Chuã nhêåt 22/9/2024 13 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ con nuöi quöëc tïë thò thêìm bïn göëi [ VO Ä HÖNÌ G THU ] (thûåc hiïån) Töi àoåc thöng tin trïn maång thò àûúåc biïët tònh traång “trïn baão dûúái khöng nghe” cuãa töi coá liïn quan àïën chïë àöå dinh dûúäng chûa húåp lyá. Baác sô vui loâng cung cêëp thöng tin chuêín vïì chïë àöå ùn haâng ngaây àïí töi thûåc hiïån àûúåc khöng aå? L.T (Phöë Trêìn Khaánh Dû, Haâ Nöåi) TS. BS. Phan Chñ Thaânh (Bïånh viïån Phuå saãn TW) traã lúâi: Thûác ùn hay dinh dûúäng trõ liïåu aãnh hûúãng rêët nhiïìu túái sûác khoãe chung cuãa chuáng ta, àùåc biïåt laâ sûác khoãe tim maåch, àiïìu naây coá liïn quan mêåt thiïët vúái khaã nùng “yïu” cuãa möîi ngûúâi. Tuy nhiïn, nïëu chó chuá troång vaâo thaânh phêìn dinh dûúäng thò chûa àuã maâ chuáng ta cêìn biïët caách ùn uöëng àuáng àïí giaãm nguy cú bïånh lyá röëi loaån chuyïín hoáa nhû: tiïíu àûúâng, tùng múä maáu, gêy aãnh hûúãng rêët tiïu cûåc lïn hïå thöëng tim vaâ maåch maáu. Tó lïå dinh dûúäng chuêín bao göìm 50% rau quaã, 25% àaåm (thõt caá…), 25% nguä cöëc. Ùn nhû vêåy múái àuã vi chêët vaâ àuã chêët àïí cú thïí hoaåt àöång. Tuy nhiïn cêìn quan têm àïën thûá tûå ùn nûäa. Nïn ùn rau àêìu tiïn, ùn no rau. Kïët thuác bùçng tinh böåt. Ùn rau àêìu tiïn thò rau úã ngoaâi boåc toaân böå cúm úã bïn trong, 3 giúâ sau múái tiïu hoáa hïët baát cúm àoá. Do àoá cú thïí hêëp thu dêìn, no lêu. Nïëu ùn cúm àêìu tiïn thò chó 30 phuát laâ cú thïí hêëp thu hïët baát cúm àoá vaâ àûúâng trong maáu tùng voåt lïn. Àûúâng maáu khöng öín àõnh, tùng nguy cú tiïíu àûúâng. Àoá laâ chûa kïí, caâng ùn cúm vaâ àöì ngoåt thò caâng tùng caãm giaác àoái, theâm ùn liïn tuåc. Khi coá bêìu, em gaái töi caãm giaác súå tònh duåc laâm aãnh hûúãng àïën àûáa con tûúng lai, chó nhùæm mùæt àûa… thên vò chiïìu chöìng, vò lo chöìng coá thïí seä tòm àïën ngûúâi thûá ba… Töi cêìn khuyïn cö êëy nhû thïë naâo? Vuä Hûúng L. (àûúâng Nguyïîn Thõ Minh Khai, TP.Vinh) TS. BS. Phan Chñ Thaânh (Bïånh viïån Phuå saãn TW) traã lúâi: Coá rêët nhiïìu lúåi ñch vïì thïí chêët vaâ tinh thêìn, nïëu nhû ngûúâi phuå nûä duy trò àûúåc àúâi söëng tònh duåc àïìu àùån trong suöët thai kyâ. Tònh duåc laâ hoaåt àöång giuáp tùng cûúâng hïå thöëng miïîn dõch, caãi thiïån tuêìn hoaân, caãi thiïån kiïím soaát baâng quang, caãi thiïån giêëc nguã, giaãm àau vaâ tùng khaã nùng chõu àau, an thai, tùng cûúâng chuyïín hoáa, giaãm nguy cú tiïíu àûúâng thai kyâ, giaãm nguy cú thai bõ giaâ thaáng, chuyïín daå thuêån lúåi vaâ dïî daâng… Ngoaâi ra, 9 thaáng mang bêìu chñnh laâ thúâi àiïím àùåc biïåt giuáp ngûúâi phuå nûä coá thïí khaám phaá nhûäng vuâng khoaái caãm chûa tûâng biïët trong àúâi, do àoá coá traãi nghiïåm cûåc khoaái töët hún. Ngaây nay chuáng ta àïìu thûâa nhêån tònh duåc laâ möåt cöng cuå giao tiïëp, giuáp kïët nöëi tònh caãm mùån maâ giûäa vúå vúái chöìng, giuáp hoâa giaãi nhûäng mêu thuêîn… Caác nhaâ khoa hoåc àaä chûáng minh àûúåc rùçng, sex giuáp giaãi phoáng oxytocin (hormone haånh phuác) giuáp xoáa nhoâa cùng thùèng. Khi ngûúâi meå àûúåc söëng trong têm traång thoaãi maái, tûå tin vò àûúåc yïu thûúng thò seä coá möåt thai kyâ bònh yïn. Mùåt khaác, quan hïå tònh duåc cuäng nhû caác haânh àöång êu yïëm yïu thûúng chñnh laâ con àûúâng giao tiïëp duy nhêët cuãa ngûúâi cha vúái thai nhi, thöng qua ngûúâi meå, do àoá giuáp em beá haånh phuác hún. Xin baác sô cho biïët, bïånh nhên ung thû nïëu quan hïå tònh duåc thò coá aãnh hûúãng gò àïën quaá trònh àiïìu trõ hay khöng? Quang À. (phûúâng Suöëi Hoa, TP.Bùæc Ninh) Ths.BS. Àinh Thõ Hiïìn Lï (BV Têm Anh) traã lúâi: Trong quaá trònh àiïìu trõ, bïånh nhên vêîn coá thïí quan hïå tònh duåc nïëu coá ham muöën vaâ àiïìu kiïån sûác khoãe cho pheáp. Phêîu thuêåt hay xaå trõ, hoáa chêët khiïën bïånh nhên thûúâng ngaåi gêìn guäi do àau, mïåt moãi, giaãm ham muöën. Giaãi phaáp vúái nhûäng phuå nûä bõ àau hoùåc khö êm àaåo laâ coá thïí thûã sûã duång chêët böi trún daång loãng hoùåc viïn estrogen liïìu thêëp giuáp àúä khö êm àaåo. Vúái nam bïånh nhên, baác sô coá thïí kï àún thuöëc giuáp maáu lûu thöng àïën dûúng vêåt nhiïìu hún, giuáp duy trò sûå cûúng cûáng lêu. Tuy nhiïn, chuáng ta cêìn hiïíu tònh duåc khöng chó laâ ên aái. Nhûäng cûã chó êu yïëm nhû öm nhau, cêìm tay, massage… cuäng coá sûác maånh kyâ diïåu, giuáp bïånh nhên caãm thêëy àûúåc quan têm vaâ giaãi toãa nöîi lo êu, àau àúán cuãa bïånh têåt. Gêìn àêy em luön caãm thêëy àau möîi khi gêìn guäi chöìng. Baác sô coá thïí cho biïët hiïån tûúång àoá laâ do nhûäng nguyïn nhên gò? NVên H. (khu Linh Àaâm, Haâ Nöåi) BS CKII Buâi Thõ Höìng Thuáy - Phoá khoa PHCN Bïånh viïån Trung ûúng Quên àöåi 108 traã lúâi: Co thùæt êm àaåo gêy àau laâ phaãn ûáng bònh thûúâng trong khi quan hïå. Nhûng caãm giaác khoá chõu, àau raát, hoùåc tònh traång àau diïîn ra ngay caã khi khöng coá vêåt laå trong êm àaåo thò cêìn chuá yá àïën möåt söë nguyïn nhên hay gùåp nhû traång thaái tinh thêìn cùng thùèng, stress, lo súå; Viïm êm àaåo: do vi khuêín têën cöng, do êm àaåo khö, ñt tiïët dõch; Viïm cöí tûã cung, viïm löå tuyïën; Viïm vuâng chêåu. Àùåc biïåt cêìn chuá yá nguyïn nhên hay gùåp maâ moåi ngûúâi thûúâng boã qua àoá laâ: Röëi loaån chûác nùng cú saân chêåu. Vuâng saân chêåu göìm têët caã caác cêëu truác nùçm bïn trong khung xûúng chêåu: tûâ khúáp mu àïën xûúng cuåt, tûâ thaânh chêåu bïn naây sang thaânh chêåu bïn kia vaâ àûúåc hònh thaânh tûâ nhiïìu khöëi cên, cú àan xen nhau. n Coá bêìu coá cêìn cai chuyïån vúå chöìng? Trong söë nayâ , Tiïnì Phong Chuã nhêtå múiâ cacá bacá sô tra ã lúiâ mötå sö ë cêu hoiã banå àocå gûiã àïnë höpå thû thithambengoitp@gmail.com thúiâ gian gênì àêy. Höpå thû luön sùné sanâ g chia se ã vúiá cacá banå trûúcá nhûnä g vênë àïì “thùcæ mùcæ biïtë hoiã ai” nayâ . “Àöië vúiá nhiïuì ngûúiâ , thûcå tï ë la â cho du â àûaá tre ã àûúcå nhênå nuöi coá thï í lúná lïn trong mötå gia àònh yïu thûúng vaâ hanå h phucá , thò vênî co á nhûnä g chênë thûúng tinh thênì ma â têtë ca ã chuná g töi àïuì traiã qua. Camã giacá bõ àöië xû ã va â tiïpë cênå nhû mötå ngûúiâ khacá . Chuná g töi camã thêyë àau buönì sêu sùcæ khi phaiã tû â chöië phênì ào á cuaã chñnh mònh”, hoå noiá . Anh Huang cho biïtë , ho å camã thêyë rêtë vui va â hy vonå g “khi biïtë rùnç g nhûnä g àûaá treã nayâ co á kha ã nùng àûúcå ú ã laiå cönå g àönì g cuaã mònh vúiá nhûnä g ngûúiâ banå cunâ g chunã g töcå khacá ”, nhûng cunä g camã thêyë cö lêpå khi biïtë rùnç g se ä khöng conâ nhûnä g ngûúiâ giönë g nhû ho å nûaä . “Töi camã thêyë ky â la.å Töi biïtë chñnh sacá h mötå con àa ä kïtë thucá , nhûng nghô àïnë viïcå nhûnä g ngûúiâ con nuöi tiïmì nùng khacá khöng conâ cú höiå lamâ töi buönì . Àûúcå nhênå lamâ con nuöi laâ mötå trong nhûnä g àiïuì tuyïtå vúiâ nhêtë tûnâ g xayã ra vúiá töi”, mötå ngûúiâ khacá , cö Molly Brown viïtë . “TÖI HY VOÅNG CON BIÏËT MÒNH ÀÛÚÅC YÏU THÛÚNG” Mötå möië quan têm lúná la â àiïuì gò se ä xayã ra vúiá nhûnä g àûaá tre ã khuyïtë têtå va â co á nhu cêuì àùcå biïtå , ty ã lï å lúná nhêtë trong söë cacá treã em àûúcå nhênå nuöi quöcë tï ë trong nhûnä g nùm gênì àêy. Tûâ nùm 2014 àïnë nùm 2018, 95% trong söë hún 12.000 treã em àûúcå cacá cùpå àöi quöcë tï ë nhênå nuöi laâ tre ã em co á nhu cêuì àùcå biïtå . Öng Yanzhong Huang, möåt thaânh viïn taåi Höåi àöìng Quan hïå Àöëi ngoaåi, cho biïët “ngûúâi dên Trung Quöëc thûúâng khöng quan têm àïën viïåc nhêån nuöi nhûäng àûáa treã àoá”. Àiïìu naây khiïën viïåc nhêån nuöi quöëc tïë trúã thaânh möåt trong nhûäng con àûúâng duy nhêët àïí treã em khuyïët têåt coá möåt gia àònh thûåc sûå, öng Huang cho biïët. “Tûúng lai cuaã hún 50.000 treã em hiïnå àang sönë g trong cacá traiå mö ì cöi cuaã nhaâ nûúcá àang bõ àe doaå … Do lïnå h cêmë nhênå con nuöi quöcë tï,ë cacá em se ä mùcæ ketå trong cacá cú sú ã ào á cho àïnë khi 18 tuöií va â sau ào,á chuná g töi khöng biïtë nûaä ”. Co á rêtë ñt thöng tin vïì thúiâ àiïmí quyïtë àõnh huyã bo ã chûúng trònh, nhûnä g gò seä xayã ra vúiá tre ã em va â cha me å tûúng lai vênî conâ trong hïå thönë g. Gia àònh Smith cho biïtë , cacá cuöcå goiå video hai nùm mötå lênì vúiá Benaiah àaä àûúcå thay thïë bùnç g mötå vaiâ bûcá anã h tû â traiå mö ì cöi va â chùnè g mêyë chöcë ho å khöng conâ nhênå àûúcå anã h hoùcå thöng tin cêpå nhêtå nûaä . Cuöië cunâ g, ho å àa ä bõ chùnå khöng àûúcå gûiã qua â tùnå g. Mötå sö ë chñnh phuã nhû Têy Ban Nha àaä thaoã luênå vúiá Bùcæ Kinh thay mùtå cho cacá cùpå àöi bõ boã laiå trong tònh thïë kho á khùn nayâ . Hiïnå khöng roä chñnh quyïnì Trung Quöcë co á kï ë hoacå h gò àöië vúiá nhûnä g àûaá tre ã àa ä àûúcå ghepá àöi vúiá gia àònh vaâ àa ä tòm hiïuí vï ì nhau. Mötå danh sacá h cacá cùpå àöi ngûúiâ Myä àang trong quaá trònh nhênå con nuöi cho thêyë hanâ g chucå tre ã em tû â sauá àïnë 17 tuöií àa ä biïtë vï ì cha me å tûúng lai cuaã mònh. Hêuì hïtë cacá cùpå àöi trong danh sacá h cho biïtë ho å àa ä nhênå àûúcå thû chêpë nhênå vaoâ nùm 2019 hoùcå 2020 vaâ têtë ca ã àïuì muönë hoanâ thanâ h qua á trònh nhênå nuöi nïuë co á thï.í Hiïnå taiå , gia àònh Smith cho biïtë ho å vênî chûa thïí noiá chuyïnå vúiá Benaiah, hiïnå àaä tamá tuöií , nhûng hoå hy vonå g cêuå be á biïtë rùnç g ho å se ä khöng boã rúi em. “Töi khöng biïtë con se ä àûúcå thöng baoá gò vï ì viïcå nhênå nuöi. Töi hy vonå g va â cêuì nguyïnå con biïtë mònh àûúcå ba ngûúiâ chõ em yïu thûúng vaâ ngûúnä g mö,å nhûnä g ngûúiâ se ä khöng bao giúâ quïn cêuå be.á Chuná g töi vö cunâ g àau lonâ g khi khöng thïí bï ë con hoùcå thêmå chñ nhòn thêyë khuön mùtå dï î thûúng cuaã con”, baâ Lauren noiá . n thêyë chó vaiâ giú â ngoaiå tuyïnë “co á thï í giamã stress rêtë nhiïuì va â giupá ho å kïtë nöië nhiïuì hún vúiá banã thên vaâ vúiá ngûúiâ khacá ”. Anh Kneppelhout àaä lêyë camã hûná g àïí àönì g saná g lêpå cêu lacå bö å sau mötå ky â nghó cuöië tuênì khöng dunâ g àiïnå thoaiå . “Trûúcá ào,á töi khöng àocå nhiïuì , töi khöng viïtë nhiïuì va â töi khöng ra ngoaiâ thiïn nhiïn nhiïuì . Sau chuyïnë ài, töi camã thêyë cûcå ky â saná g taoå . Töi trúã vï ì vúiá rêtë nhiïuì nùng lûúnå g va â camã hûná g”. Anh Kneppelhout tin rùnç g phong traoâ cai nghiïnå cöng nghïå chó múiá bùtæ àêuì . “Chuná g töi muönë thêyë nhûnä g khöng gian khöng àiïnå thoaiå ú ã cacá thanâ h phö,ë va â coá thï í la â nhûnä g ky â nghó khöng àiïnå thoaiå ”. n Vaiâ giú â ngoaiå tuyïnë “co á thï í giamã stress rêtë nhiïuì va â giupá ho å kïtë nöië nhiïuì hún vúiá banã thên vaâ vúiá ngûúiâ khacá ”
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==