Trạm quan trắc chất lượng không khí cảm biến Khương Trung (đặt tại Trường mầm non Khương Trung, quận Thanh Xuân) một trong các thông số quan trắc của trạm gồm: bụi PM10, bụi PM2.5, khí NO2, khí CO và các thông số khí tượng khác (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, khí quyển). Theo quan sát của chúng tôi, trạm quan trắc đặt tại nóc tầng 3 của Trường mầm non Khương Trung, sử dụng năng lượng mặt trời để hoạt động. Tuy nhiên, theo Sở TN&MT Hà Nội, hiện trạm quan trắc này đang dừng hoạt động. “Trạm quan trắc lắp đặt trên nóc tầng 3 của trường cũng đã lâu. Khoảng 1-2 tháng lại có cán bộ phụ trách đến kiểm tra, ghi chép”, một giáo viên trường mầm non Khương Trung chia sẻ. Ngoài trạm quan trắc Khương Trung, nhiều trạm quan trắc chất lượng không khí cảm biến khác cũng đang ngừng hoạt động. Ví như, Trạm quan trắc Văn Quán (đặt tại Trường THCS Văn Yên, Hà Đông); Trạm quan trắc Kim Liên (đặt tại Trường mầm non Kim Liên, quận Đống Đa); Trạm quan trắc Đầm Trấu (đặt tại trường Mầm non Bạch Đằng, quận Hai Bà Trưng); Trạm quan trắc Tân Mai (đặt tại khuôn viên trụ sở UBND phường Hoàng Văn Thụ, quận Hai Bà Trưng)... Theo Sở TN&MT Hà Nội, hiện Sở đang quản lý, vận hành 32 trạm QTMT không khí cảm biến; 2 trạm QTMT không khí cố định; 6 trạm QTMT nước mặt, 1 trạm QTMT nước thải sau xử lý và 1 trạm QTMT không khí di động tại Khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn; 1 trạm QTMT nước thải sau xử lý và 1 trạm QTMT không khí di động tại Khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn. Sở TN&MT Hà Nội cho biết, hầu hết các trạm QTMT này đều được các doanh nghiệp tài trợ từ nhiều năm trước. Cũng theo Sở TN&MT Hà Nội, tính đến tháng 7/2024, có 14 trạm QTMT không khí cảm biến đang tạm dừng hoạt động. Nguyên nhân do các cảm biến đã tới thời hạn thay thế, không thể tiếp tục sử dụng. Ngoài ra, 1 trạm quan trắc nước mặt không thể tiếp tục hoạt động do bị sét đánh khiến hệ thống các thiết bị quan trắc bị hỏng. Một cán bộ phụ trách của Sở TN&MT Hà Nội cho biết, các trạm QTMT không khí cảm biến có hạn sử dụng 12 tháng. Hết thời gian đó, thì phải thay vật tư, thiết bị mới. Tuy nhiên, việc thay vật tư phụ thuộc vào các kế hoạch vốn, mua sắm của thành phố. Vì thế, có những đợt vốn cấp về cho Sở TN&MT không đủ nên Sở chỉ thay được 50%, số còn lại phải đợi đến đợt sau. Giữa những thời điểm thay thế bổ sung, có những trạm cảm biến hết thời hạn sử dụng nên phải tạm ngừng hoạt động. Vị cán bộ này cũng cho biết, một số trạm QTMT không khí cảm biến do địa phương hỗ trợ sử dụng điện lưới, còn cơ bản là sử dụng năng lượng mặt trời. Trong khi đó, với thời tiết Hà Nội, có những ngày không đủ nắng nên một số trạm cũng bị mất số liệu. THANH HIẾU Theo WHO, Việt Nam là quốc gia ô nhiÆm không khí thß hai trong khu vâc Đông Nam Á và thß 22 trên toàn thế giới. Thủ đô Hà Nội - thành phố ô nhiÆm không khí nghiêm trọng của nước ta, xếp thß 8 về mßc độ ô nhiÆm không khí trên toàn cầu. Trung bình mỗi năm, người Hà Nội hít thở một lượng bụi mịn PM2.5 cao gấp 9 lần mßc khuyến cáo an toàn cho sßc khỏe của WHO. Loại bụi này được coi là tử thần trong không khí, gây ảnh hưởng nguy hại đến sßc khỏe người dân. Số liệu của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho thấy, nồng độ bụi PM10 và bụi PM2.5 trung bình ngày và trung bình năm ở Thủ đô vượt quy chuẩn Việt Nam và gấp nhiều khuyến nghị của WHO. Hầu hết các quận nội thành và các huyện ở ngoại ô đều ghi nhận ô nhiÆm bụi mịn, tập trung chủ yếu vào mùa đông khi điều kiện thời tiết bất lợi khiến bụi không thể khuếch tán. Theo TS. Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, trung bình cß mỗi 7,5 phút lại có một người Việt Nam tử vong vì một căn bệnh do tiếp xúc với không khí bị ô nhiÆm, ít nhất 70.000 người tử vong mỗi năm vì ô nhiÆm không khí ở Việt Nam. “Con số này gần gấp đôi tổng số người tử vong ở Việt Nam trong suốt đại dịch COVID - 19. Vì vậy, chúng ta cần đối xử với ô nhiÆm không khí như cách chúng ta đã đối xử với COVID-19 - coi đó như một tình trạng khẩn cấp về sßc khỏe cộng đồng”, TS Angela Pratt nói trong Ngày Môi trường Thế giới năm nay. Theo bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện Thường trú của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, ô nhiÆm không khí không chỉ tác động đến sßc khoẻ con người. Ước tính thiệt hại về kinh tế - xã hội do ô nhiÆm không khí ở Việt Nam lên đến hơn 13 tỷ USD mỗi năm, chưa bao gồm chi phí xử lý trong tương lai. Con số này tương đương với 4% GDP của đất nước. KHÍ THẢI BỤI ĐƯỜNG LÀ THỦ PHẠM LỚN Theo TS Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO, để giảm thiểu tác động của ô nhiÆm không khí đến sßc khoẻ mọi người cần hành động ở nhiều mßc độ khác nhau. Trong ngắn hạn, cần làm mọi thß có thể để bảo vệ những người bị phơi nhiÆm nhiều nhất và những người có nguy cơ nhất. Trong trung và dài hạn, cần giảm thiểu nguồn ô nhiÆm từ nhiên liệu hóa thạch, công nghiệp, đốt rác và đốt rơm rạ sau mùa vụ. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội dẫn nghiên cßu của Ngân hàng Thế giới năm 2021 cho thấy, nguồn phát thải bụi chính của Thủ đô đến từ các phương tiện giao thông đường bộ và nguồn bụi đường, tiếp đến là nguồn công nghiệp và nguồn đốt rơm rạ. UNDP cho rằng, giao thông, xây dâng, hoạt động trong ngành công nghiệp và nông nghiệp góp phần lớn gây ra ô nhiÆm không khí. Ngoài ra, còn có khí thải từ làng nghề, khói của quá trình đốt rơm rạ tàn phá môi trường không khí. Để cải thiện chất lượng không khí Thủ đô, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã ban hành Kế hoạch quản lý chất lượng không khí TP Hà Nội đến năm 2030, định hướng đến 2035, nêu các chương trình ưu tiên hành động như rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý chất lượng không khí; giảm phát thải từ các nguồn chính từ giao thông, xây dâng, công nghiệp, nông nghiệp. NGUYỄN HOÀI Trung bÉnh m×i năm, ngưåi dân H NØi hÊt thç mØt lưéng bÝi mÍn PM2.5 cao g´p 9 l³n màc khuyÅn c®o an to n cho sàc khÐe cÛa TÖ chàc Y tÅ thÅ giæi (WHO). Đây l nguyên nhân l m gia tăng c®c bệnh về hô h´p, tim mạch, đØt quỵ. Trên đÍa b n th nh phố H NØi hiện có đÅn 14 trạm quan trắc môi trưång (QTMT) không khÊ cảm biÅn ngừng hoạt đØng. Đưång phố H NØi ngập chÉm trong khói bÝi ẢNH: NHƯ Ý Trạm quan trắc môi trưång không khÊ cảm biÅn Khương Trung, đặt tại Trưång m³m non Khương Trung, quận Thanh Xuân Vì sao nhiều trạm quan trắc ngừng hoạt động? 15 Xà HỘI n Thà Tư n Ng y 28/8/2024 Ngưåi H NØi hÊt bÝi mÍn g´p 9 l³n khuyÅn c®o Vào mùa đông, khi những cơn mưa ít đi, trời lặng gió, Hà Nội thường chìm trong những đợt ô nhiÆm không khí rất nghiêm trọng, kéo dài. Theo Tổ chßc Y tế Thế giới, Hà Nội xếp thß 8 về mßc độ ô nhiÆm không khí của các thành phố trên toàn cầu. Hà Nội đã quan tâm đến việc cải thiện chất lượng không khí với nhiều hành động đã triển khai, đáng kể như vận động các hộ gia đình không dùng bếp than tổ ong, vận động người dân các huyện ngoại thành giảm thiểu đốt rơm rạ, lắp đặt hệ thống quan trắc tâ động, hút bụi đường. Nhưng như thế là quá ít ỏi nếu so sánh với các hành động quyết liệt mà Thủ đô Bắc Kinh của Trung Quốc đã làm để có thể cải thiện chất lượng không khí, trở thành hình mẫu của thế giới. Mới đây, UBND thành phố Hà Nội ban hành kế hoạch quản lý chất lượng không khí với mục tiêu đến năm 2030, khoảng 75%-80% số ngày trong năm có chỉ số chất lượng không khí ở mßc tốt và trung bình. Kế hoạch đề ra 7 nhóm giải pháp và 4 chương trình ưu tiên hành động, được đánh giá khá đầy đủ và toàn diện. Nhưng sẽ vô cùng khó khăn và thách thßc để thâc hiện những giải pháp và chương trình ưu tiên hành động nếu không có sâ vào cuộc thâc sâ quyết liệt. Thành phố định hướng xây dâng hệ thống giám sát và cảnh báo ô nhiÆm không khí, tiến tới dâ báo chất lượng không khí. Để làm được điều này, trước tiên cần có hệ thống quan trắc đủ dày và thông tin đủ độ tin cậy. Thế nhưng để xây dâng hệ thống quan trắc là không hề dÆ dàng bởi phía sau sẽ là câu chuyện về đấu thầu, về duy trì, bảo dưỡng, về thu thập, xử lý số liệu. Giao thông và bụi đường được coi là nguồn ô nhiÆm không khí lớn nhất Thủ đô. Hà Nội đã đề xuất các giải pháp như thu phí phương tiện cơ giới đường bộ vào một số khu vâc, phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy, kiểm soát khí thải xe máy, quy định niên hạn sử dụng đối với xe máy, tiến tới xóa bỏ xe hết niên hạn sử dụng, xây dâng các hình thßc kiểm tra cố định và đột xuất. Đây đều là những giải pháp rất thách thßc khi ảnh hưởng trâc tiếp và gây xáo trộn đến cuộc sống, sinh hoạt của người dân. Ô nhiÆm không khí là vấn đề liên vùng, liên ngành nên chỉ Hà Nội quyết liệt thôi cũng chưa đủ, cần có sâ vào cuộc quyết liệt của các cơ quan trung ương và địa phương khác. Nêu ra mấy vấn đề để thấy, cải thiện chất lượng môi trường không khí là vô cùng khó khăn. NGUYỄN HOÀI Theo Sở TN&MT Hà Nội, hiện thành phố đang triển khai dự án đầu tư “Hệ thống mạng quan trắc môi trường trên địa bàn thành phố”. Tuy nhiên, do thành phố đang điều chỉnh chủ trương đầu tư nên đến nay dự án vẫn chưa thể triển khai. Ô nhiễm không khí tại Hà Nội được đánh giá tác động đến sức khoẻ của tất cả người dân. Tuy nhiên, người già, trẻ em, những người mắc bệnh về hô hấp, tim mạch là đối tượng chịu tổn thương nghiêm trọng hơn. H NØi đang có những ng y ch´t lưéng không khÊ tốt nh´t năm nhå những cơn mưa læn liên tÝc trút xuống ThÛ đô trong th®ng Ngâu n y. Nhiều năm qua, ch´t lưéng không khÊ th nh phố thưång đưéc cải thiện bằng những trận mưa như thÅ. HÀ NỘI PHẤN ĐẤU ĐẾN NĂM 2030: Hơn 75% số ng y trong năm có ch´t lưéng không khÊ ç màc trung bÉnh, tốt
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==