13 n SÕ 244+245+246+247 GIỚI TRẺ HIẾN KẾ LÀM SẠCH KHÔNG KHÍ Làm việc tại Hàn Quốc gần 10 năm và giao tiếp bằng nhiều ngôn ngữ, nhưng giọng nói đặc trưng, đậm chất Huế của anh Trần Văn Vinh (36 tuổi, Thừa Thiên - Huế), Giáo sư tập sự tại Đại học Gachon (Hàn Quốc) vẫn vẹn nguyên. Khi kể về những ngày thực địa thấm mồ hôi, hay hoá vai “công nhân môi trường” để tìm lời giải cho những vấn đề ô nhiễm, đã khiến anh thêm nỗi nhớ quê mình. Tốt nghiệp ngành Khoa học Môi trường, Trường Đại học Khoa học Huế năm 2010, anh Vinh xin làm nghiên cứu viên tại Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh. Thời gian đó, anh thực hiện nghiên cứu mô hình xử lý và cung cấp nước sạch nông thôn quy mô hộ gia đình; xây dựng mô hình sản xuất và ứng dụng chế phẩm sinh học để xử lý phế phẩm nông nghiệp thành phân bón hữu cơ. Anh nhận thấy, công nghệ xử lý ô nhiễm lúc bấy giờ khá thô sơ và hiệu quả thấp. “Vì muốn được thử thách, trực tiếp tiệm cận với công nghệ tiên tiến, tôi đánh liều xin học bổng nghiên cứu sinh tiến sĩ ở Đại học Gachon, Hàn Quốc, tạm gác lại sự ổn định của riêng mình”, anh Vinh nói. Sau 3 năm làm nghiên cứu sinh (2016 - 2019), đến nay, chàng trai xứ Huế đã gây ấn tượng với 30 công bố khoa học trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín thuộc danh mục ISI và SCI về công nghệ môi trường; 3 bằng độc quyền sáng chế quốc tế. Trong đó, công bố khoa học gây chú ý của anh là thiết kế và chế tạo thành công các cảm biến phát hiện nhanh, chính xác các chất ô nhiễm không khí trong nhà ở nồng độ thấp. Sau đó, cảm biến này được tích hợp với các chip điện tử và ứng dụng quản lý trên điện thoại thông minh, để xử lý và làm sạch không khí trong các tòa nhà thông minh thông qua kích hoạt hệ thống thông khí và hấp thụ ô nhiễm. Mới đây, anh cũng bất ngờ nhận thông báo trở thành biên tập viên của tạp chí khoa học quốc tế - Khoa học Vật liệu Nano (Elsevier, IF 12). “Là một nhà nghiên cứu trẻ, đây vừa là niềm vinh dự, trách nhiệm lớn lao nhưng cũng có nhiều áp lực. Đó là đọc và review các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trên thế giới. Vì thế, với dung lượng tri thức mình đang có, tôi càng phải làm đầy hơn để tạo uy tín, sự đánh giá khách quan và quyết định xem bài báo có đến được vòng phản biện hay không”, anh Vinh cho hay. Phòng thí nghiệm LTE (Laser & Thermal Engineering), nơi Giáo sư Daeho Lee - Trưởng Khoa Kĩ thuật Cơ khí, Đại học Gachon (Hàn Quốc) đảm nhiệm vai trò chính đã nhận định, năng lực nghiên cứu của Giáo sư tập sự Trần Văn Vinh đã tạo ra hiệu ứng cộng hưởng với chuyên môn của phòng thí nghiệm, đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng phạm vi ứng dụng của các quy trình laser. “Các dự án nghiên cứu đã công bố và đang tiến hành của Vinh đóng góp đáng kể vào sự phát triển của hoạt động nghiên cứu khoa học tại Hàn Quốc nói riêng và trên thế giới nói chung. Do đó, nghiên cứu của anh không chỉ nhấn mạnh các tiêu chuẩn cao về giáo dục và nghiên cứu khoa học tại Hàn Quốc mà còn tạo động lực thu hút các nhà khoa học trẻ tài năng từ Việt Nam và khắp nơi trên thế giới đến khu vực này”, Giáo sư Daeho Lee chia sẻ. TRÊN ĐÀ TẠO RA THUỐC KHÁNG SINH MỚI Ba năm trước, thông tin chàng trai đất cảng Nguyễn Xuân Bách liên tiếp giành học bổng tiến sĩ của 7 trường đại học top đầu trên thế giới là Harvard, Duke, Cornell, Rockefeller, Trung tâm ung thư Memorial Sloan Kettering (Mỹ), British Columbia (Canada) và Oxford (Anh), đã thu hút nhiều sự chú ý và kỳ vọng. Bách đã chọn nghiên cứu sinh ngành Hóa sinh tại Trường Y khoa, Đại học Duke (Mỹ) làm điểm tựa để vươn tới những giá trị khoa học. Trong năm đầu tiên, Bách tham gia nghiên cứu ở 4 phòng thí nghiệm với các chủ đề khác nhau để tìm hướng nghiên cứu phù hợp với thế mạnh. Nhận thấy trong cuộc khủng hoảng kháng sinh mất tác dụng hiện nay do vi khuẩn gây bệnh kháng thuốc, Bách đã “bắt sóng” tín hiệu về hướng nghiên cứu cơ chế hoạt động của các enzym để phát triển thuốc kháng sinh mới. Tuy nhiên, enzym mà Bách đang nghiên cứu là một enzym kị khí oxy, nên các thí nghiệm không thể thực hiện ở ngoài khí quyển thông thường, phải dùng buồng khí quyển nito. Những điều kiện đó rất đắt đỏ và không phải phòng hay viện nghiên cứu nào trên thế giới cũng có đủ cơ sở vật chất. Để bắt đầu nghiên cứu, anh Bách đã phải tối ưu hóa nhiệt độ, độ ẩm, hóa chất… để tìm ra phương pháp tinh chế enzym. “Quá trình này buộc tôi phải dám thử và thất bại nhiều lần, cho đến khi tìm ra được những điều kiện thích hợp. Việc giải thích lí do thí nghiệm thất bại rất quan trọng, vì nếu như nhìn thấy kết quả thất bại và bỏ qua luôn, tôi dễ đánh mất cơ hội được tìm hiểu sâu hơn về enzym. Và đôi khi, câu trả lời lại nằm ở trong những thí nghiệm thất bại…”, anh Bách cho hay. Với định hướng nghiên cứu triển vọng, tháng 12/2023 vừa qua, Hiệp hội Tim mạch Mỹ (American Heart Association - AHA) đã trao cho anh Bách giải thưởng nghiên cứu trị giá hơn 67.000 USD cho đề án về phát triển một loại thuốc kháng sinh mới. “Nhìn chung, sản xuất kháng sinh công nghiệp thường dựa vào các con đường tổng hợp sinh học. Vì vậy, khi ngành công nghiệp nhận thấy tính hữu dụng thực tiễn của darobactins và dynobactins, họ có khả năng cao sử dụng các enzyme tổng hợp sinh học hoặc các sinh vật sản xuất để tạo ra những hợp chất này. Theo nghĩa đó, các enzym mà Bách đang nghiên cứu rất tiềm năng và kỳ vọng được sử dụng trong tương lai”, Giáo sư Kenichi Yokoyama - khoa Hoá sinh, Trường Y khoa, Đại học Duke chia sẻ với PV Tiền Phong. Hiện tại, Bách đã tinh chế thành công và phát triển được các xét nghiệm để thử hoạt tính của enzym. Trong tương lai, anh kỳ vọng, nghiên cứu của mình sẽ được sử dụng để tạo ra nhiều phân tử kháng sinh tương tự, phục vụ cho việc phát triển và thử lâm sàng trên người. Thuốc kháng sinh có thể góp phần bảo vệ mạng sống con người khỏi viêm nhiễm trong những ca mổ hoặc dịch bệnh gây ra bởi vi sinh vật. CHÂU LINH Người trẻ Việt trên bản đồ khoa học thế giới Trên hành trình đi tìm cái mới, các nhà khoa học trẻ Việt Nam luôn kiên định, dám thử thách để khẳng định, tạo dựng uy tín trên bản đồ khoa học thế giới. Họ đã biến giấc mơ từ luỹ tre làng, đưa tri thức khoa học vươn ra thế giới để đóng góp vào sự phát triển của nhân loại. Anh Nguyễn Xuân Bách trong phòng thí nghiệm, Trường Y khoa, Đại học Duke Anh Nguyễn Xuân Bách nhận giải thưởng nghiên cứu sinh tiêu biểu của năm 2024, Đại học Duke Anh Trần Văn Vinh nghiên cứu tại lab để chế tạo thiết bị cảm biến và vận hành hệ thÕng quan trắc khí độc “Việc trở thành biên tập viên của tạp chí khoa học quốc tế ở độ tuổi còn trẻ cũng là bằng chứng rõ ràng rằng các thành tích nghiên cứu của Vinh đang được công nhận chính thức. Bởi để được mời làm thành viên ban biên tập của các tạp chí có thứ hạng cao như vậy cũng là điều đặc biệt khó khăn với nhiều nhà nghiên cứu lâu năm”. Giáo sư DAEHO LEE - Trưởng Khoa Kĩ thuật Cơ khí, Đại học Gachon, Hàn Quốc chia sẻ về anh Trần Văn Vinh - Giáo sư tập sự tại Đại học Gachon
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==