43 HIỆN THỰC HÓA MỤC TIÊU Cánh đồng mẫu 50ha của Hợp tác xã (HTX) Thuận Tiến (xã Thạnh An, huyện Vĩnh Thạnh, TP Cần Thơ) với mục tiêu thúc đẩy cơ giới hóa trong gieo sạ, tăng hiệu quả sử dụng phân bón, tăng năng suất và giảm phát thải khí nhà kính theo các tiêu chí của Đề án. Cụ thể, sử dụng giống xác nhận; áp dụng quản lý nước ướt khô xen kẽ; sạ hàng bằng máy kết hợp vùi phân, giảm số lần bón phân còn 2 lần/vụ; thu gom rơm ra khỏi đồng để làm nấm rơm và phân bón… Ông Nguyễn Cao Khải - Giám đốc HTX Thuận Tiến kỳ vọng, từ thành công của 50ha đầu tiên này, mô hình sẽ nhân rộng ra toàn bộ diện tích của HTX (512ha) và các địa phương khác cũng sẽ thực hiện để lan tỏa ra khắp các cánh đồng 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Theo TS Nguyễn Văn Hùng, chuyên gia cao cấp của Viện Nghiên cứu lúa Quốc tế (IRRI), cánh đồng áp dụng công nghệ sạ hàng kết hợp vùi phân, việc sạ hàng vừa giảm lượng giống, vừa có thể đưa máy vào làm cỏ sau này, không sử dụng thuốc diệt cỏ; mặt khác, tận dụng tối đa ánh sáng giúp lúa tăng năng suất; giảm số lần bón phân từ 3-4 lần xuống còn 2 lần, tương đương giảm 20% phân bón. “Hệ thống cảm biến đo mực nước ngay tại ruộng nhằm điều tiết giảm nước, cùng với đó sẽ giúp quản lý giảm rủi ro dịch bệnh, giảm đổ ngã, giảm tổn thất sau thu hoạch, giảm phát thải khí nhà kính, tăng giá trị hạt lúa và bán tín chỉ carbon… Cánh đồng đáp ứng tất cả các tiêu chí của Đề án” - ông Hùng nói. Theo ông Trần Thái Nghiêm - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Cần Thơ, từ mô hình mẫu, ngành nông nghiệp Cần Thơ sẽ đúc kết kinh nghiệm thực tiễn sản xuất để có chỉ đạo nhân rộng thực hiện Đề án, giúp người nông dân liên kết thực hiện chuỗi giá trị ngành hàng lúa gạo, tăng thu nhập, cải thiện đời sống. THAY ĐỔI TẬP QUÁN SẢN XUẤT Trước đây, lượng lúa giống gieo bình quân ở ĐBSCL rất lớn, từ 100-150kg/ha. Theo ông Nguyễn Ngọc Hè - Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, sản xuất lúa vẫn còn sử dụng lãng phí nhiều nguồn tài nguyên như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, áp dụng cơ giới hóa ở một số khâu chưa đồng bộ; ngành lúa gạo chịu ảnh hưởng rất lớn của biến đổi khí hậu; thu nhập của bà con nông dân trồng lúa vẫn còn thấp… “Kế thừa và phát huy những kết quả đã đạt được từ dự án VnSAT (Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững - PV), thành phố cam kết nỗ lực cố gắng thực hiện thắng lợi Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phấn đấu đến năm 2025 xây dựng được vùng chuyên canh sản xuất lúa chất lượng cao với quy mô 38.000ha, giai đoạn 2026-2030 đạt 50.000ha” - ông Hè nói. Khi thực hiện Đề án, lượng giống gieo sạ giảm xuống còn 60kg/ha, giảm lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, giảm đổ ngã và thất thoát sau thu hoạch. Bà Nguyễn Thị Minh Thúy - Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang cho rằng, thông qua tiếp cận Quy trình kỹ thuật sản xuất lúa bền vững của Đề án, các địa phương ĐBSCL định hướng, tuyên truyền, tập huấn, từng bước giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất theo hướng an toàn, hiệu quả gắn với tăng trưởng xanh. Đây là điều kiện rất quan trọng để Đề án triển khai hiệu quả. NHỮNG LỢI ÍCH Ông Bùi Bá Bổng - Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam cho biết, ở khía cạnh quốc gia, Đề án sẽ góp phần tạo dựng một thương hiệu gạo thân thiện với môi trường, gạo xanh, chống biến đổi khí hậu, không chỉ cho hạt gạo mà là cho nền sản xuất nông nghiệp Việt Nam. “Còn đối với nông dân, lợi ích là tiết kiệm được chi phí sản xuất, lúa có chất lượng cao, giá bán tốt. Lợi ích từ việc được chi trả tín chỉ carbon, nhưng quan trọng nhất chính là giá trị hạt gạo được nâng lên. Như vậy, cả quốc gia, nông dân và doanh nghiệp đều có lợi, đó là win - win - win (cả ba cùng thắng - PV)” - ông Bổng nói. Theo ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ cao Trung An, Đề án có ý nghĩa không chỉ về vấn đề môi trường, mà còn ở giá trị của hạt gạo, giúp ổn định sản xuất và tiêu thụ mặt hàng này. “Gạo thế giới ngày càng khan hiếm, giá tăng, nhưng tại sao giá gạo Việt Nam vẫn bấp bênh, Đề án sẽ giải quyết được vấn đề này. Nhưng ai là người thực hiện, không thể để người nông dân làm, người làm phải là HTX, doanh nghiệp. Đề nghị ngân hàng đồng hành tích cực, vì cần có hạ tầng, doanh nghiệp cần đầu tư cơ sở, máy móc…, không có tiền thì không thể làm được” - ông Bình nói. Ông Lê Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT cho hay, ĐBSCL đã, đang và sẽ tiếp tục là vùng trọng điểm sản xuất lúa gạo của cả nước, đóng góp rất quan trọng đối với an ninh lương thực quốc gia và toàn cầu. Đề án không chỉ thuần túy về mặt kỹ thuật, nâng cao hạ tầng cơ sở cho sản xuất, mà là tổ chức lại toàn bộ ngành hàng lúa gạo ở ĐBSCL với mục tiêu giảm chi phí sản xuất, giảm phát thải, tăng giá trị hạt gạo và phát triển bền vững khu vực nông thôn. “Nòng cốt của Đề án là những HTX, tổ chức nông dân, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để tiêu thụ lúa gạo ở mức độ cao hơn về mặt giá trị, ổn định lâu dài, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Đó là mục tiêu cuối cùng của Đề án” - ông Lê Thanh Tùng chia sẻ. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, Đề án là chủ trương lớn góp phần chuyển đổi phương thức sản xuất trong ngành lúa gạo ở ĐBSCL, tạo sự chuyển biến rất lớn cho ngành hàng lúa gạo của Việt Nam, thực hiện quy trình canh tác bền vững và nâng cao thu nhập cho hộ nông dân. Đây cũng là mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp đầu tiên trên thế giới nên được nhiều tổ chức quốc tế tham gia, đồng hành. “Với Đề án này, chúng tôi mong muốn Việt Nam là quốc gia tiên phong về giảm phát thải trong sản xuất nông nghiệp trên toàn thế giới. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ NN&PTNT để thực hiện Đề án” - Chuyên gia cao cấp của Ngân hàng Thế giới (WB) - Li Guo chia sẻ. n Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long” (Đề án) đã chính thức khởi động với việc xuống giống mô hình mẫu ở Cần Thơ. Hiện thực hóa đề án này được kỳ vọng làm thay đổi phương thức sản xuất của ngành hàng lúa gạo. CẢNH KỲ Bước ngoặt cho ngành lúa gạo Đề án được triển khai tại 12 tỉnh/thành vùng ĐBSCL (trừ Bến Tre). Mục tiêu đến năm 2030, hình thành 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao phát thải thấp; 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững; giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%, trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%... Ban Quản lý các dự án nông nghiệp, Bộ NN&PTNT đã xây dựng đề xuất dự án Cơ sở hạ tầng kỹ thuật hỗ trợ thực hiện Đề án, vay vốn WB, cấp phát 100%. Dự án có các hạng mục như: Công trình thủy lợi nội đồng; công trình giao thông kết nối các khu sản xuất lúa; khu chức năng logistics; hoạt động chuyển giao công nghệ; mua sắm thiết bị đồng ruộng… Tổng mức đầu tư dự án hơn 472 triệu USD, trong đó, vốn vay WB 360 triệu USD, vốn đối ứng hơn 112 triệu USD… Xuống giống bằng máy sạ hàng tại cánh đồng mẫu thực hiện Đề án ẢNH: CẢNH KỲ Thu hoạch lúa mô hình canh tác lúa thông minh tại Hậu Giang ẢNH: CẢNH KỲ Lãnh đạo Bộ NN&PTNT khảo sát mô hình sản xuất lúa hữu cơ giảm phát thải ở Trà Vinh “Nòng cốt của Đề án là những HTX, tổ chức nông dân, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp để tiêu thụ lúa gạo ở mức độ cao hơn về mặt giá trị, ổn định lâu dài, nâng cao thu nhập cho người nông dân. Đó là mục tiêu cuối cùng của Đề án”. Ông LÊ THANH TÙNG, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ NN&PTNT
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==