12 QUỐC TẾ n Thứ Tư n Ngày 27/3/2024 Ngày 25/3 (giờ Mỹ), Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua nghị quyết yêu cầu Israel và lực lượng Hamas ngừng bắn ngay lập tức ở Dải Gaza và thả tất cả con tin. Nhân dịp này, chuyên gia bình luận các vấn đề quốc tế Phạm Phú Phúc trao đổi với phóng viên Tiền Phong về ý nghĩa của sự kiện này. Mỹ bỏ phiếu trắng, 14 thành viên còn lại trong Hội đồng Bảo an (HĐBA) bỏ phiếu ủng hộ dự thảo nghị quyết do 10 thành viên không thường trực đệ trình. Đây là lần đầu tiên HĐBA yêu cầu các bên tuân thủ lệnh ngừng bắn ngay lập tức, dù chỉ giới hạn trong tháng Ramadan. Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của việc HĐBA thông qua một nghị quyết như vậy? Ông Phạm Phú Phúc: Trong bối cảnh đã có hơn 32.000 người Palestine thiệt mạng, nạn đói khủng khiếp đang đe dọa người dân Palestine ở Dải Gaza, bao nhiêu lời kêu gọi và hàng loạt cuộc đàm phán cũng chưa thể mang đến lệnh ngừng bắn (ngoại trừ lệnh ngừng bắn ngắn ngủi vào tháng 11/2023), đến giờ mới có một nghị quyết mang tầm ảnh hưởng toàn cầu từ HĐBA. Riêng điều đó đã cho thấy ý nghĩa của nghị quyết này. Từ khi nổ ra cuộc xung đột Israel - Hamas ngày 7/10/2023, nhiều dự thảo nghị quyết được trình lên HĐBA, nhưng chưa văn bản nào được thông qua. Trong 5 thành viên thường trực, nếu bên này đề xuất thì bên kia bác bỏ và ngược lại, chưa kể các thành viên không thường trực. Lần này, nghị quyết được thông qua gần như tuyệt đối, trừ một phiếu trắng. Theo quy định của HĐBA, chỉ cần 1 trong 5 nước thường trực (gồm Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh và Mỹ) bỏ phiếu chống thì nghị quyết bị bác bỏ. Nếu 1 trong 5 nước bỏ phiếu trắng nhưng các thành viên còn lại ủng hộ thì nghị quyết được thông qua. Trong bối cảnh cả thế giới đã chứng kiến sự khốn đốn của người dân ở Dải Gaza, 10 thành viên không thường trực HĐBA nhìn thấy 5 thành viên thường trực liên tục bác dự thảo của nhau, không thể thuyết phục nhau và các thành viên còn lại. Vì thế, lần này nhóm các quốc gia không thường trực hợp lực lại để trình dự thảo, cho thấy sức mạnh và trí tuệ tập thể đáng kể của nhóm này. Tình hình an ninh - chính trị thế giới hiện nay cực kỳ phức tạp, gần đây nhất là vụ tấn công khủng bố ở sát thủ đô Mátxcơva, trong khi cuộc xung đột ở Ukraine vẫn diễn biến căng thẳng; Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) chia rẽ với những quan điểm như việc Pháp tính chuyện đưa bộ binh đến Ukraine. Trong bối cảnh đó, HĐBA ra được một nghị quyết như vậy là điều có ý nghĩa lớn. SỰ THAY ĐỔI ĐÁNG KỂ Điểm đáng chú ý lần này là Mỹ bỏ phiếu trắng cho nghị quyết, thay vì phiếu chống như những lần trước. Ông đánh giá như thế nào về hành động này? Trong lịch sử cận đại từ năm 1948, khi nhà nước Do Thái ra đời, Mỹ là đồng minh số 1, ủng hộ Israel bằng mọi cách. Thế nhưng, khi Israel đáp trả Hamas quá mức cần thiết sau sự kiện ngày 7/10/2023, Mỹ cảm thấy không ổn. Khi nước Mỹ chuẩn bị bước vào cuộc bầu cử tổng thống cuối năm nay, hai vấn đề đối ngoại quan trọng mà cử tri Mỹ quan tâm là cuộc chiến ở Trung Đông và xung đột Nga - Ukraine. Washington rất muốn ổn định hai điểm nóng này để chính quyền của Tổng thống Joe Biden có “hồ sơ đẹp” trước cuộc bầu cử. Washington tìm nhiều cách thuyết phục Israel hạn chế gây thương vong cho dân thường Palestine ở Dải Gaza, nhưng Israel kiên quyết từ chối. Cần nhấn mạnh rằng Mỹ không yêu cầu Israel rút quân khỏi Dải Gaza hay chấm dứt hẳn chiến dịch quân sự như thế giới mong đợi, mà chỉ muốn Israel kiềm chế. Israel vẫn kiên quyết không nghe. Những đợt tấn công gần đây như giọt nước tràn ly, trong bối cảnh chính quyền của Tổng thống Biden cũng chịu sức ép từ một bộ phận cử tri về việc ủng hộ Israel. Vì thế, Mỹ lần này thay đổi, chuyển từ bỏ phiếu chống như với tất cả dự thảo nghị quyết mà các bên khác trình lên HĐBA từ 7/10/2023 đến nay sang bỏ phiếu trắng. Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc (LHQ) Linda ThomasGreenfield khẳng định đây không phải sự thay đổi chính sách của Mỹ, nhưng ai cũng nhìn thấy đó là thay đổi. Đáng tiếc là nghị quyết lần này không có nội dung yêu cầu Israel rút quân khỏi Dải Gaza. Đó là một trong những yêu cầu cơ bản nhất của Hamas, như họ đã nêu ra trong các cuộc đàm phán ở Ai Cập, Qatar… Tuy nhiên, nghị quyết được thông qua cũng là điều tốt rồi. Đưa thêm hàng viện trợ và thuốc chữa bệnh đến cho người dân Palestine ở Dải Gaza cũng là điều quý lắm rồi. Ông nhận định thế nào về tác động của nghị quyết, liệu có thể khiến Israel phải thay đổi tính toán của mình và thế giới có thể hy vọng cuộc chiến sắp chấm dứt? Tôi muốn nhấn mạnh nghị quyết của HĐBA khác nghị quyết của Đại hội đồng LHQ về tính ràng buộc pháp lý. Trong khi nghị quyết của Đại hội đồng LHQ không có tính ràng buộc, tất cả thành viên LHQ, đặc biệt là các thành viên liên quan, đều phải tuân thủ nghị quyết của HĐBA. Tuy nhiên, sau nhiều năm làm việc ở LHQ và thường xuyên theo dõi quá trình sau khi các nghị quyết được thông qua, tôi thấy rằng kể cả nghị quyết của HĐBA không phải lúc nào cũng được tuân thủ triệt để. Nghị quyết lần này giống như một “đòn ngoại giao” đối với Israel. Phản ứng với bước đi này, Israel ngay lập tức huỷ đoàn cấp cao dự kiến thăm Washington, đồng thời vẫn tuyên bố họ có quyền tự vệ. Tôi nghĩ trước mắt tình hình sẽ dịu đi, nhưng thực hiện nghị quyết đến đâu còn phải chờ thái độ của Israel. Một khi nghị quyết được thực hiện, dù không thể đầy đủ những yếu tố mang lại hòa bình, ổn định và tái thiết Dải Gaza, nhưng ít nhất cũng cứu vãn vùng đất này khỏi cuộc đại khủng hoảng nhân đạo và nạn đói tràn lan. Cảm ơn ông. THU LOAN (thực hiện) Việc Mỹ thay đổi quan điểm, chọn bỏ phiếu trắng cho dự thảo nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Dải Gaza và thả các con tin không khác nào một “đòn ngoại giao” đối với Israel. Một chuyên gia Việt Nam cho biết còn phải chờ xem Israel có tuân thủ nghị quyết hay tuân thủ ở mức độ nào. “Đòn ngoại giao” từ Mỹ có buộc Israel tính toán lại? Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin Ngày 26/3, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng điện đàm với Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhiệt liệt chúc mừng ông Putin được nhân dân Nga tín nhiệm bầu lại làm Tổng thống nhiệm kỳ 2024-2030 với số phiếu cao kỷ lục trong lịch sử hiện đại của Liên bang Nga, thể hiện niềm tin và sự ủng hộ của nhân dân Nga đối với Tổng thống Putin trong việc lãnh đạo nước Nga phát triển trong giai đoạn mới. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng gửi lời thăm hỏi và lời chia buồn sâu sắc đến Tổng thống Putin, nhân dân Nga và thân nhân những người bị nạn trong vụ khủng bố gần thủ đô Mátxcơva tối 22/3. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định Việt Nam trân trọng sự giúp đỡ to lớn của Liên bang Nga trong Liên Xô trước đây cũng như ngày nay đối với đất nước và nhân dân Việt Nam, nhấn mạnh Việt Nam xác định quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với Liên bang Nga là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của mình. Tổng thống Putin trân trọng cảm ơn lời chúc mừng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và sự thăm hỏi, chia sẻ kịp thời của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trước những mất mát của nhân dân Nga trong vụ khủng bố ngày 22/3. Khẳng định Việt Nam luôn là bạn, là đối tác tin cậy của Liên bang Nga, Tổng thống Putin bày tỏ vui mừng trước những bước phát triển tích cực của quan hệ song phương trên tất cả các lĩnh vực. Hai nhà lãnh đạo đã trao đổi và nhất trí về một số định hướng lớn nhằm thúc đẩy hợp tác song phương trong thời gian tới trên các lĩnh vực như an ninh-quốc phòng, kinh tế-thương mại, văn hóa, du lịch… Nhân dịp này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trân trọng mời Tổng thống Putin sớm thăm chính thức Việt Nam. Tổng thống Putin đã vui vẻ nhận lời và thống nhất hai bên sẽ phối hợp thu xếp thời điểm phù hợp. THÁI AN LẦN ĐẦU TIÊN TỪ KHI NÂNG CẤP QUAN HỆ VIỆT-MỸ: Tổ chức đối thoại cấp bộ trưởng ngoại giao Triển khai Tuyên bố chung giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden tháng 9/2023 về nâng cấp quan hệ Việt - Mỹ lên Đối tác Chiến lược toàn diện, ngày 25/3 tại thủ đô Washington D.C. của Mỹ, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đồng chủ trì Đối thoại cấp bộ trưởng ngoại giao Việt - Mỹ lần thứ nhất. Hai bộ trưởng thống nhất về việc phát huy cơ chế Đối thoại cấp bộ trưởng ngoại giao nhằm tăng cường hợp tác chặt chẽ giữa hai Bộ Ngoại giao trong triển khai các thỏa thuận cấp cao; thực hiện hiệu quả các cơ chế hợp tác song phương hiện có, trong đó có cơ chế đối thoại về chính trị - an ninh - quốc phòng, đối thoại chính sách quốc phòng, đối thoại nhân quyền… Hai bên cũng trao đổi về vấn đề Biển Đông và nhất trí về tầm quan trọng của hòa bình, an ninh, ổn định, tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982, thực hiện đầy đủ DOC và hướng tới một COC hiệu quả, thực chất. BÌNH GIANG Người dân Palestine đi bộ tại địa điểm ở phía bắc Dải Gaza trước đó bị Israel không kích ẢNH: REUTERS “Nghị quyết không đáp ứng đầy đủ đòi hỏi của Hamas và các nước Ả-rập rằng Israel phải rút quân về nước. Chừng nào quân Israel còn đó thì “thùng thuốc súng” Dải Gaza vẫn có thể nổ bất kỳ lúc nào”. Chuyên gia bình luận các vấn đề quốc tế PHẠM PHÚ PHÚC
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==