13 TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Thứ Ba n Ngày 22/4/2025 LAMÂ CHUÃ ÀÖNÌ G TIÏNÌ Không chỉ là phép tính cộng trừ đơn giản, tư duy tài chính là tập hợp những hiểu biết, thói quen và kỹ năng giúp con người biết cách kiếm tiền, tiêu tiền thông minh, tiết kiệm và đầu tư hiệu quả. Trong một xã hội tiêu dùng mạnh mẽ và tốc độ phát triển công nghệ chóng mặt, việc trẻ em sớm hiểu giá trị của đồng tiền và cách quản lý tài chính cá nhân không chỉ giúp ích cho hiện tại mà còn là nền tảng để hình thành một công dân độc lập và có trách nhiệm trong tương lai. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), giáo dục tài chính nên bắt đầu càng sớm càng tốt - và không nhất thiết phải đợi đến khi trẻ đủ 18 tuổi mới được tiếp cận với khái niệm “tiền bạc”. Nghiên cứu chỉ ra rằng các thói quen tài chính bắt đầu hình thành từ khi trẻ mới 7 tuổi. MỖI ĐỘ TUỔI - MỘT CÁCH TIẾP CẬN KHÁC NHAU Không có độ tuổi “vàng” cố định cho tất cả trẻ em, nhưng việc lựa chọn thời điểm bắt đầu và cách truyền đạt kiến thức tài chính phù hợp với độ tuổi sẽ giúp trẻ tiếp thu tự nhiên, hiệu quả hơn. GIAI ĐOẠN MẪU GIÁO (3-6 TUỔI): LÀM QUEN VỚI TIỀN VÀ GIÁ TRỊ CỦA ĐỒ VẬT Ở độ tuổi này, trẻ bắt đầu nhận thức được thế giới xung quanh, thích quan sát và bắt chước người lớn. Đây là lúc cha mẹ có thể giới thiệu cho trẻ các đồng tiền cơ bản, giúp trẻ phân biệt mệnh giá, nhận biết khái niệm “mua - bán”. Ví dụ: Khi đi siêu thị, cha mẹ có thể nói với trẻ: “Hộp sữa này giá 30.000 đồng. Nếu con có 50.000 đồng, con sẽ còn lại bao nhiêu sau khi mua?” Dù trẻ chưa thể tính nhẩm nhanh, việc lặp lại những tình huống thực tế giúp trẻ hiểu rằng tiền không phải vô hạn. Đây cũng là thời điểm phù hợp để giới thiệu khái niệm “tiết kiệm” qua những chiếc ống heo nhỏ. Việc khuyến khích trẻ bỏ lợn hàng tuần từ tiền lì xì, tiền được thưởng giúp trẻ học cách trì hoãn sự thỏa mãn - một trong những kỹ năng tài chính quan trọng nhất. GIAI ĐOẠN TIỂU HỌC (6-11 TUỔI): QUẢN LÝ TIỀN TIÊU VẶT VÀ HÌNH THÀNH THÓI QUEN Khi đã biết cộng trừ thành thạo, trẻ bắt đầu có thể lên kế hoạch chi tiêu đơn giản. Đây là lúc cha mẹ nên thiết lập một khoản tiền tiêu vặt cố định hàng tuần hoặc hàng tháng và để trẻ tự quản lý. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ phân bổ số tiền nhận được thành 3 phần: chi tiêu - tiết kiệm - chia sẻ. Ví dụ: 70% dùng để mua những thứ trẻ thích, 20% bỏ lợn tiết kiệm và 10% để làm việc tốt như quyên góp từ thiện. Giai đoạn này cũng là lúc trẻ có thể bắt đầu “làm việc để nhận tiền” thông qua các việc nhỏ như lau nhà, gấp quần áo, trông em. Từ đó, trẻ hiểu rằng tiền là thành quả của lao động và cần được trân trọng. GIAI ĐOẠN TRUNG HỌC (12-15 TUỔI): HIỂU VỀ NGÂN SÁCH VÀ GIÁ TRỊ ĐẦU TƯ Khi bước vào tuổi dậy thì, trẻ có nhận thức sâu sắc hơn và bắt đầu thể hiện cá tính. Đây là thời điểm thích hợp để cha mẹ cùng trẻ lập ngân sách cho một dự án cá nhân - như mua điện thoại, tổ chức sinh nhật, đi du lịch. Việc để trẻ tự lên danh sách dự toán, tìm hiểu giá cả, so sánh chi phí và cân nhắc “có nên vay mượn hay không” chính là cách rèn luyện kỹ năng lập kế hoạch tài chính trong thực tế. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bắt đầu học về khái niệm đầu tư: gửi tiết kiệm, lãi suất, giá trị tăng trưởng theo thời gian. Dĩ nhiên, việc này nên được thực hiện dưới hình thức minh họa trực quan như biểu đồ đơn giản, trò chơi tài chính, hoặc các ứng dụng mô phỏng. GIAI ĐOẠN CUỐI TRUNG HỌC (16-18 TUỔI): CHUẨN BỊ CHO TỰ LẬP TÀI CHÍNH Trước khi rời khỏi vòng tay cha mẹ, trẻ cần được trang bị đầy đủ kỹ năng quản lý tài chính cá nhân. Đây là thời điểm trẻ có thể tiếp cận với tài khoản ngân hàng, thẻ thanh toán, ví điện tử - tất cả dưới sự hướng dẫn kỹ càng của phụ huynh. Ngoài ra, việc giới thiệu về quản lý nợ, tín dụng, và các rủi ro tài chính cũng rất quan trọng để trẻ có cái nhìn toàn diện, tránh sa vào nợ nần không kiểm soát khi bắt đầu đi học xa hoặc kiếm được tiền đầu tiên. THẢO AN Thị trường chứng khoán trong nước tuần qua diễn biến tương đối thận trọng khi chỉ số tìm vùng cân bằng mới sau pha lao dốc do ảnh hưởng từ thông tin áp thuế đối ứng của Mỹ. Thị trường hồi phục nhẹ trong phiên đầu tuần, nhưng sau đó điều chỉnh do áp lực chốt lời mạnh của các nhà đầu tư. Kết thúc tuần, VN-Index giảm 3,3 điểm còn 1.219,1 điểm. Các ngành ghi nhận sự phục hồi tích cực phải kể đến đó là bán lẻ, chứng khoán và thép. Ngược lại, nhóm cổ phiếu công nghệ vẫn đang chịu áp lực bán mạnh khi mà sau những thông tin kém khả quan với nhóm cổ phiếu này. Chuyên gia của Công ty Chứng khoán Kiến thiết Việt Nam (CSI) đánh giá, việc VN-Index trong tuần giảm nhẹ khi tiếp cận mốc 1.245 điểm cho thấy áp lực chốt lời có xu hướng gia tăng và không loại trừ khả năng sẽ tiếp diễn trong các phiên của tuần tới. Theo các chuyên gia CSI, áp lực chốt lời trong tuần tới có thể khiến VN-Index điều chỉnh về vùng hỗ trợ 1.180 điểm rồi mới tiếp tục quay lại xu hướng hồi phục, hướng tới ngưỡng kháng cự mạnh (1.270 - 1.300) điểm - mốc điểm cân bằng trước khi thông tin mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ áp lên hàng hóa Việt Nam được công bố. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nhà đầu tư cần kiên nhẫn chờ đợi VN-Index kiểm vùng hỗ trợ 1.180 điểm vững chắc, rồi mới bắt đầu gia tăng tỷ trọng cổ phiếu. Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt đánh giá, VN-Index nhiều khả năng sẽ có diễn biến giằng co biên độ hẹp với các nhịp tăng giảm đan xen trong tuần tới. Đặc biệt, hiện nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu công bố báo cáo tài chính quý I vừa qua, do đó các cổ phiếu sẽ tiếp tục phân hóa mạnh theo kết quả kinh doanh và các thông tin trong kỳ đại hội cổ đông. “Đây là giai đoạn phù hợp để các nhà đầu tư thực hiện tái cơ cấu các cổ phiếu trong danh mục khi triển vọng nhiều nhóm ngành và cổ phiếu đã có sự thay đổi theo bối cảnh mới. Đối với việc lướt sóng, nhà đầu tư có thể xem xét mở vị thế khi thị trường xuất hiện rung lắc, điều chỉnh trong phiên”, Công ty Cổ phần Chứng khoán Bảo Việt chia sẻ. Theo Công ty Cổ phần Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS), với diễn biến hiện tại, VN-Index đang nỗ lực phục hồi, tạo vùng cân bằng quanh vùng giá 1.200 điểm. Đây là vùng hỗ trợ tâm lý mạnh, vùng giá trung bình trong 5 năm qua, cũng như vùng giá cao nhất năm 2018 và thấp nhất tháng 11/2024. Hiện thông tin về kết quả kinh doanh quý I và việc đàm phán thuế quan giữa Mỹ và các nước đang được thu xếp, là yếu tố tích cực hỗ trợ tâm lý thị trường. Phân tích của Chứng khoán SHS cho thấy, trên toàn thị trường hiện có hơn 1.600 mã, mức P/E (giá/lợi nhuận ròng của cổ phiếu) hiện tại là khoảng 12,4 lần, mức P/B (giá/giá trị theo sổ sách) khoảng 1,5 lần, trong đó nhiều mã sau giai đoạn bán tháo vừa qua có mức P/B khá thấp. "Nhiều cổ phiếu vẫn tương đối hấp dẫn so với yếu tố nội tại của doanh nghiệp và triển vọng tăng trưởng dài hạn", Chứng khoán SHS đánh giá. Tuy nhiên, công ty này khuyến nghị nhà đầu tư vẫn nên ưu tiên quản trị rủi ro trong bối cảnh mới đối với các trường hợp tỷ trọng cao, chưa kịp thời cơ cấu danh mục khi thị trường giảm mạnh. "Nhà đầu tư duy trì tỷ trọng hợp lý. Mục tiêu đầu tư hướng tới các mã có nền tảng cơ bản tốt, đầu ngành trong các ngành chiến lược, tăng trưởng vượt trội của nền kinh tế”, Chứng khoán SHS chia sẻ. XUÂN PHONG ĐÀM PHÁN THUẾ VỚI MỸ: Chứng khoán "phấp phỏng" chờ tin Áp lực chốt lời trong tuần tới có thể khiến VN-Index điều chỉnh về vùng hỗ trợ 1.180 điểm rồi mới tiếp tục quay lại xu hướng hồi phục, hướng tới ngưỡng kháng cự mạnh (1.270 - 1.300) điểm - mốc điểm cân bằng trước khi thông tin mức thuế đối ứng 46% mà Mỹ áp lên hàng hóa Việt Nam được công bố. VN-Index được dự báo sẽ tiếp tục rung lắc trong tuần tới Cần sớm dạy tư duy tài chính Không bao giờ là quá sớm để dạy trẻ về tài chính. Nhưng để việc giáo dục ấy hiệu quả, điều quan trọng là chọn đúng thời điểm, đúng phương pháp Trong bối cảnh xã hội hiện đại, khi đồng tiền không còn là điều cấm kỵ trong các cuộc trò chuyện gia đình, nhiều bậc phụ huynh đã bắt đầu chú trọng đến việc giáo dục tài chính cho con cái. Phụ huynh - người thầy tài chính đầu tiên của con Dù ở độ tuổi nào, điều quan trọng nhất vẫn là vai trò làm gương của cha mẹ. Trẻ học thông qua quan sát và bắt chước, vì vậy nếu cha mẹ thường xuyên than thở về tài chính, tiêu xài hoang phí, hoặc né tránh việc nói chuyện về tiền, trẻ cũng sẽ hình thành thái độ không tích cực với tiền bạc. Ngược lại, nếu cha mẹ cởi mở, minh bạch, biết cách chi tiêu hợp lý và chia sẻ với con về các quyết định tài chính trong gia đình, trẻ sẽ học được tư duy lành mạnh và thực tế về tiền bạc từ sớm. Giáo dục tài chính không phải là một môn học khô khan, càng không nên bắt đầu bằng những lý thuyết to lớn. Đó là quá trình dài hơi, bắt đầu từ những hành vi đơn giản trong cuộc sống hàng ngày, được lặp đi lặp lại và tăng dần độ phức tạp theo độ tuổi.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==