30 ĐIỀU ĐẶC BIỆT CỦA “ĐẤT NƯỚC TRỌN NIỀM VUI” Gần 30 năm trước, tôi có dịp gặp và viết loạt bài về bốn chiến sĩ trên chiếc xe tăng số hiệu 390 (Lữ đoàn xe tăng 203, Quân đoàn 2), chiếc xe tăng đầu tiên tiến vào Dinh Độc Lập ngày 30/4/1975 lịch sử. Qua câu chuyện của các cựu chiến binh xe tăng 390, âm hưởng về chiến thắng 30/4, về ngày giải phóng đất nước được thổi bùng trong tôi. Ít ngày sau, tình cờ tôi được nghe bài hát “Đất nước trọn niềm vui”…, và thấy tiếc vì một bài hát về ngày thống nhất nước nhà hay đến thế, được sáng tác từ hơn hai chục năm trước mà đến giờ mình mới biết. Từ đó về sau, cứ vào dịp 30/4, khi đi qua những con phố treo những lá cờ đỏ sao vàng mừng ngày chiến thắng, trong tôi lại vang lên những lời ca hào hùng của bài hát “Đất nước trọn niềm vui” của nhạc sĩ Hoàng Hà: “Ta đi trong muôn ánh sao vàng rừng cờ tung bay/Rộn ràng bao mê say những bước chân dồn về đây/Sài Gòn ơi vững tin đã bao năm rồi/Một ngày vui giải phóng…”. Rồi đến cuối năm ngoái, tôi được Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) mời đến dự Lễ tiếp nhận các tài liệu, sáng tác của cố nhạc sĩ Hoàng Hà do gia đình ông gửi tặng Trung tâm. Được tin này tôi rất mừng vì đây là dịp mình được gặp người thân của cố nhạc sĩ Hoàng Hà để biết thêm về các sáng tác của ông, mà nổi bật hơn cả là “Đất nước trọn niềm vui”. Số là trước đây, sau khi nghe bài hát “Đất nước trọn niềm vui”, tôi đã muốn đến gặp nhạc sĩ để hỏi chuyện về sáng tác ca khúc này thì được biết gia đình ông đã chuyển vào Vũng Tàu đã lâu. Nay tại lễ tiếp nhận này, tôi được chị Hoàng Yến, con gái cố nhạc sĩ Hoàng Hà cho biết, cha chị sáng tác bài hát “Đất nước trọn niềm vui” có hai điều đặc biệt. Đó là nhạc sĩ đã sáng tác bài hát này chỉ trong một đêm và đến lúc đó ông chưa từng tới Sài Gòn. Sáng tác đó là sự xuất thần. Nhưng có không ít sự xuất thần mà đi kèm với đó là sự tích tụ, tích lũy để đến một thời điểm nào đó sẽ bung ra. Tại lễ tiếp nhận các tài liệu và tác phẩm của cố nhạc sĩ Hoàng Hà hôm đó, khi được biết về quá trình tham gia Cách mạng của ông, tôi hiểu đó là những thực tế cần thiết để ông tích lũy, dồn nén để sau này có thể “bung” ra những câu hát vừa sâu lắng vừa hân hoan đến thế trong bài hát “Đất nước trọn niềm vui”. Nhạc sĩ Hoàng Hà vốn sinh trưởng trong một gia đình yêu nước, khi mà trước Cách mạng Tháng Tám, ngôi nhà của gia đình ông tại làng Yên Phụ (Hà Nội) từng là cơ sở bí mật của Đảng. Và tại ngôi nhà mình, Hoàng Hà được giác ngộ Cách mạng. Thời kỳ Nhật đảo chính Pháp năm 1945, Hoàng Hà tham gia tự vệ vũ trang tại làng Yên Phụ. Sau đó, trong kháng chiến chống Pháp, ông thoát ly gia đình, hoạt động tại tỉnh Vĩnh Phúc với nhiệm vụ tuyên truyền văn hóa, văn nghệ cách mạng tại vùng địch hậu. Một số sáng tác của ông cũng lần lượt ra đời trong thời kỳ này. Tại nơi hoạt động, trong một lần bị địch vây ráp, nhạc sĩ Hoàng Hà đã được người dân làng Cẩm La (huyện Yên Lạc, tỉnh Vĩnh Phúc) cứu thoát. “Sau này, trong một số sáng tác, cha tôi lấy bút danh Cẩm La để kỷ niệm nơi đã cứu mình trong những ngày kháng chiến sục sôi”, chị Hoàng Yến cho biết. XUẤT THẦN VIẾT CA KHÚC TRONG MỘT ĐÊM Năm 1954, sau khi hoà bình lập lại, Hoàng Hà tiếp tục công tác tại tỉnh Vĩnh Phúc rồi được cử đi học khoa sáng tác - lý luận hệ đại học ở Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Năm 1965, ông về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam. Tại đây, ngoài công việc sáng tác và biên tập âm nhạc, nhạc sĩ Hoàng Hà còn luôn được nghe những tin tức được phát đi từ Đài Tiếng nói Việt Nam về cuộc chiến đấu của quân và dân ta để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Chị Hoàng Yến cho biết, nghe cha chị kể lại, vào những ngày tháng 4/1975, nhạc sĩ Hoàng Hà luôn náo nức trong lòng về một ngày toàn thắng. Rồi vào đêm 26/4/1975, nhạc sĩ bồn chồn không ngủ, và một điệu hò miền Nam của người dân Đồng Tháp chợt vang lên trong ông: “Hò ơ… ớ hò… ớ hò…”. Một giai điệu bỗng bật ra, kèm theo đó là những lời ca mong nước nhà thống nhất từ thời còn hoạt động Cách mạng cũng đồng thời xuất hiện. Ông ngồi vào bàn, viết một mạch trong đêm và hoàn thành ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” với những câu hát xúc động lòng người: “Hò ơ…ớ hò… ớ hò… ớ hò… Hội toàn thắng náo nức đất nước/ Ta muốn bay lên say ngắm sông núi hiên ngang/ Ta muốn reo vang hát ca muôn đời Việt Nam/Tổ quốc anh hùng!/ Ôi quê hương dẫu bao lần giặc phá điêu tàn mà vẫn ngoan cường/Giành một ngày toàn thắng/… Tổ quốc muôn đời/Trọn vẹn cả non sông thống nhất/ Rạng rỡ Việt Nam”. Sáng hôm sau, đến Đài Tiếng nói Việt Nam làm việc, nhạc sĩ Hoàng Hà đã trình sáng tác mới này. Ban đầu, nhạc sĩ định sử dụng bút danh Cẩm La cho bài hát “Đất nước trọn niềm vui”, nhưng sau khi cân nhắc, ông đã lấy tên Hoàng Hà vẫn thường sử dụng cho các sáng tác của mình. Bài hát nhanh chóng được duyệt, và ca sĩ Trung Kiên được giao thể hiện ca khúc “Đất nước trọn niềm vui” đúng ngày 30/4/1975. Khi nghe ca sĩ Trung Kiên hát, nhạc sĩ Hoàng Hà rất xúc động, thấy đúng như tưởng tượng của ông về ngày toàn thắng. Dù được sáng tác trong một thời gian ngắn, nhạc sĩ lại không có mặt ở Sài Gòn để chứng kiến thời khắc lịch sử của dân tộc, nhưng với sự trải nghiệm của một người nghệ sĩ mong ngóng ngày toàn thắng, nhạc sĩ Hoàng Hà đã nói lên tiếng lòng của đông đảo người dân cho ngày “Đất nước trọn niềm vui”. Và với riêng nhạc sĩ Hoàng Hà, tuy “Đất nước trọn niềm vui” chỉ sáng tác trong một đêm, nhưng đó là kết quả của cả một quá trình ông tham gia Cách mạng và hoạt động âm nhạc. Để đến nay, sau khi thu âm xong, sáng 1/5/1975, “Đất nước trọn niềm vui” được vang lên trên sóng phát thanh đến với người dân trên khắp mọi miền của Tổ quốc. Gần nửa thế kỷ đã qua, “Đất nước trọn niềm vui” vẫn có sức sống mạnh mẽ trong lòng người dân, là một bài hát tiêu biểu mừng ngày thống nhất non sông, đất nước. n Gia đình cố nhạc sĩ Hoàng Hà bên những tư liệu, sáng tác của ông sau lễ tiếp nhận sẽ được lưu giữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III ẢNH: KIẾN NGHĨA Bài hát “Đất nước trọn niềm vui” trong tập ca khúc được xuất bản trước đây của nhạc sĩ Hoàng Hà Cố nhạc sĩ Hoàng Hà KIẾN NGHĨA “Đất nước trọn niềm vui” Nhạc sĩ Hoàng Hà (19292013) tên thật là Hoàng Phi Hồng, thuộc thế hệ đầu của nền âm nhạc Việt Nam sau Cách mạng Tháng Tám, đã có nhiều đóng góp to lớn cho nền âm nhạc nước nhà. Với các tác phẩm điển hình, gồm hợp xướng “Côn Đảo” và các ca khúc “Gặp nhau trên đỉnh Trường Sơn”, “Cùng hành quân giữa mùa xuân”, “Đất nước trọn niềm vui”, “Tiếng rừng dương”, nhạc sĩ Hoàng Hà đã vinh dự được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học - nghệ thuật năm 2017. Ngày 30/4/1975, khi những chiếc xe tăng của quân giải phóng nối nhau tiến vào Dinh Độc Lập đánh dấu thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, thì trước đó vài ngày nhạc sĩ Hoàng Hà đã xuất thần viết nên ca khúc “Đất nước trọn niềm vui”. Khi đó, dự cảm về một sự kiện trọng đại sẽ đến đã khiến người nhạc sĩ tài hoa viết nên một trong những ca khúc hay nhất về ngày nước nhà thống nhất, non sông thu về một mối.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==