5 n Thứ Sáu n Ngày 18/4/2025 XÃ HỘI việc nhà văn tham gia quảng cáo thuốc chữa tiểu đêm, Trần Thanh Cảnh bình luận: “Thực sự là một pha hài hước. Nhân đây, xin cảnh báo tất cả nhà văn, nhà thơ nên tránh xa quảng cáo. Đó không phải chức năng của mình”. PGS.TS Nguyễn Văn Cương, nguyên Hiệu trường Trường ĐH Văn hóa Hà Nội cũng cảm thấy khó chấp nhận khi các “ngôi sao” trong lòng khán giả quảng cáo sai sự thật về sản phẩm liên quan đến sức khỏe của người dân. Ông trách nghệ sĩ và trách cả cơ quan quản lý. “Phải làm thật mạnh tay với những nghệ sĩ tham gia quảng cáo sai sự thật. Vấn nạn này cần phải xử lý ngay và luôn. Sữa giả tràn lan mấy năm nay rồi. Các cơ quan quản lý hầu như tê liệt”, ông nói. Nghệ sĩ tên tuổi của nước ngoài thường hết sức thận trọng khi nhận lời quảng cáo. Ngôi sao Hàn Quốc Song Hye Kyo được khán giả Việt yêu thích qua phim Trái tim mùa thu từng từ chối hợp đồng quảng cáo trị giá hàng triệu USD cho một công ty lớn chuyên về ô tô của Nhật. Bởi nhãn hàng xe này từng liên quan đến thảm kịch phụ nữ Hàn trong Thế chiến thứ 2. Song Hye Kyo không muốn hình ảnh của mình xấu đi vì món lợi trước mắt. Nhà phê bình Ngô Thảo từng nói, trong thời buổi này, nghệ sĩ khó thành tượng đài. Ngôi sao mới liên tục xuất hiện, nghệ sĩ nổi tiếng khó khăn hơn rất nhiều trong việc gìn giữ tên tuổi và độ nóng. NÔNG HỒNG DIỆU THƯA VẮNG XE KHÁCH ĐIỆN Theo thống kê, tổng số xe khách chạy tuyến cố định trên cả nước là 17.637 xe với trên 1.200 doanh nghiệp vận tải. Loại hình xe khách liên tỉnh đang phát triển mạnh ở các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng, với khoảng 600 xe. Tuy nhiên, hầu hết xe khách vẫn sử dụng động cơ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch (xăng và dầu diesel) với chất lượng không đồng đều, trở thành một trong những nguồn phát thải khí CO2. Riêng tại Hà Nội, tỷ lệ xe khách liên tỉnh có niên hạn sử dụng từ 7-15 năm chiếm đến 90%. Theo Cục ĐBVN, rào cản lớn nhất trong việc chuyển đổi xanh xe khách chạy đường dài là nguồn chi phí đầu vào cao, khiến doanh nghiệp ngần ngại đầu tư vì sẽ mất nhiều thời gian để thu hồi vốn. Ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, Giám đốc hãng xe Sao Việt chia sẻ, giá trung bình của xe khách điện cao gấp 2-3 lần xe khách thường, song không thể tăng giá cước vận tải trong thời điểm này. Vì vậy, rất khó để doanh nghiệp giải bài toán kinh tế về vốn đầu tư, giá thành sản phẩm, khấu hao tài sản… Hiện nay, chỉ có hai đơn vị là Vinbus và Kim Long cung cấp các sản phẩm xe điện cỡ lớn, nhưng mẫu mã, chủng loại còn hạn chế. Không dễ nhập khẩu xe điện nước ngoài do ràng buộc bởi các chính sách, thuế quan... Điều này khiến các hãng xe bị hạn chế trong việc lựa chọn đơn vị cung ứng. Đại diện CTCP Tập đoàn Trường Hải (THACO) - đơn vị lớn chuyên sản xuất, lắp ráp xe khách - cho biết, đơn vị đang xây dựng lộ trình cho chuyển đổi từ sản xuất xe khách chạy xăng sang xe khách chạy điện. Hạ tầng dành cho xe điện tại Việt Nam còn kém phát triển. Hệ thống trạm sạc điện hạn chế, đặc biệt là các trạm sạc nhanh dành cho xe khách chạy đường dài. Việc quy hoạch không gian để lắp đặt trạm sạc tại các bến xe, trung tâm thành phố, và các tuyến đường chính còn chậm. Hầu hết doanh nghiệp không có quỹ đất để lắp trạm sạc đủ đáp ứng số đầu xe vận hành. Đại diện Bến xe Gia Lâm (Long Biên, Hà Nội) chia sẻ, một số bến xe khách tại Hà Nội đã có chủ trương xây dựng trạm sạc điện, nhưng chưa xác định thời điểm chính thức triển khai. CHÍNH SÁCH KHÍCH LỆ CHUYỂN ĐỔI XANH Đại diện Cục ĐBVN và Viện Chiến lược và Phát triển GTVT cho rằng, cần đặt ưu tiên hàng đầu cho các chính sách hỗ trợ, phát triển xe khách điện. Với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước, Nhà nước cần xây dựng các chính sách hỗ trợ vay vốn ưu đãi cho các dự án đầu tư xe buýt điện, gồm gói tín dụng xanh với lãi suất thấp; tiếp tục kéo dài chính sách miễn thuế nhập khẩu, thuế trước bạ, thuế tiêu thụ đặc biệt cho xe điện và linh kiện xe điện. “Nhà nước cần xây dựng bộ tiêu chí tài chính xanh giúp các doanh nghiệp vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tài chính quốc tế như IFC, ADB, WB”, đại diện Viện Chiến lược và Phát triển GTVT cho hay. Ông Đỗ Văn Bằng phân tích, để doanh nghiệp không ngần ngại chuyển đổi xanh, Nhà nước cần có thêm biện pháp điều chỉnh, hạ bớt giá thành xe điện. Cần có cơ chế thu hút doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe điện nước ngoài đầu tư vào Việt Nam để tăng sự cạnh tranh về giá cả và chất lượng, giúp giảm nhiệt giá xe điện. Về hệ thống trạm sạc điện, theo chuyên gia giao thông TS. Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc - Tổng biên tập NXB GTVT, cần có thêm cơ chế, chính sách quy hoạch khu vực xây dựng trạm sạc tại các trạm dừng nghỉ, bến xe… kèm ưu đãi về thuế và chi phí đất đai. Việc đầu tư, sản xuất, nhập khẩu linh kiện để xây dựng trụ sạc (nhất là trụ sạc nhanh) cũng cần thêm sự hỗ trợ từ Nhà nước. Ông Thủy nhận định, đặc thù xe khách chạy đường dài đòi hỏi mạng lưới trạm sạc điện dày đặc, áp công nghệ cao cấp để tránh xảy ra tình trạng xe hết điện giữa đường, gây gián đoạn vận tải, ùn tắc giao thông… “Chúng tôi mong Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng sẽ phối hợp để sớm ban hành các quy định về giá bán điện, ưu đãi giá điện đối với các trạm sạc điện cho xe khách chạy tuyến cố định và liên tỉnh”, đại diện Viện Chiến lược và Phát triển GTVT nói. VIỆT KHÔI Cần đòn bẩy cho chuyển đổi xanh xe khách Xe khách chạy đường dài ở Việt Nam đang sử dụng động cơ nhiên liệu hóa thạch Cục ĐBVN và Viện Chiến lược và Phát triển GTVT đặt mục tiêu chuyển đổi 100% xe khách chạy tuyến cố định và liên tỉnh sang động cơ điện vào năm 2050, bắt đầu thực hiện vào 2028-2030. Trong xu hướng chuyển đổi xanh các loại xe buýt, xe taxi và xe cá nhân để giảm phát thải từ phương tiện giao thông, các cơ quan thuộc Bộ Xây dựng gồm Cục Đường bộ Việt Nam (ĐBVN) và Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải (GTVT) xây dựng kế hoạch chuyển đổi xanh toàn bộ xe khách chạy tuyến cố định và liên tỉnh. Diễn viên Doãn Quốc Đam đã lên tiếng xin lỗi vì quảng cáo sữa giả Cục Phát thanh, Truyền hình xác minh nghệ sĩ quảng cáo lố Sáng 17/4, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, Cục tiếp nhận văn bản của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế về việc phối hợp giám sát, xử lý hành vi vi phạm trong quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng của người nổi tiếng. Đại diện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết Cục đang xác minh, tìm hiểu vụ việc và sẽ thông tin rộng rãi khi có kết quả. Trước đó, Cục An toàn thực phẩm cho hay, thời gian qua Cục nhận phản ánh của báo chí việc người nổi tiếng vi phạm quảng cáo. Theo Cục An toàn thực phẩm, nhiều người nổi tiếng, người có ảnh hưởng trên mạng xã hội quảng cáo thực phẩm chức năng, sản phẩm có dấu hiệu vi phạm quy định. Nhiều quảng cáo thổi phồng, khiến người tiêu dùng hiểu lầm sản phẩm có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Cục An toàn thực phẩm cho rằng, việc đề nghị Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử phối hợp Cục Văn hóa cơ sở kiểm tra thông tin xử lý hành vi vi phạm nhằm ngăn ngừa kịp thời việc quảng cáo sai sự thật, thổi phồng tác dụng thực phẩm chức năng. TRẠCH DƯƠNG Bộ VHTTDL đang hoàn hiện dự thảo Luật Quảng cáo sửa đổi trình Quốc hội, trong đó có quy định siết chặt với nghệ sĩ khi tham gia quảng cáo. PGS.TS. Bùi Hoài Sơn cho rằng, việc sửa đổi Luật Quảng cáo lần này là một bước đi cần thiết và mang tính căn cơ, nhưng rõ ràng là không thể ngồi chờ luật mới ra đời rồi mới bắt đầu hành động. “Trong khi quá trình sửa đổi còn đang diễn ra thì thực tế ngoài xã hội vẫn đang nóng lên từng ngày với hàng loạt vụ việc quảng cáo sai sự thật, lừa dối người tiêu dùng, và đáng tiếc thay, người đứng ra quảng cáo lại là những nghệ sĩ có sức ảnh hưởng rất lớn. Vì vậy, theo tôi, các cơ quan quản lý không nên đứng ngoài mà cần mạnh tay hơn, chủ động hơn, thậm chí là quyết liệt hơn trong việc xử lý sai phạm, kể cả khi luật mới chưa được thông qua”, ông nói. Chuyên gia phân tích, cần vận dụng triệt để các quy định hiện hành như Luật Quảng cáo 2012, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các nghị định xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa, y tế, thương mại… vẫn còn hiệu lực. Bên cạnh xử phạt hành chính thông thường, cần tăng cường các hình thức cảnh cáo mang tính răn đe và công khai. Ví dụ, công bố danh sách các nghệ sĩ vi phạm quảng cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Đây không phải là “bêu riếu” hay hạ thấp hình ảnh ai, mà là cách để nhắc nhở rằng, người nổi tiếng không thể đứng ngoài trách nhiệm đạo đức và pháp luật. Khi niềm tin của công chúng bị tổn thương, họ có quyền được biết ai là người đã gây ra điều đó. Ông đề xuất xây dựng một cơ chế phối hợp liên ngành nhằm theo dõi, giám sát và xử lý vi phạm quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội. Việc quản lý quảng cáo hiện nay vẫn còn rời rạc, dẫn đến tình trạng "con voi chui lọt lỗ kim". Các hội nghề nghiệp, hiệp hội nghệ sĩ và tổ chức chuyên ngành cũng cần lên tiếng. Điều quan trọng nhất là công luận và khán giả cần tỉnh táo, cần đồng lòng. Bởi không có thị trường quảng cáo nào tồn tại nếu công chúng từ chối nghe theo những lời lừa dối. NGUYÊN KHÁNH
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==