9 n Thứ Sáu n Ngày 8/11/2024 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ lại tích dần, mua sưu tầm. Khách sửa chữa hay mua chủ yếu là người nước ngoài đến ta làm việc tại các sứ quán. Lúc đó, gia đình còn nghèo, lương ông bà chỉ ba cọc ba đồng mà mua lại cái quạt cổ đã 50-60 nghìn đồng/chiếc. Nhưng khi khôi phục lại, có cái bán được 500 nghìn đồng, lãi gấp 10 lần. Rồi ông cứ dùng vốn đó để quay vòng, đi mua quạt về sửa chữa, trưng bày, rồi bán”, anh Đức kể. Cửa hàng của anh Đức hiện nay là một trong những cơ sở hiếm hoi tại Hà Nội vừa sưu tầm, vừa phục hồi và chế tác lại quạt cổ. Thợ ở đây có thể thay thế phụ tùng từ cái này sang cái kia để đưa quạt về đúng nguyên bản hoặc áp dụng công nghệ mới để làm các chi tiết bị hỏng. CUỘC SỐNG SUNG TÚC, HẠNH PHÚC Khi ông Phúc mở cửa hàng, anh Đức đã 11 tuổi. Ông Phúc không cần phải dạy, anh chỉ ngồi cạnh xem ông làm, rồi bắt chước. Học lên cấp 2, được học thêm lý thuyết ở trường cộng với cách thức phục chế của cha, anh càng tinh thông hơn. “Đầu tiên, chưa biết, tôi phụ ông ngồi cạo gỉ để sơn lại quạt, đánh bóng cho quạt nó sáng trưng lên. Sau đó, tôi dần sửa linh kiện như sửa trục bạc, quấn dây đồng. Bố tôi chỉ cách quấn như thế nào, quấn bao nhiêu vòng, rồi cách vào dây điện. Xong ông mới phân tích vì sao phải làm như thế. Ông giải thích, khi tháo động cơ ra, quạt có bao nhiêu dây đồng phải quấn lại bằng bấy nhiêu vòng; sau đó ông giải thích vì sao loại quạt này lại có số vòng dây như thế. Ông còn dạy cách đo, nhận diện tiết diện của dây. Hay như quạt sử dụng điện 110V muốn chuyển sang điện 220V thì sẽ phải thay đổi về số vòng, chủng loại dây”, anh Đức kể. Những chiếc quạt cổ đều được phục chế thủ công nên đòi hỏi sự khéo léo và chính xác, không phải ai cũng đủ kiên nhẫn để ngồi nhiều giờ đồng hồ bên những chiếc quạt hỏng. Có những ca khó, bố con anh cũng ngồi lỳ hàng tiếng đồng hồ quyết tìm ra phương án để sửa. Với công việc đó, cuộc sống của gia đình anh Đức cũng khá sung túc. “Khi học cấp 3, có lúc, tôi sửa một chiếc quạt cũng kiếm khoảng 20 nghìn đồng, ăn được 10 bát phở. Tôi chỉ làm trong khoảng 2 giờ thôi bằng cả ngày công của người khác rồi. Có ngày, sau giờ học, tôi làm khoảng 3 cái, kiếm 60-70 nghìn đồng là bình thường. Còn bố tôi làm nhiều nên gia đình cũng có của ăn, của để”, anh Đức cho biết. Những chiếc quạt đang treo trong cửa hàng đa phần được thiết kế theo phong cách cổ điển của châu Âu, chắc nịch nhưng mềm mại. Anh Đức cho hay, động cơ của những chiếc quạt này là động cơ vĩnh cửu, vật liệu hoàn toàn bằng kim loại như gang, đồng, thép, bạc nên rất nặng. Nếu không bị va đập mạnh, những chiếc quạt này gần như vĩnh cửu. Thêm nữa, quạt không dùng tụ như quạt hiện nay nên rất ít khi bị cháy, hỏng vặt. Quạt chạy đầm, chắc; gió nhiều nhưng phả từng đợt nhẹ nhàng, không “dữ”, “sắc” như gió quạt hiện đại. Vì thế, ngồi trước chiếc quạt cổ trong thời gian dài vẫn thấy khoan khoái, không bị mệt, khô da như quạt mới. Theo anh Đức, những chiếc quạt trong cửa hàng rất có giá trị, có cái lên tới vài trăm triệu nên chỉ những người dư dả mới mua được. Mấy năm nay, kinh tế khó khăn, thú chơi này có giảm đi nhưng khách đến sửa thì vẫn có đều. Mỗi tháng, gia đình cũng thu vài chục triệu đồng, đủ trả công thợ, mua nguyên liệu và gia đình có thêm thu nhập. Với tay bật chiếc quạt treo tường hiệu Marelli của Ý, anh Đức giới thiệu: “Anh nhìn thấy tốc độ và cảm nhận tiếng gió đi. Gió rất êm như đang ngồi trên cánh đồng. Trước đây, khi con phố này còn yên tĩnh, nghe tiếng gió quạt vào buổi trưa hè cùng với tiếng ve kêu thấy yên bình lắm. (Còn nữa) Đ.A Những người thợ hồi sinh quạt cổ tại cửa hàng của anh Đức “Việc phục chế một chiếc quạt tưởng như bỏ đi khiến nó sống lại gần như nguyên bản đó là một việc làm vô cùng thích thú. Nó đem lại cho tôi cảm giác chinh phục và say mê. Khi gặp những ca khó, hai bố con tôi có thể ngồi lì cả ngày để tìm tòi, quyết sửa quạt hoàn hảo nhất” Anh TRẦN HỒNG ĐỨC Các tác phẩm của NSND Viễn Châu không chỉ được trình diễn trang trọng ở các sân khấu lớn mà cả trong những sinh hoạt văn nghệ dân dã. Những câu ca vọng cổ, trích đoạn cải lương kinh điển do ông sáng tác vẫn được người dân các lứa tuổi ngân nga, như một cách góp phần dưỡng nuôi kho tàng nghệ thuật giá trị và giữ gìn tinh hoa văn hoá truyền thống của dân tộc đã ăn sâu, bám rễ vào đời sống nhân dân. “Chúng tôi mong muốn thông qua chương trình sẽ góp phần tôn vinh một nghệ sĩ đã dành trọn cho sự nghiệp xây dựng và phát triển loại hình nghệ thuật sân khấu cải lương, cho công cuộc bảo tồn những giá trị di sản văn hoá nghệ thuật đặc trưng của Nam bộ nói riêng và Việt Nam nói chung”, ông Thuận cho hay. NSND Trần Ngọc Giàu, Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM cho biết, Hội đã gởi thư kiến nghị đến Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương đề nghị đặc cách trao Giải thưởng Nhà nước cho soạn giả Viễn Châu. Với những đóng góp cho nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ cũng như sân khấu cải lương, soạn giả Viễn Châu đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND vào năm 2012. Năm 2014, ông được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba. TRỌNG THỊNH NSND Lệ Thủy và NSND Minh Vương trong bài Tân cổ giao duyên NSND Trần Ngọc Giàu, Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM cho biết, Hội đã gởi thư kiến nghị đến Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương đề nghị đặc cách trao Giải thưởng Nhà nước cho soạn giả Viễn Châu. Nhà làm phim Nhật Bản từng đoạt giải Oscar (với Drive My Car) Ryusuke Hamaguchi nổi tiếng về phong cách kể chuyện chậm rãi, giàu tính nội tâm đã mang đến chiêm nghiệm sâu sắc về sự giao thoa giữa tham vọng của con người và sự cân bằng tự nhiên trong tác phẩm mới nhất mang tên Evil Does Not Exist (2023, Cái ác không tồn tại). Phim đang được chiếu tại LHP Nhật Bản tại Việt Nam từ ngày 1-28/11. Thấm nhuần biểu tượng phong phú và những chi tiết tinh tế trong cách kể chuyện, bộ phim vượt xa những câu chuyện cảnh báo về sinh thái thông thường. Hamaguchi đặt ra câu hỏi, rằng điều gì thực sự tạo nên cái ác, và cách nó tồn tại trong lối sống ký sinh của loài người giữa thế giới tự nhiên. TỘI ÁC KÉP Lấy bối cảnh là ngôi làng Mizubiki phủ đầy tuyết trắng, phim mở đầu với hình ảnh khắc nghiệt và im lìm: một thảm rừng tĩnh lặng phủ đầy tuyết, góc máy từ từ đưa lên để lộ ra những cành cây ngoằn ngoèo. Khu rừng hiện lên vừa là nơi trú ẩn vừa là nhân chứng âm thầm, là lời nhắc nhở liên tục về sự thống trị tĩnh lặng của thiên nhiên và sự cân bằng mong manh duy trì nó. Sự cân bằng này được nhân cách hóa qua Takumi (Hitoshi Omika) góa vợ. Anh thể hiện sự tôn trọng sâu sắc mang tính nghi lễ đối với môi trường thiên nhiên bao bọc mình. Cách Takumi truyền tải kiến thức và kinh nghiệm đi rừng với con gái Hana (Ryô Nishikawa) cũng nhắn nhủ cho ta một bài học vô hình: để chung sống với thiên nhiên là chấp nhận các quy luật, chu kỳ và sức mạnh của nó. Tuy nhiên, lối sống này bị đe dọa bởi những vị khách không mời. Một công ty có trụ sở tại Tokyo mang tên Playmode lên kế hoạch xây dựng khu cắm trại sang trọng tại thị trấn nguyên sơ này. Họ cử hai đại diện là Takahashi (Ryuji Kosaka) và Mayuzumi (Ayaka Shibutani) đến giới thiệu dự án. Tuy nhiên, dự án đối mặt với sự chỉ trích của dân làng Mizubiki. Phân cảnh cuộc họp dân làng cũng là lúc bộ phim được đẩy lên cao trào nhất với số lượng câu thoại nhiều hơn hẳn phần còn lại của phim. Trong sự đối đầu giữa bảo tồn và phát triển, Cái ác không tồn tại khám phá bản chất kép của sự tổn hại. Đạo diễn Hamaguchi phân chia hai loại “tội ác” rõ ràng. Loại thứ nhất hữu hình và dễ nhận thấy, đó là sự tham lam và sự xem thường hệ sinh thái tự nhiên. Sự phản đối ôn hòa và kiên định của dân làng minh chứng cho khả năng nhận diện và chống lại cái ác này. Loại tội ác thứ hai, cũng là điểm khám phá sâu sắc của phim, là cái ác có từ trước khi xã hội con người xuất hiện. Đó là cái ác thầm lặng và dai dẳng của việc thay đổi thậm chí xóa sổ tự nhiên để phục vụ con người. THIÊN NHIÊN ĐỨNG NGOÀI ĐẠO ĐỨC Trong phim, hình ảnh loài nai đại diện cho sự đối tính của loài người: không ai hoàn toàn thiện hoặc ác, hành vi của người đó sẽ được phán xét theo tiêu chuẩn đạo đức của xã hội nơi họ sống. Lời khuyên của Takumi dành cho con gái về sự nguy hiểm tiềm tàng của loài vật vốn hiền lành nhưng sẵn sàng tấn công loài người nếu chúng bị truy sát. Việc loài nai tấn công con người để tự vệ không phải là một tội ác, bởi đó là bản năng của chúng; còn hành vi săn bắn có kiểm soát của con người đối với các loài động vật khác cũng không nhất thiết là một loại tội lỗi, vì đây là cách một hệ sinh thái vận hành - cá lớn ăn thịt cá bé. Takumi là hiện thân của sự cân bằng mong manh ấy. Khi người xem lặng lẽ theo chân Takumi làm việc trong rừng, ta cảm nhận được một nhịp điệu vừa bình yên vừa âu lo, bởi biết rằng sự yên tĩnh này sẽ sớm bị phá vỡ. Ngay cả những cá nhân đại diện công ty dẫu cảm xúc chân thành trước vẻ đẹp tự nhiên cũng nhận về cái kết bi thảm. Họ không thể thay đổi kết cục tồi tệ được định sẵn của sự chiếm đoạt này. Hình ảnh cô bé 8 tuổi Hana lang thang trong rừng càng cho thấy sự dễ dàng tổn thương của vạn vật trước lòng tham của loài người. Như những con nai bị cuốn vào vòng xoáy câu chuyện, cô bé cũng là nạn nhân của sự đứt gãy bi thảm... Tiêu đề Cái ác không tồn tại không chỉ là một tuyên bố mà còn là một thử thách triết học. Bộ phim đưa ra quan điểm rằng, trong thiên nhiên không tồn tại cái ác như định nghĩa của con người. Thiên nhiên chỉ phản ứng và tồn tại. Bi kịch không đến từ bản chất của tự nhiên mà từ sự ảo tưởng về quyền năng của con người. Lòng tốt tồn tại, tình yêu tồn tại, lòng vị tha tồn tại, nhưng cái ác lại không tồn tại. Evil Does Not Exist không phải là một bộ phim tàn nhẫn, mà là sự phản chiếu đầy cảm thông về những con người đã mắc sai lầm nhưng vẫn mang một bản chất chân thành tốt bụng. Bộ phim lặng lẽ khẳng định sự tồn tại của lòng tốt và tính nhân văn, ngay cả khi phim thách thức những bản tính này của loài người bằng một câu chuyện đầy mơ hồ và đa nghĩa. KINH QUỐC Ở nơi đâu cái ác không tồn tại? Hai cha con Takumi (Hitoshi Omika) và Hana (Ryô Nishikawa)
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==