Chọn cán bộ theo thành tích “ít sai hơn” Giảm chi bộ máy, tăng chi phát triển Trên công trường dự án cao tốc Vĩnh Hảo-Phan Thiết ẢNH: PHẠM NGUYỄN TRANG 3 CÓ NGƯỜI TÀI SÁP NHẬP CƠ QUAN, ĐƠN VỊ: mới làm ra thể chế tốt TRANG 12 Iran rơi vào khủng hoảng trầm trọng TRANG 7 THỨ HAI 23/12/2024 Số 358 0977.456.112 TRANG 11 NGHIÊM TRỊ THÓI CÔN ĐỒ TRÊN ĐƯỜNG PHỐ Tuổi trẻ cả nước đồng loạt thực hiện lễ chào cờ "Tôi yêu Tổ quốc tôi" Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng sẽ trở thành thôn, bản hạnh phúc Thủ tướng cắt băng khánh thành khu tái thiết dân cư Làng Nủ (Bảo Yên, Lào Cai) ẢNH: P.V TRANG 2 THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ PHẠM MINH CHÍNH: TRANG 6 5 năm vẫn rối XÃ HỘI HÓA SGK: “Món” cũ vẫn đắt hàng TRANG 8+9 NHẠC, PHIM MÙA GIÁNG SINH: TRANG 4 + 5 ĐỘT PHÁ PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN Loại bỏ cơ chế xin - cho và căn bệnh “nghiện” quản lý
6 Ý NGHĨA QUAN TRỌNG TRONG XÂY DỰNG 3 KHU TÁI THIẾT Tại buổi lễ, Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu: Nhân kỷ niệm 80 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng của một dân tộc anh hùng, chúng ta có mặt ở Lào Cai để khánh thành 3 khu tái thiết dân cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng đã bị lũ cuốn trôi vừa qua. Cách đây 3 tháng 10 ngày, ngày 10/9 xảy ra sự cố, ngày 11/9 tôi cùng đoàn công tác trực tiếp đến Làng Nủ. Thủ tướng chỉ đạo tỉnh Lào Cai và các bộ ngành thực hiện các nhóm giải pháp khắc phục nhanh chóng hậu quả bão lũ tại tỉnh Lào Cai và phải tái thiết 3 làng này. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, của Tổng Bí thư Tô Lâm là không để người dân thiếu chỗ ở, không để các cháu học sinh thiếu trường thiếu lớp và người bệnh phải được cứu chữa. Ngay sau đó, sự ủng hộ của các bộ, ngành, đặc biệt là Quỹ Thiện tâm để xây dựng nhà ở tạm thời cho bà con Làng Nủ, Quỹ Tấm lòng vàng- Đài truyền hình Việt Nam; Tập đoàn Dầu khí; Quỹ Kết nối yêu thương ngay lập tức là xung phong tài trợ. “Và chúng ta đã hoàn thành mục tiêu. Đây là sự nỗ lực rất lớn của chính quyền, cấp ủy, người dân và của các cơ quan, đơn vị có liên quan. Đặc biệt là lực lượng vũ trang, trong đó có quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng” và lực lượng Công an từ nhân dân mà ra vì nhân dân phục vụ và nhiều lực lượng khác. Hôm nay, 90 gia đình đã có nhà ở, đã chuyển về sinh sống. Song song với đó là cơ sở giáo dục, y tế, nhà văn hóa, điện nước, vệ sinh môi trường hoàn chỉnh đúng như tinh thần chỉ đạo hoàn thành trước 31/12/2024”, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu 6 ý nghĩa quan trọng: Một là, tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, khi gặp khó khăn, thách thức thì tinh thần đấy là một điểm tựa vững chắc để chúng ta vượt qua. Thứ 2, tình yêu thương giữa con người với con người, tình đồng chí, nghĩa đồng bào, tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ lẫn nhau được phát huy. Thứ 3, góp phần thực hiện đường lối của Đảng là chúng ta không hy sinh công bằng tiến bộ xã hội, không hy sinh an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần và không để ai bị bỏ lại phía sau. Thứ tư, sự quyết tâm của cấp ủy, chính quyền, nhân dân, các cơ quan, đơn vị. Trong đó có sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng, đã nói là làm, đã cam kết là thực hiện. Đã nói 31/12 là phải xong, đảm bảo cho nhân dân có chỗ ăn, chỗ ở an cư lạc nghiệp. Các cháu được học hành, điện, nước, viễn thông được đảm bảo. Thứ 5, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước. Thứ sáu là không có gì là không thể, chúng ta biến cái không thể thành cái có thể, biến khó thành dễ với tinh thần: Sự sống nảy sinh từ cái chết. AN CƯ RỒI PHẢI LẬP NGHIỆP Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo tiếp tục khắc phục hậu quả thiên tai và đặc biệt là an cư rồi thì phải lập nghiệp, người dân phải có công ăn việc làm, phải đẩy mạnh sản xuất kinh doanh để bà con có thu nhập. Thủ tướng giao UBND tỉnh Lào Cai nghiên cứu thiết kế đến tháng 12/2025 đầu tư Làng Nủ. Theo đó, Thủ tướng gợi ý theo phương án đầu tư hồ, đập tại khu tái định cư. Từ đó, bà con có thể nuôi trồng thủy sản trên hồ hiệu quả sẽ cao hơn và sinh kế người dân được tốt hơn. Thủ tướng giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương trình Chính phủ đề án khắc phục phòng chống thiên tai bão lũ và sạt lở ở miền Bắc và miền Trung, để giúp người dân yên tâm hơn. Đó là theo mục tiêu an toàn, an ninh và an dân hơn. Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo UBND tỉnh Lào Cai và các địa phương khẩn trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy để mang lại cuộc sống ấm no hạnh phúc cho người dân, tinh thần năm sau phải cao hơn, tốt hơn năm trước. Lào Cai vận động các tập đoàn, đơn vị để hỗ trợ, góp phần xóa nhà dột nát, hoàn thành xóa 11.000 nhà tạm nhà dột nát trước tháng 12/2025. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mong muốn 3 khu tái thiết dân cư thôn Làng Nủ xã Phúc Khánh (huyện Bảo Yên); thôn Nậm Tông, xã Nậm Lúc và thôn Kho Vàng xã Cốc Lầu (huyện Bắc Hà) trở thành thôn, bản kiểu mẫu, hạnh phúc, xanh sạch đẹp, văn minh, hiện đại. Người dân trong thôn ấm no về vật chất, tinh thần. Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng cảm ơn các cơ quan, đơn vị, đồng bào, chiến sĩ và nhân dân đã góp sức, góp công để xây dựng 3 khu tái thiết khang trang, sạch đẹp đầy đủ. TRI ÂN ĐỒNG BÀO CẢ NƯỚC Tiếp thu chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ông Đặng Xuân Phong, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai phát biểu: Được sự quan tâm, chia sẻ của các cơ quan, nhân dân cả nước, hôm nay Lào Cai đang hồi sinh mạnh mẽ. Làng Nủ, Kho Vàng, Nậm Tông nhanh chóng được tái thiết, bà con được vui xuân chào năm mới 2025 và chuẩn bị đón Tết cổ truyền của dân tộc trong ngôi nhà mới khang trang. Lào Cai nói chung, người dân các khu tái thiết nói riêng luôn biết ơn, khắc ghi sự quan tâm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Hình ảnh Thủ tướng Chính phủ đã có mặt ngay tại hiện trường sau bão, hình ảnh các chiến sĩ lực lượng vũ trang dầm mình trong vùng đất để tìm kiếm nạn nhân còn mất tích hay tinh thần vượt khó trách nhiệm thần tốc trong việc hoàn thành các khu tái định cư sớm hơn so với dự kiến càng tô thắm hình ảnh của bộ đội Cụ Hồ; hình ảnh người cán bộ chiến sĩ công an nhân dân vì nước quên thân vì dân phục vụ. ĐỨC ANH - THÀNH ĐẠT Ngày 22/12, Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính dự Lễ khánh thành dự án tái thiết khu dân cư thôn Làng Nủ xã Phúc Khánh (huyện Bảo Yên); thôn Nậm Tông, xã Nậm Lúc và thôn Kho Vàng xã Cốc Lầu (huyện Bắc Hà). Trao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ dân Làng Nủ ẢNH: P.V Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng sẽ trở thành thôn, bản hạnh phúc Một góc thôn Nậm Tông mới ẢNH: ĐỨC ANH Tại buổi lễ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trao tặng 150 căn nhà cho hộ nghèo có nhà tạm, nhà dột nát cùng với 200 xe đạp, 200 suất quà tết và 200 bộ quần áo ấm cho trẻ em tỉnh Lào Cai. "Chúng tôi luôn ghi nhớ sự giúp đỡ của trên 7.300 tập thể, nhà hảo tâm trong cả nước đã ủng hộ khắc phục hậu quả cơn bão số 3. Sự quan tâm giúp đỡ đó làm vơi đi những đau thương mất mát, nguôi ngoai vết thương lòng và là điểm tựa vững chắc để Lào Cai sớm được tái thiết hồi sinh một lần nữa". Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai ĐẶNG XUÂN PHONG THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ PHẠM MINH CHÍNH: 2 THỜI SỰ n Thứ Hai n Ngày 23/12/2024 QUAÛNG CAÙO PHAÙT HAØNH Haø Noäi: ÑT: (024)39432758; Fax: (024)39435285 TP.HCM: ÑT: (028)38469860; Fax: (028)38480015 Trong giôø haønh chính (024)39439664 Ngoaøi giôø 0908988666 (Nguyeãn Haèng) n Toång thö kyù toøa soaïn: MINH TOAÛN n Thieát keá : TRUNG DUÕNG n Giaù: 5.500 ñoàng n Ban ñaiï dienä taiï thanø h pho á Ho à Chí Minh: 384 Nam Kyø Khôiû Nghóa, phöônø g 8, Q3 ÑT: (028) 3848 4366, Fax: (028) 3843 5095, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï mienà Trung: 19 Ngoâ Gia Tö ï - Ña ø Nanü g, ÑT: (0236)3828 039, Fax: (0236)3897 080, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban ñaiï dienä taiï Nghe ä An: 21 Hoà Xuanâ Höông, TP Vinh, Ngheä An. ÑT & Fax: (0238)8602345 n Ban ñaiï dienä taiï ÑBSCL: 103 Tranà Vanê Hoaiø , phöônø g Xuanâ Khanù h, quanä Ninh Kieuà , TP Canà Thô. Ñienä thoaiï : (0292)3823823 vaø Fax: (0292)3823829, Email: baotienphongdbscl@gmail.com n Ban ñaiï dienä taiï Tayâ Nguyenâ : 52 Tranà Nhatä Duatä - TP Buonâ Ma Thuotä - Ñaké Laékê ÑT va ø Fax: (0262)3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com n Toøa soaïn: 15 Hoà Xuaân Höông - Haø Noäi. ÑT: 3943 4031 - 38227526 - 38227524 - 38227525 - 39433216 - 39434302 - 3822 6127, Fax: (024) 39430693 - E-Mail: toasoan@baotienphong.com.vn, ISSN 0866-0827 Website: www.tienphong.vn n Toång Bieân taäp: PHUØNG COÂNG SÖÔÛNG n Phoù Toång bieân taäp: LEÂ MINH TOAÛN n In taiï : Cty TNHH Motä thanø h vienâ In Quanâ ñoiä 1, Cty in baoù Nhanâ Danâ Ña ø Nanü g, Cty TNHH motä thanø h vienâ in Ñakê Lakê , Xöônû g in Quanâ khu IV, XN in Nguyenã Minh Hoanø g, TPHCM
CHỌN CÁN BỘ THEO THÀNH TÍCH “ÍT SAI HƠN” Vậy tiêu chí nào để biết đó là người có năng lực nổi trội, phù hợp với vị trí đứng đầu đơn vị sau khi hợp nhất, sáp nhập, thưa ông? Chẳng có tiêu chí nào cao hơn kết quả thực hiện nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước, chính quyền giao phó. Đánh giá năng lực cán bộ, nhất định phải dựa trên thành tích, trên kết quả được cân đong, đo đếm cụ thể, chứ không thể chỉ dựa vào các tiêu chí, tiêu chuẩn chung chung. Ví dụ, khi sáp nhập lĩnh vực giao thông vận tải với lĩnh vực xây dựng, sẽ thừa ra 1 cấp trưởng, thừa ra 1 giám đốc sở, vậy chọn ai? Trường hợp, có người chuẩn bị nghỉ hưu, thời gian công tác không còn dài, hoặc tình nguyện xin nghỉ thì dễ rồi, nhưng nếu lãnh đạo cả hai đơn vị đều còn trẻ, đều mong muốn phấn đấu thì căn cứ vào đâu để lựa chọn cấp trưởng? Nếu dựa vào tiêu chí, tiêu chuẩn chung theo quy định về công tác cán bộ, có lẽ ai cũng đáp ứng đầy đủ hết. Còn nếu dựa vào căn cứ xếp loại thi đua, tôi nghĩ, ai cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cả thôi. Vậy nên, phải căn cứ vào kết quả, thành tích cụ thể mà họ thực hiện được ở đơn vị trước khi sáp nhập để đánh giá, lựa chọn. Anh đảm nhận chức giám đốc Sở GTVT thì tình hình giao thông ở đó thế nào, có phát triển hay lại trì trệ? Làm giám đốc Sở Xây dựng, công tác xây dựng trên địa bàn mấy năm qua ra sao, phát triển nhà ở xã hội thế nào? Tương tự, khi cán bộ đó giữ chức giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư thì công tác phân bổ vốn đầu tư, thực hiện giải ngân trên địa bàn ra sao, phát triển doanh nghiệp thế nào…? Tất cả những cái đó đều thể hiện qua con số hết, rất dễ để định lượng. Căn cứ vào thành tích mà đánh giá, mà lựa chọn cán bộ thì rất dễ để định lượng. Anh nào làm tốt thì bổ nhiệm làm cấp trưởng, anh nào thành tích hạn chế hơn thì làm cấp phó. Anh làm giám đốc sở mà lúc nào cũng sợ sai, sợ trách nhiệm, giải ngân trì trệ thì khi sáp nhập không thể để anh làm cấp trưởng được. Đánh giá cán bộ, không thể chỉ dựa vào bằng cấp, kinh nghiệm mà phải bằng sản phẩm và những hành động cụ thể. Thế còn tiêu chí về tầm quan trọng của lĩnh vực, của ngành thì sao? Liệu có nên lựa chọn người đứng đầu theo quan điểm bộ này, sở kia quan trọng nên khi sáp nhập, phải bố trí họ vào vị trí cấp trưởng? Không thể lựa chọn cán bộ theo quan điểm: Bộ này quan trọng hơn bộ kia, hay cơ quan này bị kết thúc hoạt động phải sáp nhập vào đơn vị khác nên chỉ được làm cấp phó. Đánh giá, lựa chọn cán bộ phải dựa trên thành tích. Anh làm giám đốc sở mà để công việc ách tắc, trì trệ thì không xứng đáng để được lựa chọn làm cấp trưởng sau sáp nhập. Đánh giá cán bộ thông qua kết quả luôn có tỷ lệ chính xác và khách quan cao nhất. Thực tiễn cho thấy, chọn cán bộ theo thành tích thì tỷ lệ chọn nhầm người luôn thấp hơn. Địa phương khó khăn, cán bộ luân chuyển về tìm cách phát triển, đưa địa phương lên hàng đầu được, chứng tỏ anh là người giỏi. Những người giỏi đó phải được ưu tiên bố trí ở công việc cao hơn. Cùng là người đứng đầu các đơn vị, khi sáp nhập lại với nhau, đặt lên bàn cân, anh nào có kết quả thực hiện công việc tốt hơn thì chọn người đó. Chúng ta thấy, nhiều địa phương phát triển cũng nhờ một đội ngũ lãnh đạo xuất sắc, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá phát triển. Vì thế, trong quá trình thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy lần này, phải ngăn chặn được tình trạng “chạy chức”, “chạy quyền”, “chạy” để được làm cấp trưởng. Hơn nữa, khi sáp nhập tổ chức bộ máy lại, công việc trong giai đoạn đầu sẽ nhiều lên, đòi hỏi người đứng đầu phải có năng lực nổi trội thông qua kết quả thực hiện công việc, chứ năng lực bình bình, khó mà đáp ứng được yêu cầu. GIẢM CHI BỘ MÁY, TĂNG CHI PHÁT TRIỂN Từ thực tiễn, ông kỳ vọng gì từ cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy lần này? Kể từ khi thực hiện đường lối đổi mới đến nay, chúng ta đã nhiều lần thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy theo hướng bộ đa ngành, đa lĩnh vực. Qua theo dõi tôi thấy, khi thực hiện tinh giản bộ máy sẽ giúp giảm bớt đầu mối quản lý, tạo cơ hội lựa chọn được người giỏi. Đây l vấn đề hết sức quan trọng, bởi bộ máy có người tài mới làm ra được thể chế tốt, tạo động lực cho sự phát triển. Việc trọng dụng nhân tài, thực tế đã được Đảng, Nhà nước nhấn mạnh từ lâu, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có cơ chế, chính sách hiệu quả. Vì sao chỉ có rất ít sinh viên đỗ thủ khoa khi ra trường vào làm việc cho khu vực Nhà nước? Vì sao nhiều sinh viên tốt nghiệp xuất sắc ở nước ngoài không về nước làm việc? Thông qua cuộc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy lần này, Đảng, Nhà nước cần sớm có chiến lược bài bản để thu hút, trọng dụng nhân tài bằng chế độ đãi ngộ xứng đáng, môi trường làm việc thông thoáng để họ phát huy năng lực, sở trường. Ngoài ra, tinh giản bộ máy sẽ giảm bớt được đầu mối quản lý, giảm thủ tục hành chính không cần thiết. Càng nhiều bộ, ngành, nhiều đầu mối, thủ tục hành chính càng phức tạp, càng nhiều xin - cho, làm mất thời gian, tiền bạc và cơ hội phát triển. Nhiều đầu mối, khiến chi phí vận hành bộ máy phình ra, không còn nguồn lực chi cho đầu tư phát triển. Vì vậy, việc sáp nhập các bộ, ngành với nhau, là hướng đi đúng. Ví dụ, Bộ Kế hoạch Đầu tư hợp nhất với Bộ Tài chính, tôi thấy rất hợp lý, vì việc thu và chi cần gắn với nhau. Việt Nam đã theo kinh tế thị trường từ lâu, không nên có cơ quan gắn với chữ “kế hoạch” vì nó gắn với thời kỳ kế hoạch hóa tập trung. Vấn đề quan trọng không kém là tiếp tục cải cách doanh nghiệp Nhà nước. Nhà nước không nắm những thứ không cần thiết. Những thứ tư nhân có thể làm được và làm tốt, hãy để tư nhân làm. Cải cách tổ chức bộ máy chính là cơ hội để chúng ta thay đổi nhiều thứ, trong đó có việc cải cách thể chế, xóa bỏ cơ chế xin - cho nhằm tạo môi trường đầu tư kinh doanh an toàn, thông thoáng, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp tư nhân. Cảm ơn ông! AN NHIÊN (thực hiện) Trò chuyện với Tiền Phong về việc lựa chọn nhân sự vào vị trí cấp trưởng khi các cơ quan, đơn vị sáp nhập với nhau, ông Võ Đại Lược, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế thế giới, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, khi tổ chức bộ đa ngành, đa lĩnh vực công việc sẽ bộn bề hơn, yêu cầu với người đứng đầu cao hơn. Do đó, khi đặt cán bộ lên “bàn cân” để chọn người đứng đầu cần dựa vào thành tích, năng lực nổi trội... Đánh giá, lựa chọn cán bộ khi sáp nhập các đơn vị lại với nhau nên căn cứ vào kết quả thực hiện công việc được giao 3 nThứ Hai n Ngày 23/12/2024 THỜI SỰ Có người tài mới làm ra thể chế tốt “Khi tiến hành sáp nhập các cơ quan, đơn vị lại với nhau, cứ căn cứ vào thành tích mà đánh giá sẽ chọn được đúng người. Anh nào làm tốt thì bổ nhiệm làm cấp trưởng, anh nào thành tích hạn chế hơn thì làm phó. Anh làm giám đốc sở mà lúc nào cũng sợ sai, sợ trách nhiệm, giải ngân trì trệ, khi sáp nhập không thể làm cấp trưởng được. Đánh giá cán bộ, không thể chỉ dựa vào bằng cấp, kinh nghiệm chung chung mà phải bằng sản phẩm và những hành động cụ thể”. Ông VÕ ĐẠI LƯỢC, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế thế giới SÁP NHẬP CƠ QUAN, ĐƠN VỊ: ĐẦU TUẦN rò chuyện T Sáp nhập chọn sai người, hỏng cả hai Nói về việc lựa chọn cán bộ khi thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy, tại Hội nghị của Bộ Nội vụ mới đây (ngày 21/12), Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình khẳng định, bộ máy dù có khoa học, tinh gọn, hợp lý bao nhiêu thì hiệu lực, hiệu quả của bộ máy đó vẫn phải do con người quyết định. “Hai vụ, hai phòng, nếu một anh giỏi, một anh dở thì có khi chỉ một phòng, một vụ hỏng. Còn nhập hai vụ, hai phòng lại làm một, nếu để anh dở làm thì có khi hỏng cả hai. Cho nên phải đánh giá, sử dụng đúng cán bộ làm sao cho đúng”, ông Bình nói. Nhắc lại tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Không để cơ quan Nhà nước là “vùng trú ẩn an toàn” cho cán bộ yếu kém”, Phó Thủ tướng lưu ý, khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy phải lựa chọn, giữ được cán bộ tinh hoa trong bộ máy hành chính công - những người có tài năng, trí tuệ, kinh nghiệm, nhiệt huyết, bản lĩnh. “Nếu chúng ta thực hiện không khéo, có khi người tài lại xin nghỉ, còn người dở ở lại. Làm không cẩn thận một hồi người tài ra đi hết, sẽ không thành công”, ông Bình nói. Từ đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nội vụ và các địa phương có giải pháp để vừa thực hiện được tinh gọn tổ chức bộ máy, vừa chọn được đội ngũ cán bộ tinh hoa trong khu vực hành chính công. “Phải giữ được người tài, người có kinh nghiệm, bản lĩnh. Đây là bài toán rất khó nhưng phải cố gắng làm”, Phó Thủ tướng lưu ý. Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình
4 THỜI SỰ n Thứ Hai n Ngày 23/12/2024 ĐỘT PHÁ ÔNG NGUYỄN TIẾN DĨNH, NGUYÊN THỨ TRƯỞNG BỘ NỘI VỤ: Bỏ cấp trung gian để địa phương quyết và làm Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành 3 chương trình lớn về tổng thể cải cách hành chính. Trong các chương trình cải cách này, ngoài vấn đề tổ chức bộ máy, cán bộ đều nhấn mạnh yêu cầu cải cách thể chế, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo hướng: Một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính. Tuy nhiên, kết quả đạt được vẫn còn khiêm tốn. Nguyên nhân do bộ máy quá cồng kềnh, nhiều đầu mối, dẫn đến bộ nào cũng muốn “ôm” việc, từ đó sinh ra nhiều tầng nấc trung gian. Ví như, lĩnh vực an toàn thực phẩm, dù đã có nhiều cải cách nhưng về cơ bản vẫn thuộc phạm vi quản lý của các bộ: Y tế, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Để khắc phục tình trạng này, thời gian qua, TPHCM đã thí điểm thành lập Ban Quản lý an toàn thực phẩm, sau đó nâng lên thành Sở An toàn thực phẩm nhưng về cơ bản vẫn chỉ là cấp trung gian, nhiều nhiệm vụ vẫn thuộc các sở: Y tế, Công Thương và Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Ngoài ra, các lĩnh vực khác như tài nguyên khoáng sản, giao thông và xây dựng vẫn nhiều nội dung giao thoa với nhau, phân định chức năng nhiệm vụ chưa rõ ràng, làm ảnh hưởng đến triển khai công việc. Ngoài ra, tình trạng phân cấp không triệt để còn nhiều, dẫn đến địa phương muốn làm vẫn phải xin ý kiến các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, làm nảy sinh nhiều thủ tục, lòng vòng quy trình, quy định. Do đó, cùng với việc thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy cần phải quyết liệt cải cách hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo đúng tinh thần: Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Đã phân cấp cho địa phương thì phân cấp triệt để địa phương chủ động, sáng tạo làm, còn cơ quan Trung ương chỉ kiểm tra, giám sát. Trung ương chỉ nên tập trung vào thể chế, chiến lược, chính sách và kiểm tra, giám sát, còn việc địa phương thì để địa phương làm. ÔNG VÕ ĐẠI LƯỢC, NGUYÊN VIỆN TRƯỞNG VIỆN KINH TẾ VÀ CHÍNH TRỊ THẾ GIỚI: Xin - cho là cái gốc “đẻ” ra tham nhũng Chúng ta đã chuyển sang nền kinh tế thị trường rồi thì phải thu hẹp các bộ, ngành và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương. Khi có nhiều bộ, ngành, luật pháp chồng chéo, thì việc địa phương hay doanh nghiệp muốn làm phải đến gặp 7-8 cơ quan là chuyện đương nhiên, rất mất thời gian, tiền bạc. Người ta đến tìm hiểu cơ hội đầu tư mà phải gặp hết cơ quan này đến cơ quan khác, thủ tục hành chính lòng vòng như thế thì rất dễ nản, đánh mất cơ hội. Bây giờ hợp nhất, sáp nhập các bộ, ngành, tôi kỳ vọng ít nhất là giảm đi được một nửa về thủ tục, quy trình. Đồng thời phân cấp, phân quyền một cách rõ ràng, xóa bỏ triệt để cơ chế xin - cho. Chúng ta bắt tham nhũng rất mạnh, nhưng cơ chế xin - cho mới là cái gốc đẻ ra tham nhũng, phong bì, phong bao. Doanh nghiệp và người dân vẫn còn kêu ca về thủ tục hành chính về cơ chế xin - cho lắm. Chúng ta đã chuyển sang quản lý kinh tế thị trường rồi, những việc mà Nhà nước không cần nắm giữ hãy để doanh nghiệp tư nhân, để thị trường làm. NHÓM PV Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ HÃY ĐỂ ĐỊA PHƯƠNG ĐƯỢC QUYỀN QUYẾT Đầu năm 2024, trong một cuộc hội thảo, ông đã đưa ra cảnh báo “TPHCM đang rơi vào bẫy thu nhập trung bình” và chỉ ra nguyên nhân gốc rễ do thành phố không được trao đủ quyền. Lý do nào khiến ông lại đưa ra nhận định đó? Không chỉ TPHCM đâu, mà đây là chuyện của cả nước. Muốn phát triển thì TPHCM phải được phân cấp, phân quyền triệt để. Ở đây có hai tuyến phân cấp, gồm: Phân cấp Trung ương và địa phương; phân cấp hết sức quan trọng khác là phân cấp Nhà nước và thị trường. Nhà nước phải bỏ bớt luật lệ, bỏ bớt đi quy trình, quy định đi, vì càng nhiều luật lệ thì càng tạo ra các rào cản, tạo ra ách tắc, tạo ra cơ chế xin - cho. Nhà nước phải rút lui khỏi cơ chế xin - cho để thị trường vận hành, phát huy đầy đủ tính tự do. Địa phương phải được quyền tự chủ. Nguồn lực của thành phố có thế nào thì thành phố phải được quyền quyết làm cái gì, chi cái gì? Vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM. Tuy nhiên, qua nghiên cứu tôi thấy, nhiều nội dung trong Nghị quyết 98 vẫn yêu cầu làm theo pháp luật, mà làm theo pháp luật thì vẫn phải đi xin thôi, có khi xin là chủ yếu (?) Trung ương mới đây đã yêu cầu thực hiện phân cấp, phân quyền theo hướng: Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Theo ông, điều này đã đủ chưa? Vấn đề là địa phương quyết, địa phương làm theo luật lệ nào? Một dự án đầu tư được địa phương quyết thì các Bộ, ngành đừng “dính” vào nữa, chứ vẫn phải xin ý kiến của các Bộ, ngành thì đâu còn là địa phương quyết, địa phương làm. Bây giờ, nếu tôi làm mà vẫn phải đi xin, sao tôi chịu trách nhiệm được? Giả sử bây giờ địa phương làm công trình 5.000 tỷ đồng và đội vốn do nhiều nguyên nhân khách quan khác nhau. Trong trường hợp được phân cấp, phân quyền, địa phương có thể quyết điều chỉnh nguồn vốn ngay lên 6.000 tỷ đồng. Nhưng do địa phương không được trao quyền điều chỉnh nên phải đi xin. Lòng vòng nhiều quy trình, thủ tục, đến khi xin được, có khi công trình đã đội vốn lên 7.000 tỷ đồng rồi. Vậy ai chịu trách nhiệm về việc này? Do đó, điều quan trọng là phải thanh lọc hệ thống pháp luật, bỏ đi những quy trình, quy định không phù hợp, bỏ đi cơ chế xin - cho. Hãy để các địa phương được quyền quyết, quyền lựa chọn những quy trình mà địa phương thấy phù hợp nhất, hiệu quả nhất. LÃNG PHÍ CƠ HỘI PHÁT TRIỂN LÀ LÃNG PHÍ LỚN NHẤT Sự “vươn mình” của một số địa phương trong những thập kỷ qua dường như đều gắn với tinh thần dám quyết, dám làm, thậm chí làm khác quy trình, quy định, ông có thấy điều đó? Đúng thế! Chúng ta có thể kể ra những câu chuyện phát triển mạnh mẽ của các tỉnh một thời như: Sông Bé, sau này tách tỉnh ra thành Bình Dương, Đồng Nai, hay Đà Nẵng, Quảng Ninh… Chính những quyết định làm khác quy trình, quy Dự án đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên thực hiện kéo dài (hơn 10 năm) đã đi vào hoạt động “Đừng có tư duy rằng, bộ làm mới tốt hơn địa phương. Dứt khoát phải từ bỏ cơ chế xin - cho. Bỏ được xin - cho thì sẽ ngăn được tình trạng “sân trước”, “sân sau”. Còn nếu vẫn duy trì cơ chế xin - cho, thì suốt ngày chỉ đi xin, mà đã đi xin rồi thì sẽ ít quan tâm đến tính hiệu quả”, ông Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương trò chuyện với Tiền Phong về vấn đề phân cấp, phân quyền. “Xây dựng một công trình, thực hiện một dự án, vấn đề quan trọng là kết quả chứ đâu phải chỉ là quy trình, quy định, chưa kể có khi quy trình, quy định đó đang lạc hậu, không còn phù hợp”. Ông NGUYỄN ĐÌNH CUNG, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương Loại bỏ cơ chế xin - cho và căn bệnh “nghiện” quản lý Bài cuối:
GIẢM SỰ VỤ ĐỂ CẤP TRÊN LO VIỆC LỚN Theo nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp, phân cấp, phân quyền là chủ trương đúng đắn. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền là cách tốt nhất để giảm sự vụ cho cấp trên. “Hiện nay, hầu hết cấp trên đang phải ôm việc để làm thay cho cấp dưới, dẫn đến thừa cấp dưới mà thiếu cấp trên. Nhiều người phấn đấu để làm lãnh đạo, nhưng khi làm lãnh đạo rồi lại “ôm” việc của cấp dưới để làm. Vậy nên, phân cấp, phân quyền sẽ giúp giảm sự vụ cho cấp trên để cấp trên lo việc lớn”, ông Hợp phân tích. Lợi ích thứ hai được ông Hợp chỉ ra là, thực hiện phân cấp, phân quyền giúp cấp dưới chủ động, sáng tạo trong giải quyết công việc, không phải đi xin. Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học hành chính Việt Nam cho rằng, phân cấp, phân quyền trong bộ máy Nhà nước từ trung ương đến địa phương có ý nghĩa rất quan trọng, vừa phát huy tính chủ động, tự quyết, tự làm và tự chịu trách nhiệm của địa phương, vừa bảo đảm tính thống nhất trong quản lý quốc gia của Trung ương. Tuy nhiên, theo ông Tuấn, hiện nay, việc phân cấp, ủy quyền còn mang tính hình thức, nên vẫn phải hỏi ý kiến, thống nhất ý kiến, thỏa thuận, trước khi quyết định... Tại cuộc họp báo Chính phủ gần đây, khi trả lời câu hỏi của Tiền Phong về những hạn chế trong phân cấp, phân quyền, khiến “nhiều việc nhỏ vẫn cần phải trình lên cấp Trung ương”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long nêu tình trạng một số bộ ngành còn tâm lý nể nang, né tránh phân cấp, phân quyền do ảnh hưởng đến lợi ích cục bộ, hoặc ngại phân cấp xuống địa phương nhưng địa phương chưa đảm bảo thực hiện được. GẮN PHÂN CẤP VỚI CÔNG TÁC LỰA CHỌN CÁN BỘ Theo các chuyên gia, trong cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy, muốn hiệu lực, hiệu quả thì phải đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa Trung ương và địa phương theo hướng: Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long, phân quyền, phân cấp là vấn đề then chốt trong tinh gọn bộ máy, có ý nghĩa đột phá, làm tốt sẽ giúp loại bỏ sự chồng chéo, cồng kềnh trong quản lý, giảm thiểu tầng nấc trung gian, nâng cao trách nhiệm, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Đề cập đến nguyên tắc phân cấp, phân quyền, ông Hợp cho rằng, trước hết cần thực hiện theo nguyên tắc: Cấp nào chịu trách nhiệm trực tiếp thì được toàn quyền ra quyết định. Việc của xã thì cứ để cấp xã làm, cấp huyện không can thiệp. “Địa phương gửi văn bản xin ý kiến những vấn đề đã được phân cấp thì phải trả về, không cho ý kiến gì cả”, ông Hợp nói. Một nguyên tắc phân cấp, phân quyền khác cũng được nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông nêu ra: Cấp nào nhận đủ thông tin nhất thì để cấp đó ra quyết định thực hiện. Thực hiện nguyên tắc này, theo ông Hợp sẽ tránh được tình trạng, cấp hiểu vấn đề nhất nhưng lại không có thẩm quyền quyết định, dẫn đến phải ngồi phân tích để cho đơn vị không hiểu vấn đề ra quyết định. Ngoài ra, theo ông Hợp, đối với công tác cán bộ, nên phân cấp theo nguyên tắc: Cấp nào gần cán bộ nhất, hiểu cán bộ nhất thì phân cấp thẩm quyền ra quyết định lựa chọn bổ nhiệm. “Việc phân cấp, phân quyền phải bảo đảm rõ việc, rõ người, rõ trách nhiệm. Như thế thì khen cũng dễ mà chê cũng dễ, xử lý kỷ luật cũng dễ”, ông Hợp nói. Tuy nhiên, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông lưu ý, phân cấp, phân quyền phải gắn với công tác lựa chọn cán bộ. Về những việc cần làm sau phân cấp, phân quyền, ông Hợp lưu ý, cấp trên phải tăng cường giám sát và đốc thúc thực hiện công việc. Nêu thực tiễn, ông Hợp chia sẻ, khi nhận được văn bản, nếu bộ trưởng yêu cầu cấp dưới xử lý với mốc thời gian cụ thể thì việc triển khai sẽ đúng tiến độ. Nhưng nếu bộ trưởng chỉ bút phê “chuyển vụ tài chính xử lý và báo cáo” thì có khi phải mất 2-3 tháng mới nhận được báo cáo. “Sau phân cấp phải kiểm tra, khen chê kịp thời. Anh làm đúng thì biểu dương, không đúng phải xử lý”, ông Hợp nói thêm. VĂN KIÊN 5 n Thứ Hai n Ngày 23/12/2024 THỜI SỰ PHÂN CẤP, PHÂN QUYỀN Rõ việc, rõ người, rõ trách nhiệm Trao đổi với PV Tiền Phong, nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp cho rằng, hiện cấp trên phải “ôm” và làm thay việc cho cấp dưới quá nhiều, dẫn đến thừa cấp dưới mà thiếu cấp trên. Do đó, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền là cách tốt nhất để giảm sự vụ cho cấp trên, để cấp trên lo việc lớn, còn cấp dưới chủ động giải quyết công việc theo thẩm quyền, tránh phải ngồi chờ xin ý kiến, khiến cơ hội trôi đi. định mới giúp các địa phương này “vươn mình” mạnh mẽ, chứ cứ thực hiện đúng quy trình, quy định thì làm sao phát triển như thế được. Vậy nên, khi đánh giá cán bộ thì phải dựa vào kết quả, về sự phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Đánh giá cán bộ không nên chỉ cứ căn cứ vào việc tuân thủ quy trình, chưa kể quy trình đó có khi đã lạc hậu, thậm chí là điểm nghẽn của sự phát triển. Đánh giá cán bộ trước hết là phải nhìn vào kết quả và hiệu quả của công việc. Tôi có thể bỏ bớt các quy trình đi nếu tôi thấy quyết định đó là đúng và mang lại những lợi ích lớn hơn. Địa phương biết rõ doanh nghiệp, nhà thầu làm ăn uy tín, nếu chỉ định cho doanh nghiệp đó thực hiện thì chắc chắn sẽ hiệu quả. Vậy trong trường hợp đó có cần phải đấu thầu nữa không, làm lãng phí thời gian, thủ tục? Chưa kể, nếu có đấu thầu thì cũng chỉ doanh nghiệp đó trúng thôi, thế đấu thầu làm gì cho mất thời gian? Tôi nghĩ, đánh giá cán bộ qua kết quả thực hiện công việc mới quan trọng, chứ không phải đánh giá theo quy trình. Khi nói đến tính hiệu quả, tôi nhớ, một cựu lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải từng nói: Doanh nghiệp tư nhân làm sân bay Vân Đồn có 2 năm, còn Nhà nước 2 năm chưa xong thủ tục, chưa nói gì đến việc đấu thầu, thi công. Ông bình luận thế nào về việc này? Đây là một thực tế! Tại sao mình không áp dụng cơ chế tư nhân - đấy chính là cơ chế thị trường, tức là họ đặt hiệu quả lên hàng đầu. Quy trình của doanh nghiệp tư nhân là một cơ quan xuyên suốt, còn quy trình, thủ tục của nhà nước là 5- 7 bước, hết cơ quan này, đến cơ quan khác, cứ trình lên, trình xuống, thế thì cạnh tranh cái gì nữa? Đó là lãng phí - lãng phí cơ hội phát triển mới là lãng phí lớn nhất. Ví dụ, dự án đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên ở TPHCM, thời gian thực hiện mất mười mấy năm, đội vốn không biết bao lần. Cái này lãng phí lớn lắm. Từng đấy năm, nếu áp dụng một phần như cơ chế tư nhân, có khi TPHCM được mấy tuyến đường sắt Bến Thành - Suối Tiên rồi. BỎ CĂN BỆNH “NGHIỆN” QUẢN LÝ Nói về phân cấp, phân quyền thì cả lý luận và thực tiễn đều đã có, và cũng được chứng minh bằng hiệu quả cân đong, đo đếm được, vậy vì sao thực hiện vẫn khó thế, thưa ông? Cái chính là một số cơ quan nhà nước vẫn còn tư duy kiểm soát và quản lý. Vì tư duy không quản được thì cấm nên mới sinh ra nhiều quy trình, quy định. Cái gì mà không viết ra được quy định, quy trình thì cấm để không phải làm. Quy trình lòng vòng vì ai cũng muốn kéo việc đó về mình. Vì quản lý luôn gắn với quyền và lợi nên ai cũng muốn kéo về mình. Đấu thầu phải trải qua nhiều quy trình, quy định mà chưa chắc đã chọn được nhà thầu tốt, chưa kể còn “quân xanh, quân đỏ”. Liệu đó có phải là “căn bệnh” nghiện quản lý? Tất cả đều vì quyền lợi cả thôi. Nếu không có quyền lợi thì chẳng ai muốn ôm việc quản lý vào mình cho nặng trách nhiệm. Trước đây, từng có phản ánh về tình trạng 1 chiếc xúc xích nhưng có đến 7 bộ quản lý. Đến giờ, những câu chuyện như thế đã được giải quyết triệt để chưa, thưa ông? Đến giờ tôi thấy vẫn còn đấy! Xu hướng kiểm soát, đặt ra những điều kiện kinh doanh, giấy phép con vẫn còn. Một số cơ quan quản lý vẫn còn tư duy, doanh nghiệp làm nhưng tôi phải quản. Khi anh có nhu cầu quản thì phải đặt ra giấy phép để quản. Từ đó đẻ ra quyền lợi nên ai cũng thích quản lý. Vậy nên, dứt khoát phải bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, xóa bỏ cơ chế xin - cho, thưa ông? Nếu không phải làm theo quy trình, quy định thì sẽ có hàng triệu cách làm khác nhau, và cách nào đạt được kết quả cao nhất thì đó chính là quy trình đúng. Bây giờ, Trung ương phân cấp cho địa phương từng đấy tiền, địa phương làm như thế nào thì tự địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Xây dựng một công trình, thực hiện một dự án, vấn đề quan trọng là kết quả chứ đâu phải chỉ là quy trình, quy định, chưa kể có khi quy trình đã lạc hậu, không còn phù hợp. Chỉ định thầu, hay thực hiện đấu thầu thì cứ để địa phương quyết, miễn là hiệu quả nhất, nhanh nhất, đạt kết quả cao nhất. Ông kỳ vọng gì về những đột phá thể chế, trong đó có vấn đề phân cấp, phân quyền mà Đảng đã nêu ra? Tôi luôn có niềm tin về thể chế. Do đó, thực hiện phân cấp, phân quyền quyết triệt để theo hướng: Địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm mà Trung ương nêu ra sẽ mở ra không gian to lớn để đội ngũ lãnh đạo các cấp phát huy tinh thần đổi mới, sáng tạo, không còn cảnh vừa làm, vừa lo. Cán bộ, công chức, người đứng đầu đơn vị khi cảm nhận được giá trị bản thân thì dù ở vị trí nào cũng đều đam mê, cống hiến. Như thế sẽ tạo ra động lực, lôi kéo được những người tài năng vào bộ máy và đẩy lùi những người trì trệ. Suy cho cùng, năng lực tài năng của cán bộ là thể hiện qua kết quả. Tôi tin rằng, nếu chúng ta thực hiện tốt việc cải cách thể chế thì tăng trưởng hoàn toàn có thể đạt 2 con số và chu kỳ tăng trưởng có thể kéo dài nhiều năm. Xin cảm ơn ông! VĂN KIÊN (thực hiện) Cần phân cấp nhiều hơn nữa Tại Hội nghị tổng kết của Bộ Nội vụ, ngày 21/12, ông Dương Ngọc Hải, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trên địa bàn thành phố thời gian qua giúp giảm các khâu trung gian, giảm bớt các thủ tục hành chính, giúp nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Hải chỉ ra hạn chế là việc phân cấp, phân quyền chưa triệt để dẫn đến vẫn phải xin ý kiến các bộ, ngành và cấp trên. Trong khi, thời gian chờ ý kiến đồng ý của các bộ, ngành, cấp trên kéo dài, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc. Trên tinh thần của Hội nghị Trung ương 10 là “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết sẽ nghiên cứu để đề nghị cấp có thẩm quyền các nội dung cần tiếp tục phân cấp, phân quyền cho thành phố. Ngoài ra, TPHCM sẽ xem xét, nghiên cứu đẩy mạnh hơn nữa việc phân cấp tới cấp phương. AN NHIÊN “Phân cấp, phân quyền giúp công việc được nhanh hơn, không phải chờ đợi xin ý kiến nơi này, nơi kia nữa. Rất nhiều cái bây giờ cứ phải ngồi chờ nhau, cứ chờ nhau như thế thì cơ hội trôi đi hết”. Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông LÊ DOÃN HỢP
6 KHOA GIÁO n Thứ Hai n Ngày 23/12/2024 Gần đây, do phát hiện chủng mới của bệnh đậu mùa khỉ (Mpox) tại châu Phi, WHO đã ban bố tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng toàn cầu lần thứ hai đối với dịch bệnh này. Bên cạnh đó, tình trạng bùng phát bệnh sốt xuất huyết do vi rút Marburg tại châu Phi cũng đang là vấn đề quan tâm của toàn cầu. Ngoài các bệnh trên, hiện nay, nhiều bệnh nguy hiểm khác như cúm gia cầm độc lực cao, Hội chứng hô hấp Trung Đông, bệnh do vi rút Ebola, bệnh sốt rét tại Congo đã khiến nhiều người tử vong, các bệnh truyền nhiễm nhóm B cũng tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sức khỏe cộng đồng. Với sự phát triển của giao thông, thương mại toàn cầu, việc di chuyển giữa quốc gia này với quốc gia khác diễn ra rất nhanh chỉ tính bằng giờ và dễ tiếp cận nên nguy cơ dịch bệnh xâm nhập, lây lan cũng tăng cao, khó kiểm soát. TPHCM có 2 cửa khẩu quốc tế lớn là sân bay Tân Sơn Nhất và Cảng Hàng hải Quốc tế, lưu lượng xuất nhập cảnh rất đông với hàng trăm chuyến bay, chuyến tàu, khoảng 25.000 lượt khách quốc tế mỗi ngày. BS Việt Phương cho rằng, thời điểm cuối năm, số lượng phương tiện, hành khách thường tăng cao đột biến, các mầm bệnh có thể phát tán từ bất kỳ nơi nào, gây nên sự bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng nếu không có giải pháp phát hiện, ngăn chặn kịp thời. Trước tình hình trên, ngành y tế TPHCM đang triển khai thiết lập hệ thống giám sát, phát hiện dấu hiệu bất thường trong cộng đồng. Các cửa khẩu đang được giám sát chặt chẽ về thân nhiệt, xử lý ca nghi ngờ; giám sát tại các cơ sở khám chữa bệnh, báo cáo ca bệnh truyền nhiễm được ghi nhận để hệ thống y tế có biện pháp điều tra, xử lý, khoanh vùng ổ dịch. VÂN SƠN Cuối năm, nhiều dịch bệnh có nguy cơ vào Việt Nam ÍT THỜI GIAN THỰC NGHIỆM Từ năm học 2019 - 2020, ngành giáo dục thực hiện thay SGK theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Sở GD&ĐT, trường học phải thực hiện các công đoạn như thực nghiệm, đọc góp ý, chọn SGK (vì một chương trình, nhiều SGK), phát hành SGK đến học sinh (không bắt buộc)… Theo ông Bùi Văn Khiết, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Nam Định, việc tổ chức dạy thực nghiệm khó khăn khi thời gian giáo viên, học sinh tiếp cận với SGK, tài liệu tham khảo (sách giáo viên, sách bài tập) còn ít. Trong khi đó giáo viên không được tiếp cận với toàn bộ tiến trình, nội dung của sách vì chỉ dạy thực nghiệm 1 tiết hoặc một số tiết bất kỳ trong SGK của một lớp, khối lớp. Bên cạnh đó phương tiện dạy học còn thiếu. Thời kì dịch COVID-19, các bài dạy chỉ tổ chức trực tuyến chưa đảm bảo hiệu quả. Trong khi việc dạy thực nghiệm rất quan trọng, nó giúp nội dung SGK được kiểm chứng qua thực tế, để tác giả xác định tính phù hợp của từng bài học. Sở GD&ĐT Nam Định còn cho biết, việc tổ chức dạy và học đối với 1 chương trình có nhiều SGK dẫn đến còn băn khoăn trong quá trình kiểm tra, khảo sát, tổ chức các hội thi, hội giảng... gặp khó khăn như công tác xác định phạm vi chương trình để ra đề, thực hành giảng dạy. Việc chuyển trường trong quá trình học tập của học sinh giữa các địa phương gặp khó khăn do không đồng bộ trong việc học các bộ SGK khác nhau. Sở GD&ĐT TPHCM khẳng định, phía sở và các trường đôi lúc còn bị động khi nhà xuất bản (NXB) gửi công văn đề nghị trường và giáo viên hỗ trợ dạy thực nghiệm. Các trường cần nhiều thời gian sắp xếp, bố trí lớp dạy thực nghiệm để đáp ứng yêu cầu công tác thực nghiệm đồng thời không ảnh hưởng đến chương trình dạy học của giáo viên và học sinh. Nội dung các bài mẫu thực nghiệm theo chương trình mới tại thời điểm thực nghiệm có thể không khớp với tiến trình thực hiện chương trình của lớp thực nghiệm. Do vậy, giáo viên nghiên cứu, trao đổi kĩ với tác giả để soạn kế hoạch bài dạy phù hợp. HUY ĐỘNG CHẤT XÁM KHÔNG CÔNG Ở công đoạn đọc, góp ý SGK, đại diện Sở GD&ĐT Hà Giang chia sẻ, số bản mẫu SGK (bản cứng) cung cấp cho các giáo viên đọc, góp ý rất ít, đa số giáo viên phải truy cập vào đường link của các nhà xuất bản để đọc, nghiên cứu các bản mẫu SGK (dạng PDF). Vì vậy phần nào ảnh hưởng đến cái nhìn tổng quan của giáo viên về các cuốn sách, các bộ sách. Các giáo viên được lựa chọn để đọc, góp ý cho SGK phải vừa giảng dạy, làm nhiệm vụ chuyên môn nên có rất ít thời gian để đọc, nghiên cứu sâu về từng cuốn sách. Bên cạnh đó, kinh phí để chi trả cho giáo viên đọc, góp ý cho các bản mẫu SGK không có. Sở GD&ĐT Hà Giang đề nghị các nhà xuất bản cung cấp các bản mẫu SGK (bản cứng) đủ cho mỗi giáo viên được lựa chọn đọc, góp ý (1 bộ/giáo viên). Các NXB cần chi trả thù lao (theo định mức) cho các giáo viên được lựa chọn để đọc, góp ý cho các bản mẫu SGK. Bộ GD&ĐT cần phê duyệt các bộ SGK sớm để tạo điều kiện cho cán bộ quản lí, giáo viên có nhiều thời gian đọc, nghiên cứu, góp ý. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tổ chức lựa chọn SGK của các hội đồng cấp tỉnh. Tương tự, ông Khiết cũng cho biết, việc đọc góp ý cho SGK cũng có những vướng mắc. Quy định giáo viên phải đọc trong 10 -15 ngày, trong khi giáo viên vừa dạy học vừa đọc góp ý nên không hiệu quả. “Một giáo viên tiểu học phải góp ý cho sách sáu môn học. Mỗi môn có từ 3 - 5 bộ sách. Những môn có nội dung thực hành, thí nghiệm thì không được cung cấp video đi kèm các thí nghiệm, dù sách yêu cầu quan sát video nên khó nhận xét cụ thể được”, ông Khiết nói. Theo Sở GD&ĐT TPHCM, thời gian triển khai góp ý bản mẫu SGK trong khoảng cuối học kì và có đợt cận ngày nghỉ Tết Nguyên đán. Giai đoạn này, giáo viên đang tập trung dạy học, tổ chức kiểm tra định kì và nhiều công tác cuối học kì. Do đó, ảnh hưởng đến công việc chính của giáo viên và dẫn đến việc một số giáo viên góp ý chưa sâu. Vì vậy, sở này đề xuất, tổ chức giới thiệu bản mẫu SGK sớm hơn để giáo viên có thời gian dài hơn, giúp việc nghiên cứu lựa chọn bộ sách sẽ chính xác hơn. Ghi nhận cho thấy, Thông tư 27 của Bộ GD&ĐT quy định việc lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục phổ thông, ban hành năm 2023 đã quy định nhà trường, giáo viên trực tiếp lựa chọn SGK. Tuy nhiên, quá trình thực vẫn gặp một số vướng mắc. Cụ thể, Thông tư yêu cầu: “tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch tổ chức lựa chọn SGK cho từng môn học được cơ cấu trong tổ chuyên môn” nhưng với cấp tiểu học, không có tổ chuyên môn của từng môn, nếu chia theo khối thì mỗi khối chỉ có 1 tổ, xây dựng 1 kế hoạch cho 12 môn học, hay 12 kế hoạch cho 12 môn học? Hoặc quy định về tổ chuyên môn bỏ phiếu lựa chọn 1 SGK, đối với cấp tiểu học, có nhiều cơ sở giáo dục chỉ có 1 giáo viên dạy các môn thì không phù hợp để bỏ phiếu. Ngoài ra, một số môn lựa chọn chỉ có 1 giáo viên/môn học lựa chọn SGK (ví dụ các môn Âm nhạc, Mĩ thuật, Công nghệ, Giáo dục công dân...) nên việc lựa chọn SGK dễ mang tính chủ quan. Trong khi đó, phía nhà xuất bản phát hành SGK cho rằng, việc các cơ sở giáo dục chọn SGK theo Thông tư 27 gây khó khăn cho việc cung ứng sách đến đúng nhu cầu của từng địa bàn với số lượng nhỏ lẻ (vì mỗi trường chọn các môn của các bộ SGK khác nhau) nên các nhà sách cần có diện tích gấp 3 lần so với trước đây mới trưng bày đủ các bộ SGK; chi phí nhân công bán hàng cũng phát sinh vì cần nhân công lựa chọn sách hoặc chỉ dẫn phụ huynh mua đúng sách con em mình cần. NGHIÊM HUÊ Sách giáo khoa (SGK) không còn độc quyền của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam nhưng sau 5 năm triển khai, những vướng mắc liên tục phát sinh khiến cả người dạy lẫn người học “đau đầu”. Từ năm học 2019 - 2020, học sinh không còn học chung 1 bộ SGK (ảnh minh họa) ẢNH: NGHIÊM HUÊ Số liệu tổng hợp của Bộ GD&ĐT giai đoạn 2021 - 2023 cho thấy, có tổng số 13 đơn vị phát hành SGK. Số lượng đầu SGK của các lớp 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11 là 303 đầu sách. Môn học có ít nhất là 1 SGK, môn học có nhiều nhất là 10 SGK (môn tiếng Anh). Nhu cầu đi lại tăng cao khiến nguy cơ dịch bệnh xâm nhập, lây lan XÃ HỘI HÓA SGK: 5 năm vẫn rối Ngày 22/12, tại tọa đàm “Tìm hiểu về các bệnh truyền nhiễm có nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam” do Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM (HCDC) tổ chức, BS Trần Việt Phương - Phó trưởng Khoa Kiểm dịch Y tế Quốc tế HCDC cho biết, hiện nay Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã và đang ban hành cảnh báo về các loại dịch bệnh truyền nhiễm bùng phát trên thế giới.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==