11 NHÌN TỪ NGƯỜI TRẺ 99 21/6/1925 21/6/2024 NĂM Với Trần Thị Thanh Thảo, sinh viên và những nhà báo trẻ cũng phải bồi dưỡng thêm các nghiệp vụ của nghề như phỏng vấn, thu thập thông tin. Thảo cho rằng việc dùng ChatGPT cũng chỉ để giúp viết bài và sẽ không giúp mình phỏng vấn như thế nào và tạo “mood” ra sao trong lúc phỏng vấn. “Khi mình đã có đủ lượng thông tin cần thiết, đã tạo được những cảm xúc trong bài viết của mình thì mình có thể nhờ ChatGPT xuất thành một bài hoàn chỉnh sẽ tốt hơn. Điều này cũng tựa như việc mình làm chủ AI, không để AI làm chủ mình”, nữ sinh Trần Thị Thanh Thảo nêu quan điểm. Cùng suy nghĩ, Trần Thu Hà cho rằng người làm báo phải nhạy cảm với cuộc sống, vì chung quy các đề tài được khai thác từ cuộc sống. Theo cô, AI dù sao cũng chỉ tổng hợp những dữ liệu con người đẩy lên để “xào nấu” và đưa lại cho chúng ta. Do đó, sinh viên cần tích lũy nhiều kiến thức để nhạy cảm với cuộc sống từ đó tìm ra được những đề tài mà AI chưa kịp biết đến, đồng thời cũng cần chăm chút nội dung theo hướng làm cho mình khác biệt so với những gì AI mang tới. “Chúng ta phải thâm nhập cuộc sống, len lách mọi thứ để tìm hiểu, có thể lúc đó chưa viết bài ngay nhưng những gì mình biết sẽ tích hợp dần để sau đó cho ra một đề tài tốt”, Thu Hà chia sẻ kinh nghiệm. Theo Hà Thương, trường học cần đưa AI vào giảng dạy như một kiến thức bổ ích bởi AI không xấu, tuy nhiên trường học cũng cần đi cùng kỹ năng, đạo đức như các em phải đặt ra ranh giới là nên sử dụng thế nào, không nên lạm dụng mà cần làm chủ ra sao để tránh mất đi sự sáng tạo của mình. “Nếu biết cách sử dụng thì sự sáng tạo của mình có thể nhân lên đôi ba lần và nếu làm chủ được nó thì chúng ta có thể phát triển thêm”, Hà Thương góp ý. Rõ ràng, AI đang trở thành công cụ hỗ trợ mạnh mẽ trong nghiên cứu khoa học và hoạt động báo chí, giúp tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả công việc. Tuy nhiên, sự phụ thuộc vào AI vẫn là một vấn đề cần cân nhắc. Việc sử dụng AI một cách thông minh và có trách nhiệm sẽ mang lại nhiều giá trị tích cực cho người sử dụng. Đồng thời, việc kết hợp giữa kỹ năng truyền thống và công nghệ mới sẽ giúp các sinh viên báo chí phát triển toàn diện và đáp ứng yêu cầu trong thời đại 4.0. VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH VtN NẰM Ở NGƯỜI LÀM BÁO Trao đổi với Tiền Phong, ThS. Huỳnh Minh Tuấn, giảng viên khoa Báo chí và Truyền thông, Đại học Quốc gia TPHCM nhìn nhận việc ứng dụng công nghệ AI vào lĩnh vực báo chí không phải là chuyện mới lạ trên thế giới. Nó cũng đặt ra nhiều trăn trở cho các nhà báo và người làm công tác giảng dạy báo chí ở Việt Nam. Theo thầy Tuấn, với từ khoá “AI trong báo chí”, chúng ta dễ dàng tìm thấy các bài viết phân tích chuyên sâu về vai trò, tầm quan trọng, ảnh hưởng và xu thế của AI trong hoạt động báo chí được nhiều nhà báo, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực báo chí truyền thông ở Việt Nam đề cập tới. Việc đưa nội dung AI vào chương trình đào tạo hay có các khoá học cụ thể có sự khác biệt tuỳ vào chính sách cũng như mục tiêu đào tạo của các trường, viện hay trung tâm nghiên cứu… Riêng đối với chương trình đào tạo cử nhân ngành Báo chí của Khoa BC&TT, Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG TPHCM thì hiện đã có môn học Ứng dụng trí tuệ nhân tạo cho hoạt động báo chí và truyền thông. Đây là môn học trực tiếp đề cập tới AI trong hoạt động báo chí. “Đây mới là môn học mang tính chất tự chọn, mở rộng kiến thức cho sinh viên trong việc tận dụng các công cụ AI hỗ trợ hoạt động tác nghiệp báo chí truyền thông, nhưng rất được các bạn sinh viên hứng thú và nhà trường quan tâm tạo điều kiện sớm triển khai”, ThS. Minh Tuấn cho hay. Trao đổi về việc liệu AI có làm cho chương trình giáo dục báo chí chính thống trở nên “lỗi thời”, ThS. Tuấn cho rằng điều này là không thể. Theo vị giảng viên, chương trình đào tạo báo chí hay bất kỳ ngành học nào khác cũng đều được xây dựng dựa trên nguyên tắc logic, với hệ thống các kiến thức từ đại cương tới chuyên ngành kết hợp chặt chẽ nhằm đạt được các chuẩn đầu ra phù hợp. Do vậy, việc công nghệ AI xuất hiện và có ảnh hưởng tới một số mặt của đời sống thì cũng không thể làm đảo lộn hay thay thế được chương trình đào tạo hiện có - vốn được đúc kết và xây dựng từ thực tiễn lâu dài. Mặt khác, suy cho cùng AI chỉ là công cụ nên việc sinh viên sử dụng AI phục vụ việc học tập hay các công việc khác là điều nên khuyến khích. Tuy nhiên, công cụ là để hỗ trợ chứ không phải để thay thế, làm thay chúng ta, nhất là trong việc học tập và rèn luyện kỹ năng. Sản phẩm báo chí đòi hỏi nhiều yếu tố cấu thành như định hướng chính trị, tính chính xác, tính nhân văn, sự sáng tạo, tinh thần trách nhiệm…, trong khi AI đơn thuần chỉ sắp xếp dữ liệu, diễn đạt theo khuôn mẫu. ThS. Huỳnh Minh Tuấn cũng thông tin, từ khi internet và truyền thông xã hội xuất hiện thì câu chuyện bất kỳ ai cũng có khả năng đưa tin, sản xuất nội dung đã được đề cập đến. Tuy nhiên, thực tế hiện nay tin tức báo chí vẫn là kênh chính thống, có vai trò quan trọng, định hướng dư luận, tạo ra bối cảnh truyền thông chính ở Việt Nam. Vì vậy, dù hiện nay có thêm công cụ AI hỗ trợ sản xuất nội dung nhanh hơn, tiện hơn thì cũng không hẳn là bất lợi cho sinh viên báo chí. “Bởi các bạn được đào tạo một cách bài bản trong lĩnh vực báo chí và sẽ tham gia môi trường truyền thông với tâm thế là một chuyên gia/ một người “chuyên nghiệp” cùng trách nhiệm rõ ràng chứ không phải “nghiệp dư” phụ thuộc hoàn toàn vào công nghệ hỗ trợ”, nam giảng viên lý giải. Thầy giáo này cũng minh chứng bằng một ví dụ thực tế: “Khi nghe tin tức trên sóng phát thanh, với vai trò là công chúng, bạn thích nghe giọng đọc của phát thanh viên, của MC, bình luận viên hay giọng đọc tự động của chị Google?”. n AI liệu có biết vấn đề đó đáng lên án hay cần được tuyên dương? Nói về khả năng thay thế của AI đối với người làm báo, Cao Thị Hiền Linh cho r¹ng đối với môi trường ở Việt Nam thì điều này khá khó xảy ra, bởi ngôn ngữ phát ra và văn nói của chÚng ta khác biệt so với nước ngoài, như hay thêm vào những hư từ, những từ ngữ đem đến cho người đọc cảm xÚc. Ch»ng hạn như với những người d¶n chương trình truyền hình, họ thường dùng một số từ cho biết là mình đang vui, đang buồn, đang giận hay cũng có thể cho khán thính giả biết đó là một bản tin buồn hay tin vui. Trong khi đó, AI rÑ ràng không thể ra hiện trường để lấy tin được. M½t khác, AI h× trợ cho việc biên tập nhưng với một số thông tin, AI đang còn sai thông tin, dữ liệu. “Trong tương lai, không biết các nhà sản xuất có khắc phục được hay không, nhưng để làm báo thì mình nghĩ AI khó có thể đào thải chÚng ta, không thể thay thế những người làm báo. Bởi lẽ dù nó khách quan nhưng trong hoạt động báo chí luôn cần một chÚt chủ quan của mình để nhận dạng xem đó là đÚng hay là sai, hay vấn đề đó đáng lên án hay cần được tuyên dương”, Hiền Linh bày tÐ và kh»ng định AI khó có thể thay thế được những thực thể người làm báo. Các bạn sinh viên khoa Báo chí và Truyền thông tác nghiệp tại sự kiện ẢNH: HÀ THƯƠNG Nguyễn Ngọc Thùy Linh góp ý kiến tại buổi trao đổi Sinh viên báo chí cùng trao đổi nghiệp vụ tại cơ quan báo Tiền Phong ẢNH: NGÔ TNG
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==