y tế các tỉnh, thành phố; Y tế các bộ, ngành về việc bảo đảm công tác khám chữa bệnh, cấp cứu tai nạn giao thông trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 01/5. Bộ Y tế đề nghị các cơ quan chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện tốt đảm bảo trực đầy đủ theo 4 cấp: Trực lãnh đạo, trực chuyên môn, trực hành chính-hậu cần và trực bảo vệ-tự vệ. Các bệnh viện tổ chức tốt việc cấp cứu, khám chữa bệnh, bảo đảm tất cả người bệnh cấp cứu được khám và điều trị, không được từ chối hoặc xử trí chậm trễ trường hợp cấp cứu. Nếu trái tuyến, trái chuyên khoa cần xử lý cấp cứu ban đầu ổn định, giải thích đầy đủ cho người bệnh, người nhà người bệnh trước khi chuyển đi cơ sở y tế khác. Bộ Y tế cũng yêu cầu các bệnh viện phân công thường trực cấp cứu ngoại viện, sẵn sàng và khẩn trương ứng phó trong trường hợp cấp cứu tai nạn hàng loạt, tai nạn giao thông nghiêm trọng, thảm họa tập trung đông người… nếu có tại địa phương; đảm bảo công tác an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng tránh ngộ độc thực phẩm, đuối nước, giẫm đạp... cảnh báo tai nạn tại các địa điểm tập trung đông khách du lịch. Bộ Y tế cũng đề nghị Sở Y tế các tỉnh, thành phố, Y tế các bộ, ngành thường trực báo cáo đảm bảo thường trực đường dây nóng 24/24 để sẵn sàng chỉ đạo, phối hợp, chi viện, ứng cứu trong trường hợp cần thiết. Trường hợp có diễn biến đặc biệt như cấp cứu thảm họa, tai nạn hàng loạt, ngộ độc thực phẩm và các trường hợp đặc biệt khác, đề nghị đơn vị báo cáo khẩn về cơ quan quản lý trực tiếp qua đường dây nóng, đồng thời báo cáo nhanh bằng văn bản về tình hình diễn biến đặc biệt để kịp thời giải quyết. PV (Theo TTXVN) Khi Việt Nam tăng tốc chuyển đổi số và chuẩn bị cho những biến động dân số trong tương lai, hệ thống đăng ký và thống kê hộ tịch được kỳ vọng sẽ đóng vai trò trụ cột trong nền quản trị hiệu quả, bảo vệ quyền con người và thúc đẩy phát triển bền vững.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==