48 Khác hẳn với tâm trạng chần chừ khó chịu có phần sợ sệt khi chuẩn bị đến một ngõ ngách phố phường hoặc một khu tập thể chung cư nào đó, buổi hẹn vào sẫm chiều thu của Tiến sỹ - Bác sỹ - Chủ nhiệm đem đến cho tôi mấy cái dễ chịu. Nắng vàng se lạnh buổi chiều cuối năm gợi những gì sâu thẳm của xứ Bắc. Tiếng rõ ràng đầu dây nói: “Mời anh đến ngõ Giếng. Hai số nhà chẵn bên phải. Có giàn trầu phía trước”. Chú Duy trợ lý của tôi chuẩn bị xe cộ hành lý cũng như lây sự dễ chịu. Chẳng có gì, nhưng tâm trạng cả hai rất khó tả, như chuẩn bị để vào trận, vào Thành Cổ, lại nao nao như đi thăm đồng đội, như tìm về một mảnh đất chiến trường, một khu nghĩa trang. Những giàn trầu ngõ Giếng, đến tên phố Tác Đông vừa mộc vừa bác học mà ngay như tôi và chú Duy học hành viết lách làm ra vẻ thế mà cũng chẳng biết gốc tích của nó thế nào... Chú Duy bảo: “Cũng là ngõ chùa đấy anh ạ. Hồi trước em quen những mấy cô”. Đó là thời trước và giữa chiến tranh. Thời nay lời đồn thổi thường chẳng mấy chính xác. Ngay những gì tưởng là chuẩn nhất với mình. Tôi từng nghe xì xầm: “Tiến sỹ - Chủ nhiệm thế mà khổ. Ở nhà vợ với bố mẹ vợ”. Thông điệp xã hội này chỉ cần như vậy. Trách chi những hai số nhà, dù chẵn, ở bên phải. Theo lời chỉ dẫn, cứ đi sâu vào mãi, lại tìm thấy cảm giác dễ chịu ban đầu. Đúng là ngõ Chùa, ngõ Giếng. Nét se se, man mác. “Giáo sư - Chủ nhiệm” - tôi thường gọi thế, nghĩ thế - ra tận cổng, có ý chờ tôi, dù tôi chẳng hẹn giờ cụ thể. Đi tìm gặp nhau, thế là thích, bởi đi trong sự linh ứng, linh cảm. Chủ nhiệm dáng nhỏ, mắt sáng, nét lanh lẹ của một bác sỹ phẫu thuật có tiếng, xen vẻ ngơ ngác của một trí thức nghiêng về phẩm chất nghệ sỹ. Trông cao xa, sang trọng như ngày tuổi thơ xa xăm nào tôi theo người chú là bộ trưởng đến nhà giáo sư dòng họ Tôn Thất vua chúa nổi tiếng ở phố trên. Vậy là mừng. Cái dễ mất, người ta cố tình làm mất, thì vẫn di truyền hiện hữu, ấy là nét tri thức quí phái. Thêm một sự dễ chịu, sự dễ chịu ở đẳng cấp khác. Ngôi nhà cao tầng của “Giáo sư - Chủ nhiệm” - tôi thường gọi thế, nghĩ thế - vừa xưa vừa nay, đẹp quá. Hai nhà cao tầng số chẵn liền nhau, nằm kề nhau, ngôi nhà bố mẹ vợ, chung một cổng sắt nghiêm cẩn. Tiến vào, nhà phông trần rất cao, không gian thoáng đãng. Ông chủ hồn nhiên chân thành, khác vẻ nghiêm cẩn khó chịu thường ngày của mấy ông “đốc tờ ta”, lại có dính chức quyền. - Tôi học Pháp về, nhờ ông Mít-tơ-răng. Người Pháp làm nhà trần cao thế này các anh ạ! Tôi lắp bắp, vì trước tôi vẫn là cái uy của bác sỹ phẫu thuật chuyên cầm dao kéo: - Vâng, cao! Chú Duy cũng lắp bắp: - Vâng, cao! Chủ nhiệm cười rất tươi, lộ nét trẻ tuổi đời so với nghề nghiệp, học vị, chức tước. Dù sao thì trước mắt chúng tôi, con người tri thức mới lộ nét nhãn mác học sinh nhà trường xã hội chủ nghĩa, nhưng đã ngồi vào ghế chủ nhiệm bộ môn mổ xẻ quan trọng bậc nhất để đào tạo ra những bác sỹ phẫu thuật cứu nhân độ thế. Người kế tục chiếc ghế cao của hai cha con bác sỹ dòng họ Tôn Thất, như là Duyma cha và Duyma con ở bên Tây. Chủ nhiệm mở bia và rót bia, thứ bia chai nhãn mác “Hà Nội” uống rất dễ chịu. Ba cốc bia sủi bọt tự nhiên như số phận ba người bạn trong cuộc đời, ba đồng đội trong tổ chiến đấu ở chiến trường... Chủ nhiệm nói: - Tôi lính Quảng Trị 72! Tôi buột miệng: - Tôi lính Quảng Trị 72! Chú Duy: - Tôi cũng Quảng Trị 72! Hóa ra có những người lính ở cùng một chiến trường mà không hề biết nhau, mãi cuối cùng mới nhận ra nhau. Như trường hợp của ba chúng tôi. Chủ nhiệm rót bia, cụng bia. Mỗi lần cụng như một lần điểm danh, một sự tự xướng. Những tiếng “Sư... Sư... Sư...” nối nhau. Không phải sư chùa mà là Sư chiến đấu. Sư đoàn. Rồi cụng cốc, rồi cười. Chủ nhiệm: “Nhưng giờ tôi là Quảng Trị ở ẩn”. Chú Duy: “Tôi cũng... ẩn”. Tôi: “Tôi cũng... ẩn”. Có bia thúc hối, tôi vén cả mảng áo để lộ vết mổ dài bằng gang tay cho bác sỹ phẫu thuật xem. Một mảnh bom ở Thành Cổ đã cứa dài bằng gang tay vào bụng tôi đến thòi ruột ra... Cả ba chúng tôi giống nhau đến nỗi, sau quãng đời khói lửa có một không hai ấy, ở cái Thành Cổ gần như duy nhất ấy, dường như không muốn kể, muốn nhắc gì về mình. Chúng tôi không kể, không báo công..., thì đương nhiên chẳng ai biết ba chúng tôi từng thử lửa nơi ấy. “Ẩn sỹ”... “Ẩn sỹ Quảng Trị”,... “Ẩn sỹ Thành Cổ”... đúng nghĩa nghiêm túc của nó. Chúng tôi vắng mặt trong những lần chúc tụng, gặp mặt. Như tôi, nhiều tuổi hơn Chủ nhiệm và chú Duy, trong hồ sơ hưu không hề có mấy TRANH: ĐẶNG TIẾN vắt qua Thành Cổ l Truyện ngắn của PHAN CUNG VIỆT (Tặng BS V ) DẢI MÂY THĂNG LONG
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==