Se ä co á tuyïní têpå Tö Ha?â Tacá gia ã “Tiïnë g hatå nayã mêmì ” ra ài súmá khi nhûnä g dû å àõnh trong saná g tacá va â trong cuöcå sönë g conâ dang dú.ã Öng chûa lamâ tuyïní têpå vùn chûúng cho mònh. Nhaâ thú Vu ä Quênì Phûúng chia se:ã Öng àang àïì nghõ vúiá lanä h àaoå Höiå Nhaâ vùn Viïtå Nam lamâ tuyïní têpå cho Tö Ha.â Tö Ha â cunä g la â mötå trong nhûnä g thi sô viïtë nhiïuì thú cho vú.å Trong baiâ “Em vïì chiïm bao”, öng viïtë : “Angola laâ àêu?/ Ma â lïn àûúnâ g em khocá !/ Rwanda laâ àêu?/ Maâ thaná g nùm dùnç g dùcå / Ma â nûaã vonâ g traiá àêtë / Ma â em vï ì chiïm bao?”. Ba â Trênì Khaná h Hoa â têm sû:å “Sönë g vúiá nhau nhû thïë nhûng thúiâ gian nhaâ töi ömë , töi laiå vùnæ g nha,â àang cöng tacá úã Angola. Khi conâ ú ã nha,â moiå viïcå àïuì do töi lamâ hïtë . Àïnë khi töi ài xa, öng thêyë vùnæ g nïn coá thï í vò thï ë ma â lamâ nhiïuì thú cho töi thöi”. Vúå cuaã cö ë thi sô cho biïtë , baâ sang cöng tacá ú ã Angola 3 nùm nhûng ài àûúcå 2 nùm thò chönì g ra ài. Tuy nhiïn ba â vênî co á mùtå canå h öng trong nhûnä g ngayâ cuöië cunâ g cuaã öng. Baâ Trênì Khaná h Hoa â noiá : “Lucá ào á töi àang úã nha.â Chönì g töi mêtë trong thúiâ gian töi úã nha.â Vò töi vï ì nghó phepá 1 thaná g khi biïtë tin chönì g ömë nùnå g”. Ngûúiâ thên vaâ àönì g nghiïpå conâ tiïtë lö:å Öng sönë g gianã dõ va â “lûúiâ ” chupå anã h. Lùng kñnh “Sùn” sacá h Nobel Ngûúâi phuå nûä chêu AÁ àêìu tiïn giaânh giaãi Nobel Vùn hoåc chó muöën ùn mûâng lùång leä bùçng taách traâ bïn con trai cuãa mònh. Nhûng ngoaâi kia moåi thûá àang xoay 180 àöå, ai cuäng noái vïì Han Kang cuâng nhûäng “àûáa con tinh thêìn” cuãa baâ. Riïng höåi nhûäng ngûúâi “sùn” saách Nobel vùn hoåc hoaåt àöång tñch cûåc hún bao giúâ. Möåt trang chuyïn nghïå thuêåt, giaãi trñ trïn Facebook úã ta àùng thöng tin vïì ngûúâi chiïën thùæng giaãi Nobel Vùn hoåc 2024 àaä nhêån àûúåc hún 5.000 lûúåt thñch vaâ “thaã tim” cuâng haâng loaåt bònh luêån. Trong àoá, àaáng chuá yá laâ bònh luêån cuãa ca sô àûúåc mïånh danh diva laâng nhaåc Viïåt. Höìng Nhung hoãi: Coá thïí àùåt saách cuãa Han Kang úã àêu? Úà ta, Han Kang coá ba cuöën saách àaä àûúåc dõch vaâ xuêët baãn: Trùæng (NXB Haâ Nöåi vaâ Nhaä Nam); Baãn chêët cuãa ngûúâi (NXB Haâ Nöåi vaâ Nhaä Nam); “Ngûúâi ùn chay” (NXB Treã). Trong àoá, cuöën “Ngûúâi ùn chay” àûúåc sùn raáo riïët laåi àang hïët haâng, vò ra mùæt tûâ nùm 2011. Úà Haân Quöëc, àöåc giaã caâng sùn luâng quyïët liïåt nhûäng “àûáa con tinh thêìn” cuãa tên chuã nhên giaãi thûúãng Nobel Vùn hoåc 2024. Nhûng trong luác naây nhiïìu àöåc giaã úã ta laåi tiïëc nuöëi: Thïë maâ Nobel vêîn khöng goåi tïn Murakami. Nïëu goåi tïn nhaâ vùn Nhêåt Baãn thò àöåc giaã úã ta coân vui hún nûäa, vò “Rûâng Na Uy” àaä coá trong tuã saách nhiïìu gia àònh. Trûúác thïìm trao giaãi Nobel Vùn hoåc 2024, khöng ñt ngûúâi “àùåt cûúåc” vaâo Taân Tuyïët, nhaâ vùn àûúåc vñ nhû “Kafka cuãa Trung Quöëc”. Luác àoá, àaä coá nhûäng àöåc giaã úã ta “sùn” saách cuãa Taân Tuyïët, vò súå àïën khi cöng böë giaãi, laåi “sùn” trûúåt vò caånh tranh gay gùæt. Khi Han Kang àûúåc vinh danh, coá àöåc giaã úã ta àïí laåi bònh luêån thêët voång: “Vûâa mua xong mêëy quyïín saách cuãa Taân Tuyïët àïí chúâ baâ àûúåc Nobel thò Han Kang laåi àûúåc Nobel. Thïë laâ phaãi mua thïm quyïín “Trùæng” cuãa Han Kang”. Ngûúâi naây thuá nhêån: Chó mua saách Nobel àïí baây lïn giaá saách laâ chñnh. Lyá do: “Àïí thónh thoaãng coá baån beâ, khaách khûáa qua, nhòn thêëy tuã saách toaân taác giaã Nobel cho oai êëy maâ”. Ngûúâi “sùn” nhêìm saách Nobel laåi tiïëp tuåc than: “Thïë múái phoáng tay àêìu tû 2 quyïín cuãa Taân Tuyïët, cuöëi cuâng laåi laâ ngûúâi khaác àûúåc. Dûå àoaán toaân sai thïë bao giúâ!”. Nhiïìu taác phêím cuãa taác giaã àoaåt giaãi Nobel Vùn chûúng khöng dïî “thêëm”. Möåt àöåc giaã kïí: Chõ tûâng mua cuöën “Caái tröëng thiïëc” cuãa Gunter Grass vaâ khöng “thêëm” nöíi. Böîng nhiïn chõ lo lùæng vïì nùng lûåc caãm thuå vùn chûúng cuãa mònh coá vêën àïì, liïìn hoãi möåt dõch giaã tiïëng Àûác nöíi tiïëng. Öng cûúâi xoaâ, an uãi: “Rêët nhiïìu ngûúâi àoåc nhûng khöng hiïíu “Caái tröëng thiïëc” àêu, ngay caã ngûúâi Àûác. Nhûng hoå vêîn mua saách àùåt úã nhaâ cho vui”. Thò ra saách bêy giúâ khöng chó àïí àoåc coân coá taác duång àïí “oai”, àïí “vui” nûäa. n [ MIU MIU ] [ HA  MY ] (theo cnn.com, ngaây 10/10/2024) Tiïuí thuyïtë gia Hanâ Quöcë àoatå giaiã Nobel vùn hocå BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Chuã nhêåt 13/10/2024 11 Vùn hoáa - Vùn nghïå Giaiã Nobel vùn hocå nùm nay àaä àûúcå trao cho tiïuí thuyïtë gia Han Kang, 53 tuöií . Ba â Han Kang, tacá gia ã cuaã cuönë The Vegetarian (Ngûúiâ ùn chay), àûúcå ca ngúiå vò “löië vùn xuöi àêyì chêtë thú manä h liïtå , àöië mùtå vúiá nhûnä g chênë thûúng lõch sûã va â phúi bayâ sûå mong manh cuaã manå g sönë g con ngûúiâ ”. “Töi àa ä noiá chuyïnå vúiá ba â Han Kang qua àiïnå thoaiå . Co á ve ã nhû ba â êyë àang coá mötå ngayâ bònh thûúnâ g - ba â vûaâ ùn töië xong vúiá con trai. Baâ êyë khöng ngúâ túiá àiïuì nayâ , nhûng chuná g töi àaä thaoã luênå vï ì viïcå chuêní bõ cho thaná g 12 - khi ba â Han se ä àûúcå trao giaiã Nobel”, thû kyá Viïnå Hanâ lêm Thuyå Àiïní Mats Malm cho biïtë , sau khi cöng böë ngûúiâ chiïnë thùnæ g. Cacá tiïuí thuyïtë , truyïnå vûaâ , tiïuí luênå va â têpå truyïnå ngùnæ cuaã ba â Han khamá pha á nhiïuì chu ã àï ì khacá nhau vïì chï ë àö å gia trûúnã g, baoå lûcå , nöiî buönì va â nhên loaiå . Tiïuí thuyïtë The Vegetarian nùm 2007 cuaã ba,â àûúcå ba â Deborah Smith dõch sang tiïnë g Anh vaoâ nùm 2015, àaä gianâ h giaiã thûúnã g Booker quöcë tï ë nùm 2016. “Sû å àönì g camã cuaã ba â danâ h cho nhûnä g manã h àúiâ dï î bõ töní thûúng vaâ àûúcå cunã g cö ë búiã löië vùn xuöi àêyì tñnh êní du.å Ba â co á nhênå thûcá àöcå àaoá vïì möië liïn hïå giûaä thï í xacá va â têm hönì , giûaä ngûúiâ sönë g va â ngûúiâ chïtë va â theo phong cacá h thú ca thû ã nghiïmå . Ba â àa ä trú ã thanâ h nha â caiã cacá h trong vùn xuöi àûúng àaiå ”, öng Anders Olsson, Chuã tõch Uyà ban Nobel, cho biïtë . Tiïuí thuyïtë gia Max Porter, ngûúiâ àa ä biïn têpå banã dõch The Vegetarian cuaã ba â Smith, cho biïtë ba â Han la â “mötå tiïnë g noiá sönë g àönå g va â la â nha â vùn co á tñnh nhên vùn phi thûúnâ g. Tacá phêmí cuaã ba â la â moná qua â danâ h cho têtë ca ã chuná g ta. Töi vö cunâ g vui mûnâ g khi baâ êyë àûúcå Uyà ban Nobel cöng nhênå . Nhûnä g àöcå giaã múiá se ä àûúcå thay àöií búiã cacá tacá phêmí ky â diïuå cuaã ba”â . Theo tiïuí thuyïtë gia Eimear McBride, baâ Han la â “mötå trong nhûnä g nha â vùn vô àaiå nhêtë conâ sönë g”. Ba â la â tiïnë g noiá cuaã phu å nû,ä cuaã sû å thêtå va â trïn hïtë la â cuaã vùn hocå . Àêy laâ mötå chiïnë thùnæ g rêtë xûná g àaná g. Ba â Han sinh ra taiå Gwangju, mötå thanâ h phö ë ú ã phña Têy Nam Hanâ Quöcë , vaoâ nùm 1970. Khi ba â 10 tuöií , gia àònh baâ chuyïní àïnë khu phöë Seoul vaâ ba â hocå vùn hocå Hanâ Quöcë taiå Àaiå hocå Yonsei úã thu ã àö. Nùm 1993, baâ Han ra mùtæ tacá phêmí vùn hocå àêuì tay cuaã mònh vúiá tuyïní têpå nùm baiâ thú àûúcå xuêtë banã trïn tapå chñ Hanâ Quöcë Literature and Society. Nùm sau, baâ àaä gianâ h chiïnë thùnæ g trong cuöcå thi vùn hocå muaâ xuên cuaã Seoul Shinmun vúiá truyïnå ngùnæ Red Anchor (Moã neo ào)ã . Têpå truyïnå ngùnæ àêuì tiïn cuaã ba,â Love of Yeosu (Tònh yïu Yeosu), àûúcå xuêtë banã vaoâ nùm 1995. Nùm 1998, baâ tham gia Chûúng trònh viïtë vùn quöcë tï ë cuaã Àaiå hocå Iowa (My)ä trong ba thaná g, àûúcå Höiå àönì g nghïå thuêtå Hanâ Quöcë hö î trú.å The Vegetarian laâ tiïuí thuyïtë àêuì tiïn cuaã ba â àûúcå dõch sang tiïnë g Anh. Mùcå du â banã dõch bõ chó trñch, nhûng noá àa ä gianâ h àûúcå giaiã thûúnã g Booker quöcë tï ë va â giupá ba â Han co á àûúcå lûúnå g àöcå gia ã trïn toanâ thï ë giúiá . Tiïuí thuyïtë múiá nhêtë cuaã ba â Han, We Do Not Part (Chuná g ta khöng chia re)ä , se ä àûúcå xuêtë banã bùnç g tiïnë g Anh vaoâ nùm 2025, do cö E. Yaewon vaâ cö Paige Aniyah Morris dõch. Cêu chuyïnå kï í vï ì mötå nha â vùn va â tacá àönå g cuaã cuöcå nöií loanå Jeju nùm 1948-1949 lïn gia àònh cuaã ngûúiâ banå cö. Banã dõch tiïnë g Phapá cuaã tiïuí thuyïtë àa ä gianâ h àûúcå giaiã thûúnã g Medá icis EtÁ ranger nùm 2023. “Àêy la â khoanã h khùcæ tuyïtå vúiâ àöië vúiá Han Kang va â têtë ca ã nhûnä g ai yïu thñch tacá phêmí cuaã ba.â Vúiá löië viïtë vùn co á ve ã àepå va â sû å nöií bêtå àùcå biïtå , ba â khöng hïì nao nuná g trûúcá cêu hoiã nan giaiã vï ì y á nghôa cuaã viïcå lamâ ngûúiâ – mötå loaiâ vûaâ co á thï í tanâ acá laiå vûaâ co á thï í yïu thûúng. Baâ nhòn nhênå , suy nghô vaâ camã nhênå khöng giönë g bêtë ky â nha â vùn naoâ khacá ”, öng Simon Prosser, giamá àöcë xuêtë banã taiå Hamish Hamilton, nhaâ xuêtë banã cuaã ba â Han taiå Anh, cho biïtë . n Phûúng baây toã: “Phaãi biïët “Tiïëng haåt naãy mêìm” viïët vïì ngûúâi khiïëm thñnh. Maâ vúái ngûúâi khiïëm thñnh phaãi duâng hònh aãnh thay êm thanh. Nhûäng ngûúâi chïë giïîu baâi thú naây khöng hiïíu àiïìu àoá, nïn suy luêån noå kia”. Öng toã roä quan àiïím: “Khöng biïët khöng àaáng traách, khöng phaãi khuyïët àiïím. Vò ai cuäng coá luác khöng biïët. Nhûng laåi lêëy sûå khöng biïët cuãa mònh àïí laâm chuêín, röìi chïë giïîu, haå thêëp taác phêím, taác giaã laâ àiïìu khöng nïn. “Neám àaá” taác giaã, taác phêím àaä àaânh coân nhên chuyïån naây mùæng caã ngûúâi soaån saách thò tïå quaá. Nhûäng ngûúâi soaån saách giaáo khoa coá thïí coá khuyïët àiïím luác naây, luác kia nhûng khöng nïn thaânh kiïën àïí mùæng lung tung. Riïng vúái baâi thú naây nhûäng ngûúâi soaån saách khöng coá löîi”. Vúå chöìng cöë nhaâ thú Tö Haâ chó coá möåt ngûúâi con gaái, chõ khöng theo lônh vûåc vùn chûúng maâ àang cöng taác trong quên àöåi vúái haâm trung taá. Con gaái cuãa cöë thi sô theo doäi ngûúâi ta möí xeã taác phêím cuãa cha mònh trïn maång nhûng khöng buöìn vò chõ coá niïìm tin vaâo nhûäng “àûáa con tinh thêìn” cuãa cha. Baâi thú hay nhû böng hoa àeåp, tûå khoe hûúng sùæc. Chõ chia seã: “Nïëu nhòn theo möåt caách tñch cûåc thò qua öìn aâo naây thïm nhiïìu ngûúâi biïët àïën baâi thú cuãa böë töi vaâ hiïíu àûúåc tònh caãm cuãa öng muöën truyïìn taãi qua baâi thú, rung àöång vúái noá. Möîi ngûúâi coá möåt caãm nhêån riïng, töi khöng phaán xeát. Viïåc cuãa möåt böng hoa laâ núã thöi”. n Baâi thú “Tiïëng haåt naãy mêìm” àûúåc in trong saách Tiïëng Viïåt lúáp 5, böå saách Kïët nöëi tri thûác vúái cuöåc söëng UÃy ban Giaãi Nobel àaä trao giaãi thûúãng vùn hoåc kïí tûâ nùm 1901 vaâ baâ Han Kang laâ ngûúâi Haân Quöëc àêìu tiïn vaâ laâ ngûúâi phuå nûä thûá 18 giaânh àûúåc giaãi thûúãng naây. Höåi àöìng Giaãi Nobel mö taã baâ laâ ngûúâi “cöëng hiïën hïët mònh cho nghïå thuêåt”. Ba â Han Kang laâ tacá gia ã cuaã cuönë tiïuí thuyïtë àoatå giaiã thûúnã g Booker quöcë tï ë The Vegetarian
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==