1. COP29 VÀ CHỐNG BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Hội nghị lần thứ 29 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP29) ở Azerbaijan được gọi là COP tài chính khí hậu vì mục tiêu tài chính khí hậu mới là 300 tỷ USD mỗi năm từ các nước phát triển vào năm 2035. Đây là mức tăng đáng kể so với mục tiêu trước đó là 100 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, thỏa thuận cuối cùng chỉ bằng chưa đến 1/5 số tiền mà các quốc gia đang phát triển cần để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Hội nghị cũng đạt được thỏa thuận về các quy tắc giao dịch carbon quốc tế, bao gồm Cơ chế giao dịch Thỏa thuận Paris. Thỏa thuận này có thể giảm chi phí thực hiện các kế hoạch hành động khí hậu quốc gia xuống 250 tỷ USD mỗi năm. Những kết quả này được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và giảm thiểu rủi ro liên quan khí hậu trên toàn thế giới. 2. XUNG ĐỘT NGA-UKRAINE TIẾP DIỄN VÀ TRIỂN VỌNG CHẤM DỨT Năm 2024, xung đột NgaUkraine chứng kiến những bước phát triển quan trọng hướng tới khả năng giải quyết hòa bình. Tháng 12, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẵn sàng xem xét đề xuất của Slovakia về việc tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình với Ukraine. Tháng 11, cả lãnh đạo Nga và Ukraine đều bày tỏ sự sẵn sàng đàm phán, trong khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đề xuất vai trò trung gian để thúc đẩy đối thoại hòa bình. Dư luận tại Nga cũng thay đổi, với 79% ủng hộ thỏa thuận hòa bình, tăng so với tỷ lệ 67% vào tháng 5/2022. Những chỉ dấu này cho thấy động lực ngày càng tăng để tìm kiếm giải pháp ngoại giao, có khả năng dẫn đến việc chấm dứt chiến sự và thiết lập khuôn khổ hòa bình bền vững trong khu vực. 3. ÔNG DONALD TRUMP THẮNG CỬ VÀ TUYÊN BỐ CHÍNH SÁCH Chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 đã làm dấy lên kỳ vọng về những thay đổi lớn trong cả lĩnh vực đối nội và đối ngoại. Những tuyên bố mạnh mẽ của ông về chính sách đối ngoại gợi ý một cách tiếp cận quyết đoán hơn trong ngoại giao toàn cầu, đặc biệt là trong các cuộc đàm phán thương mại và liên minh quân sự. Về đối nội, chính quyền của ông được dự đoán sẽ ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tập trung vào cải cách thuế và củng cố ngành sản xuất Mỹ. Những thay đổi này có thể định hình lại mối quan hệ với các quốc gia quan trọng, bao gồm Trung Quốc, Nga và các đồng minh ở châu Âu, đồng thời tái định nghĩa vai trò của Mỹ trong các tổ chức quốc tế. 4. CĂNG THẲNG ISRAELHEZBOLLAH LEO THANG Ngày 17/9, Israel thực hiện một chiến dịch bí mật gây ra các vụ nổ thiết bị liên lạc của Hezbollah trên khắp Li-băng và Syria, dẫn đến nhiều thương vong. Ngày 27/9, các cuộc không kích của Israel tại Beirut khiến thủ lĩnh Hezbollah, Hassan Nasrallah, thiệt mạng. Căng thẳng tiếp tục leo thang khi Israel tổ chức tấn công trên bộ ở miền nam Li-băng ngày 1/10. Những sự kiện này đã gây ra sự bất ổn lớn trong khu vực, với số lượng lớn dân thường phải di dời và khủng hoảng nhân đạo ngày càng nghiêm trọng. 5. CHẾ ĐỘ ASSAD Ở SYRIA SỤP ĐỔ Tháng 12, chế độ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad sụp đổ khi lực lượng đối lập, đặc biệt là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), chiếm được thủ đô Damascus, khiến ông Assad phải chạy trốn sang Nga. Sự tiến quân thần tốc của lực lượng đối lập đã chấm dứt hơn sáu thập kỷ cầm quyền của đảng Ba’ath. Chính quyền mới, dưới sự lãnh đạo của HTS, thông báo rằng việc tổ chức bầu cử có thể mất tới bốn năm, với lý do cần phải điều tra dân số và xây dựng hiến pháp mới. Về mặt kinh tế, Syria đối mặt nhiều thách thức lớn, bao gồm thiếu hụt nhiên liệu, đồng tiền mất giá và cần phải xây dựng lại cơ sở hạ tầng dầu mỏ, khí đốt... Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ, các quốc gia Ảrập như Ảrập Xêút và UAE đều có mục tiêu riêng và lợi ích chiến lược ở Syria, tạo ra một môi trường cạnh tranh ảnh hưởng rất phức tạp. 6. IRAN-ISRAEL KHÔNG KÍCH LẪN NHAU Năm 2024, các cuộc không kích trực tiếp giữa Israel và Iran đã leo thang đáng kể, đánh dấu một giai đoạn quan trọng trong mối quan hệ căng thẳng lâu dài giữa hai quốc gia thù địch. Ngày 13/4, Iran phát động cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên vào Israel, phóng hơn 300 máy bay không người lái và tên lửa nhắm vào các cơ sở quân sự của Israel, bao gồm căn cứ không quân Negev và một trung tâm tình báo trên núi Hermon. Israel đã chặn được hầu hết các tên lửa này, thiệt hại là không đáng kể. Đáp trả, ngày 19/4, Israel không kích hạn chế, nhắm vào radar của hệ thống phòng không S-300 của Iran ở miền trung Iran. Tình hình tiếp tục leo thang ngày 1/10, khi Iran phóng khoảng 200 tên lửa đạn đạo vào Israel, sau khi một số nhân vật quan trọng của Iran bị ám sát. Ngày 26/10, Israel không kích quy mô lớn với hơn 100 máy bay, nhắm vào radar và hệ thống phòng không của Iran, làm suy giảm đáng kể khả năng sản xuất tên lửa của Iran. Những màn “ăn miếng trả miếng” này làm gia tăng bất ổn khu vực. 7. ĐỘT PHÁ TRONG QUY ĐỊNH VỀ TRÍ TUỆ NHÂN TẠO Các quốc gia G7 đã đạt được một sự đồng thuận lịch sử về việc thiết lập hướng dẫn đạo đức cho sự phát triển và sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), nhằm giải quyết những lo ngại toàn cầu về tác động của AI. Các hướng dẫn này nhấn mạnh tính minh bạch, trách nhiệm và công bằng trong các hệ thống AI, đảm bảo rằng chúng được thiết kế để ưu tiên lợi ích con người và tránh việc củng cố các định kiến. G7 cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác quốc tế trong việc điều chỉnh công nghệ AI để ngăn chặn việc lạm dụng trong các lĩnh vực như giám sát, chiến tranh... Những hướng dẫn này được coi là một bước quan trọng trong việc định hình tương lai AI, đảm bảo rằng AI sẽ trở thành công cụ thúc đẩy tiến bộ xã hội và kinh tế, đồng thời giảm thiểu tác hại. Khi AI tiếp tục phát triển, các tiêu chuẩn đạo đức này được kỳ vọng sẽ định hướng các tiến bộ trong tương lai và xây dựng niềm tin toàn cầu vào công nghệ này. 8. TIẾN TRIỂN TRONG THỎA THUẬN HÒA BÌNH ARMENIAAZERBAIJAN Năm 2024 chứng kiến tiến triển đáng kể trong đàm phán giải quyết xung đột kéo dài ở khu vực Nagorno-Karabakh. Armenia và Azerbaijan đã tham gia các cuộc đàm phán trực tiếp, được Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ tạo điều kiện, với mục tiêu đạt được thỏa thuận hòa bình toàn diện. Các cuộc thảo luận này tập trung vào những vấn đề quan trọng như tình trạng của NagornoKarabakh, việc hồi hương dân tộc bị di dời, thiết lập các tuyến liên lạc an toàn giữa hai quốc gia… Nỗ lực trung gian quốc tế thường xuyên và liên tục đã tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho hòa bình lâu dài trong khu vực. 9. EU-MERCOSUR KÝ THỎA THUẬN THƯƠNG MẠI Sau nhiều năm đàm phán, EU và Khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) đã ký kết một trong những thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới, đánh dấu bước quan trọng trong việc củng cố quan hệ kinh tế giữa châu Âu và Nam Mỹ. Thỏa thuận này bao phủ nhiều lĩnh vực, bao gồm nông nghiệp, sản xuất và dịch vụ, với mục tiêu giảm thuế quan và thúc đẩy các thực hành thương mại bền vững. Thỏa thuận dự kiến mở ra thị trường mới cho các doanh nghiệp châu Âu tại Nam Mỹ, đồng thời tạo cơ hội cho các quốc gia Mercosur tiếp cận công nghệ và đầu tư từ châu Âu. Đây được xem là một cú hích lớn đối với cả hai khu vực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế lâu dài và nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu của họ. 10. THẢM HỌA THIÊN NHIÊN, TAI NẠN MÁY BAY NGHIÊM TRỌNG Năm 2024, thế giới trải qua một số thiên tai quy mô lớn, cho thấy tác động ngày càng tăng của biến đổi khí hậu. Tây Ban Nha đối mặt nhiều đợt sóng nhiệt dữ dội, cháy rừng và lũ lụt tàn khốc, trong đó có trận lũ lịch sử ở Valencia cướp đi sinh mạng của 224 người. Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và nhiều nước Đông Nam Á chịu đựng những trận lũ lụt thảm khốc, khiến hàng triệu người phải di dời, cơ sở hạ tầng bị tàn phá trên diện rộng. Mỹ cũng phải hứng chịu nhiều thảm họa thời tiết và khí hậu gây thiệt hại hàng tỷ đô la. Năm 2024 cũng liên tiếp chứng kiến tai nạn hàng không: máy bay chở 181 người của Jeju Air lao khỏi đường băng khi hạ cánh khẩn cấp ở Hàn Quốc hôm 29/12, khiến 179 người thiệt mạng; máy bay của Azerbaijan Airlines rơi ở Kazakhstan ngày 25/12, khiến 38 người chết; máy bay của Voepass rơi ở Brazil ngày 9/8, khiến 61 người chết; máy bay của Saurya Airlines rơi ở Nepal ngày 24/7, khiến 18 người chết; máy bay vận tải quân sự của Nga rơi hôm 24/1, khiến 74 người chết… T.P Sự quyết tâm chung được thể hiện tại COP29 cho thấy sự đồng thuận ngày càng tăng trên toàn cầu về nhu cầu cấp thiết đối với phát triển bền vững ẢNH: UNDP Năm 2024 chứng kiến nhiều sự kiện quốc tế đáng chú ý, đánh dấu những bước ngoặt đối với khí hậu, chính trị, đàm phán hòa bình, hợp tác kinh tế. Dưới đây là 10 sự kiện quốc tế nổi bật trong năm theo bình chọn của Tiền Phong. Tháng 11/2024, Nga lần đầu tiên sử dụng tên lửa đạn đạo siêu vượt âm tầm trung Oreshnik để tấn công một nhà máy quân sự của Ukraine ở thành phố Dnipro ẢNH: ANADOLU 10 sự kiện quốc tế nổi bật 2024 11 nThứ Tư n Ngày 1/1/2025 QUỐC TẾ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==