Nhòn ra thïë giúái Chuã nhêåt 29/12/2024 13 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ hiïím ngheoâ ... [ NGOCÅ DIÏPÅ ] (theo theguardian.com, ngaây 26/12/2024) Khöng phaiã vö cú á ma â cho á àûúcå coi la â banå thên nhêtë cuaã con ngûúiâ : chuná g giupá àú ä rêtë nhiïuì cho tinh thênì va â thï í chêtë cuaã chu ã nhên. Vêyå chuyïnå gò se ä xayã ra nïuë loaiâ cho á coá thï í sönë g maiä maiä va â àiïuì ào á giupá chu ã nhên cuaã chuná g sönë g lêu hún, sönë g khoeã manå h hún? Mötå sö ë cöng ty hiïnå àang tòm thêyë àiïmí chung giûaä hai mucå tiïu. Àêuì nùm túiá , Loyal, mötå cöng ty khúiã nghiïpå cöng nghïå sinh hocå cuaã My,ä se ä giúiá thiïuå LOY-002 ra thõ trûúnâ g, mötå loaiå thuöcë dunâ g hanâ g ngayâ co á hûúng võ thõt bo.â No á àûúcå tin rùnç g co á thï í giupá cho á co á thïm ñt nhêtë mötå nùm sönë g khoeã manå h. Cöng ty àaä huy àönå g àûúcå 125 triïuå USD (3,1 nghòn tyã VND) taiâ trú å tû â cacá nha â àêuì tû vönë àang chênì chû â vúiá cacá dû å aná nêng cao tuöií tho å cuaã con ngûúiâ , vò nhûnä g thû ã nghiïmå ào á se ä keoá daiâ hanâ g thêpå ky.ã Nhûng cö Celine Halioua, nhaâ saná g lêpå va â Giamá àöcë àiïuì hanâ h cuaã Loyal - mötå phênì cuaã Cellular Longevity, mötå cöng ty cöng nghïå sinh hocå nghiïn cûuá vï ì tuöií tho å - tin rùnç g, cöng viïcå cuaã ho å se ä mang laiå lúiå ñch to lúná cho nhên loaiå . “Tòm ra cacá h nêng cao tuöií tho å cuaã cho á la â àönå g lûcå manå h me ä àï í lamâ àiïuì tûúng tûå vúiá con ngûúiâ . Loaiâ cho á cunä g mùcæ cacá bïnå h tûúng tûå liïn quan àïnë tuöií tacá , va â chuná g chia seã möi trûúnâ g cunä g nhû thoiá quen cuaã chuná g ta theo cacá h ma â chuötå trong phonâ g thñ nghiïmå khöng lamâ àûúcå ”. Thuöcë LOY-002 nhùmç ngùn chùnå va â àaoã ngûúcå nhûnä g suy nhûúcå vï ì trao àöií chêtë , bùnç g cacá h hanå chï ë chêtë insulin gia tùng do laoä hoaá . “Chuná g töi khöng àõnh taoå ra nhûnä g chu á cho á bêtë tû.ã Chuná g töi àûa ra giaã thuyïtë rùnç g thuöcë co á kha ã nùng nêng cao tuöií tho å bùnç g cacá h caiã thiïnå sûcá khoeã va â tû â ào á rutá ngùnæ töcë àö å laoä hoaá ”, cö Halioua noiá . Mötå phonâ g thñ nghiïmå My ä khacá cunä g àang theo àuöií mötå mucå tiïu tûúng tû,å núi mötå nhomá cacá nha â nghiïn cûuá àang sötë sùnæ g thû ã nghiïmå tacá àönå g cuaã rapamycin trong Dûå aná Laoä hoaá Cho á cuaã ho.å Rapamycin, mötå loaiå thuöcë re ã tiïnì , dï î sanã xuêtë va â thûúnâ g àûúcå sû ã dunå g lamâ thuöcë ûcá chï ë miïnî dõch cho con ngûúiâ sau cacá ca phêuî thuêtå cêyë ghepá nöiå tanå g, àa ä nhiïuì lênì àûúcå chûná g minh laâ giupá tùng tuöií tho å va â trò hoanä (hoùcå thêmå chñ àaoã ngûúcå ) nhiïuì chûná g röië loanå do tuöií tacá ú ã chuötå . Mùcå du â loaiå thuöcë nayâ chûa àûúcå phï duyïtå àïí nêng cao tuöií tho å ú ã ngûúiâ , nhûng nhiïuì bacá sô laoä khoa tin rùnç g, no á co á tiïmì nùng khöní g lö ì cho nganâ h lamâ chêmå qua á trònh laoä hoaá bùnç g dûúcå ly.á Dû å aná Laoä hoaá Cho á - nghiïn cûuá daiâ hanå , quy mö lúná àêuì tiïn vïì àönå g vêtå cú ä lúná trong möi trûúnâ g tû å nhiïn, cho thêyë rùnç g rapamycin liïuì thêpë co á thï í lamâ tùng tuöií tho å cuaã cho,á caiã thiïnå ca ã chûcá nùng tim vaâ nhênå thûcá cuaã chuná g bùnç g cacá h kñch thñch sûå phatá triïní va â trao àöií chêtë cuaã tï ë baoâ . Öng Daniel Promislow, nhaâ nghiïn cûuá sinh vêtå hocå taiå Àaiå hocå Washington (My)ä va â la â àönì g giamá àöcë cuaã dû å aná cho biïtë : “Nghiïn cûuá cuaã chuná g töi ài trûúcá nhiïuì nùm aná h saná g so vúiá bêtë ky â nghiïn cûuá naoâ àa ä àûúcå va â co á thï í thûcå hiïnå trïn ngûúiâ . Nhûnä g gò chuná g töi àang lamâ tûúng àûúng vúiá mötå nghiïn cûuá keoá daiâ 40 nùm trïn con ngûúiâ : kiïmí tra khaã nùng tùng tuöií tho å khoeã manå h cuaã mötå loaiå thuöcë ”. Khi dû å aná àûúcå kïtë luênå 4 àïnë 5 nùm sau, öng Promislow hy vonå g co á thï í chûná g minh rùnç g rapamycin coá kha ã nùng giupá cho á sönë g khoeã manå h thïm 3 nùm. Öng khùnè g àõnh rùnç g, nghiïn cûuá cuaã öng co á thï í apá dunå g àûúcå cho con ngûúiâ la â mötå kha ã nùng hoanâ toanâ thûcå tï.ë “Nïuë chuná g töi thanâ h cöng vúiá loaiâ cho,á ào á co á thï í la â mötå bûúcá ngoùtå lúná trong viïcå mang laiå cho con ngûúiâ tuöií tho å khoeã manå h hún”. Cöng trònh tòm kiïmë cacá h nêng cao tuöií tho å cuaã loaiâ cho á àûúcå cönå g àönì g nghiïn cûuá trûúnâ g tho å chaoâ àoná nönì g nhiïtå . Giaoá sû Tom Rando, giamá àöcë Trung têm nghiïn cûuá tï ë baoâ göcë cuaã Àaiå hocå California (My)ä va â la â mötå trong nhûnä g tïn tuöií àûúcå kñnh tronå g nhêtë trong cönå g àönì g khoa hocå laoä khoa, cho biïtë nghiïn cûuá nayâ rêtë “thu á võ”. “Nghiïn cûuá nayâ la â mötå manã h ghepá ma â chuná g töi hy vonå g cuöië cunâ g se ä mang laiå cho chuná g ta bûcá tranh toanâ canã h vï ì tuöií tho å con ngûúiâ . Cacá loaiå thuöcë nêng cao tuöií tho å canâ g co á kïtë qua ã kha ã quan trïn àönå g vêtå thò chuná g ta canâ g co á thï í tin tûúnã g chuná g cunä g se ä co á tacá dunå g trïn con ngûúiâ . Va â hiïnå àa ä co á bùnç g chûná g vï ì tñnh hiïuå qua ã va â an toanâ trïn loaiâ cho,á nïn chuná g töi tûå tin hún khi thûcå hiïnå cacá nghiïn cûuá trïn ngûúiâ vúiá nhûnä g loaiå thuöcë tûúng tû”å , öng Rando noiá . Tuy nhiïn, cö Jamie Justice, giaoá sû phu å tracá h laoä khoa taiå Trûúnâ g Y thuöcå Àaiå hocå Wake Forest (My)ä , noiá rùnç g nïuë khöng coá sû å àönì g thuênå giûaä cacá nha â khoa hocå vï ì mötå dêuë hiïuå sinh hocå chñnh thûcá cuaã sû å laoä hoaá ú ã ngûúiâ , thò cacá nha â khoa hocå khöng thïí thû ã nghiïmå bêtë ky â loaiå thuöcë naoâ trïn con ngûúiâ , cho duâ kïtë qua ã trïn loaiâ khacá tñch cûcå àïnë mûcá naoâ . “Búiã khöng thïí tiïnë hanâ h thû ã nghiïmå vï ì tuöií tho å keoá daiâ 40 nùm trïn con ngûúiâ , nïn chuná g töi cênì mötå chó sö ë àûúcå cöng nhênå rönå g raiä àï í thêyë àûúcå tacá àönå g cuaã thuöcë lïn cacá vênë àï ì sûcá khoeã ma â chuná g töi àönì g y á la â co á liïn quan àïnë laoä hoaá . Mucå tiïu cuaã khoa hocå bêy giúâ la â phaiã thönë g nhêtë àûúcå nhûnä g thöng söë ào.á Sau ào,á cöng viïcå mang laiå kïtë qua ã thu á võ nhêtë - búiã vò chuná g chñnh laâ kïtë qua ã ma â chuná g töi coá thï í àûa ra thõ trûúnâ g - co á thï í bùtæ àêuì ”, cö noiá . n Thuöëc daânh cho choá giupá ngûúâi söëng lêu hún Cacá nha â nghiïn cûuá cho biïtë , loaiå thuöcë caiã thiïnå sûcá khoeã va â rutá ngùnæ töcë àö å laoä hoaá cuaã loaiâ cho á cunä g coá thï í caiã thiïnå tuöií tho å con ngûúiâ . Tuy nhiïn, anh thûaâ nhênå hanâ h trònh cunä g lamâ anh lo ngaiå vï ì “phaoá àaiâ chêu Êu” ma â EU àang xêy dûnå g àï í ngùn chùnå ngûúiâ di cû tûâ chêu Phi di chuyïní lïn phña Bùcæ . “Phña Bùcæ baná cêuì co á cacá hï å thönë g àûúcå thiïtë kï ë co á chu ã y á àï í hanå chï ë va â hònh sû å hoaá cacá ca á nhên tû â phña Nam baná cêuì , àùcå biïtå la â ngûúiâ chêu Phi”. Banå àúiâ cuaã anh Kato, cö Alice Light, cho biïtë 18 thaná g qua àaä cho thêyë nhûnä g àiïuì tötë àepå nhêtë va â töiì tï å nhêtë cuaã nhên loaiå . “Noá giönë g mötå chuyïnë tauâ lûúnå siïu töcë vúiá nhiïuì thùng trêmì , caiá àepå , niïmì vui va â nöiî àau”, cö noiá . Cö cho biïët, cùåp àöi chûa coá kïë hoaåch gò cho nùm múái. “Giúâ moåi thûá rêët khoá àoaán nhûng töi biïët rùçng, kyâ nghó àang àïën vaâ töi biïët ún vò àiïìu àoá. Töi caãm thêëy vö cuâng tûå haâo vaâ may mùæn khi àûúåc àöìng haânh cuâng Deo trïn haânh trònh naây”. Kato khúiã hanâ h tû â tûúnå g àaiâ Diïuî hanâ h Tû å do ú ã Cape Town, sau àoá di chuyïní theo phña Àöng xuyïn qua Chêu Phi vò anh muönë ài qua thõ trênë Nakulabye cuaã Ugandan, núi anh lúná lïn, àïí gùpå laiå cacá ngûúiâ thên cuaã anh sau nhiïuì nùm xa cacá h. n vúiá cacá hiïnå tûúnå g thúiâ tiïtë cûcå àoan cênì àûúcå mú ã rönå g trïn quy mö quöcë gia. “Thûcå tï ë phu ä phanâ g la â viïcå thiïuë hanâ h àönå g vï ì khñ hêuå se ä gêy ra möië àe doaå an sinh xa ä höiå va â khiïnë Trung Quöcë phaiã traã gia á àùtæ ”, anh Li Shuo, giamá àöcë Trung têm Khñ hêuå Trung Quöcë taiå Viïnå Chñnh sacá h Xa ä höiå Chêu A,Á cho biïtë . Taiå höiå nghõ khunã g hoanã g khñ hêuå Cop29 cuaã Liïn Húpå Quöcë vaoâ thaná g 11, Trung Quöcë àa ä cöng bö ë kï ë hoacå h khñ hêuå , cam kïtë thiïtë lêpå mötå nïnì tanã g ky ä thuêtå àï í theo doiä va â dû å baoá cacá hiïnå tûúnå g thúiâ tiïtë cûcå àoan cunä g nhû caiã thiïnå cacá cú chï ë canã h baoá súmá . Àêy laâ bûúác ngoùåt lúán cho möåt àêët nûúác tûâ lêu àaä thûâa nhêån khuãng hoaãng khñ hêåu, nhûng quyïët àõnh têåp trung vaâo caác vêën àïì möi trûúâng khaác nhû ö nhiïîm khöng khñ - thay vò luä luåt vaâ haån haán, nhûäng vêën àïì cho duâ nghiïm troång nhûng tûúng àöëi hiïëm gùåp. “Laänh àaåo Trung Quöëc coá xu hûúáng nhòn xa tröng röång. Àïí chûáng toã têìm nhòn xa cuãa hoå vaâ ngùn chùån ruãi ro trong tûúng lai, vêîn coân nhiïìu àiïìu phaãi laâm àïí chuêín bõ cho nhûäng taác àöång cuãa biïën àöíi khñ hêåu”, anh Li noái. Àöëi vúái nhûäng naån nhên luä luåt nhû anh Ren, sûå cöng nhêån chñnh thûác vaâ böìi thûúâng cho thiïåt haåi seä rêët àûúåc caãm kñch. Cöng viïåc sûãa chûäa àaä khiïën anh töën hún 70.000 Nhên dên tïå (244 triïåu VND), mùåc duâ chñnh quyïìn àaä cûã möåt söë nhên viïn cûáu trúå àïën giuáp àúä. Hiïån taåi, anh Ren àang phaát triïín nhûäng caách riïng àïí thñch ûáng vúái thaãm hoåa khñ hêåu. Anh traánh xa caác thiïët bõ àiïån sau khi àöì àiïån cuãa mònh bõ luä luåt phaá huãy vaâ sûã duång bïëp cuãi àïí nêëu nûúáng vaâ sûúãi êëm. Anh dûå àõnh xêy möåt ngöi nhaâ treo lú lûãng trïn cêy àïí traánh luä luåt. “Töi nghô thúâi tiïët khùæc nghiïåt seä xaãy ra thûúâng xuyïn hún. Vò vêåy, töi phaãi chuêín bõ cho moåi thûá. Nïëu töi vêîn thñch núi naây, töi seä úã laåi”, anh cho biïët. n Ngöi nhaâ bõ ngêpå lutå cuaã anh Benxin. Anh dûå àõnh xêy mötå ngöi nhaâ múiá trïn cêy Cacá nha â khoa hocå khamá pha á loaiå thuöcë nêng cao tuöií tho å cho cho á cunä g co á thï í giupá ñch con ngûúiâ Anh Deo Kato vaâ cö Alice Light Anh Kato mong muönë cuöcå chayå cuaã mònh seä thacá h thûcá nanå phên biïtå chunã g töcå
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==