26 THAM GIA ĐOÀN NGƯỜI CƯỚP CHÍNH QUYỀN Ông hồi tưởng, ngày đó ông còn nhỏ sinh hoạt trong đội thiếu niên Khăn quàng đỏ. Ông kể: Cứ gần đến ngày 19/8, mùng 2/9, trong tôi lại xôn xao những ký ức không thể quên… Ông nhớ lại: Giáp ngày Tổng Khởi nghĩa 19/8/1945, trong một cuộc mít tinh lớn do Tổng hội viên chức tổ chức buổi sáng tại Nhà hát Lớn Hà Nội, đội chúng tôi đi từ Yên Phụ nhập vào đoàn người đứng chật phố Tràng Tiền. Tôi còn nhớ giữa dòng người xếp hàng tiến đến Quảng trường Nhà hát Lớn có chừa một lối đi ở giữa, chốc chốc lại có một nhóm chiến sĩ Việt Minh chạy qua chạy lại hô: “Ủng hộ Việt Minh. Tiễu trừ Việt gian” để mọi người hô theo. Gần đến Quảng trường thì đoàn người bị lính Nhật cản lại. Sau nửa giờ thương lượng, lính Nhật mới rút đi. Đoàn người tiến về bao vây Phủ Khâm Sai (nay là nhà khách Chính phủ 12 phố Ngô Quyền). Quan Khâm sai đại thần Bảo Đại là Phan Kế Toại không có ở đấy, bên trong lố nhố mấy lính Bảo An khoác súng trường, vai đeo chăn dạ xám quấn qua vai nhưng họ không có thái độ chống đối. Đột nhiên có một người buộc khăn chéo, bịt một mắt trèo qua cổng sắt, giằng súng của một lính Bảo An rồi bước lên tam cấp bắn chỉ thiên một phát. Cổng được mở và quần chúng ùa vào chiếm Phủ Khâm Sai. Sau đó đoàn người lại đến chiếm trại lính Khố Đỏ ở xế rạp chiếu bóng Majestie (rạp Tháng 8 ngày nay) phố Hàng Bài. Không khí quần chúng ngày đó hừng hực tinh thần ủng hộ Việt Minh. Khẩu hiệu hô vang: Hồ Chí Minh muôn năm! Đoàn người đủ thành phần: Trí thức, tiểu thương, hội phụ nữ, thanh niên, có nhiều thiếu niên nhỏ tuổi như tôi cũng đứng trong hàng ngũ diễu hành qua các con phố Tràng Tiền, Đinh Tiên Hoàng, Hàng Bài, Tràng Thi… TRỞ THÀNH PHÓNG VIÊN BÁO NHÂN DÂN Năm 1946 toàn quốc kháng chiến, gia đình ông tản cư lên tỉnh Thái Nguyên. Bố đi theo Cách mạng, Trịnh Hải được một thợ ảnh gần nhà dạy chụp ảnh, làm buồng tối, từ đó ông rất say mê với chiếc máy ảnh cổ của Đức chụp phim 6x9. Trở về Hà Nội năm 1954 tiếp quản Thủ đô, Trịnh Hải tìm mua sách dạy về nhiếp ảnh bằng tiếng Pháp tự học. Thấy ông say mê nhiếp ảnh, năm 1955, ông bác ruột vợ là cụ Phạm Văn Hảo, nguyên Giám đốc Sở Thông tin Việt Bắc, giới thiệu Trịnh Hải với đồng chí Hoàng Tùng, Tổng Biên tập báo Nhân Dân, xin cho vào làm nhiếp ảnh báo. Người thay mặt báo Nhân Dân là đồng chí Hoàng Linh phóng viên duy nhất lúc bấy giờ của báo đến nhà tìm hiểu thái độ chính trị của gia đình và trình độ nghiệp vụ của Trịnh Hải. Ít lâu sau ông nhận được giấy mời của báo Nhân Dân hẹn sáng 1/6/1955 đến toà soạn 71 Hàng Trống để nhận công tác. Nhà báo Trịnh Hải còn nhớ: Ông Quang Đạm, Ủy viên Ban biên tập tiếp ông với câu mở đầu: “Anh là thanh niên đi kháng chiến về xin công tác ở báo Đảng phải phục tùng tổ chức, phải chấp nhận bất cứ việc gì cơ quan giao phó vì việc nào cũng là công tác Cách mạng. Anh sẽ làm việc ở Phòng Bí thư do tôi phụ trách (sau này là Ban thư ký biên tập). Vậy điều quan trọng là phải an tâm công tác”. Trớ trêu, ông phải làm một việc chẳng có chút kiến thức gì là vẽ ma - két báo (bản vẽ mẫu) và đến nhà in báo Nhân Dân phố Tràng Tiền đọc mo-rát (bản in thử), đồng thời xử lý lúc khuôn chữ thừa hoặc thiếu. Làm việc vất vả, đến phiên làm đêm phải thức đến 3- 4 giờ sáng hôm sau mới xong việc. Tuy nhiên ông vẫn không bỏ tình yêu nhiếp ảnh mỗi khi có điều kiện. Ông tranh thủ vào phiên được nghỉ ban ngày, giúp anh Hoàng Linh đi tráng phim, phóng ảnh tại hiệu ảnh Hoàng Hải phố Hàng Bài (báo ngày ấy chưa có buồng tối làm ảnh), thỉnh thoảng tham gia chụp ảnh sinh hoạt đường phố. Mấy năm sau được biết Bộ Văn hoá và sở Nhiếp Ảnh Trung ương (tiền thân của Phân xã nhiếp ảnh TTXVN) tổ chức một lớp đào tạo phóng viên ảnh cho cán bộ văn hoá các tỉnh, ông làm đơn xin đi học và chính thức trở thành phóng viên báo Nhân Dân từ năm 1960. Ông được toà soạn báo Nhân Dân phân công chụp thời sự chính trị, ngoại giao và các mặt kinh tế xã hội miền Bắc. Ông xác định đây là tờ báo cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Việt Nam, nên ông làm việc trách nhiệm, chính xác, tận tụy với công việc của người phóng viên. Ngày đó báo Nhân Dân vinh dự được Hồ Chí Minh thường xuyên có bài gửi về với chuyên mục: “NÓI VÀ NGHE”, được đông đảo độc giả miền Bắc đón nhận. KỶ NIỆM LẦN BÁC HỒ VỀ THĂM BÁO NHÂN DÂN Một kỷ niệm vinh dự cho đội ngũ làm báo Nhân Dân: Ngày 18/1/1957, Bác Hồ đến thăm Toà soạn báo ở 71 phố Hàng Trống. Nhà báo Trịnh Hải vẫn nhớ Bác hỏi: Ở đây có chú nào biết một ngoại ngữ không? Đã có 5-6 bàn tay giơ lên của vài đồng chí trong Ban Biên tập. Câu thứ hai Bác hỏi, ai biết từ 2 ngoại ngữ trở lên, ông Ngô Quang Đạm đứng lên, cháu ạ! (ngày ấy Ngô Quang Đạm biết nhiều ngoại ngữ, ngoài tiếng Pháp, ông biết tiếng Trung, Nga). Bác nói: Các chú làm báo biết ngoại ngữ rất tốt cho công việc dịch thuật, thông tin từ các nước phục vụ cho báo chí nước nhà. Tiếp đó Bác Hồ rút trong túi áo chiếc đồng hồ quả quýt Bác nói: Chiếc đồng hồ có nhiều bộ phận khác nhau, có chức năng riêng, một bộ phận nào đó có vấn đề thì chiếc đồng hồ bị tê liệt. Bác dạy là: Bộ phận làm báo phải hoạt động đồng đều, có trách nhiệm, một cá nhân nào đó lơ là, thiếu trách nhiệm sẽ ảnh hưởng đến tập thể, ảnh hưởng đến tờ báo. Một kỷ niệm khác mà nhà báo Trịnh Hải còn nhớ mãi: Năm đó cũng vào những ngày giáp Tết âm lịch, bác Vũ Kỳ gọi điện về Ban Biên tập báo truyền lại lời Bác Hồ: “Nhuận bút của Bác gửi lại để toà soạn báo liên hoan”. Nhân tổng kết cuối năm, toà soạn báo tổ chức liên hoan và quà Tết cho anh chị em trong cơ quan báo. Đồng chí Hoàng Tùng, Tổng Biên tập báo phát biểu: Trong không khí vui tươi chuẩn bị đón mừng năm mới, Báo Nhân Dân vinh dự được Bác Hồ gửi quà Tết bằng tiền nhuận bút của Bác đến toàn thể cán bộ, anh chị em làm báo. Mọi người phấn khởi vỗ tay không ngớt. n Ông Trịnh Hải, cựu phóng viên báo Nhân Dân năm nay đã ở tuổi 92. Căn hộ gia đình ông trong khu tập thể báo Nhân Dân như nhiều khu tập thể Hà Nội, nghĩa là chia từng ô nhỏ, trần nhà thấp tồn tại hơn nửa thế kỷ. Bên ấm trà pha sẵn, ông đã chuẩn bị những tài liệu, những bức hình đen trắng chụp qua các thời kỳ làm báo trên dưới 70 năm để đón tôi. HỒI TƯỞNG CỦA CỰU NHÀ BÁO VỀ NGÀY 19/8 Chụp ảnh Bác Hồ là niềm vinh dự lớn Nhà báo Trịnh Hải (bìa phải) chụp ảnh chung với Đại tướng Võ Nguyên Giáp Nhà báo Trịnh Hải (bìa phải) chụp ảnh chung với Chủ tịch Tôn Đức Thắng Nhà báo Trịnh Hải (bìa trái) với TBT Nguyễn Phú Trọng lDUY NGỌC Nhà báo Trịnh Hải sinh năm 1932 tại Cự Đà - huyện Thanh Oai nay là Hà Nội. Năm 1955 là phóng viên báo Nhân Dân. Tham gia Hội nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam năm 1963 (Là một trong những người sáng lập Hội NSNA Việt Nam). Ủy viên Ban chấp hành Hội NSNA Việt Nam, Hội đồng Nghệ thuật khoá II (1983- 1988) - Ủy viên Ban chấp hành Hội NSNA Việt Nam III (1988- 2003). Do có thành tích hoạt động báo chí , ông được Nhà nước Việt Nam tặng thưởng nhiều huân, huy chương. TẦM VÓC VIỆT
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==