9 n Thứ Bảy n Ngày 21/9/2024 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ vòng 3 ngày, cơn khát trở lại như cũ. Huyện Lý Sơn khi đó phải xuất hàng chục triệu đồng tiền quỹ phòng chống thiên tai để mua nước ngọt “cấp cứu” đảo Bé. Trước khi nhận số nước “cấp cứu”, người dân đảo Bé cũng đã mót vét những giọt nước cuối cùng trong từng bể chứa. Chưa thấy ở đâu mà nước ngọt trở thành một thứ xa xỉ như ở đảo Bé này. Đã từng trải qua nhiều mùa hạn hán, song ông Đại vẫn không thể hiểu vì sao, năm đó thời tiết lại khắc nghiệt đến vậy. “Hồi đó, nhiều người quan niệm rằng, thước đo của sự giàu nghèo trên đảo, chính là quy mô từng bể nước của mỗi gia đình. Nhà giàu thì mới xây bể lớn để hứng nước trời, nhà nghèo thì xây bể bé. Quả thực năm đó (2010), bất luận giàu hay nghèo, bể to hay bể nhỏ, tất cả đều ngửa cổ kêu trời”, ông Đại kể. Nguồn nước trời chủ yếu dùng để nấu nướng. Còn tắm rửa thì ra biển nhúng nước rồi về nhà đứng trong cái thau xối lại ít gáo nước ngọt cho trôi đi muối mặn để bớt ngứa ngáy. Nước trong chiếc thau đó được sử dụng để tưới cây sau vườn nhà. GIẢI CƠN “KHÁT” Năm 2012, Công ty Công nghiệp tàu thủy Doosan Vina (có nhà máy tại Khu Kinh tế Dung Quất) đã tặng cho đảo Bé một nhà máy lọc nước biển thành nước ngọt trị giá trên 20 tỷ đồng, công suất 200 m3/ngày. Tuy nhiên, thực tế nhà máy này cũng chỉ cung cấp được khoảng 30 - 40 m3 nước ngọt/ngày. Đến tháng 3/2020, ba xã của huyện Lý Sơn là An Hải, An Vĩnh và An Bình bị xóa tên, Lý Sơn chỉ còn một đơn vị hành chính cấp huyện. Vì không còn xã An Bình nữa nên huyện Lý Sơn giao nhà máy nước cho Đội Quản lý trật tự xây dựng - Đô thị và môi trường trực tiếp quản lý, điều hành hơn 4 năm qua. Vì hoạt động trong môi trường nước biển, lại không được tu bổ, sửa chữa thường xuyên nên hai tổ máy của nhà máy này bị xuống cấp, hư hỏng. Đến tháng 9/2023, nhà máy chính thức ngừng hoạt động. Dân đảo Bé lại quay về thời kỳ hứng nước mưa tích trữ và mua nước ngọt từ đảo Lớn sang với giá từ 180 - 250 ngàn đồng/m3. Mới đây, huyện Lý Sơn đã trích kinh phí địa phương, phối hợp với Công ty Doosan Vina sửa lại số máy móc bị hỏng hóc. Đến nay, nhà máy nước đã hoạt động trở lại, dù nguồn nước ngọt không dồi dào nhưng cũng tạm đủ để người dân sinh hoạt hàng ngày. Bà Nguyễn Thị Bông, cư dân của đảo cho biết, mỗi nhân khẩu được cung cấp 2 m3/tháng với giá hỗ trợ là 8.500 đồng/m3. Do điều kiện khắc nghiệt, nhu cầu sử dụng và phục vụ khách du lịch cao, nhà máy chỉ đáp ứng một phần nên nếu ai dùng vượt quá số quy định ấy thì phải chịu giá nước rất cao, khoảng 50.000 đồng/m3. “Hiện nhà nào cũng vẫn tích trữ nguồn nước mưa trong lu. Bởi, nhà máy hay bị hư hỏng, có lúc ngừng hoạt động cả tháng trời”, bà Bông nói. Dù khát nước, nhưng lượng du khách ra đảo Bé ngày càng đông, người dân đảo Bé cũng thạo dần với việc làm du lịch. Khu vực quanh bãi tắm, những chòi bằng lá dừa đơn sơ để che nắng được dựng lên. Dân đảo cho thuê áo phao, kính lặn biển, dịch vụ tắm nước ngọt... Dưới những ghềnh đá, nhiều người tận dụng làm nơi phục vụ du khách nghỉ ngơi và thưởng thức các món hải sản do tự mình nướng lấy. Chỉ có điều một phần không nhỏ doanh thu từ du lịch được bà con dùng để sang đảo bên… mua nước! N.N Chuyên gia nhấn mạnh, người viết nên học cách sống chung với trí tuệ nhân tạo. “Thay vì việc sai AI viết một cuốn sách, nhà văn cũng có thể đưa AI trở thành đồng tác giả, hoặc trợ lý tác giả’, anh Linh bày tỏ. Nhà văn Nguyễn Trương Quý khẳng định, anh chưa bị AI “đe dọa” quá nhiều trong công việc sáng tác. Tuy nhiên, AI buộc nhà văn đọc nhiều hơn, bận rộn hơn. “Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ con người khi cần làm văn bản hoặc soạn một bức thư trả lời theo mẫu. Với riêng việc sáng tạo tác phẩm, trí tuệ nhân tạo có thể gợi ý để phát triển thêm các ý nhưng lại khiến câu chuyện trở nên quá tròn trịa, khuôn khổ. Những chi tiết dễ bị lặp đi lặp lại, đó là điều nhiều nhà văn không muốn”, nhà văn Trương Quý nói. Anh cho rằng, trí tuệ nhân tạo thiếu sự “xộc xệch”- yếu tố làm nên dấu ấn riêng của người viết. Nhà văn ví von trí tuệ nhân tạo đi theo khuôn mẫu như cách dựng một bộ phim mà người xem đoán hết được các tình tiết. Nhà văn có thể bắt tay với AI bằng cách kiểm soát liều lượng, mức độ hỗ trợ của “trợ lý” siêu việt. Thực tế, trong sáng tác văn học, AI vẫn trao cho người viết quyền quyết định, quyền làm trọng tài. Nếu người viết không có năng lực, họ không thể chỉ đạo AI làm nên những tác phẩm hay. Vì thế, người viết phải nâng cao tay nghề khi có sự xuất hiện của AI. Nhà văn Phùng Văn Khai thừa nhận, có lúc anh băn khoăn, thậm chí e sợ AI. Anh cho rằng, văn minh của nhân loại trong đó có các tác phẩm văn chương nghệ thuật từ thượng cổ đến nay là vô giá. Khi con người sử dụng AI, về mặt tích cực, cũng chính là khai thác mọi lợi ích vật chất và tinh thần từ văn minh của nhân loại để phục vụ con người. Điều này đúng đắn và tất yếu. “Chúng ta cần rành mạch và có chế tài chặt chẽ về lợi ích cũng như những điều phương hại mà AI đem lại. Trí tuệ nhân tạo và sáng tạo văn chương là hai vấn đề riêng biệt, độc lập, dù chúng hoàn toàn có thể tương hỗ, liên thông với nhau. Trong kỷ nguyên công nghệ, thời kỳ mà AI bùng nổ, các văn nghệ sĩ nên dành thời gian tìm hiểu ngọn ngành về AI. Điều quan trọng nhất làm nên thành công của văn nghệ sĩ chính là dành thời gian và trí tuệ, nhiệt huyết để sáng tạo nên các tác phẩm văn học nghệ thuật đặc sắc mà không một AI nào có thể thay thế”, nhà văn Phùng Văn Khai nói. AI khó thay thế nhà văn, nhà thơ, bởi mỗi con người, mỗi trái tim, mỗi tâm hồn là một mạch nguồn cảm xúc. Mạch nguồn cảm xúc riêng biệt là nền tảng để phát triển những tác phẩm văn học nghệ thuật giàu giá trị, sức sống. THU AN AI có thể là trợ thủ của nhà văn Những chiếc lu đựng nước trên đảo Bé ẢNH: N.N Trẻ con phải đứng tắm trong thau để tận dụng nước ẢNH: PHẠM ĐƯƠNG (chụp năm 2010) Bà Phạm Thị Hương - Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, từ ngày nhà máy xử lý nước biển thành nước ngọt đi vào hoạt động đã cung cấp được phần nào nhu cầu sử dụng nước ngọt cho người dân trên đảo. Tuy nhiên nhà máy thường xuyên bị trục trặc, việc cung cấp nước hay bị gián đoạn, nhất là vào mùa khô, người dân phải mua nước từ đảo Lớn sang với giá rất cao. Sắp tới, huyện sẽ tiếp tục nghiên cứu thêm phương án cung cấp nước, không chỉ phục vụ cho hơn 100 hộ dân đảo Bé, mà còn đáp ứng nhu cầu của hàng ngàn khách du lịch thăm đảo. AI, XEM GÌ, Ở ĐÂU? n XEM LẠI BẢN DANH SÁCH ĐIỆP VIÊN II. Nhà hát Hồ Gươm phối hợp với Nhà hát Kịch Công an nhân dân biểu diễn vở Bản danh sách điệp viên II ngày 22/9 nhằm gây quỹ ủng hộ đồng bào bị ảnh hưởng của bão số 3. Toàn bộ số tiền bán vé đêm diễn tại Nhà hát Hồ Gươm cùng sự ủng hộ của khán giả sẽ được Cục Công tác Đảng và công tác chính trị (Bộ Công an) tổng hợp, gửi tới đồng bào bị thiệt hại do bão lũ gây ra. Bản danh sách điệp viên II tập trung ngợi ca chiến công của lực lượng tình báo an ninh công an Việt Nam suốt chiều dài lịch sử đất nước cho tới ngày hòa bình lập lại. Tác phẩm do tác giả Phan Gia Liên và Nguyễn Minh Anh viết kịch bản, NSND Lê Hùng đạo diễn, quy tụ dàn nghệ sĩ như NSND Hồng Tuấn, NSƯT Hồng Quân, Quốc Thắng, Hoàng Việt Tùng, Lưu Thị Huyền Trang… n GIAI ĐIỆU VIỆT NAM THÁNG 9. Với ba phần: Gieo chữ, Bám chữ, Hoa nở trên đá, chương trình Giai điệu Việt Nam tháng 9 - Gieo con chữ ước mơ sẽ mang đến những câu chuyện xúc động và đầy ý nghĩa về câu chuyện trồng người của nhiều nhà giáo tại vùng đất xa xôi, thiếu thốn như điểm trường huyện Bá Thước (Thanh Hóa), điểm trường Giàng Sán (xã Thượng Phùng, Mèo Vạc, Hà Giang). Chương trình kết nối khán giả thông qua những ca khúc quen thuộc nhưng được thổi luồng mới như: Chong chóng gió, Người gieo mầm xanh, Một đời người một rừng cây, Con đường tôi… do các giọng ca Bảo Trâm, Khánh Linh, Tạ Quang Thắng, nhóm nhạc OPlus… trình diễn. Chương trình lên sóng lúc 20h10 ngày 29/9 trên VTV1. n FESTIVAL THU HÀ NỘI LẦN THỨ 2. Do tình hình bão lũ diễn biến phức tạp, chương trình được điều chỉnh quy mô nhỏ gọn hơn để đảm bảo an toàn. Điểm nhấn của festival là lễ khai mạc diễn ra vào tối 20/9 với chương trình nghệ thuật Thu Hà Nội - Mùa thu lịch sử với các ca khúc quen thuộc về Hà Nội, mùa thu Hà Nội. Tại lễ hội còn có một số không gian ẩm thực ba miền diễn ra tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, hoạt động trưng bày, giới thiệu Hà Nội qua ảnh với chủ đề Thu Hà Nội - Mùa thu lịch sử, trình diễn kỹ năng tạo tác của các nghệ nhân, giới thiệu sản phẩm làng nghề tiêu biểu Hà Nội… Festival Thu Hà Nội lần thứ 2 diễn ra từ 20-22/9 tại khu vực phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm và một số điểm đến du lịch của Hà Nội. GIA LINH Toàn bộ số tiền bán vé buổi diễn Bản danh sách điệp viên II được gửi tới đồng bào bị thiệt hại bởi bão lũ Chương trình Giai điệu Việt Nam tháng 9 - Gieo con chữ ước mơ lên sóng ngày 29/9 trên VTV1
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==