KHOA GIÁO 5 n Thứ Sáu n Ngày 11/10/2024 CHUYỆN HÔM NAY Dù mới chỉ dự thảo song điều đó cũng dấy lên những lo ngại trong cả cơ quan lập pháp lẫn người dân. Hiện nay, nhà giáo đã được hưởng nhiều ưu đãi về chế độ lương bổng, thu nhập. Từ 1/7, giáo viên nhận lương từ 4,9 đến gần 15,9 triệu đồng một tháng, tùy cấp học và ngạch bậc. Ngoài ra, họ có thể nhận một hoặc một số khoản phụ cấp như phụ cấp thâm niên (5% sau 5 năm công tác, mỗi năm cộng thêm 1%), ưu đãi nghề (25-50%), phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung và phụ cấp đặc thù khác. Cho nên không có cơ sở để vừa ưu đãi cho bản thân nhà giáo, lại vừa ưu đãi cho cả con nhà giáo trong suốt một thời gian dài. Nhiều lĩnh vực nghề nghiệp khác hiện có thu nhập thấp và rất khó khăn, thậm chí hiểm nguy nhưng không được tính đến và con em họ cũng chưa từng được ưu đãi. Vì vậy, cần có sự công bằng trong ưu đãi giữa các đối tượng trong xã hội. Một điều rất quan trọng nữa là tiền đâu để chi cho khoản ưu đãi này nếu điều đó trở thành hiện thực? Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng không khỏi băn khoăn về tính khả thi và công bằng trong mối tương quan với các đối tượng ưu tiên khác. Ưu đãi là sự đãi ngộ có tính đến hoàn cảnh, đặc thù nghề nghiệp, công việc, môi trường sống và công tác… nhằm đảm bảo tính công bằng và khích lệ cán bộ, công chức, viên chức thuộc các đối tượng ưu tiên chứ không phải để biến thành cơ hội đặc quyền đặc lợi cho cả ngành hay địa phương, đơn vị nào đó. Các thầy cô giáo, nói rộng hơn là ngành giáo dục, hơn ai hết phải có bổn phận thực hiện công bằng xã hội như là tấm gương cho các thế hệ tương lai noi theo trong việc xây dựng và thực hành công bằng xã hội. Nếu không, các thầy cô giáo sẽ khó có thể rao giảng về công bằng xã hội khi chính mình và người thân đang được hưởng những đặc quyền đặc lợi. Có quan điểm cho rằng, việc nâng cao ưu đãi cho nhà giáo để giữ lửa đam mê và giữ chân nhà giáo ở lại bục giảng. Điều đó không sai nhưng cũng không thật sự đúng. Thu nhập là yếu tố rất quan trọng, song thực tế cho thấy đó không phải là yếu tố mang tính quyết định để một người gắn bó với nghề giáo, và càng không quyết định đến năng lực, nhân cách, phẩm chất đạo đức và tâm huyết của nhà giáo. Điều mà nhà giáo đang rất cần trong lúc này là một môi trường sư phạm mà ở đó thật sự tôn trọng người thầy và người thầy được làm nghề “lái đò” đúng nghĩa. Trong câu chuyện đề xuất ưu đãi kể trên đã bộc lộ rõ những khiếm khuyết, bất thường trong tư duy, nói cách khác là “tư duy lỗi”. Vì thế, người được giao chức trách không ngại ngần cài lợi ích nhóm vào trong luật. Nguyên nhân sâu xa do quy trình làm luật. Cơ quan thi hành luật lại được giao soạn thảo luật, dù chỉ là ở dạng chấp bút, song sẽ không tránh khỏi việc lái luật đi theo ý chí chủ quan, vì lợi ích cục bộ thay vì lợi ích cộng đồng, lợi ích quốc gia. Đ.D Một cách tiếp cận... ngành TIP THEO TRANG 1 nhưng vẫn thuận lợi hơn so với một số ngành nghề lao động khác như lao động chân tay tự do, lao động là công nhân… vất vả, khó khăn hơn nhà giáo”, cô Hà nói. KHÓ HIỆU QUẢ TS Phạm Hùng Hiệp, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Giáo dục và Chuyển giao Tri thức, Trường Đại học Thành Đô, cho biết, căn cốt của việc Bộ GD&ĐT đưa đề xuất miễn học phí cho con nhà giáo vào dự thảo Luật Nhà giáo có nguyên nhân sâu xa từ việc Luật Viên chức, Luật Công chức hiện nay không đủ cơ sở để gỡ vấn đề thu nhập của nhà giáo. Khi tách nhà giáo ra khỏi Luật Công chức, những hỗ trợ cho nhà giáo đã được nới rộng, nhưng vẫn chưa đủ. Vì chưa thoát khỏi chính sách chung cho viên chức, Luật Nhà giáo được xây dựng để cố gắng gỡ những vướng mắc và khó khăn mà Luật Viên chức không giải quyết được cho nhà giáo. Một trong những điểm được gỡ là ưu đãi, ưu tiên cho nhà giáo. Ưu đãi và ưu tiên này từ lâu đã được nói đến. Giáo dục là quốc sách hàng đầu nhưng đời sống giáo viên có nhiều khó khăn cần hỗ trợ. Chính sách cụ thể, đủ mạnh để giải quyết vấn đề này chưa có, mặc dù có một số chính sách như phụ cấp cho giáo viên ở phổ thông 40%, giảng viên ĐH 25%. So với các ngành khác, thu nhập của nhà giáo vẫn ở mức trung bình. Những ưu tiên phải mang tính đột phá và đề xuất miễn học phí cho con em nhà giáo nằm trong ý định của những người làm Luật. “Ai cũng nhìn thấy nhà giáo phải có nhiều ưu tiên. Nghị định 116 hỗ trợ học phí, sinh hoạt phí cho sinh viên sư phạm là chính sách hỗ trợ ban đầu giúp thu hút sinh viên giỏi đến với nghề giáo. Nhưng đề xuất miễn học phí cho con em nhà giáo, cá nhân tôi thấy khó hiệu quả”, ông Hiệp nói. Nhà nước đang miễn học phí cho học sinh mầm non 5 tuổi, học sinh tiểu học và nhiều địa phương đã miễn phí THCS. Như vậy, chỉ còn ở bậc THPT và ĐH. Trong khi đó, ở THPT trường công, học phí lại không cao. Nếu tính cả THPT và ĐH thì đối tượng được hưởng cũng không nhiều. Thực tế, thời điểm khó khăn nhất của nhà giáo là khi họ mới bước chân vào nghề. Theo ông Hiệp nên lập 1 quỹ để cho vay hoặc hỗ trợ thêm cho nhà giáo trẻ mới vào nghề. “Ở độ tuổi ngoài 40, khi con em nhà giáo bắt đầu học THPT hoặc ĐH, đời sống của họ đã ổn định. Rồi khi miễn học phí lựa chọn như thế nào? Miễn ở trường công hay tư, ở trường trong nước hay quốc tế? Khi thiết kế một chính sách có quá nhiều biến số, chưa kể đối tượng hưởng thụ không quá cần thì chính sách này ý định tốt nhưng triển khai sẽ vướng và chưa chắc đã đạt hiệu quả cao”, ông Hiệp nhận định. SẼ TÍNH TOÁN THÊM Ông Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục (Bộ GD&ĐT), lý giải, trong quá trình xây dựng các nội dung cho dự thảo Luật Nhà giáo, Ban soạn thảo tiếp nhận ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo, chuyên gia... Trong các nội dung, ý kiến đóng góp về chính sách ưu đãi cho đội ngũ có nội dung mong muốn miễn học phí cho con đẻ, con nuôi hợp pháp của giáo viên đang công tác. “Mục đích của chính sách này là nhằm tạo môi trường thuận lợi cho nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp. Xây dựng các chính sách ưu đãi giúp nhà giáo có đời sống ổn định, yên tâm công tác cũng như thu hút được người giỏi vào ngành”, ông Đức nói. Theo ông Đức, với tinh thần cầu thị, Ban soạn thảo luôn lắng nghe ý kiến của các nhà giáo, dư luận xã hội cũng như các cơ quan chức năng để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Nhà giáo đảm bảo tính phù hợp, khả thi, đảm bảo mặt bằng chung đối với các ngành nghề khác, tránh tạo ra sự bất hợp lý trong chế độ, chính sách nhà giáo so với những viên chức ngành nghề khác, dù nhà giáo là viên chức đặc biệt, công việc có tính chất đặc biệt. “Chúng tôi sẽ rà soát các nội dung của dự thảo và có tính toán thêm phù hợp với điều kiện thực tiễn kinh tế - xã hội chúng ta để nội dung đưa ra không trở thành gánh nặng cho ngân sách nhà nước”, ông Đức nói. NGHIÊM HUÊ - HÀ LINH CHO CON NHÀ GIÁO “Nếu con nhà giáo được miễn học phí, có thể có tác động tích cực tới động lực của họ nhưng điều này có thể dẫn đến một số vấn đề khác như sự công bằng xã hội. Tại sao con các phụ huynh khác phải đóng học phí mà con nhà giáo thì không? Ngoài ra, sẽ có vấn đề về sự bình đẳng trong nhà trường khi có sự phân biệt đối xử. Điều này có tác động tiêu cực trong môi trường giáo dục. Vì vậy sự quan tâm đến nhà giáo nên thực hiện bằng các chính sách khác như tiền lương, phụ cấp hỗ trợ... mà không nhất thiết phải là miễn học phí cho con giáo viên. Ở Đức không có sự ưu đãi đặc biệt với giáo viên so với các nghề khác. Hiện các bang cạnh tranh thu hút giáo viên chủ yếu cũng bằng lương và các chế độ làm việc”. TS NGUYỄN VĂN CƯỜNG, ĐH Postdam, Đức lợi riêng so với các ngành khác. BẢO VỆ HAY BƯNG BÍT THÔNG TIN? Nhiều người cũng quan tâm đến đề xuất cấm tổ chức, cá nhân công khai thông tin về sai phạm của nhà giáo khi chưa có kết luận chính thức của cơ quan có thẩm quyền trong quá trình xem xét kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm pháp lý đối với nhà giáo. Quan điểm của bà về quy định này? Theo tôi, đây là quy định bất hợp lý, mập mờ. Nhà giáo cũng là một công dân trong xã hội và tất cả đều phải bình đẳng trước pháp luật. Đây không phải lĩnh vực đặc thù, mang tính bí mật Nhà nước, thế thì tại sao người ta lại không được thông tin về sai phạm của anh? Báo chí nêu vấn đề, có dấu hiệu sai phạm và cơ quan chức năng đang vào cuộc ở trường A, trường B với giáo viên này, thì cũng không được à? Nếu nói chờ kết quả cuối cùng, vậy khi cơ quan chức năng công bố kết quả là chưa đến mức xử lý kỷ luật, buộc thôi việc thì cũng không được thông tin sao? Trong khi đó, từ trước đến nay, rất nhiều vụ việc của nhà giáo được phanh phui là do phụ huynh, học sinh giám sát. Ví dụ, gần đây nhất là vụ giáo viên xin tiền phụ huynh mua máy tính. Ai phanh phui ra? Phụ huynh phản ánh chứ... Cấm đoán như thế không phải là bảo vệ nhà giáo nữa, mà trở thành bưng bít thông tin. Phụ huynh và toàn xã hội sẽ không có cơ hội để giám sát hoạt động của nhà giáo, gây hệ lụy vô cùng xấu cho xã hội. Theo đại biểu, vấn đề cốt lõi cần phải hướng đến khi ban hành Luật Nhà giáo là gì? Phải khẳng định, đây là đạo luật rất khó và dễ gây chồng chéo với các luật khác. Nhà giáo là một nghề, xung quanh đó đã có tất cả các luật điều chỉnh rồi. Chúng ta có Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học, bên cạnh đó là Bộ luật Lao động, Luật Công chức, viên chức… Vì suy cho cùng, giáo viên cũng là viên chức, nên phải chịu sự điều chỉnh của tất cả các bộ luật liên quan. Giờ đưa ra Luật Nhà giáo, quy định về đối tượng, nên cứ đề cập đến vấn đề cụ thể nào lại đụng đến các luật khác. Qua nhiều lần xin ý kiến, dự thảo mới nhất đã gọn gàng hơn rất nhiều so với ban đầu, song vẫn còn trùng nhiều nội dung. Ví dụ, quy định về trách nhiệm, quyền hạn của nhà giáo, những hành vi được làm, không được làm… tất cả đã quy định ở trong các luật khác rồi, có cần đưa vào luật này không? Trong khi đó, các chính sách mới được đưa ra phải bàn rất nhiều. Bộ GD&ĐT đã rất nỗ lực xây dựng luật để định danh vị trí, vai trò của nhà giáo trong xã hội. Từ đó đưa ra những quy định trong ứng xử của nhà giáo, cùng hàng loạt chính sách khác, với mục đích tôn vinh và thêm một số chế độ, chính sách cho nhà giáo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Về quan điểm, tôi nhất trí, nhưng về những quy định cụ thể, cần phải xem xét rất kỹ, không để trùng lặp với các luật khác và không trái với các luật đã ban hành. Cảm ơn bà. LUÂN DŨNG (thực hiện) Ngoài chính sách miễn học phí cho con giáo viên, giảng viên, hằng năm ngân sách nhà nước phải cấp chi trả thêm 9.212 tỷ đồng, tờ trình mới nhất còn dự kiến các khoản phát sinh tăng thêm khác. Cụ thể, nếu bồi dưỡng giáo viên ngoài công lập theo hình thức tập trung thì ngân sách bồi dưỡng hằng năm tăng thêm khoảng 198,75 tỷ đồng; nếu thực hiện theo hình thức từ xa thì ngân sách bồi dưỡng hằng năm tăng thêm khoảng 39,75 tỷ đồng; nếu thực hiện theo hình thức bán tập trung thì ngân sách bồi dưỡng hàng năm tăng thêm khoảng 99,375 tỷ đồng. Chi phí phát sinh tăng thêm để chi trả tiền lương cho nhà giáo sẽ khoảng 1.068 tỷ đồng/tháng, tức là hằng năm ngân sách phải bổ sung 12.816 tỷ đồng. Ngoài ra, còn chi phí phát sinh để chi trả phụ cấp lưu động đối với giáo viên dạy liên trường/năm học khoảng 49,9 tỷ đồng.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==