Chuã nhêåt 17/11/2024 11 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Cuäng bao lêìn gùåp àuång úã vuâng miïìn àêu àoá nhên sûå kiïån naây khaác, tûâng cuâng hoåc Khoa Vùn (thaây Vô khoáa 18, töi khoáa 17) nhûng coá leä lêìn àêìu àûúåc cuâng phoâng vúái öng baån, thêìy giaáo Nguyïîn Huâng Vô tûâng laâ giaãng viïn khoa Vùn, Trûúâng ÀH Khoa hoåc Xaä höåi vaâ Nhên vùn, ÀHQG Haâ Nöåi. Thaây Vô àang nöíi tröåi, àang “hot” vúái cûúng võ nhaâ vùn hoáa, nhaâ nghiïn cûáu dên gian. Tuöíi giaâ, laåi lùæm bïånh nïn töi tön suâng möåt danh nhên vúái cêu noái nöíi tiïëng àaåi loaåi, töi sùén saâng laâm möåt nhaâ dên chuã quaãng àaåi nhûng khöng bao giúâ chêëp nhêån viïåc nguã chung phoâng vúái ngûúâi khaác! Nhûng mêëy khi àûúåc cuâng phoâng vúái thaây Vô? Têët nhiïn laâ khaá bùæt tai nghe nhûäng chuyïån thaây Vô liïn tuåc àûúåc múâi ài caác vuâng miïìn dûå höåi thaão, laâm chuyïn gia cho cöng trònh nghiïn cûáu naây khaác... Nhûng töi laáng maáng àöì rùçng, chêët gioång Khu Tû quen thuöåc voång ra tûâ giûúâng bïn nhû nhûäng lêìn mònh coi tivi, nghe àaâi nhûäng cuöåc thaây Vô àùng àaân xuêët hiïån trûúác cöng chuáng chùæc möåt höìi nûäa thöi seä àûa mònh chòm vaâo giêëc nguã! Caái gò? Thaây Vô àûúng noái gò nhó? Êm lûúång Khu Tû kia veã nhû chùèng àïìu àïìu ïm ïm búãi khöng phaãi àang chuyïín taãi möåt haâm lûúång thöng tin khöng thûúâng? Múái àêìu àûúng nùçm, sau töi phaãi nhoãm hùèn lïn. Àïí phaãi nghe cho thuãng caái chuyïån thaây Vô trònh àöå kyá xûúáng êm cuãa thaây chó i túâ nhûng laâ chuyïn gia baây àùåt cêëu thaânh nïn nhûäng thaânh cöng cuãa höìi cöí dên ca. Thêìy Vô laâ ngûúâi coá cöng lúán trong viïåc phuåc dûång hoâ khoan Lïå Thuãy. Thaây cuäng laâ ngûúâi maâ ngûúâi dên vuâng quan hoå Bùæc Ninh tön kñnh goåi laâ “thêìy”. Höìi trong trûúâng, lúáp trïn lúáp dûúái, Nguyïîn Huâng Vô nöíi danh coá thûá gioång khaá laå khi haát dên ca. Thaây haát khöng phaãi laâ hay, nuöåt. Nhûng chêët gioång thaây coá chi àoá ma mõ maâ sau naây coá chuyïn gia goåi chêët gioång êëy laâ coá “maâu”. Maâu êëy vûúåt thoaát nhûäng khuön rêåp “vang rïìn nïìn nêíy” trong quan hoå. Muöën coá “maâu”, phaãi “maáu”. Khoá tñnh àïëm hïët nhûäng àúåt thaây Vô ùn dêìm nùçm dïì úã Lim, úã Thiïn Thai, úã Chúâ, úã Yïn Phong, Thuêån Thaânh… Töi àöì rùçng nïëu nhû thaânh thaåo nhaåc lyá, thaây Vô coá thïí ghi biïn vaâ phuåc dûång laåi. Nhûng chaã thïí toaát yïëu lïn thûá höìn cöët thêìn thaái bêìu nïn chêët “maâu” ma mõ êëy! Vêåy nïn thaây chó coân caái caách ngöìi maâ nghe caác nghïå nhên. Ngöìi maâ nghe ngaây lêîn sang àïm. Ngoá àùm àùm vaâo caái miïång cuãa caác cuå caái cung caách nhêën/nhaã. Nhêåp têm thuöåc àûúåc laân àiïåu röìi vïì nghe laåi bùng ghi êm thaây laåi phaãi tua laåi phaát laåi. Trúâi cho chó nghe möåt hai lêìn thaây àaä thuöåc. Coân viïåc àùåt lúâi hay sûãa sang lúâi laâ caái nghïì cuãa thaây. Nhûäng àöëi chiïëu nhûäng sûãa sang, phöí biïën… Non trùm baâi baâi haát, ca khuác quan hoå àaä ra àúâi vaâ phöí biïën maâ thaây Vô laâ taác giaã. Nghïå nhên quan hoå Nguyïîn Huâng Vô àûúåc ngûúâi quan hoå kïu bùçng “thêìy” laâ vò thïë. Hònh nhû thaây Vô àang noái vïì hoâ khoan Lïå Thuãy? Thêëy bïn giûúâng im, thaây Vô tûúãng töi àaä nguã. Thaây leå laâng rúâi khoãi phoâng khöng tiïëng àöång. Thò ra thaây saãi ra haânh lang huát thuöëc. Thaây Vô nghiïån thuöëc tûâ höìi töi coân trong trûúâng. Thaây nhoã con nhûng bïìn sûác. Coá baâi töi viïët vïì thaây nùm xa “Nguyïîn Huâng Vô, caái tïn nghe truång trûúång nhûng ngûúâi nhoã thoá…”. Thaây cûúâi nhûng khöng chêëp. Möåt thuöåc tñnh, möåt thoái quen àùåc biïåt, cûá nhû laâ sinh hoåc? Thaây coá thïí thûác liïìn tuâ tò vaâi ba ngaây àïí hoaân thaânh möåt thûá nghiïn cûáu chi àoá. Nhûng cuäng coá thïí hai, ba ngaây àïm chó àïí nguã. Caái khoaãn hoâ khoan Lïå Thuãy cuãa thaây àaä àûúåc Böå Vùn hoáa, Thïí thao vaâ Du lõch quyïët àõnh cöng nhêån laâ Di saãn vùn hoáa phi vêåt thïí quöëc gia tûâ nùm 2017. Daåo êëy, thaây vö Quaãng Bònh laâm cho chuâa Hoùçng Phuác mêëy böå cêu àöëi. Cuäng noái thïm, thaây am hiïíu chûä Haán. Xong viïåc cêu àöëi lêîn àaåi tûå cho chuâa Hoùçng Phuác, chuâa coân nhúâ thaây Vô viïët kõch baãn vaâ töíng àaåo diïîn cho lïî höåi thûúâng niïn cuãa chuâa. Laåi möåt duyïn laânh àûúåc khúãi. Taåi chuâa, thaây àaä gùåp nhûäng ngûúâi dên Lïå Thuãy, lam luä, chêët phaác. Röìi thaây Vô biïët àûúåc hoå laâ caác nghïå nhên hoâ khoan Lïå Thuãy thûá thiïåt. Thïë laâ caái “maáu” dên gian súã trûúâng tröîi dêåy, thaây àaä àöìng haânh vúái hoå, khöng phaãi vúái tû caách nhaâ nghiïn cûáu maâ nhû möåt nghïå nhên. Thaây Vô kïí laåi chuyïån Àaåi tûúáng Nguyïîn Chñ Thanh thúâi gian vïì Lïå Thuãy àïí àön àöëc phong traâo Gioá Àaåi Phong trïn con thuyïìn àaä hoâ khoan suöët àïm vúái dên. Hoâ khoan Lïå Thuãy traãi qua bao nhiïu thùng trêìm, biïën cöë nhûng 9 “maái” hoâ khoan vêîn giûä àuáng quy tùæc, luêåt nghiïm ngùåt khöng hïì thay àöíi. Töi phaãi bêåt àeân àïí ghi laåi thïí thûác maâ thaây Vô àang noái vïì 9 “maái” hoâ khoan Lïå Thuãy: Lóa trêu; Maái nhaâi (daâi); Maái ruöîi; Maái cheâ; Maái nïån; Maái ba; Maái xùæp; Maái hoâ khúi vaâ Maái hoâ Nêåu xùm. Möìn möåt lúâi thaây trong àïm sêu Saâi thaânh raânh reä nhû naây. “Tûâ Haâ Nöåi, cûá dùm bûäa, nûãa thaáng töi laåi xuöi ngûúåc vaâo Lïå Thuãy, coá mùåt úã hêìu hïët nhûäng sûå kiïån lúán, nhoã, cuâng CLB nghïå nhên hoâ khoan têåp luyïån, nghiïn cûáu, sûu têìm. Vöën súã trûúâng viïët lúâi cöí cho quan hoå, chêìu vùn, cheâo..., vêåy khi tiïëp cêån hoâ khoan Lïå Thuãy, töi khöng mêëy búä ngúä. Trong töíng kho taâng hoâ khoan Lïå Thuãy cöí àaä sûu têìm göìm 1.041 lúâi ca, coá àïën hún 780 baâi trïn khuön thûác song thêët luåc baát, chiïëm 76,6%. Àoá laâ möåt àiïìu àùåc biïåt. Caác thïí thú dên töåc laåi laâ caái maâ töi àûúåc àaâo taåo vaâ thên thuöåc. Vêën àïì laâ töi tòm hiïíu nùng lûåc tûâng nghïå nhên àïí viïët àuáng súã trûúâng haát cuãa hoå cuäng nhû duâng “böå” ngön ngûä thïë kyã XIX vïì trûúác àïí viïët. Qua 17 thaáng, töi àaä viïët àûúåc 130 baâi daâi ngùæn theo caách tñnh cuãa vùn hoåc dên gian cho hoâ khoan Lïå Thuyã”. Röìi chuyïån thaây Vô àön àaáo chaåy kinh phñ àïí àûa toaân böå àöåi hoâ khoan mêëy chuåc ngûúâi úã Lïå Thuãy ra Haâ Nöåi trònh diïîn baáo caáo. Chuyïån thaây boã tiïìn tuái ra mua möåt chiïëc thuyïìn àïí giûä chên möåt nghïå nhên laâm nghïì àaánh caá trong àöåi hoâ khoan. Cún nguã coá leä àaä qua. Thaây Vô àang noái vïì caác giaáo sû thaây hoåc chung cuãa chuáng töi. Khaác vúái nhûäng nùm thaáng úã Khoa Vùn, chuáng töi thûúâng kñnh nhi viïîn chi caác giaáo sû thò thaây Vô hùçng bao nùm àaä gêìn guåi vúái möåt cûå ly saát saåt. Thaây hùçng thaáng coá nhiïåm vuå phaát lûúng mua haâng cùng tin cho caác thaây. Thayâ Vô àang noiá vï ì GS Buiâ Duy Tên vönë rêtë thên gênì . Giaoá sû cunä g la â thayâ giaoá phanã biïnå luênå vùn tötë nghiïpå cuaã ke ã viïtë baiâ nayâ . Töi cunâ g thayâ Vô ön laiå nhiïuì àoná g gopá àöcå àaoá cuaã öng thayâ hocå Buiâ Duy Tên. Nhiïuì thï ë hï å ngûúiâ Viïtå cû á lauâ thuöcå cû á àinh ninh cêu “ÛcÁ trai têm thûúnå g quang Khuï taoã ” cuaã Lï Thaná h Töng laâ “ÛcÁ Trai lonâ g saná g tû å Sao Khuï”. Thayâ Buiâ Duy Tên àa ä phatá hiïnå ra cêu êyë dõch nhû vêyå , hiïuí nhû vêyå la â saiá la â sai. Thayâ chó biïtë êm thêmì chia sútá vúiá cacá hocå tro.â Nhû thayâ tûnâ g ranâ h re ä trûúcá lu ä chuná g töi rùnç g “khuï” laâ 1 trong 28 võ tinh tu,á biïuí tûúnå g cuaã vùn chûúng; “taoã ” la â loaiâ rong biïní , nghôa rönå g la â mauâ ve ã àepå àe,ä khöng phaiã mang nghôa laâ buöií súmá . “Khuï taoã ” ài vúiá nhau chó vùn, àöië vúiá “giapá binh” úã cêu dûúiá chó vo.ä Röìi thaây giaãng thïm, caách duâng “khuï” àïí chó vùn chûúng ngûúâi xûa àaä duâng. “Khuï taão” trong cêu thú cuãa Lï Thaánh Töng laâ ca ngúåi vùn chûúng Nguyïîn Traäi chûá khöng phaãi ca ngúåi nhên caách cuãa Nguyïîn Traäi! Maäi sau naây, thaây Buâi Duy Tên múái àônh àaåc cöng böë cöng trònh nghiïn cûáu cuãa mònh vïì vêën àïì naây vaâ caãi chaánh nhûäng lêìm lêîn khi nhiïìu ngûúâi cho rùçng baâi thú “thêìn” Nam Quöëc sún haâ Nam àïë cû laâ cuãa Lyá Thûúâng Kiïåt. Nùm 1976, anh sinh viïn Huâng Vô laâm thû muåc Nguyïîn Traäi cho khoaá luêån têån Thû viïån Quöëc gia. Vô cuöëc böå vïì Kyá tuác Mïî Trò vò khöng coá nöíi 5 xu ài taâu àiïån. Xuöëng nhaâ ùn thò àaám baån àaä cheán mêët phêìn cúm. Tuãi thên, Vô ngöìi khoác. Thïë naâo maâ GS Buâi Duy Tên biïët àûúåc chuyïån. Thaây goåi lïn cho 1 àöìng 2 haâo. Luác àaä thên tònh, thaây dùån saách dên gian toaân nhûäng àiïìu hay, àoåc saách trûúác nhêët laâ hoåc kinh nghiïåm maâ söëng àaä, coân nghiïn cûáu thò àïí sau. n Khöng phaiã mötå ma â túiá hai àïm, töi àûúcå nùmç cunâ g phonâ g vúiá thayâ Nguyïnî Hunâ g Vô nhên dûå mötå höiå thaoã ú ã TPHCM. Àïm nùçm vúái thayâ Vô Chuyïn gia Nguyïnî Hunâ g Vô hûúná g dênî àöiå hònh hoâ khoan Lïå Thuyã têpå luyïnå [ XUÊN BA ] Phoáng sûå Thayâ Nguyïnî Hunâ g Vô Nhaâ khaách chuáng töi troå ngay saát khuön viïn Dinh Àöåc lêåp. Êm thanh cuãa nhûäng ngûúâi têåp thïí duåc vùèng lïn. Möåt àïm qua mau vúái nhûäng chuyïån nöëi chuyïån… Thaây Vô àang seã chia vúái töi chuyïån vïì nhûäng kyã niïåm cuãa thaây vúái cöë Töíng Bñ thû Nguyïîn Phuá Troång. Höìi öng Troång laâm úã Taåp chñ Cöång saãn àûúåc thaây Vô àeâo trïn xe àaåp tûâ Mïî Trò vaâo nöåi àö. Röìi sau naây thaây Vô coá chûúng trònh laâm viïåc vúái Thaânh uãy, àûúåc baâ Mêån, vúå öng Troång, nêëu cúm trûa suöët caã mêëy tuêìn. Chuyïån öng Troång múâi thaây Vô vïì Trung ûúng laâm viïåc khöng thaânh, öng Troång àaä “bùæt àïìn” thaây Vô giúái thiïåu kyâ àûúåc möåt ngûúâi khaác thay thïë…
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==