Chuã nhêåt 25/8/2024 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Nhòn ra thïë giúái 12 Möiî buöií saná g, cacá lñnh cûuá hoaã hanâ g àêuì cuaã California seä nhênå àûúcå dû å baoá trong ngayâ vï ì kha ã nùng chayá rûnâ g - khi chiïuì gioá thay àöií , àö å khö cuaã mùtå àêtë va â mötå loatå cacá yïuë tö ë khacá co á thï í bùtæ àêuì hoùcå lan rönå g mötå àamá chayá . Gênì àêy, quy trònh nayâ co á thïm mötå bûúcá : tham khaoã y á kiïnë cuaã AI. “Nïuë hoatå àönå g chayá rûnâ g hoùcå thúiâ tiïtë chayá rûnâ g gia tùng úã mötå khu vûcå nhêtë àõnh, chuná g töi coá thï í sû ã dunå g chûúng trònh AI àï í xacá thûcå rùnç g àuná g vêyå , khu vûcå nayâ co á mauâ tñm - nghôa laâ mûcá canã h baoá cao nhêtë ”, àöiå trûúnã g cûuá hoaã Phillip SeLegue giaiã thñch. Vaiâ nùm trûúcá , nïuë co á mötå cuöcå goiå khêní cêpë baoá caoá rùnç g mötå àamá chayá àa ä bùtæ àêuì , nha â phên tñch seä phaiã vöiå vaä dû å àoaná àûúnâ g ài cuaã no.á Viïcå nayâ mêtë “vaiâ giú â àïnë nhiïuì giú”â , tuyâ thuöcå vaoâ nha â nghiïn cûuá . Bêy giú,â toanâ bö å qua á trònh àoá àa ä àûúcå tû å àönå g hoaá . Theo öng SeLegue, sau bêtë ky â cuöcå goiå cûuá hoaã naoâ , AI se ä taoå ra dû å àoaná trong “khoanã g 18 àïnë 20 giêy”, vúiá cacá baoá caoá múiá àûúcå taoå mötå cacá h khöng giúiá hanå . Sau nhûnä g vu å chayá rûnâ g thamã khöcë gênì àêy, viïcå ài trûúcá mötå bûúcá trûúcá àamá chayá ngayâ canâ g quan tronå g. Tuy nhiïn, giúâ mötå nhiïmå vu å thêmå chñ conâ kho á khùn hún àaä xuêtë hiïnå : dû å àoaná trûúcá nhiïuì ngayâ kha ã nùng bunâ g phatá cuaã mötå ngonå lûaã lúná . Àêuì tiïn, hoå cênì biïtë quy mö cuaã thamã thûcå vêtå trïn nhûnä g vunâ g àêtë rönå g lúná , va â àö å khö cùnç cuaã no.á Yïuë töë kho á dû å àoaná nhêtë la â cacá h àaná h lûaã , co á thï í do con ngûúiâ gêy ra nhû tanâ thuöcë hoùcå do thiïn nhiïn nhû setá àaná h. Hún nûaä , têtë ca ã dû ä liïuå ào á cênì àûúcå xû ã ly á möiî ngayâ khi dû å baoá thúiâ tiïtë thay àöií liïn tucå . Con ngûúiâ tû â lêu àa ä lamâ àûúcå àiïuì nayâ , nhûng dûúnâ g nhû AI coá thï í lamâ tötë hún, xûã ly á cacá bö å dû ä liïuå khöní g lö ì àï í dû å àoaná cacá vu å chayá rûnâ g kha á chñnh xacá trong vonâ g 10 ngayâ hoùcå thêmå chñ mötå tuênì trûúcá khi chuná g bùtæ àêuì . “Chuná g töi khöng thïí chayå cacá thuêtå toaná thöng thûúnâ g àï í thûcå hiïnå kiïuí phên tñch nayâ . Lûúnå g dû ä liïuå rêtë lúná … chuná g töi cênì nhiïuì nùng lûúnå g hún”, öng Adrianá Cardil cho biïtë . Öng Cardil la â nha â khoa hocå taiå Technosylva, núi cung cêpë cho California chûúng trònh AI ma â öng SeLegue àang sûã dunå g, cunä g nhû phiïn banã tûúng tûå ú ã mötå sö ë bang khacá cuaã My,ä cunä g nhû Chile, Têy Ban Nha va â Ha â Lan. Trûúcá tiïn, nhomá cuaã öng phaiã co á hònh dung chñnh xacá vï ì vunâ g cêy buiå va â rûnâ g gö î cuaã California. Lidar, mötå camã biïnë co á àö å phên giaiã cao àûúcå vênå hanâ h bùnç g mayá bay, àaä cung cêpë banã àö ì 3D co á diïnå tñch lïn àïnë hanâ g nghòn hecá -ta. “Thêtå tuyïtå vúiâ búiã vò banå coá thï í nhòn ro ä àïnë tûnâ g chiïcë la”á , öng Cardil noiá . Phên tñch vunâ g àêtë àûúcå quan satá bùnç g Lidar, AI seä hiïuí àûúcå thamã thûcå vêtå naoâ hiïnå diïnå ú ã núi khacá du â chó àûúcå chupå bùnç g hònh anã h chêtë lûúnå g thêpë hún. Technosylva sau àoá àa ä thûcå hiïnå quy trònh xacá minh nghiïm ngùtå àï í àamã baoã AI hoatå àönå g àuná g. Tû â ào,á ho å co á thï í kïtë húpå dû ä liïuå thúiâ tiïtë , chayå cacá mö hònh hanâ g ngayâ àï í tñnh toaná àö å êmí cuaã thamã thûcå vêtå . “Nïuë cêy khö hún, viïcå bùtæ lûaã va â chayá lan se ä dï î danâ g hún”, öng Cardill noiá . Cöng trònh cuaã Technosylva laâ mötå trong nhûnä g mö hònh AI múiá trïn khùpæ thï ë giúiá , giupá xû ã ly á tûnâ g dû å aná khacá nhau vúiá ba yïuë tö ë lùpå laiå : nhiïn liïuå , thúiâ tiïtë , cacá h àaná h lûaã . Nhiïuì chûúng trònh vênî chûa hoatå àönå g, nhûng nhûnä g nha â saná g lêpå hy vonå g chuná g seä bùtæ àêuì trong tûúng lai gênì . Nhiïuì nha â khoa hocå àang thûã nghiïmå sû ã dunå g AI àï í dû å àoaná setá , bao gömì mötå sö ë cú quan liïn bang cuaã My ä – NASA, Cú quan Khñ quyïní va â Àaiå dûúng Quöcë gia (NOAA) vaâ cú quan cûuá hoaã My ä - cunä g nhû cacá hocå gia ã va â cöng ty tû nhên vonâ g quanh thïë giúiá . Nhiïuì dû å aná cuaã ho å yïu cêuì mayá mocá xû ã lyá cacá banã ghi thúiâ tiïtë trong nhiïuì nùm, thêmå chñ hanâ g thêpå ky ã àï í tòm ra nhûnä g xu hûúná g thûúnâ g ài kemâ vúiá setá àaná h. Mötå mö hònh dûaå trïn AI cuaã NOAA dû å àoaná setá àaná h trïn toanâ bö å nûúcá My ä trong mötå giú.â Ho å àang xêy dûnå g mötå dû å aná múiá nhùmç dû å àoaná setá co á nguy cú gêy chayá rûnâ g, àùcå biïtå la â setá “khö” khöng kemâ theo mûa. Mötå mö hònh khacá cuaã dõch vuå cûuá hoaã àùtå mucå tiïu dûå àoaná tia setá gêy chayá cho möiî khu vûcå rönå g 20 km vuöng cuaã My ä trûúcá mötå tuênì , sû ã dunå g thönë g kï dû ä liïuå hanâ g giú â trong 25 nùm qua – mötå nö î lûcå xû ã ly á dû ä liïuå khöní g lö,ì mötå lênì nûaä , àûúcå thûcå hiïnå nhú â AI. Tuy vêyå , thay vò têpå trung vaoâ mötå yïuë tö ë ruiã ro, mötå trong nhûnä g dû å aná dûå àoaná hoaã hoanå tham vonå g nhêtë thï ë giúiá àa ä quyïtë àõnh thûã thacá h giúiá hanå cuaã AI va â mú ã rönå g phamå vi ra toanâ hanâ h tinh. Cacá nha â khoa hocå tû â Trung têm Dûå baoá Thúiâ tiïtë chêu Êu (ECMWF) àaä bùtæ àêuì dû å àoaná cacá vu å chayá rûnâ g ú ã bêtë cû á àêu trïn traiá àêtë trûúcá khoanã g mötå tuênì . Lamâ viïcå trïn quy mö nayâ , ho å khöng phacá thaoã banã àö ì thamã thûcå vêtå vò noá khöng nhêtë quaná trïn toanâ thï ë giúiá . Thay vaoâ ào,á ho å phên tñch cacá banã àö ì phên loaiå àêtë cú banã va â cung cêpë cho chûúng trònh AI dûä liïuå vï å tinh ào mûcá khñ Co2 trong khöng khñ. “Àiïuì ào á se ä cho chuná g ta biïtë cacá h thûcá thamã thûcå vêtå hoatå àönå g”, öng Joe McNorton, mötå nha â nghiïn cûuá taiå ECMWF cho biïtë . Noiá cacá h khacá , no á ào lûúnå g carbon hêpë thu å va â suy ra lûúnå g nhiïn liïuå co á sùné àï í àötë chayá trong mötå khu vûcå nhêtë àõnh. Chûúng trònh cuaã ho å cunä g cung cêpë dû ä liïuå thúiâ tiïtë qua vï å tinh toanâ cêuì vaâ huênë luyïnå AI àï í tòm kiïmë nhûnä g àamá chayá lúná . No á hiïnå àûa ra dûå àoaná chayá rûnâ g toanâ cêuì möiî ngayâ , cho 10 ngayâ tiïpë theo, vúiá àö å phên giaiã 9 km trïn khùpæ hanâ h tinh. Theo öng McNorton, no á àa ä dû å àoaná chñnh xacá cacá vu å chayá rûnâ g ú ã Canada nùm ngoaiá trûúcá khoanã g 10 ngayâ . n AI giupá cûuá hoãa vaâ phatá hiïån… setá Àöiå cûuá hoaã cuaã bang California (My)ä hiïnå la â mötå trong nhûnä g núi sûã dunå g trñ tuï å nhên taoå (AI) hanâ g ngayâ àï í giupá dû å àoaná hoaã hoanå , giaiã quyïtë àamá chayá va â giaiã cûuá ngûúiâ dên. [ HOAI VY ] (theo theguardian.com, ngaây 15/08/2024) Bönë cú quan khoa hocå lúná cuaã Anh àa ä khuyïn chñnh phuã thïm mötå loatå “traiã nghiïmå thiïtë thûcå ” vaoâ chûúng trònh giaoá ducå danâ h cho tre ã em tû â 3 àïnë 11 tuöií , cunä g nhû cacá hoatå àönå g nhû chúi vúiá hònh boná g, àaoâ àêtë , tham quan cacá trung têm lamâ vûúnâ , taiá chï ë va â chúi nhacå cu.å Höiå Hoaá hocå Hoanâ g gia, Viïnå Vêtå ly,á Höiå Sinh hocå Hoanâ g gia vaâ Hiïpå höiå Giaoá ducå Khoa hocå àa ä cöng bö ë cacá khuyïnë nghõ vïì viïcå caiã cacá h chûúng trònh gianã g dayå tiïuí hocå nhùmç mucå àñch giamã bêtë bònh àùnè g, àùcå biïtå trong cacá mön khoa hocå . Baoá caoá cho biïtë : “Àêy la â vênë àï ì bònh àùnè g cú banã vaâ cung cêpë nhûnä g traiã nghiïmå thiïtë thûcå , phong phuá cho tre ã em (àùcå biïtå trong nhûnä g nùm àêuì va â cuöië tiïuí hocå ) se ä rêtë co á ñch”. Tre ã em co á ñt traiã nghiïmå trûcå tiïpë “chùcæ chùnæ se ä chõu bêtë lúiå . Nhûnä g traiã nghiïmå nayâ se ä trú ã thanâ h nïnì tanã g àïí hocå sinh lamâ giauâ trñ tûúnã g tûúnå g, giupá cacá em sùné sanâ g cho viïcå hocå cacá khaiá niïmå trûuâ tûúnå g ú ã trûúnâ g trung hocå ”, ho å viïtë . “Mötå trong nhûnä g khuyïnë nghõ vïì hoaá hocå la â àïnë nùm 11 tuöií , têtë ca ã tre ã em nïn bùtæ àêuì hiïuí vï ì nhiïtå àö å va â cacá h moiå thû á phu å thuöcå vaoâ no.á Conâ coá phûúng tiïnå naoâ tötë hún àï í giaoá viïn giaiã thñch àiïuì nayâ hún la â mötå cêy kem. Àêy la â mötå giaiã phapá tiïtë kiïmå va â se ä giupá cacá em tû å tin hún vïì cacá mön khoa hocå , khöng quan tronå g cacá em xuêtë thên tû â àêu”, cö Aylin Ozkan, mötå giaoá viïn va â chuyïn gia chñnh sacá h giaoá ducå taiå Höiå Hoaá hocå Hoanâ g gia, cho biïtë . Theo öng Charles Tracy, cöë vênë hocå têpå va â ky ä nùng taiå Viïnå Vêtå ly,á têtë ca ã hocå sinh nïn àûúcå tiïpë cênå “nhûnä g traiã nghiïmå khoa hocå chên thûcå ma â giú â chó àang danâ h riïng cho mötå sö ë ñt ngûúiâ may mùnæ ”. Ba â Lauren McLeod, ngûúiâ àûná g àêuì chñnh sacá h giaoá ducå taiå Höiå Sinh hocå Hoanâ g gia, giaiã thñch: “Khöng phaiã tre ã em naoâ cunä g àûúcå tiïpë cênå vúiá mötå khu vûúnâ hoùcå sên trûúnâ g va â chuná g töi muönë cacá em àûúcå traiã nghiïmå thï ë giúiá cunä g nhû khuyïnë khñch giaoá viïn àûa khoa hocå vaoâ cacá hoatå àönå g hanâ g ngayâ ”. Öng Pepe Di’Iasio, töní g thû kyá cuaã Hiïpå höiå Hiïuå trûúnã g Trûúnâ g hocå vaâ Cao àùnè g Anh, cho biïtë : “Àem khoa hocå gênì guiä hún vúiá tre ã em bùnç g cacá h thûcå hanâ h nhûnä g traiã nghiïmå thûcå tï ë la â mötå cacá h tiïpë cênå tuyïtå vúiâ àï í gianã g dayå ”. Theo mötå phatá ngön viïn cuaã Bö å Giaoá ducå Anh, viïcå xem xetá chûúng trònh gianã g dayå se ä “àamã baoã nhûnä g ngûúiâ treã tuöií co á cú höiå tiïpë cênå chûúng trònh hocå têpå mú ã rönå g va â cên bùnç g, cunä g nhû cacá ky ä nùng cênì thiïtë àï í thanâ h cöng úã ca ã núi lamâ viïcå va â trong cuöcå sönë g”. n Cacá cú quan khoa hocå Anh tin rùnç g “nhûnä g traiã nghiïmå thiïtë thûcå ” se ä lamâ giamã bêtë bònh àùnè g giûaä cacá hocå sinh, cunä g nhû lamâ giauâ trñ tûúnã g tûúnå g cuaã cacá em trong cacá mön khoa hocå . Cacá nha â khoa hocå tin rùnç g tre ã em nïn àûúcå tiïpë cênå nhiïuì traiã nghiïmå àúiâ thûcå hún Anh àïì xuêët hoåc bùçng caách… ùn kem [ HA  MY ] (theo news.sky.com, ngaây 20/08/2024) Lñnh cûuá hoaã giaiã quyïtë chayá rûnâ g California, ngayâ 31/10/2023 Mötå mayá bay thaã chêtë chönë g chayá xuönë g sûúnâ nuiá thuöcå hatå Tehama, California Nai àûná g docå àûúnâ g trong vuå chayá gênì thõ trênë Igo, California
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==