8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Bảy n Ngày 28/9/2024 MƠ BẠN Ma Trường Quyền, học sinh lớp 9 Trường THPT&THCS số 1 Phúc Khánh ngồi cạnh anh trai và mắt không rời chiếc xe xúc đang lê lết trên vũng bùn ở bờ suối thôn Làng Nủ. Đã hơn nửa tháng trôi qua, công việc tìm kiếm vẫn tiếp tục, dù nỗi tuyệt vọng mỗi ngày lớn dần. Chiều 26/9, có thêm 1 thi thể được tìm thấy. Cậu bé nổi da gà khi nghe người lớn nói rằng, không thể tìm được nữa, vì chôn sâu tới 30 mét. Quyền vừa ở trường nội trú và trở về nhà vào ngày cuối tuần. Nỗi ám ảnh lớn tới mức, ngày đầu tiên đi học sau trận lũ quét, người mẹ phải chở cậu đi 5 km ra trường học vì cậu vốn sợ ma. Quyền nói một câu khiến tôi cũng giật cả mình: “Hai người bạn thân của em là Ánh Nam và Quỳnh Mai chết, nhưng có một người bạn thân nhất là Ánh Nam về gọi em, rủ đi tắm, em mừng quá vì thấy bạn còn sống, nhưng mở mắt biết là ngủ mơ”. Ma Trường Quyền nhìn ra bờ suối, cũng chỗ đó vào ngày 10/9 lúc sáng tinh mơ, tiếng người la hét vang cả xóm và cậu nhìn ra thì thấy người bạn thân nhất của mình là Hoàng Anh Trường đang chới với giữa bùn đất. Con suối chảy qua làng rất hiền hòa nhưng sau tiếng nổ của núi thì giống như một phép màu và còn hơn cả ác mộng, núi đất cao khoảng 30 mét tuôn xuống và cuốn theo rất nhiều người. Khi thấy một người kéo được Ánh Nam vào gần bờ, Quyền không ngại nguy hiểm nên nhào ra đỡ và gọi tên. “Bạn ấy chắc không kịp nhìn thấy mình, chỉ ngáp mấy cái rồi nhắm mắt lại luôn” - Quyền khóc và kể. Thầy Phạm Đức Vinh, Hiệu trưởng Trường THPT&THCS số 1 Phúc Khánh, chia sẻ: “Có 13 em học sinh đã vĩnh viễn không còn quay lại trường học. Nhà trường vừa tiếp nhận và sắp xếp học nội trú cho 107 em học sinh ở thôn Cuối tuần, các em học sinh học nội trú lại trở về thôn Làng Nủ và nỗi nhớ bạn càng thêm quay quắt. Cậu học sinh Ma Trường Quyền vẫn mơ thấy người bạn thân, nhưng khi tỉnh dậy lại buồn vì bạn đã mất rồi. HÌNH ẢNH HÓA LỊCH SỬ So sánh với các cuốn lịch sử bằng hình của Philippines, Singapore… GS.TS Trần Thị Vinh nhận định về hình thức, Lịch sử Việt Nam bằng hình của NXB Đại học Sư phạm “vượt trội” và “không thua kém” Mỹ. Giáo sư Trần Thị Vinh và PGS. TS Hoàng Hải Hà từng được Phó Tổng biên tập NXB Macmillan đặt hàng viết một bộ lịch sử Việt Nam bằng tiếng Anh. “Thế giới phần lớn tiếp nhận lịch sử Việt Nam qua lăng kính phương Tây. Việc xuất hiện những bộ sử do chính người Việt viết có khi thay đổi cách nhìn của thế giới về lịch sử Việt Nam”, bà nói. Bà cùng nhiều sử gia khác đều mong Lịch sử Việt Nam bằng hình sớm có bản tiếng Anh. Cầm cuốn sách nặng 3,3kg trên tay, PGS.TS Trần Trọng Dương (một trong 12 người góp ý nội dung cho sách) cho rằng, nó đem lại cho người làm sách, người đọc cảm giác “hân hưởng về văn hóa, về lịch sử” khác với những công trình toàn chữ chỉ dành cho giới nghiên cứu. Ông khẳng định: “Đây là bộ thông sử bằng hình đầu tiên được minh họa bởi hàng nghìn các hiện vật khảo cổ học, các tư liệu bản đồ, tư liệu chữ viết, các hình ảnh về kiến trúc. Và các hiện vật này đều có niên đại, đều có những lớp văn hóa phản ánh quá trình phát triển của đất nước, khiến những người không chuyên nhìn vào có thể hiểu sử, cảm sử ngay”. Cuốn sách được chia thành 14 phần, từ Tiền sử và truyền thuyết; Chống Bắc thuộc… cho đến Chống Pháp và Pháp thuộc; Độc lập, thống nhất và phát triển và cuối cùng là Nghìn năm văn hiến. Trước mỗi phần đều có khái quát chung, niên biểu và sau đó là “Thế giới chuyển biến” cho biết cùng thời gian đó trên thế giới xảy ra chuyện gì. PGS.TS Phan Ngọc Huyền nhận định, cách trình bày này hiện đại, gần gũi, mới mẻ. Ông nói: “Tôi mường tượng ra từng tiêu đề một có sự suy nghĩ đắn đo rất lâu của nhóm biên soạn. Cách đặt tiêu đề (trong phần khái quát) có tính gợi mở rất cao. Người ta sẽ cảm thấy tò mò, cuốn hút muốn đọc tiếp. Ví dụ tiêu đề về triều Nguyễn: Những nhà canh tân lạc lõng, Những trở lực của triều đại…”. Theo ông Huyền, sinh viên ngày nay lười đọc, nhiệm vụ tối thiểu là đọc giáo trình chỉ vài trăm trang cũng khó hoàn thành. Trong tình cảnh này, Lịch sử Việt Nam bằng hình mang lại một cách tiếp cận tươi mới, cùng cách tiếp cận điểm, trình hiện lớp lang... sẽ gợi mở cho sinh viên nhiều ý tưởng, chất liệu để nghiên cứu. Ông Huyền khẳng định, sách là công cụ bổ ích cho 2 chuyên đề đang được đưa vào giảng ở cấp THPT là Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Việt Nam (lớp 10) và Lịch sử nghệ thuật truyền thống Việt Nam (lớp 11). Được biết nhóm làm sách có kế hoạch tách cuốn sách thành một số phiên bản nhỏ dành cho thiếu nhi và học sinh phổ thông. NHIỀU ĐIỂM MỚI Chuyên gia nhận xét, những quan điểm mới nhất của giới sử về cơ bản đã được cập nhật trong sách. PGS.TS Phan Ngọc Huyền chỉ ra những cuộc khởi nghĩa thời kỳ Bắc thuộc đã được cập nhật. Ví dụ: “Cuộc khởi nghĩa Mai Thúc Loan kiến thức phổ thông cho rằng ở năm 722, bây giờ đã cập nhật kéo dài tận 10 năm (713-722) không chỉ ở mỗi vùng Hoan Châu mà có tầm vóc rộng lớn, ảnh hưởng cả các nước xung quanh”. Hay khởi nghĩa Phùng Hưng không có tài liệu nào thể hiện mốc thời gian chính xác, nay được ghi trong sách là “diễn ra vào cuối thế kỷ thứ 8, khoảng niên đại nhà Đường”. Một điểm mới không thể không nhắc tới là sách đã chứng minh không có “loạn 12 sứ quân” sau khi Ngô Quyền mất, mà là “cục diện 12 sứ quân”. Và con số 12 chỉ mang tính ước lệ, thực tế còn nhiều hơn thế. Bản đồ Hồng Đức vốn chỉ có chữ Hán nhưng với sự giúp đỡ của dịch giả Châu Hải Đường, bản đồ này đã được dịch ra tiếng Việt và vẽ lại trong sách. Ông Huyền hoan nghênh những cố gắng hình ảnh hóa kỳ công trong cuốn sách. Chẳng hạn: “Thời Mạc có tranh chấp giữa thế lực dòng họ khác nhau. Nhà Mạc ở đây, nhà Lê ở đây, chúa Bầu chỗ nào, chúng tôi đi giảng dạy bao Các nước phát triển hầu như đều có những công trình truyền bá lịch sử quốc gia bằng hình ảnh. Còn Lịch sử Việt Nam bằng hình là cuốn đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam. Công trình được thực hiện trong 17 năm, dày 660 trang khổ lớn với khoảng 2.000 hình ảnh có niên đại, bản quyền. Lịch sử Việt Nam bằng hình được coi là niềm tự hào của giới làm sách trong nước vừa ra mắt tại Hà Nội ẢNH: ĐÔNG A Cậu học sinh Ma Trường Quyền nhìn ra bờ suối, nhớ bạn ẢNH: VĂN CHƯƠNG Hoàng Trần Bảo Sơn với ánh mắt đăm đăm nhìn ra bờ suối ẢNH: VĂN CHƯƠNG Nỗi ám ảnh khôn nguôi nLÊ VĂN CHƯƠNG PHÓNG SỰ Xuất bản lần đầu Lịch sử Việt Nam bằng hình “Như xác định ban đầu của chúng tôi, đây không phải cuốn sử hàn lâm. Sản phẩm này là phiên bản tương đối hoàn thiện nhất đối với chúng tôi trong thời điểm hiện tại và chúng tôi sẽ không ngừng cập nhật lắng nghe những góp ý của độc giả và các chuyên gia, sẽ bổ sung cho cuốn sách ngày càng hoàn thiện trong những lần tái bản tiếp theo”. BTV ĐỖ QUỐC ĐẠT NHÂN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==