8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Năm n Ngày 26/9/2024 PHIÊU CÙNG SẮC MÀU Không gian tranh của họa sĩ Ngô Tiến Sỹ đặt tại tầng hai trong ngôi nhà ông đang ở giữa lòng TP Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk). Một buổi chiều mưa lạc vào đây, những gam màu trầm ấm được phối, khiến người xem như viễn du trong mênh mang cảm xúc. “Nắng, gió, con đường đất đỏ, những nét văn hoá Tây Nguyên. Tất cả hình ảnh đó khắc dấu trong tôi. Ở đó tôi đắm đuối vẽ, quên đi mệt nhọc, xô bồ đời thường”, họa sĩ Ngô Tiến Sỹ cho biết. Các tác phẩm được thể hiện bằng chất liệu sơn dầu và sơn mài, nhưng sơn mài vẫn là chất liệu chính trong sáng tác của ông. Đây cũng là chất liệu khó, tốn nhiều thời gian và phải đầu tư kinh phí lớn nhưng ông nói rằng nó phù hợp với phong cách của ông. Nó giúp ông thỏa sức cầm cọ, gửi gắm những đường nét, mảng màu trong trẻo trên vóc và thăng hoa trong thế giới riêng của mình. Ở Đắk Lắk ngoài ông còn một hoạ sĩ nữa theo đuổi chất liệu này. Những ngôi nhà sàn đơn sơ giữa không gian trong trẻo thanh bình, ánh hoàng hôn loang loáng mộng mơ và hư ảo được thể hiện qua bức tranh 3 mảnh, kích thước cỡ lớn. Ông vẽ khung cảnh về một buôn của đồng bào dân tộc bản địa Tây Nguyên mà như kể chuyện về họ với gam màu ngả vàng chủ đạo từ những lớp màu chồng tầng và phát lộ đầy biến ảo trong quá trình mài. Ông Sỹ chia sẻ, bức này được ký họa thực tế ở huyện Lắk, chủ đề buôn làng Tây Nguyên. Ông mất gần 1 năm để hoàn thành nó. Hiện tại, nếu đi vào các buôn, khung cảnh này hầu như còn rất ít. Chọn con đường nghệ thuật làm lẽ sống, ông Sỹ tận hiến trong mỗi tác phẩm bằng tất cả đam mê cháy bỏng của mình. Thời gian gần đây, tranh của ông tạo nên ấn tượng bởi kích cỡ lớn, bố cục và sự tính toán kỹ lưỡng cho từng mảng màu. Tác phẩm “Câu chuyện đại Mỗi khi sáng tác, họa sĩ Ngô Tiến Sỹ tìm những gam màu phù hợp để thể hiện cảm xúc qua chất liệu sơn mài. Những lớp màu chồng tầng đầy biến ảo trong quá trình mài mang đến một không gian huyền bí, sâu thẳm trong tranh. Ông gửi gắm những đường nét, mảng màu trên vóc và thăng hoa trong thế giới riêng của mình. MUÔN KIỂU MÂU THUẪN Tranh giành bản quyền, tác quyền âm nhạc của Việt Nam vẫn nhức nhối bao năm qua. Vụ tranh chấp tác quyền của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh diễn ra nhiều năm nay, sau khi nhạc sĩ qua đời. Cuối tháng 8/2024, gia đình nhạc sĩ Trần Thiện Thanh gồm bà Trần Thiện Thanh Trúc (con gái), Trần Thiện Anh Chính (con trai) và bà Bích Lan là đại diện đơn vị nắm giữ tác quyền nhạc Trần Thiện Thanh do gia đình ủy quyền tổ chức gặp gỡ truyền thông. Cuộc tranh chấp nảy sinh khi ca sĩ Mỹ Lan - người tự nhận là vợ nhạc sĩ Trần Thiện Thanh và ở cùng trong những ngày cuối đời - cho biết, bà có với cố nhạc sĩ một con trai tên Trần Thiện Anh Chí. Bà Mỹ Lan khẳng định, hai mẹ con bà có quyền nắm giữ tác quyền và tổ chức chương trình âm nhạc về Trần Thiện Thanh. Bà cũng cho biết, Trần Thiện Anh Chính được sở hữu 1/6 tác quyền âm nhạc thừa hưởng từ cha. Tuy nhiên, bà Thanh Trúc lại tuyên bố, ca sĩ Mỹ Lan không phải là người thụ hưởng hợp pháp tác quyền nên không có quyền can thiệp, lấy lợi nhuận, hoặc tự ý tổ chức các chương trình về cố nhạc sĩ. Tranh chấp kéo dài khiến các tác phẩm của Trần Thiện Thanh hiện bị hạn chế biểu diễn, đơn vị tổ chức cũng né tránh vì ngại lùm xùm giữa hai bên. Bà Thanh Trúc - con gái cố nhạc sĩ - cho biết, gia đình thất thu tiền tác quyền vì những tranh chấp nội bộ. Những vụ lùm xùm liên quan đến bản quyền âm nhạc xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Ca khúc Gánh mẹ từng gây ồn ào vì tranh chấp bản quyền phần lời bài hát giữa nhà thơ Trương Minh Nhật và ca sĩ Quách Beem. Sau 5 năm “giằng co”, nhà thơ Trương Minh Nhật chính thức được công nhận là tác giả, đồng thời là chủ sở hữu bài thơ, lời bài hát Gánh mẹ. Việc trả lại bài thơ cho chính chủ tốn nhiều thời gian, bởi trước đó nhà thơ Trương Minh Nhật không đăng ký bản quyền tác phẩm. Mâu thuẫn cũng có thể xảy ra giữa đơn vị tổ chức biểu diễn và tác giả. Nhiều đơn vị tổ chức trì hoãn trả tiền bản quyền, né tránh nghĩa vụ thuộc về bên sử dụng. Đầu năm 2024, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam lên tiếng về vụ việc các chương trình âm nhạc như Mây Sài Gòn, Mây Lang Thang (Đà Lạt, Hà Nội), Lululola… không thiện chí trả tiền bản quyền và bị khởi kiện. BẢO VỆ QUYỀN LỢI TÁC GIẢ Theo nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, Tổng giám đốc Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) cho biết, trong thời gian qua có nhiều tác giả chịu thiệt hại, rủi ro khi ủy quyền tác giả cho các công ty khác. Lý do là ngoài hình thức hợp đồng ủy quyền quản lý khai thác quyền tác giả, công ty còn ký với rất nhiều hình thức khác, gây nhầm lẫn nhiều nội dung cho tác giả. Các công ty này thường không cho phép tác giả đơn phương chấm dứt hợp đồng và đặt ra các điều khoản phạt, yêu cầu bồi thường thiệt hại rất lớn nếu tác giả muốn chấm dứt hợp đồng. Trong trường hợp tác giả muốn đơn phương chấm dứt, họ thường phải kiện ra tòa. Một số trường hợp tác giả theo đuổi vụ kiện kéo dài vài năm. Trong thời gian này, tác phẩm không thể được khai thác, gây thiệt hại cho tác giả. “Có nhạc sĩ phải cầu cứu vì gặp bất cập khi ký kết với các đơn vị khác. Trong hợp đồng lại có nhiều nội dung dễ lẫn lộn như hợp đồng hợp tác, hợp đồng cấp quyền, hợp đồng giám sát quyền tác giả,… Để đảm bảo quyền lợi của chủ sở hữu tác phẩm, VCPMC thường kiến nghị các tác giả đọc kỹ các điều khoản trong hợp đồng ủy thác trước khi ký”, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn nói. Khi sản phẩm âm nhạc được lan tỏa dễ dàng, nhanh chóng trên môi trường số, việc giám sát tác quyền càng khó khăn. Nhạc Những vụ lùm xùm liên quan đến bản quyền âm nhạc xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Không ít trường hợp do nhạc sĩ cả nể, lơ là bảo vệ tác phẩm của chính mình. Mâu thuẫn cũng có thể xảy ra giữa đơn vị tổ chức biểu diễn và tác giả. Nhiều đơn vị tổ chức chương trình âm nhạc trì hoãn trả tiền bản quyền, né tránh nghĩa vụ. Vụ tranh chấp sở hữu trí tuệ giữa nhà thơ Trương Minh Nhật (phải) và nhạc sĩ Quách Beem kéo dài 5 năm Chưa có hồi kết Không gian tranh của hoạ sĩ Ngô Tiến Sỹ có cả sơn dầu và sơn mài Hoạ sĩ Ngô Tiến Sỹ chủ yếu vẽ về văn hoá của người dân tộc bản địa Tây Nguyên Đại diện VCPMC cho biết, trong quý I năm 2024, mức tác quyền âm nhạc nhiều nhất mà một nhạc sĩ đã nhận được là hơn 1 tỷ đồng. Quý II năm 2024, con số này là 852 triệu đồng. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung từng cho biết, anh thu về khoảng hơn 1 tỷ đồng mỗi năm từ tác quyền bài hát. Nguyễn Văn Chung là một trong những tác giả có thu nhập cao từ nguồn này. Trước đây, nguồn thu tiền bản quyền chủ yếu đến từ các đêm nhạc, chương trình phát sóng... Sau này nhạc sĩ có thêm nguồn từ các ứng dụng và nền tảng trực tuyến. Đắm đuối với sơn mài giữa đại ngàn nắng gió nNGUYỄN THẢO PHÓNG SỰ TRANH CHẤP BẢN QUYỀN ÂM NHẠC:
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==