8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Năm n Ngày 10/10/2024 RA ĐI VÀ TRỞ VỀ Gần đây, tôi có dịp gặp Đại tá Dương Niết tại lễ “Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia về giải phóng Thủ đô” do Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III tổ chức. Đại tá Dương Niết (91 tuổi) là cựu chiến binh duy nhất từng tham gia giải phóng Thủ đô có mặt tại lễ giới thiệu này. Nhớ lại câu chuyện lịch sử cách đây 70 năm trước, Đại tá Dương Niết bồi hồi cho biết: “Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Tiểu đoàn Bình Ca về đóng quân tại thị trấn Phùng (nay thuộc huyện Đan Phượng, Hà Nội). Đầu tháng 10/1954, cả đơn vị đều vui mừng khi được biết tiểu đoàn là đơn vị đầu tiên được lệnh về tiếp quản Thủ đô”. Ngày đầu toàn quốc kháng chiến, những cán bộ, chiến sĩ đầu tiên của Tiểu đoàn Bình Ca là những tự vệ chiến đấu, tự vệ thành tham gia bảo vệ Thủ đô. Đầu năm 1947, để bảo toàn lực lượng, tiểu đoàn Bình Ca là đơn vị đầu tiên được lệnh rút khỏi Hà Nội. Khi lên Việt Bắc, đơn vị đóng tại bến Bình Ca (huyện Sơn Dương, Tuyên Quang) để bảo vệ cửa ngõ phía tây của An toàn khu. “Tháng 10/1947, khi quân Pháp mở cuộc tấn công lên Việt Bắc, tiểu đoàn đã đánh thắng trận đầu trên sông Lô, từ đó được mang tên Tiểu đoàn Bình Ca”, Đại tá Dương Niết cho biết. Rồi ông kể, trước khi được lệnh về tiếp quản Thủ đô, ngày 19/9/1954, Đại đoàn 308 (trong đó có Tiểu đoàn Bình Ca) được gặp Bác tại Đền Hùng (Phú Thọ). Tại cuộc gặp, Bác đã giao nhiệm vụ cho Đại đoàn 308 tới đây sẽ về tiếp quản Thủ đô. Đây là nhiệm vụ mới của Đại đoàn nên Bác đã căn dặn rất kỹ những việc cần làm và những việc nên tránh để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Những điều Bác dạy được cán bộ, chiến sĩ Đại đoàn 308 nhớ rõ trước khi về tiếp quản Thủ đô. Đại tá Dương Niết cho biết, khi nhận nhiệm vụ, cả Tiểu đoàn Bình Ca được học kỹ 10 điều khi về giải phóng Thủ đô, đồng thời được quán triệt về Hà Nội sẽ dưới vai trò tự vệ thành. Ngày 7/10/1954, 214 cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn Bình Ca do Chính trị viên Tiểu đoàn Vũ Huy Hậu dẫn đầu đã hành quân về Hà Nội. Đến đầu cầu Đuống, địa danh sát với Hà Nội, tiểu đoàn được nhân dân nơi đây đón tiếp nồng hậu. Khi anh nuôi của đơn vị chuẩn bị nấu cơm thì các bà, các chị đã mang thức ăn, gạo, rau để làm cơm cho bộ đội ăn. Mặc dù anh nuôi đã giải thích không dám phiền đến nhân dân, nhưng bà con không chịu, tiếp tục nấu cơm. Thiếu tướng Vương Thừa Vũ (phải) và bác sĩ Trần Duy Hưng cùng toàn quân làm lễ chào cờ tại sân Cột Cờ ẢNH: T.L Đại tá Dương Niết là một nhân chứng hiếm của Tiểu đoàn Bình Ca (Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308) nổi tiếng năm xưa. Sau ngày toàn quốc kháng chiến (19/12/1946), để bảo toàn lực lượng, tiểu đoàn Bình Ca là đơn vị quân đội đầu tiên của ta rút khỏi Hà Nội. Đến ngày giải phóng Thủ đô, tiểu đoàn Bình Ca là đơn vị đầu tiên được lệnh về tiếp quản Hà Nội… NHỮNG TÁC PHẨM ĐONG ĐẦY TÌNH YÊU Kể từ lần đầu tổ chức vào năm 2008, Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội đã vinh danh hàng chục tác giả, tác phẩm, ý tưởng, việc làm có giá trị khoa học, nghệ thuật cao, thấm đượm tình yêu Hà Nội. Bà Vũ Việt Trang, Tổng giám đốc TTXVN khẳng định, giải thưởng đã vượt qua ranh giới về thời gian, không gian và cả biên giới quốc gia để đưa hình ảnh Hà Nội đến với bạn bè năm châu. “Tình yêu đó có thể xuất phát từ nỗ lực kéo dài hàng chục năm của một nhà nghiên cứu khi tìm kiếm chân dung Hà Nội trong quá khứ qua các tài liệu lưu trữ, cả ở Việt Nam và Pháp. Đó là tình yêu của một nhà văn, nhà hoạt động chính trị người Mỹ, người từng đến Hà Nội từ hơn nửa thế kỷ trước, giữa lúc cuộc chiến tranh còn đang rất cam go, để giúp dư luận thế giới hiểu hơn về Việt Nam qua những ghi chép vô cùng chân thực...”, bà Vũ Việt Trang nêu. Ở lần trao giải thứ 17, BTC đã trao 4 giải bao gồm: Giải thưởng Lớn, giải Tác phẩm, giải Ý tưởng và giải Việc làm. Hạng mục quan trọng nhất của giải Bùi Xuân Phái - Giải thưởng Lớn được trao cho kiến trúc sư, GS.TS Hoàng Đạo Kính. Ông là người dành cả đời gắn bó với công việc bảo tồn di tích và di sản văn hóa, đặc biệt là những di sản gắn liền với Thủ đô như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Nhà hát Lớn Hà Nội… Giải Tác phẩm được trao cho cuốn sách Hà Nội thời cận đại - từ nhượng địa đến thành phố (18731945) (tác giả Đào Thị Diến). Đồ án cải tạo, chỉnh trang không gian, cảnh quan xung quanh hồ Thiền Quang và phụ cận do UBND quận Hai Bà Trưng xây dựng và tổ chức năm 2023 được vinh danh ở hạng mục giải Ý tưởng. MV ca nhạc Going home của huyền thoại Kenny G đã giành giải Việc làm. GIỮ GÌN BẢN SẮC GS.TS Hoàng Đạo Kính gắn bó sâu nặng với Hà Nội bằng một tình yêu đặc biệt dành cho những di tích lịch sử, di sản văn hóa là biểu tượng của thành phố ngàn năm văn hiến. Ông có những kiến giải về di sản đô thị, thiết kế đô thị, sự phát triển của kiến trúc Hà Nội từ góc nhìn văn hóa - lịch sử… trong đó có bảo tồn và phát huy giá trị của Hoàng thành Thăng Long, phố cổ Hà Nội, các công trình kiến trúc thời Pháp thuộc, hay làng cổ Đường Lâm…Ngoài ra, ông còn chủ trì tu bổ đình Tây Đằng, chùa Kim Liên, chùa Tây Phương, chùa Thầy… Đây đều là những di tích tiêu biểu định danh cho những giá trị lịch sử, văn hóa trường tồn của Hà Nội. “Tôi suốt đời cố gắng làm nhiều, thực ra còn có thể làm nhiều hơn nữa. Những việc tôi làm đã góp phần xây dựng lĩnh vực vừa mang tính khoa học vừa xã hội nhân văn là bảo tồn di tích. Đây được coi là lĩnh vực phức tạp và có nhiều ý kiến trái chiều”, GS.TS Hoàng Đạo Kính nói. GS.TS Hoàng Đạo Kính nhìn nhận “nếu không nhìn lại những giá trị ông cha để lại, những giá trị cốt lõi, đặc sắc truyền bao đời nay, chúng ta có thể biến Hà Nội thành một thành phố quốc tế, một thành phố không có đặc điểm nhận diện”. Cuốn sách Hà Nội thời cận đại - từ nhượng địa đến thành Từ 54 hồ sơ đề cử ban đầu, Ban tổ chức Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội 2024 vinh danh 4 tác phẩm, tác giả, ý tưởng, việc làm có ý giá trị và thấm đượm tình yêu Hà Nội. Các hạng mục được trao giải là minh chứng xác đáng cho những nỗ lực đưa Hà Nội trở thành Thủ đô tinh hoa, đặc sắc của Việt Nam. nKIẾN NGHĨA PHÓNG SỰ Đại tá Dương Niết chỉ bức ảnh Tiểu đoàn Bình Ca trên cầu Đuống khi về tiếp quản Thủ đô ẢNH: K.N GS.TS Hoàng Đạo Kính nhận Giải thưởng Lớn, Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội 2024 Khu nhà mái che 82 bia tiến sĩ trong Văn Miếu - Quốc Tử Giám do GS.TS Hoàng Đạo Kính chủ trì thực hiện Nỗ lực đưa Hà Nội trở thành Thủ đô tinh hoa, 70 NĂM GIẢI PHÓNG THỦ ĐÔ Cựu chiến binh kể chuyện tiếp quản Hà Nội GIẢI THƯỞNG BÙI XUÂN PHÁI - VÌ TÌNH YÊU HÀ NỘI: “Để củng cố quyết tâm xây dựng Thủ đô, chúng ta rất cần có sự cố gắng của mọi người. Sự cố gắng này được thể hiện bởi rất nhiều hành động khác nhau nhưng đều chung một mẫu số, đó là tình yêu dành cho Hà Nội. Những sự kiện như giải thưởng Bùi Xuân Phái sẽ giúp chúng ta có thêm quyết tâm biến tình yêu Hà Nội thành những hành động cụ thể, gắn với những sản phẩm cụ thể, từ đó giúp Hà Nội thêm đẹp, thêm đáng sống hơn trong thời gian tới”. PGS.TS BÙI HOÀI SƠN ( Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, thành viên Hội đồng Giám khảo giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội)
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==