49 chữ: “Thành Cổ Quảng Trị”. Cả niên hạn chiến trường. Trầm quá, đến bia “Hà Nội” cũng không vực lên nổi. Như một phút mặc niệm đồng đội và chính mình. Tôi “đột phá” sự im lặng, như hôm nào mở một mũi đột phá vào Thành Cổ: - Ơ... chiếc cầu thang! Cả ba đưa mắt nhìn vào chiếc cầu thang. Trần nhà cao, cầu thang rất cao. Nó như chiếc màn gió buông một nét lượn bằng xi măng quét vôi trắng. Từng bậc lên xuống xếp mở như chiếc đàn gió. Linh ứng, nó như một cánh cò trắng khổng lồ trong cổ tích huyền thoại tuổi thơ, như áng mây vắt qua Thành Cổ dạo nào. Quả như vậy, chẳng phải là ví von văn chương tâm thần dở hơi. Chủ nhiệm: “Chính tôi thiết kế, chẳng theo ai cả, kể cả các kiến trúc sư tài giỏi”. Tôi nói: “Đẹp lắm, ngộ lắm, hợp lý lắm”. Mừng giáo sư. Dấu ấn ngôi nhà cũng là dấu ấn một đời đàn ông. Chú Duy ngoẹo cổ, im lặng. Chắc bao nhiêu cảm xúc đang dồn đến trong lòng, như sự im lặng trước giờ nổ súng. Đến lúc bia ngon không vực nổi tâm trạng người lính trẻ nhất trong ba chúng tôi. Chủ nhiệm giữ được sự minh mẫn nghề nghiệp, như một tiểu đội trưởng mũi nhọn: - Các anh nhà văn, nhà báo, hẳn nhớ câu thơ vô danh khắc ở bia đá Thành Cổ... Tôi lắp bắp: “Vâng”. Chú Duy lắp bắp: “Vâng”. Đò xuôi Thạch Hãn xin chèo nhẹ Đáy sông còn đó, bạn tôi nằm Có tuổi hai mươi thành sông nước Vỗ yên bờ bãi mãi nghìn năm... Chủ nhiệm: - Lần ấy tôi bơi qua sông Thạch Hãn. Bọc ni lông tôi đeo trên người bị thủng. Những kỷ niệm quí nhất của tôi, trong đó có cuốn nhật ký mà tôi luôn mang theo mình... chìm xuống đáy sông. Cả ba chúng tôi như một tiểu đội chiến đấu bơi qua sông Thạch Hãn. Bơi miên man trong lòng sông linh ứng. Bơi thật, chứ không phải là ma quỉ. Và cảm thấy như chìm dần xuống..., như câu thơ, để tìm bạn ở đáy sông! Tôi lớn tuổi nhất tiểu đội, lại tỉnh táo mở một mũi đột phá. Lần trước là nhìn lên, nhìn lên chiếc cầu thang độc đáo, giải mây trắng vắt qua Thành Cổ... Giờ lại nhìn xuống: - Ơ... đôi cò trắng! Dưới chân cầu thang giải mây của ngôi nhà chủ nhiệm lúc này như hiện lên đầm nước quê nhà, với “đôi chim xi măng” bước bên nhau. Tất thảy, dù qua cay đắng, khói lửa, mất mát bao nhiêu... lại trả về với sự dễ chịu. Có gì đó gọi là linh ứng như câu thơ dòng sông Thạch Hãn, chiếc cầu thang giải mây trắng cổ Thành, cánh cò huyền thoại khổng lồ đồng quê. Tôi nhớ có lần đi qua “Bến heo may” ở vùng đất Hưng Nghĩa mênh mông trời nước của chính Giáo sư - Chủ nhiệm đây... Những cánh cò trắng ở đó mới tuyệt làm sao! Tôi trở về sự sắc sảo của người cầm bút: - Thưa Giáo sư. Nếu Giáo sư và tôi có dịp tiếp xúc với ông Clintơn hoặc ông Bút đã sang ta dịp nào, tôi sẽ thưa với hai vị Tổng thống: Còn nhớ Mỹ ném bom để Việt Nam trở lại thời kỳ đồ đá. Nhưng vị Tiến sỹ - bác sỹ phẫu thuật nổi tiếng đang bắt tay các ông đây đã ra đời từ chính đống đổ nát ấy. Và anh ta sẵn sàng đưa bàn tay tài giỏi cứu chữa các ông nếu không may các ông bị tai nạn giao thông hoặc u lành tính, ác tính. Sự thành bại trong cuộc đời này đến ông Giời cũng không phân xử được! Trang nghiêm quá vẻ như không phải thuộc về sự sống, nhất là thân phận đồng đội như ba chúng tôi. Tôi bảo chú Duy trao vào tay Chủ nhiệm cuốn lịch mấy cô người đẹp xanh đỏ lừng lững. Loại lịch này hẳn không hợp tạng Chủ nhiệm nhưng biết làm sao, bởi tờ lịch ra đời không phải khoe xấu đẹp, mà chính là thời gian và sự ghi nhớ... Đây là phố Tác Đông. Chừng mấy cây số là khu trường đại học nổi tiếng có bộ môn mà đồng đội chúng tôi làm chủ nhiệm. Cô vợ tôi cũng là thầy thuốc ở đó, dưới quyền Chủ nhiệm. Tôi là chàng rể nhiều tháng ngày, sợ tiếng động cuộc đời, đến nép mình vào khu mổ tĩnh mịch, kê lên chiếc cũi nhốt chó phẫu thuật mà viết văn... Tôi cảm ơn Chủ nhiệm nhiều điều. Và đó là sự thật. Thành Cổ là sự thật. Ca mổ là sự thật. Văn chương... dòng sông... và cả giải mây vắt qua ấy là sự thật. Để nhớ Xóm Mổ, P.C.V YÊN BÌNH LÔ LÔ CHẢI Đến với Lô Lô Chải, chúng tôi phải đi một quãng đường đèo dài và đầy thử thách trên cao nguyên đá Đồng Văn với một bên là dãy núi đá tai mèo dựng đứng và một bên là bờ vực dẫn xuống thung lũng sâu thăm thẳm. Tới gần Cột cờ Lũng Cú, chúng tôi rẽ trái và đi dọc theo con đường đất quanh co chừng 1,5 km là tới làng Lô Lô Chải, nơi sinh sống của hơn 100 gia đình người Mông lẫn người Lô Lô nhiều thập kỷ nay. Ngay từ đầu làng, bạn đã có thể nhìn thấy những ngôi nhà trình tường đặc trưng của cao nguyên đá Hà Giang. Các mái nhà lợp ngói máng nằm san sát nhau tạo nên khung cảnh bình dị, yên ả. Dọc theo con đường làng, người dân nơi đây trồng rất nhiều hoa cải, hoa đào nên ngôi làng luôn rực rỡ các màu hoa. Là bản làng nằm ở sát điểm cực Bắc của Tổ quốc, Lô Lô Chải đang ngày càng phát triển. Trước đây người dân chủ yếu làm nương rẫy, nhưng điều kiện đất đai khắc nghiệt của cao nguyên đá, họ cũng chỉ đủ ăn. Từ vị trí đắc địa nơi điểm cực Bắc, người dân nơi đây đã phát triển mô hình du lịch cộng đồng và trở nên khá giả. Ở bất cứ vị trí nào tại Lô Lô Chải, bạn cũng có thể ngắm nhìn cột cờ Lũng Cú ở trên đỉnh núi Long Sơn xa xa giữa mây trời. Với ưu điểm của nhà trình tường (mùa đông ấm, mùa hạ mát), người dân Lô Lô Chải đã thiết kế và sửa sang lại các ngôi nhà của mình thành những homestay xinh xắn, tiện nghi cho du khách đến khám phá và trải nghiệm văn hóa cộng đồng của người Lô Lô. Hiện nay, Lô Lô Chải còn khoảng 37 nhà trình tường và hầu hết đã được cải tạo trở thành homestay rất hút khách. Trung bình mỗi tháng, Lô Lô Chải đón khoảng 1.000 du khách đến lưu trú và tham quan. Đặc biệt vào dịp cuối năm trùng với mùa hoa tam giác mạch, các homestay luôn trong tình trạng “cháy phòng”. Một địa danh sống ảo bạn không nên bỏ lỡ khi tới Lô Lô Chải là quán Café Cực Bắc. Còn gì tuyệt vời hơn khi bạn có thể thưởng thức cà phê ở nơi địa đầu của Tổ quốc. Nằm ở giữa làng, quán cà phê Cực Bắc là một ngôi nhà trình tường với bàn ghế gỗ đơn sơ, nhạc nhẹ du dương, mọi người có thể ra vào thoải mái, có thể nán lại uống cà phê, nước ngọt hoặc chỉ vào tham quan. Được biết, quán này do một du khách Nhật Bản có tên Yasushi Ogura gây dựng. Trong những ngày đến Việt Nam và lưu trú ở Lũng Cú, ông đã phải lòng thiên nhiên và con người nơi đây nên dành tâm huyết phát triển một mô hình cà phê ngay tại bản làng nơi địa đầu cực Bắc. Mọi cơ sở vật chất như bàn ghế, đồ đạc cho đến cách pha chế đồ uống, giao tiếp với khách hàng đều được ông chỉ dẫn tận tình cho người dân Lô Lô Chải. LÀNG ĐỊA NGỤC “3 KHÔNG” Nằm cách trung tâm huyện Đồng Văn (Hà Giang) khoảng 20km, làng Sảo Há (thuộc thôn Khó Chơ, xã Vần Chải, huyện Đồng Văn) được gọi là “làng địa ngục” vì nó được chọn làm bối cảnh cho bộ phim Việt ăn khách “Tết ở làng địa ngục” công chiếu hồi cuối năm 2023. “Tết ở làng địa ngục" là một bộ phim truyền hình kinh dị được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên. Nội dung bộ phim xoay quanh ngôi làng biệt lập nằm sâu trong rừng và là nơi trú ẩn của một băng cướp khét tiếng trong vùng, giết hại rất nhiều người dân trong làng. Làng Sảo Há nằm giữa khu rừng già Vần Chải là nơi sinh sống của bà con dân tộc Mông. Theo tiếng Mông, Sảo Há có nghĩa là "thung lũng trên cao". Ngôi làng này nằm ở độ cao khoảng 2.000m so với mực nước biển và chỉ có hơn 20 hộ dân sinh sống. Đường đến ngôi làng này hiểm trở hơn nhiều so với làng Lô Lô Chải vì đường nhỏ và lên cao dần với nhiều khúc cua “tay áo”. Vốn được bao bọc bởi rừng thiêng, ngôi làng ở Cực Bắc của Tổ quốc vẫn giữ nguyên được vẻ đẹp hoang sơ, phảng phất chút ma mị. Ngôi làng này còn hấp dẫn du khách bởi một tích xưa liên quan đến Hang Phỉ. Khoảng năm 1957 - 1958, Vàng Vạn Ly là thủ lĩnh nhóm thổ phỉ khét tiếng, chống phá chính quyền. Khi thất bại, Vàng Vạn Ly cùng các con trốn vào một hang núi thuộc địa phận xã Vần Chải. n Hai ngôi làng độc đáo NƠI CỰC BẮC Trong chuyến khám phá biên cương của Tổ quốc, Cực Bắc của đất nước, nhóm chúng tôi đã tìm đến hai ngôi làng độc đáo: Một ngôi làng nằm ngay dưới chân Cột cờ Lũng Cú với tên gọi Lô Lô Chải và “làng địa ngục” Sảo Há ở huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Đường đến làng Sảo Há l LAN ANH Hàng rào đá ở làng Sảo Há Rừng nguyên sinh bao bọc làng Sảo Há Núi rộng, làng hẹp, lại không có điện, nước sinh hoạt và sóng điện thoại, ngôi làng này còn được gọi là “làng 3 không”. Nằm ở trên cao, làng Sảo Há khá biệt lập với cuộc sống sôi động bên ngoài. THĂNG LONG
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==