12 QUỐC TẾ n Thứ Ba n Ngày 29/10/2024 Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố, cuộc không kích hôm 26/10 đã “gây tổn hại nghiêm trọng năng lực quốc phòng và năng lực sản xuất tên lửa của Iran”. TẠO NÊN MỘT THAY ĐỔI CHIẾN LƯỢC Thông cáo về cuộc điện đàm ngay sau đó giữa Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant với người đồng cấp Mỹ Lloyd Austin cho biết, hai bên đã trao đổi “những đánh giá ban đầu về thành công của chiến dịch tấn công các cơ sở chế tạo tên lửa, tên lửa đất đối không và năng lực trên không khác của Iran”. Các quan chức Israel giấu tên cho biết cụ thể hơn: Danh sách mục tiêu bao gồm một số hệ thống phòng không, trong đó có hệ thống phòng không S-300 do Nga sản xuất, một số lô tên lửa và điểm phóng tên lửa. Các nhà phân tích cho rằng, chiến dịch không kích của Israel sáng sớm 26/10 có thể dẫn đến một cuộc tấn công nữa, có thể sau ngày bầu cử tổng thống Mỹ, và mục tiêu có thể là chương trình hạt nhân hoặc cơ sở dầu khí của Iran. “Việc quân đội có thể hạ gục các hệ thống radar phòng không của Iran tạo nên một thay đổi chiến lược. Với hành động này, Israel đã mở ra khả năng thực hiện thêm các cuộc tấn công trong tương lai. Chương trình hạt nhân và hạ tầng năng lượng của Iran trở nên dễ bị tổn thương nếu Israel hay Mỹ quyết định tấn công vào đó”, Meir Javedanfar, giảng viên Đại học Reichman ở Herzliya (Israel), nhận định. Giám đốc CIA William Burns đang ở Qatar để họp với Giám đốc Cơ quan Tình báo và Đặc nhiệm Israel Mossad David Barnea về một thỏa thuận ngừng bắn với lực lượng Hamas ở Dải Gaza. Ngày 27/10, Tổng thống Ai Cập AbdelFattah El-Sisi đề xuất một thỏa thuận ngừng bắn trong 2 ngày để đổi lấy việc trao trả 4 con tin Israel đang bị giam giữ ở Dải Gaza, một phần để cho phép đưa hàng viện trợ nhân đạo vào cho người dân Palestine. TÍN HIỆU QUAN TRỌNG Một cựu quan chức của cơ quan tình báo Israel nói rằng Iran sở hữu khoảng 20-30 hệ thống phòng thủ tên lửa S-300. Báo chí Israel đưa tin, 4 - 5 hệ thống phòng không trong số đó đã bị phá hủy trong cuộc không kích của Israel vừa qua. Đây được coi là thông điệp rằng, những hệ thống phòng không khác cũng có thể bị phá hủy nếu Israel thực hiện thêm các cuộc tấn công trong tương lai. Iran sẽ khó mua lại S-300 vì Nga đang phải ưu tiên cho nhu cầu của họ trong cuộc xung đột với Ukraine. Eyal Pinko, cựu sĩ quan hải quân Mỹ và là chuyên gia về tên lửa, nói rằng Trung Quốc cũng sản xuất phiên bản giống S-300 và có thể cung cấp cho Iran khá nhanh. Ông Javedanfar cho rằng, ngay cả nếu Nga có thể cung cấp hệ thống thay thế tương đương hoặc cao hơn cho Iran, Mátxcơva cũng phải cân nhắc hệ lụy, như việc Mỹ và Israel hỗ trợ Ukraine nhiều hơn nữa. Điều đó cho thấy cuộc tấn công mới nhất của Israel vào Iran gây ra những tác động rộng lớn. Cuộc tấn công của Israel cũng nhắm vào cơ sở chế tạo tên lửa đạn đạo của Iran, trong đó có nhà máy trộn nhiên liệu rắn dùng cho động cơ tên lửa. Vị cựu quan chức tình báo Israel nói rằng Iran gặp phải tình trạng nút thắt cổ chai trong sản xuất tên lửa. Họ có thể thay thế máy móc, chủ yếu nhờ Trung Quốc, nhưng cần thời gian. “Không rõ bao nhiêu phần trăm năng lực sản xuất tên lửa của Iran đã bị phá hủy trong cuộc tấn công. Nhưng cuộc tấn công gửi một tín hiệu quan trọng đến Iran, rằng đầu não của hệ thống sản xuất quốc phòng của Iran hoàn toàn nằm trong tầm tấn công của Israel”, ông Javedanfar nói. Ngoài mức độ thiệt hại, các nhà phân tích cho rằng phạm vi của chiến dịch cũng gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ. Chiến dịch huy động hơn 100 máy bay để thực hiện đợt tấn công cách xa biên giới Israel rồi trở về an toàn, dựa trên thông tin tình báo rõ ràng mà Israel và các đồng minh thu thập được, cùng với sự phối hợp chặt chẽ giữa Israel và Mỹ. Cựu quan chức tình báo Israel cho rằng Iran sẽ phải nghĩ đến yếu tố này khi tính cách đáp trả. THU LOAN (theo Bloomberg) Sau khi điều hơn 100 máy bay chiến đấu tấn công Iran sáng 26/10, Chính phủ Israel tỏ ra thận trọng. Giới chức nước này tin rằng cuộc không kích đã gây ra thiệt hại đáng kể về chiến lược cho Iran, nhưng vẫn để lại cho Tehran đường lùi khi tính cách đáp trả. Tấm biển lớn ở thủ đô Tehran của Iran với một bên là hình ảnh Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Tổng thống Mỹ Joe Biden và một bên là Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian và Tổng Tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran Mohammad Bagheri ẢNH: WANA Việc trả đũa bằng sức mạnh quân sự sẽ là cách các lãnh đạo giáo sĩ Iran thể hiện sức mạnh không chỉ với người dân của mình mà còn với lực lượng Hamas ở Dải Gaza và Hezbollah ở Li-băng, cũng như các thành viên khác trong “trục kháng chiến”. Chưa biết giới lãnh đạo Iran có đi theo con đường đó hay không. Theo các nhà phân tích, Tehran có thể không trả đũa trực tiếp bằng vũ lực ngay lập tức, một phần vì làm như vậy có thể bộc lộ điểm yếu và khiến Israel phản ứng mạnh mẽ hơn. “Iran sẽ hạ thấp tác động của các cuộc không kích, dù trên thực tế khá nghiêm trọng”, Sanam Vakil, Giám đốc chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại viện nghiên cứu Chatham House có trụ sở tại London, nhận định. Bà cho rằng Iran “bị bó buộc” bởi những hạn chế về quân sự và kinh tế, cùng với tính chất bất định trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới và tác động đối với chính sách của Mỹ trong khu vực. Ngay cả khi tình hình chiến sự Trung Đông đang diễn ra dữ dội, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã gửi tín hiệu rằng quốc gia của ông muốn đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới với Mỹ để nới lỏng các lệnh trừng phạt quốc tế khắc nghiệt. Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei, người có quyền ra quyết định cuối cùng của Iran, cũng thể hiện sự chừng mực trong phát biểu đầu tiên của ông sau đợt không kích của Israel. Ông nói rằng cuộc tấn công “không nên bị phóng đại hay hạ thấp”, và ông cũng không chỉ đạo thực hiện hành động quân sự ngay lập tức. Quân đội Israel cho biết, đợt không kích ngày 26/10 tấn công các khẩu đội tên lửa phòng không và cơ sở sản xuất tên lửa của Iran. Các nhà phân tích cho rằng với hành động này, Israel đã làm lộ những điểm yếu trong hệ thống phòng không của Iran và giờ đây có thể dễ dàng tăng cường tấn công hơn nữa. Hình ảnh vệ tinh cho thấy cuộc đột kích của Israel làm hư hại căn cứ quân sự Parchin ở phía đông nam Tehran mà các chuyên gia cho rằng có liên quan đến chương trình vũ khí hạt nhân trước đây của Iran, và một căn cứ khác liên quan đến chương trình tên lửa đạn đạo của nước này. Tuy nhiên, các địa điểm hạt nhân không bị tấn công. Rafael Mariano Grossi, người đứng đầu Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế, thông báo, các cơ sở hạt nhân của Iran không bị ảnh hưởng. GIỮ THỂ DIỆN Gần đây, Israel quyết liệt tấn công lực lượng Hezbollah thân Iran, loại bỏ nhiều lãnh đạo của phong trào này và tấn công hàng loạt thành viên của họ bằng cách kích nổ máy nhắn tin và bộ đàm. “Bất kỳ nỗ lực trả đũa nào của Iran cũng sẽ phải đối mặt với thực tế là Hezbollah, đồng minh quan trọng nhất của họ chống lại Israel, đã bị suy yếu đáng kể và các hệ thống vũ khí thông thường của họ đã giảm một nửa”, Ali Vaez, Giám đốc dự án Iran tại Nhóm Khủng hoảng quốc tế, đánh giá. Ông cho rằng Iran sẽ tạm dừng tấn công. Israel dường như cũng đã kiềm chế trong hành động của mình, khiến một số nhân vật nổi tiếng ở Israel như lãnh đạo phe đối lập Yair Lapid nói rằng cuộc tấn công không đi đủ xa. Theo các chuyên gia khu vực, danh sách mục tiêu tương đối hạn chế của Israel đã được cân nhắc nhằm để cho Iran có đường lùi. Yoel Guzansky, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu An ninh quốc gia tại Tel Aviv, nhận xét: “Việc Israel tập trung vào các mục tiêu thuần quân sự giúp Iran giữ thể diện”. Ngoài ra, ông Guzansky cho rằng Israel khó có thể tự mình phá hủy các cơ sở hạt nhân của Iran mà sẽ cần sự giúp đỡ từ Mỹ. Bên cạnh đó, Israel vẫn còn lựa chọn để tấn công các mục tiêu có giá trị cao hơn nếu Iran trả đũa. Thomas Juneau, giáo sư Đại học Ottawa chuyên nghiên cứu về Iran và Trung Đông, viết trong bài đăng trên mạng xã hội X rằng, việc truyền thông Iran hạ thấp tính nghiêm trọng của các cuộc không kích cho thấy Tehran muốn tránh leo thang thêm nữa. Tuy nhiên, Tehran đang rơi vào thế khó. “Nếu Iran trả đũa, tình hình có thể leo thang hơn nữa… Nếu không trả đũa, Tehran sẽ bị cho là yếu kém”, ông Juneau nói. Bà Vakil cho rằng Iran sẽ phản ứng hạn chế. “Israel một lần nữa cho thấy độ chính xác và năng lực quân sự của họ vượt trội hơn nhiều so với Iran”, bà nhận xét. THU LOAN (theo AP) Cách Iran lựa chọn để đáp trả đợt không kích của Israel vừa qua sẽ quyết định việc toàn bộ khu vực có tiến đến chiến tranh toàn diện hay vẫn duy trì ở mức độ như hiện nay. Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei ẢNH: AP Hàm ý chiến lược từ cuộc không kích của Israel vào Iran Iran đứng trước lựa chọn khó khăn Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định, cuộc không kích vào Iran hôm 26/10 được thực hiện “chính xác, mạnh mẽ” và “đạt được tất cả mục tiêu”.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==