àatå àûúcå mötå thanâ h tûuå àaná g àï í tû å haoâ . Chuná g töi cunä g muönë nêng cao nhênå thûcá vï ì cùn bïnå h àa ä cûúpá ài con gaiá chuná g töi - ung thû naoä ”, cö Vasiliou noiá . Àêy la â nö î lûcå lêpå ky ã lucå thû á hai do Little Legs Foundation töí chûcá , sau khi lênì thû ã trûúcá ào á cho sö ë ngûúiâ chúi Cúâ ty ã phuá nhiïuì nhêtë àa ä thiïuë hutå 30 ngûúiâ so vúiá thanâ h tñch trûúcá ào á la â 733 ngûúiâ . THANÂ H LONG (theo worldrecordacademy.org) Chuã nhêåt 20/4/2025 6 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ n CÛ DÊN CHUNG TAY ÀÛA SACÁ H VÏ Ì NHA Â MÚIÁ Mötå hiïuå sacá h ú ã bang Michigan (My)ä àa ä huy àönå g hún 300 ngûúiâ àïí di chuyïní 9.100 cuönë sacá h tû â àõa àiïmí cu ä àïnë àõa àiïmí múiá bùnç g cacá h chuyïnì tay nhau tûnâ g cuönë mötå . Ba â Michelle Tuplin, chuã sú ã hûuä Serendipity Books, àaä kïu goiå tònh nguyïnå viïn àïnë giupá chuyïní sacá h àïnë mötå cú sú ã lúná hún cacá h núi cuä khoanã g 110 metá . Hún 300 ngûúiâ vaâ mötå chu á cho á àa ä xïpë thanâ h hai hanâ g chuyïnì tûnâ g cuönë sacá h theo thûá tûå banã g chû ä caiá . Ba â Tuplin cho biïtë toanâ bö å sû å kiïnå keoá daiâ chûa àêyì hai giú.â “Ngûúiâ dên ú ã àêy coi cacá hiïuå sacá h la â mötå phênì cuaã cönå g àönì g. Àûúcå chûná g kiïnë moiå ngûúiâ hanâ h àönå g cunâ g nhau thûcå sû å co á y á nghôa vúiá töi”, baâ Tuplin noiá . TROÅNG HOANÂ G (theo upi.com) n CHIM CANÁ H CUTÅ LAMÂ RÚI MAYÁ BAY Mötå trûcå thùng têmì thêpë àa ä rúi xuönë g mùtå àêtë sau mötå sû å cö ë gêy ra búiã hanâ h khacá h thiïuë kinh nghiïmå . Theo Cú quan Hanâ g khöng Dên dunå g Nam Phi, phi cöng vaâ ba hanâ h khacá h la â ngûúiâ àa ä ha å caná h xuönë g Àaoã Chim vaoâ ngayâ 19/1 vaâ mötå hanâ h khacá h àa ä àùtå mötå chu á chim caná h cutå tû â honâ àaoã vaoâ mötå höpå va â mang no á lïn mayá bay. Sau khi cêët caánh, chiïëc höåp àaä trûúåt khoãi tay haânh khaách vaâo rúi vaâo cêìn àiïìu khiïín àöå cao tuêìn hoaân, khiïën trûåc thùng lùn sang phaãi vaâ lao xuöëng àêët. Baáo caáo cuãa cú quan cho biïët chiïëc trûåc thùng bõ haå caánh nghiïng “àaä bõ hû haåi nghiïm troång, nhûng khöng ai bõ thûúng”. TROÅNG HOANÂ G (theo upi.com) n CHÚI CÚ Â TY Ã PHU Á ÀÏ Í GÊY QUY Ä UNG THÛ Taiå Sydney, UcÁ , 918 ngûúiâ àa ä tuå têpå àï í chúi Cú â ty ã phu á cunâ g lucá va â pha á Ky ã lucå Guinness Thïë giúiá . Nö î lûcå lêpå ky ã lucå taiå Sydney àûúcå tö í chûcá búiã Little Legs Foundation, mötå töí chûcá tû â thiïnå gêy quyä va â nêng cao nhênå thûcá cho treã em mùcæ bïnå h ung thû naoä . Cö Sue-Ellan Vasiliou vaâ anh Marino Vasiliou cunä g tham gia ban tö í chûcá àï í tûúnã g nhú á con gaiá Alegra 6 tuöií cuaã ho,å ngûúiâ àa ä qua àúiâ vò ung thû naoä vaoâ nùm 2017. “Chuná g töi muönë taoå ra khöng gian cho phepá moiå ngûúiâ höiå tu å va â tön vinh Alegra, àönì g thúiâ cunâ g Kyá sûå Bö å Ngoaiå giao söë 1 Tön Thêtë Àamâ . Do cöng viïcå ma â mötå thúiâ ngûúiâ viïtë baiâ nayâ co á nhiïuì dõp lui túiá caiá cú quan cöng quyïnì danh tiïnë g êyë . Thoiá to â mo â thûúnâ g àeo bamá nïn cunä g àêm quen, àêm thuöcå . Nguyïn uyã thúiâ Nguyïnî , caiá nïnì cuaã Tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao nayâ la â Trûúnâ g luyïnå quên. Nùm 1928, chñnh quyïnì thuöcå àõa quyïtë àõnh xêy toaâ nha â Sú ã Taiâ chñnh. Kiïnë trucá sû thuöcå àõa danh tiïnë g Ernest Hebá rard àûúcå chó àõnh laâ ngûúiâ thiïtë kï.ë Con mùtæ sanâ h soiã cuaã Toanâ quyïnì Àöng Dûúng khi êyë nghô ngay àïnë cacá cöng trònh, Louis Finot Museum - Viïnî àöng Bacá cö í - Baoã tanâ g Louis Finot (Baoã tanâ g Lõch sûã bêy giú,â söë 1 Phamå Ngu ä Laoä ) thuú ã êyë vûaâ àûúcå khaná h thanâ h. Ngûúiâ thiïtë kï ë cöng trònh nöií tiïnë g nayâ khöng ai khacá chñnh laâ Ernest Hebá rard! Àï í khacá h quan (vúiá laiå chûnâ g nhû khöng tin lùmæ vaoâ tay nghïì cuaã mötå KTS tuy nöií danh nhûng banã taná h taiâ tû ã nayâ , ngö å nhú ä co á chi sú suêtë lênî thêtë thö ë khi taoå tacá Sú ã Taiâ chñnh?) ngûúiâ ta àa ä vúiâ bönë KTS khacá ve ä kiïuí cho cöng trònh nayâ . Vêyå nïn tênå bêy giú â co á àïnë 5 banã thiïtë kï ë vúiá 5 kiïuí ve ä khacá nhau vïì Tru å sú ã Sú ã Taiâ chñnh nayâ . Nhûng cuöië cunâ g, àï ì aná cuaã Ernest Hebá rard vênî àûúcå chonå ! Khúiã cöng 1927 àïnë nùm 1930, Tru å sú ã Sú ã Taiâ chñnh, ngöi nhaâ Tamá maiá àûúcå khaná h thanâ h. Àepå lênî àöcå àaoá nhû giúiá kiïnë trucá tûnâ g bònh laâ “trong phiïn baãn chñnh thûác cuãa phong caách Àöng Dûúng naây, maái àua vaâ caác maái höìi cöë gùæng taái taåo möåt böë cuåc kiïën truác phûúng Têy trong khi hoaân toaân taách rúâi caác neát àùåc trûng truyïìn thöëng Viïåt Nam”. Co á phaiã vò le ä êyë chùng, nïn khi tiïpë quanã Thu ã àö nùm 1954, con mùtæ tinh àúiâ cuaã ngacå h hanâ h chaná h naoâ ào á àaä chonå ngay Súã Taiâ chñnh lamâ Tru å súã cuaã Bö å ngoaiå giao. Ngayâ 28 thaná g Tamá 1945, Chñnh phu ã Lêm thúiâ nûúcá VNDCCH àûúcå thanâ h lêpå . Chu ã tõch Hö ì Chñ Minh àûúcå cû ã giû ä chûcá Chu ã tõch Chñnh phuã Lêm thúiâ kiïm Böå trûúnã g Bö å Ngoaiå giao. Ngayâ ào á cunä g la â ngayâ thanâ h lêpå nganâ h ngoaiå giao Viïtå Nam. Chu ã tõch Hö ì Chñ Minh phuå tracá h Bö å Ngoaiå giao àïnë ngayâ 2 thaná g Ba 1946. Khi thanâ h lêpå Chñnh phuã Liïn hiïpå khaná g chiïnë , chûcá nayâ àûúcå giao cho öng Nguyïnî Tûúnâ g Tam, ngûúiâ cuaã Àanã g Viïtå Quöcë . Nhêmå chûcá àûúcå hún 2 thaná g, ngayâ 30 thaná g Nùm 1946, Nguyïnî Tûúnâ g Tam àaä trönë theo quên àöiå Tûúnã g Giúiá Thacå h sang Trung Quöcë , mang theo 2 triïuå àönì g biïní thu ã tûâ cöng quyä cuaã Bö å Ngoaiå giao. Mötå lênì nûaä , Chu ã tõch Hö ì Chñ Minh laiå phaiã kiïm nhiïmå chûcá Bö å trûúnã g Ngoaiå giao cho àïnë khi chuyïní giao chûcá vu å nayâ cho öng Hoanâ g Minh Giamá (thaná g Ba 1947). Sau 1954, chûcá Bö å trûúnã g Ngoaiå giao lênì lûútå do cacá võ sau àamã nhiïmå : Thu ã tûúná g Phamå Vùn Àönì g (kiïm nhiïmå tû â thaná g Tamá 1954 àïnë thaná g Hai 1961), öng Ung Vùn Khiïm (2/1961 - 4/1963), öng Xuên Thuyã (4/1963 - 4/1965), öng Nguyïnî Duy Trinh (4/1965 - 2/1980), öng Nguyïnî Cú Thacå h (2/1980 - 8/1991), öng Nguyïnî Manå h Cêmì (8/1991 - 1/2000) va â öng Nguyïnî Dy Niïn (tûâ thaná g 1/2000). Röiì nhûnä g Phamå Gia Khiïm, Phamå Bònh Minh röiì bêy giúâ la â Buiâ Thanh Sún. (Cunä g nhú á thïm, baâ Nguyïnî Thõ Bònh, Böå trûúnã g Ngoaiå giao cuaã Chñnh phuã Cacá h manå g Lêm thúiâ Cönå g hoaâ miïnì Nam Viïtå Nam tû â thaná g Sauá 1969 àïnë thaná g Bêyí 1976). Tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao trong nhûnä g ngayâ àêuì thanâ h lêpå àûúcå àùtå ngay trong Phuã Chu ã tõch, sau àoá chuyïní àïnë sö ë nha â 43 Ly á Thaiá Tö.í Nùm 1946, chuyïní àïnë sö ë nha â 23 Phö ë Hanâ g Tre, sau ào á cunâ g Chñnh phuã rúiâ Thu ã àö vï ì gênì Vên Àònh – Haâ Àöng röiì rutá lïn An toanâ khu taiå banã Donä xa ä Minh Khai (nay laâ xa ä Minh Thanh) huyïnå Sún Dûúng, tónh Tuyïn Quang. Trong 9 nùm khaná g chiïnë chönë g thûcå dên, Böå Ngoaiå giao àoná g truå sú ã lêu nhêtë taiå àêy, cho àïnë thaná g 7/1954, chuyïní sang Àaiå Tû â Thaiá Nguyïn. Tûâ sau ngayâ tiïpë quanã Thu ã àö, thaná g Mûúiâ 1954, truå sú ã Bö å Ngoaiå giao àùtå taiå àõa àiïmí nha â sö ë 1 Tön Thêtë Àamâ , thuöcå quênå Ba Àònh, Ha â Nöiå . Cuöië nùm 2000, coá tin tru å sú ã Böå Ngoaiå giao ú ã Tön Thêtë Àamâ sùpæ phaiã chuyïní ài va â se ä àûúcå xêy múiá . Viïcå diïnî ra kha á nhanh. Cöng trònh truå sú ã múiá àa ä àûúcå khúiã cöng àuná g dõp kyã niïmå Ngayâ thanâ h lêpå nganâ h Ngoaiå giao 28/8/2009. … May mùnæ trong àamá baoá chñ àûúcå dû å lï î khúiã cöng xêy dûnå g tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao múiá ú ã àûúnâ g Lï Quang Àaoå liïnì kï ì vúiá àûúnâ g Lï Àûcá Tho,å töi nùnæ notá ghi vaoâ sö í biïn viïcå nhûnä g donâ g nayâ . “… Tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao múiá la â dûå aná thuöcå nhomá A, cöng trònh cêpë àùcå biïtå . Cöng trònh chñnh coá quy mö 14 tênì g nöií , cao 78,9m vaâ 1 tênì g hêmì . Diïnå tñch xêy dûnå g 16.282m2, töní g diïnå tñch sanâ 126.282m2 (khöng kïí diïnå tñch ngoaiâ trúiâ nhû khu vûcå àïí xe, thamã co,ã khu thïí thao giaiã trñ va â àûúnâ g giao thöng nöiå bö)å . Dû å aná co á sên àö î mayá bay trûcå thùng”. Giûaä nhûnä g ranâ ratå quan khacá h, töi co á camã giacá nhû bay böní g vúiá nhûnä g lúiâ phatá biïuí co á caná h! Nhûnä g la â Truå sú ã Bö å Ngoaiå giao àûúcå xêy múiá giapá vúiá àûúnâ g Lï Àûcá Tho,å nganâ h ngoaiå giao nhû àûúcå thu å hûúnã g, nhû àûúcå tiïpë thïm linh khñ hûng vûúnå g nïnì ngoaiå giao do nhaâ ngoaiå giao Lï Àûcá Tho å kiïtå xuêtë tûnâ g tû â chöië Giaiã Nobel! Nûúcá Nam mònh phonã g co á àûúcå bao lùm nhên vêtå nhû thï?ë Röiì mötå võ khacá , trûng ra con söë (ma â chùcæ cunä g la â tònh cú,â êyë la â sö ë metá àêtë ma â Chñnh phuã cêpë àï í xêy múiá tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao laiå trunâ g khñt vúiá sö ë diïnå tñch maâ tru å sú ã Liïn Hiïpå Quöcë ú ã Nûuä Ûúcá toaå lacå - 7,1 ha?). Mötå võ quan khacá h àa ä haoâ sanã g diïnî dõch caiá y á nayâ àaiå loaiå : Chñnh phuã va â con dên nûúcá Viïtå mong muönë nganâ h ngoaiå giao hayä cö ë gùnæ g xûná g àaná g khi hoaâ nhêpå vúiá cönå g àönì g quöcë tï?ë Möcë chötë la â cuöië nùm 2012, truå sú ã múiá se ä hoanâ thanâ h. Nhêmí vöiå thêyë tònh cú â laiå bùnç g àuná g thúiâ gian KTS Ernest Hebá rard thi cöng Toaâ nhaâ Sú ã Taiâ chñnh (1927-1930) Truå sú ã Bö å Ngoaiå giao sau nayâ ! Nhiïu khï toâa nhaâ Böå Lïî Ngûúiâ dên chuyïnì tay nhau tûnâ g cuönë sacá h Mayá bay rúi xuönë g àêtë ngay sau khi cêtë caná h 918 ngûúâi cuâng chúi Cúâ tyã phuá [ XUÊN BA ] Laâ àang noái vïì viïåc xêy cêët cuâng tiïën àöå cuãa Truå súã múái Böå Ngoaåi giao. ÊËy laâ Böå Lïî, theo caách goåi cuä cuãa ngûúâi Viïåt. Nhûäng ngaây naây cöng luêån àûúng dêåy lïn nhûäng xêìm xò búãi cöng trònh Truå súã Böå Ngoaåi giao àaä bõ Thûúâng trûåc Ban Chó àaåo Trung ûúng phoâng chöëng tham nhuäng thöëng nhêët àûa vaâo diïån theo doäi. Tru å sú ã Bö å Ngoaiå giao cuä la â mötå àõa chó vùn hoaá
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==