6 KHOA GIÁO n Thứ Hai n Ngày 16/9/2024 Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết, diễn biến thời tiết, khí hậu nước ta từ nay đến cuối năm rất phức tạp và khó lường. Sau siêu bão YAGI đổ bộ trực tiếp vào miền Bắc, trong tháng 9, Biển Đông có thể đón 1-2 cơn bão, tập trung vào khoảng 10 ngày cuối tháng, có thể ảnh hưởng đến miền Bắc, Bắc Trung bộ. Ngoài ra, do ảnh hưởng của La Nina, trong các tháng cuối năm, miền Trung có khả năng đón bão lũ dồn dập, đỉnh điểm là tháng 10-11. Trong bối cảnh có thể đối mặt các tình huống mưa lũ cực đoan thời gian tới, nhất là nguy cơ bão chồng bão, lũ chồng lũ ở miền Trung, Bộ TN&MT trường cho biết, sẽ rà soát tổng thể, điều chỉnh các quy trình liên hồ chứa trên cơ sở cập nhật, tính toán, xem xét đầy đủ, toàn diện các tình huống bất thường, khẩn cấp, kịch bản biến đổi khí hậu. Khi đủ điều kiện sẽ điều chỉnh Quy trình vận hành theo hướng thời gian thực. NÂNG CAO KHẢ NĂNG CẮT GIẢM LŨ CHO HẠ DU Bên cạnh đó, nghiên cứu, đề xuất phương án sử dụng một phần dung tích phòng lũ trên mực nước dâng bình thường của hồ chứa lớn, quan trọng để nâng cao khả năng cắt, giảm lũ cho hạ du khi xảy ra các tình huống khẩn cấp, bất thường. Bộ TN&MT cũng kiến nghị Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, các địa phương đôn đốc cơ quan chức năng, chủ hồ chứa thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông, thực hiện chế độ quan trắc, thông tin hồ chứa theo quy định của pháp luật về tài nguyên nước. Rà soát các phương án vận hành hồ chứa với kịch bản mưa lũ cực đoan, đặc biệt là khu vực miền Trung, nơi có cảnh báo khả năng xảy ra mưa lũ dồn dập và mùa lũ kết thúc muộn trong các tháng 10-11 do ảnh hưởng của hiện tượng La Nina. Trước đó, do ảnh hưởng của mưa lớn từ hoàn lưu bão YAGI, sau đó là dải hội tụ nhiệt đới và xoáy thuận phát triển trên đất liền, mực nước trên nhiều sông, suối ở Bắc bộ lên nhanh. Lũ trên hồ thủy điện Thác Bà đạt mức lịch sử, đe dọa đến sự an toàn của đập. Hồ thủy điện Thác Bà được khảo sát, thiết kế từ năm 1959 - 1961, số liệu thủy văn đo đạc lưu lượng thời đó còn có hạn chế nên thiết kế đập tràn có khả năng xả lớn nhất chỉ 3.230m3/s. Thực tế, lưu lượng lớn nhất về hồ Thác Bà là 5.620m3/s vào lúc 9h ngày 10/9, vượt đỉnh lũ thiết kế 0,01% (5.100m3/s) và vượt xa khả năng xả lớn nhất đến 74%. Theo quy trình vận hành, khi mực nước hồ Thác Bà lên mức 59,60m sẽ chuyển sang chế độ vận hành đặc biệt để đảm bảo an toàn đập. Thực tế từ 17h ngày 10/9, mực nước hồ Thác Bà đã đạt mức 59,62m và chuyển sang chế độ vận hành đặc biệt, sau đó đạt mức cao nhất là 59,84m vào hồi 5h ngày 11/9. Tình huống xấu nhất đã được đặt ra nếu mực nước hồ lên tới 61m, nhưng may mắn sau đó, mưa lớn giảm khiến lưu lượng lũ về hồ giảm theo. NGUYỄN HOÀI Bộ TN&MT kiến nghị Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, c®c địa phương đôn đốc chủ hồ lên phương ®n vận hành hồ chứa với kịch bản mưa lũ cực đoan. Kiến nghị lên phương ®n vận hành hồ chứa khi mưa lũ cực đoan Thủy điện Th®c Bà điều tiết xả lũ qua 3 cửa vào chiều 12/9 ẢNH: PHẠM TRƯỜNG Bộ TN&MT rà soát tổng thể, điều chỉnh quy trình liên hồ chứa trên cơ sở cập nhật các tình huống bất thường, khẩn cấp, kịch bản biến đổi khí hậu. Mưa lớn kéo dài ở Tây Nguyên, Nam bộ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia cho biết, trên Biển Đông đang có một dải hội tụ nhiệt đới hoạt động, kết hợp gió mùa Tây Nam mạnh, gây mưa lớn vào chiều và đêm cho Tây Nguyên và Nam bộ. Dự báo lượng mưa tính từ chiều nay đến 17/9 ở khu vực này từ 40-80mm, có nơi trên 120mm. Đêm 17/9 và ngày 18/9, Tây Nguyên và Nam bộ tiếp tục có mưa vừa, mưa to và rải rác có dông, cục bộ mưa rất to với lượng mưa phổ biến 20-40mm, có nơi trên 90mm. Mưa lớn ở khu vực Tây Nguyên và Nam bộ có khả năng kéo dài đến khoảng ngày 19/9. Tại Bắc bộ, từ nay đến hết tuần, thời tiết ít mưa, ngày nắng gián đoạn, riêng hôm nay và ngày mai, khu vực Bắc bộ, trọng tâm là Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Quảng Ninh và Hải Phòng có mưa vừa, lượng mưa phổ biến 10-30mm/ngày, cục bộ có mưa to trên 50mm/ngày. Khu vực Trung và Nam Trung bộ, chiều tối và đêm các ngày từ 17-19/9 có thể đón mưa rào và rải rác có dông, cục bộ mưa to đến rất to với lượng mưa ngày phổ biến từ 15-30mm, có nơi trên 80mm. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc sét, mưa đá và gió giật mạnh. NGUYỄN HOÀI Nguy cơ ngập úng ở miền Tây Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam dẫn kết quả quan trắc của cơ quan khí tượng cho thấy, thời tiết tuần qua trên lưu vực sông Mekong bị ảnh hưởng bởi gió mùa Tây Nam và cơn bão số 3 có mưa lớn. Lũ trên khu vực thượng Lào và Bắc Thái Lan đang có xu thế tăng rất mạnh. Mực nước một số trạm vượt mức cảnh báo lũ, thậm chí đạt mức lũ lớn. Lũ trên khu vực trung, hạ Lào và Campuchia đang có xu thế tăng nhanh do lũ thượng nguồn đổ về, dung tích Biển Hồ xu thế tăng. Kết hợp với đó, dự báo triều nửa cuối tháng 9 cho thấy, trên khu vực Biển Đông, triều có xu thế tăng và đạt đỉnh vào các ngày từ 19 - 21/9; triều khu vực Biển Tây cũng có xu thế tăng và đạt đỉnh vào ngày 24 - 25/9, cao hơn nhiều so với trung bình nhiều năm. Do đó, nhận định lũ đầu nguồn sông Cửu Long sẽ tăng trong 1 - 2 tuần tới. Do mưa lũ thượng nguồn tăng kết hợp triều cường cao, Đồng bằng sông Cửu Long có khả năng đạt đỉnh lũ tháng 9 từ ngày 19 - 22/9. Nguy cơ cao sẽ xảy ra ngập úng do triều cường kết hợp mưa lũ trên các khu vực có địa hình thấp trũng từ 18 - 22/9, ở Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau. Cơ quan chuyên môn khuyến cáo các địa phương có nguy cơ xảy ra ngập úng rà soát tuyến bờ bao xung yếu, các tuyến mới đắp và xây dựng giải pháp ứng phó kịp thời. Đối với các tiểu vùng thủy lợi có cao trình bờ đê bao thấp như Cà Mau, Bạc Liêu, Hậu Giang, Kiên Giang cần theo dõi chặt chẽ dự báo mưa lũ, thủy triều để có phương án vận hành tiêu thoát nước kịp thời, chuẩn bị các phương án bơm tiêu nước khi xảy ra ngập úng. CẢNH KỲ Sở Y tế ngày 15/9 cho biết, sau hơn một tuần nhập học, trên địa bàn đã ghi nhận 5 trường tiểu học của 4 quận, huyện xuất hiện ổ dịch sởi (từ 2 ca trở lên). Sở Y tế nhận định, môi trường học đường, trẻ thường xuyên tiếp xúc gần, ăn cùng, ngủ cùng (các lớp bán trú) là một trong những điều kiện thuận lợi cho dịch sởi lây lan, bùng phát. Dự báo, thời gian tới, các ổ dịch sởi sẽ tiếp tục gia tăng trong trường học. Việc phát hiện và xử lý nhanh các ổ dịch mới phát sinh là điều kiện quyết định giúp khoanh vùng nguy cơ, xử lý sớm ổ dịch, hạn chế nguy cơ lây lan. Sở Y tế TPHCM đã quyết định thành lập 12 tổ phản ứng nhanh theo khu vực địa bàn quận, huyện và thành phố Thủ Đức. Mỗi tổ bao gồm 2 - 3 thành viên từ Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật thành phố (HCDC), 1 thành viên từ bệnh viện nhi đồng hoặc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới. Tổ phản ứng nhanh sẽ giám sát tình hình dịch bệnh, thực hiện các hoạt động đáp ứng và theo dõi ổ dịch, đồng thời hướng dẫn trường học và trạm y tế địa phương triển khai các biện pháp phòng chống dịch sởi. Sở Y tế đang chủ động phối hợp Sở GD&ĐT, Sở LĐ-TB&XH thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch sởi. Khi phát hiện có trường hợp mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh sởi, cơ sở giáo dục sẽ lập tức báo cáo cho trạm y tế địa phương để được hỗ trợ khoanh vùng dập dịch. Tuần qua, TPHCM ghi nhận có 104 ca sốt phát ban nghi sởi, tăng 12,7% so với trung bình 4 tuần trước (92 ca), trong đó có 98 ca bệnh sởi. Tổng số ca sốt phát ban nghi sởi tích lũy từ đầu năm đến tuần qua là 748 ca, trong đó có 581 ca bệnh sởi. nTheo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, đến nay, toàn tỉnh ghi nhận 108 người mắc bệnh sởi; số ca bệnh tăng vọt trong 1 tháng qua với 92 người. Ca bệnh đầu tiên được phát hiện ngày 29/4. Hiện, bệnh sởi đã xuất hiện tại 12/15 huyện, thị xã, thành phố, trong đó, TP Buôn Ma Thuột là nơi ghi nhận bệnh nhân sởi nhiều nhất với 56 trường hợp. Không có trường hợp tử vong, nhưng số mắc tăng 100% so với cùng kỳ năm 2023. VÂN SƠN - HUỲNH THUỶ Khẩn cấp chống dịch sởi trong trường học Năm học mới vừa bắt đầu, nhiều trường ở TPHCM đã xuất hiện ổ dịch sởi, nên Sở Y tế thành phố đã quyết định thành lập tổ phản ứng nhanh phòng chống dịch sởi tại trường học. B®c sĩ kh®m sàng lọc sức khỏe cho học sinh ở quận 7, TPHCM trước khi tiêm vắc xin phòng bệnh sởi ẢNH: PHÚ KHÁNH
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==