Ông Lê Thanh Tùng - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, mỗi năm cả nước sản xuất khoảng 43 triệu tấn lúa, cho ra xấp xỉ 43 triệu tấn rơm. Trong đó, ĐBSCL là vùng sản xuất lúa gạo lớn nhất cả nước, đóng góp khoảng 90% lượng gạo xuất khẩu. Tuy nhiên, các địa phương trong vùng vẫn tập trung vào mục tiêu kinh tế, an ninh lương thực, chưa chú trọng nhiều đến vấn đề giảm phát thải. Bên cạnh đó, các địa phương thiếu cơ chế để thúc đẩy, động viên nông dân sản xuất lúa phát thải thấp. Nhiều vùng, điều kiện hạ tầng (chủ yếu là thủy lợi) chưa đảm bảo cho việc áp dụng các biện pháp giảm phát thải (như kỹ thuật tưới ướt khô xen kẽ), quản lý nguồn phát thải (rơm rạ) chưa tối ưu, thiếu chính sách... “Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao không chỉ thuần túy về kỹ thuật, nâng cao hạ tầng cơ sở cho sản xuất, mà còn tổ chức lại toàn bộ ngành hàng lúa gạo ở ĐBSCL, với mục tiêu giảm chi phí sản xuất, giá trị hạt gạo tăng lên, phát thải thấp và phát triển bền vững khu vực nông thôn”, ông Tùng cho hay. TS Nguyễn Văn Hùng (chuyên gia cao cấp của Viện Nghiên cứu Lúa gạo quốc tế - IRRI) cho biết, khi áp dụng tất cả các tiêu chí của Đề án, ngoài lợi ích từ việc giảm chi phí về giống, giảm phân bón, giảm công lao động, giảm thuốc bảo vệ thực vật..., việc tăng năng suất và thu gom rơm ra khỏi đồng đã đem lại lợi nhuận tăng lên khoảng 1,3-6 triệu đồng/ha. “Hiệu quả rõ rệt khi cây lúa khỏe hơn, đẹp hơn, không bị đổ ngã… Quan trọng hơn là đã chứng minh giảm phát thải khí nhà kính từ 2-6 tấn CO2/ha, đây là con số tương đối đáng kể”, ông Hùng nói. P.V Đề án 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao tổ chức lại toàn bộ ngành hàng lúa gạo ở ĐBSCL, với mục tiêu giảm chi phí sản xuất, giá trị hạt gạo tăng lên, phát thải thấp và phát triển bền vững khu vực nông thôn. ĐÃ CÓ HIỆU QUẢ BƯỚC ĐẦU Báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết, Đề án có ý nghËa quan trọng trong định hướng chuyển đổi phương thức canh tác lúa bền vững ở ĐBSCL, nhằm gia tăng giá trị ngành hàng lúa gạo Việt Nam, nâng cao thu nhập và đời sống cho người nông dân, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế. Bộ NN&PTNT đã cùng các địa phương và Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) tổ chức triển khai 7 mô hình thí điểm ở 5 tỉnh thành. Hiện 4/7 mô hình thí điểm vụ Hè Thu năm 2024 đã có kết quả đạt rất tích cực. Cụ thể, giảm chi phí 20-30% (giảm trên 50% lượng giống, giảm trên 30% lượng phân bón đạm, giảm 2-3 lần phun thuốc, giảm khoảng 30-40% lượng nước tưới); tăng năng suất 10% (6,3-6,6 tấn/ha so với mức 5,7-6 tấn/ha của ruộng đối chứng). Mô hình giúp tăng thu nhập cho nông dân thêm 20-25% (tăng thêm từ 4-7,6 triệu đồng/ha so với cách canh tác truyền thống), giảm trung bình 5-6 tấn CO2, tương đương trên 1ha. Tất cả sản lượng lúa thu hoạch đều được các doanh nghiệp đăng ký bao tiêu với giá mua cao hơn 200-300 đồng/kg. Trên cơ sở triển khai các mô hình thí điểm, Bộ NN&PTNT phối hợp với các địa phương và chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB), IRRI xây dựng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định phát thải phù hợp với các quy chuẩn quốc tế, để có cơ sở khoa học, áp dụng đo đạc cho toàn diện tích tham gia Đề án. Bộ đã thống nhất chủ trương với địa phương tiếp tục nhân rộng mô hình canh tác bền vững, giảm phát thải trên toàn bộ 12 tỉnh thành ĐBSCL và áp dụng ngay trong vụ Thu Đông 2024 và Đông Xuân 2024-2025. Hiện, Bộ NN&PTNT phối hợp với các địa phương rà soát hiện trạng cơ sở hạ tầng vùng sản xuất lúa tham gia Đề án; tổng hợp đề xuất của các tỉnh và tìm kiếm nguồn lực để triển khai thực hiện nhiệm vụ đầu tư nâng cấp hạ tầng sản xuất tại 33 vùng sản xuất tập trung ở 12 tỉnh thành, bao gồm 88 huyện, 542 xã với diện tích hơn 800.000 ha và khoảng 540.000 hộ tham gia Đề án. NGUỒN LỰC ĐẾN TẬN TAY NÔNG DÂN Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính hoan nghênh, đánh giá cao các bộ, ngành, tỉnh thành vùng ĐBSCL đã phối hợp chặt chẽ để thúc đẩy nông nghiệp phát triển, đạt được những kết quả bước đầu của Đề án. Tuy nhiên, quá trình thực hiện vẫn còn khó khăn, vướng mắc. Còn có ý kiến khác nhau về sự cần thiết và hiệu quả của Đề án, nhiều hộ nông dân chưa mặn mà tham gia. Thủ tướng nói rằng, không đâu có được những tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh như ĐBSCL. Do đó, phải thổi hồn vào cây lúa bằng công nghệ số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, bằng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Phải yêu quý cây lúa như yêu quý chính bản thân mình, như những gì mình yêu quý nhất trong cuộc đời, từ đó mới tạo ra được cuộc cách mạng cho cây lúa. Huy động nguồn lực, đa dạng hóa nguồn lực. Sử dụng nguồn lực phải khoa học, hiệu quả, xóa bỏ cơ chế xin - cho bao cấp, xóa bỏ thủ tục hành chính rườm rà; nguồn lực phải đến tận cơ sở sản xuất, đến tận nông dân. Phát huy tối đa sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, trước hết là tính tự lực tự cường của các địa phương, huy động sức mạnh của người dân. Về những nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu, quy hoạch vùng nguyên liệu lúa ổn định, lâu dài. Ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thương hiệu phân khúc chất lượng cao. Có cơ chế, chính sách ưu đãi, thể chế ưu tiên, phù hợp để thực hiện. Huy động nguồn vốn, ngân hàng có các gói tín dụng ưu đãi cho lúa gạo, thủy sản, cho doanh nghiệp vay vốn để sản xuất, kinh doanh. Lập quỹ hỗ trợ đề án từ các nguồn để sử dụng nhanh, không phải qua các thủ tục... Thủ tướng lưu ý, phát triển thị trường, kết nối thị trường trong, ngoài nước, đa dạng hóa thị trường, chống biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, cần có đề án tổng thể, phân kỳ đầu tư, phân bổ nguồn lực cho các địa phương. Phát triển doanh nghiệp, kết nối với hợp tác xã, hộ nông dân, cơ sở sản xuất, kinh doanh để tiêu thụ, phát triển nhiều sản phẩm lúa gạo. “Không thể quên sức mạnh của nhân dân, huy động người dân tham gia. Sức mạnh là ở nhân dân và nhân dân làm nên lịch sử. Từ đó mang lại lợi ích để dân thụ hưởng, tạo được lợi ích tinh thần và vật chất cho nhân dân. Kêu gọi các tổ chức, đối tác quốc tế, thủ tục nhanh chóng, hài hòa thể chế để họ tham gia. Bộ, ngành, địa phương liên kết với nhau, liên kết với doanh nghiệp, nhà khoa học, nông dân, huy động sức mạnh tổng hợp”, Thủ tướng lưu ý. Thủ tướng Phạm Minh Chính thống nhất việc thành lập Ban chỉ đạo liên ngành thực hiện Đề án do Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà làm Trưởng ban. Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần chỉ bàn làm, không bàn lùi, đã nói là làm, đã làm là có sản phẩm… CẢNH KỲ “Phải yêu cây lúa như bản thân mình” Đó là lời nhắn nhủ của Thủ tướng Phạm Minh Chính chiều 15/10 tại Hội nghị bàn giải pháp thúc đẩy triển khai Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐÔng b¹ng sông Cáu Long (ĐBSCL)”. Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại hội nghị ĐỀ ÁN 1 TRIỆU HÉC-TA LÚA CHẤT LƯỢNG CAO: Giảm chi phí, giảm phát thải, tăng lợi nhuận 3 THỜI SỰ n Thứ Tư n Ngày 16/10/2024 ĐBSCL là một trong những vùng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, với các vấn đề như nước biển dâng, sụt lún, xâm nhập mặn, giảm lượng phù sa từ thượng nguồn sông Mekong đổ về. Cùng với đó, việc thâm canh quá mức, tăng vụ, bón phân không cân đối, rơm rạ không được tái sử dụng làm cho sản xuất lúa đứng trước rất nhiều thách thức. Canh tác lúa cũng là lĩnh vực phát thải khí nhà kính lớn, chiếm khoảng 50% của ngành sản xuất nông nghiệp. Kiến nghị ngân hàng sớm triển khai các chính sách tín dụng Ông Trần Việt Trường - Chủ tịch UBND TP Cần Thơ kiến nghị, Ngân hàng Nhà nước sớm triển khai các chính sách tín dụng phù hợp để doanh nghiệp liên kết với các hợp tác xã, tổ hợp tác với nông dân, tạo thuận lợi trong áp dụng quy trình kỹ thuật sản xuất. Các bộ, ngành trung ương cần sớm xây dựng, ban hành và tổ chức triển khai các quy định về cơ chế quản lý tín chỉ carbon, để người dân sớm tiếp cận nguồn lực từ tín chỉ carbon và động viên thúc đẩy áp dụng quy trình sản xuất tiên tiến. Chính phủ hỗ trợ, bố trí kinh phí để Bộ NN&PTNT triển khai dự án hỗ trợ các địa phương đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất lúa... Mô hình thí điểm trÔng lúa của Đề án tại Cần Thơ
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==