Lời kể từ tâm chấn RUNG CHẤN RỘNG KHẮP TÂY NGUYÊN, MIỀN TRUNG Tây Nguyên từng là khu vực có hoạt động địa chất tương đối ổn định. Dữ liệu của Viện Vật lý địa cầu cho thấy, trong hơn một thế kỷ (từ năm 1903 đến 2020), khu vực này chỉ ghi nhận trên 30 trận động đất, trận mạnh nhất có độ lớn 3.9. Tuy nhiên, mọi việc thay đổi từ tháng 4/2021, sau khi thủy điện Thượng Kon Tum tích nước, khiến huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum trở thành điểm nóng về động đất trên cả nước với hàng trăm trận động đất ghi nhận trong hơn 3 năm qua. Mới nhất, trận động đất trưa 28/7 với độ lớn 5.0, gây rung chấn mạnh cho khu vực tâm chấn khiến nhiều nhà dân nứt nẻ, gây ra một số thiệt hại. Các tỉnh trong khu vực Tây Nguyên và một số tỉnh miền Trung như Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định đều cảm nhận được rung chấn của trận động đất này. Trong gần 2 ngày (từ 28/7 đến chiều 29/7), hơn 40 trận động đất xảy ra ở khu vực này, bao gồm các tiền chấn và dư chấn sau động đất chính. Lý giải vì sao động đất mạnh 5.0 độ có thể gây rung chấn cho một khu vực rộng lớn như thế, PGS.TS Cao Đình Triều, nguyên Phó viện trưởng Viện Vật lý địa cầu cho biết, thời gian qua, khu vực Tây Nguyên có mưa lớn kéo dài khiến nền địa chất yếu, trong khi động đất xảy ra ở vị trí nông khiến cảm nhận rung chấn trên mặt đất rõ hơn, vùng ảnh hưởng rộng hơn. Theo số liệu của Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum, động đất khiến một hộ dân ở (thôn Măng BÙt, xã Măng BÙt) bị rơi hỏng một ti vi, trường Trung học cơ sở và Trạm Y tế xã Đắk Ring bị nứt toác các vách ngăn tường xây. Cơ quan chức năng đang tiếp tục thống kê các thiệt hại. DO HỒ CHỨA NƯỚC? Năm 2021, ngay sau khi động đất liên tiếp xảy ra ở khu vực này, các nhà khoa học của Viện Vật lý địa cầu đã thực hiện điều tra, khảo sát và đưa ra nhận định, động đất liên tiếp ở huyện Kon Plông là động đất kích thích, xảy ra do hoạt động tích nước của hồ chứa thủy điện tạo sức ép lên hệ thống đứt gãy bên dưới, khiến động đất xảy ra sớm hơn so với hoạt động tự nhiên. Theo PGS.TS Cao Đình Triều, có 3 điều kiện dẫn đến động đất kích thích, gồm cấu trÙc địa chất, hoạt động của đới đứt gãy bị siết ép mạnh và hoạt động tích nước của hồ chứa đủ lớn. Khu vực xảy ra động đất ở Kon Tum nằm trên đứt gãy Rào Quán - A Lưới, là đới đứt gãy mạnh, chạy từ Lào, qua A Lưới (Thừa Thiên - Huế), kéo dài tới Quy Nhơn (Bình Định). Trên đới đứt gãy này, động đất kích thích từng xảy ra tại thủy điện sông Tranh 2 (Quảng Nam) và thủy điện Đắk Đrinh (Quảng Ngãi). Về cấu trÙc địa chất, khu vực xảy ra động đất nằm trên nền địa chất có nhiều đá biến chất. Những ghi nhận trên thế giới cũng như Việt Nam cho thấy động đất kích thích xảy ra trên nền địa chất này thường kéo dài nhiều năm, như tại Ấn Độ, có khu vực động đất kích thích kéo dài tới 40 năm; hay tại thủy điện sông Tranh 2, động đất kích thích kéo dài hơn 10 năm qua. Vì vậy, theo PGS. Cao Đình Triều, trên nền cấu trÙc địa chất như vậy, động đất kích thích có thể tiếp tục ở khu vực huyện Kon Plông trong những năm tới. Chu kỳ động đất sẽ liên quan chặt chẽ đến chu kỳ tích nước của hồ chứa thủy điện trong vùng. 4 Xà HỘI n Thứ Ba n Ngày 30/7/2024 Hơn 40 trận động đất xảy ra trong hai ngày qua ở huyện Kon Plông - Kon Tum, trong đó có trận động đất mạnh 5.0 độ vào trưa 28/7, gây rung chấn cho toàn Tây Nguyên và một số tỉnh miền Trung. Tuy nhiên, con số dự báo không dừng lại ở đó. Động đất còn xảy ra ở NỔ NHƯ “BOM” Thôn Đăk Tăng, xã Đăk Tăng (huyện Kon Plông, Kon Tum), nằm trên đỉnh nÙi cao, nay đang vào mùa mưa cộng với động đất liên tục, khiến người dân lo sợ xảy ra tình trạng sạt lở đất. Nhiều người muốn tìm vùng đất bằng phẳng hơn để yên tâm cất nhà sinh sống. Cách thủy điện Thượng Kon Tum khoảng 15 cây số, lÙc xảy ra trận động đất lớn nhất, chị Y Móc (40 tuổi), cùng mấy chị em trong làng đang làm ngoài đồng. Khoảng 11h trưa, ai nấy đều cảm nhận được mặt đất rung nhẹ. Đột nhiên lÙc sau, mặt đất, máy xay lÙa rung mạnh khiến cả nhóm hoảng loạn. “Tiếng nổ như tiếng bom khiến ai nấy đều hết hồn, la toáng lên, sợ cái nhà nó sập. Cả nhóm liền chạy ra ngoài đường lớn. Sau đó nghe như tiếng nước chảy. Vài giờ sau dân trong thôn cảm nhận được rung lắc. Đến hôm nay, tôi vẫn còn sợ nên không dám đi làm”, chị Y Móc lo lắng. Theo chị Y Móc, động đất ở đây xảy ra thường xuyên như cơm bữa, có khi đêm ngủ, 3 mẹ con đều cảm nhận được giường rung nhẹ. LÙc đó chén bát chạm nhau phát ra tiếng. Đêm tối, cả nhà đều sợ nhưng cũng chỉ biết nằm trên giường, đợi cho qua chuyện. “Ban ngày xảy ra động đất mình vẫn chạy được nhưng ban đêm đất đồi sạt lở, hay nhà sập như bẫy chuột thì sao chạy nổi. ChÙng tôi chỉ mong các cấp chính quyền sớm có hướng khắc phục hoặc di dời đến nơi ở khác để bà con yên tâm sản xuất”, chị Y Móc nói. Ông A Dinh, Trưởng thôn Đăk Tăng cho biết, thôn có 120 hộ dân với 340 nhân khẩu, có khoảng 70 hộ dân làm nhà trên đỉnh nÙi cao nhất xã. Trước đây, tất cả số hộ dân trên sinh sống gần khu vực sông Đăk Snghé, đến năm 2015, các hộ dân nhường đất để xây dựng lòng hồ thủy điện Thượng Kon Tum. Nơi ở mới nằm chênh vênh trên một mỏm đồi lở lói, có tên Đăk Tăng. “Thôn cách thủy điện Thượng nguồn Kon Tum khoảng 15km. Vài năm trở lại đây, khi thủy điện hoạt động, lÙc nào trên địa bàn thôn cũng xảy ra động đất nhưng không biết nguyên nhân là gì. Trước đó, nhiều lần huyện Kon Plông tổ chức diễn tập về kỹ năng ứng phó khi xảy ra khi động đất tại thôn. Tuy nhiên bà con trong thôn vẫn lo lắng, bất an khi động đất xảy ra ngày càng nhiều và độ rung ngày càng lớn”, ông A Dinh cho hay. Một ngày sau khi hứng chịu hàng loạt trận động đất liên tiếp, trong đó có trận lớn nhất từ trước tới nay (5.0 độ), người dân vùng tâm chấn vẫn lo sợ. Gia đình chị Y Móc lo lắng khi ở trong căn nhà gỗ Người dân sinh sống ở ven núi quanh hồ chứa thủy điện Đắk Rinh, huyện Kon Plông Đánh giá, khảo sát nguy cơ các vùng bị ảnh hưởng Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và phòng thủ dân sự tỉnh Kon Tum cho biết, trên đÍa bàn huyÈn Kon Plông cÏ 6 công trình thủy điÈn nhÞng chỉ cÏ 3 công trình thủy điÈn cÏ hÔ chứa là thủy điÈn ThÞéng Kon Tum, thủy điÈn иk Đrinh và thủy điÈn иk Re. HuyÈn Kon Plông cÏ 125 công trình thủy léi. Qua kiểm tra c®c công trình trên đÍa bàn huyÈn v¶n đ¯m b¯o an toàn không bÍ ¯nh hÞçng đØng đất x¯y ra. HuyÈn Kon Plông đang phối hép væi tỉnh, Trung Þäng để kiểm tra, đ®nh gi®, kh¯o s®t nguy cä c®c vÙng bÍ ¯nh hÞçng. ĐÔng thời, cung cấp tờ räi, hÞæng d¶n kỹ n¸ng ứng phÏ, Ön đÍnh tâm lë nhân dân trên đÍa bàn; t·p huấn cho lực lÞéng xung kÊch, nhân dân c®ch phòng tr®nh và diÇn t·p tình huống. Đặc biÈt, sẽ kiểm tra c®c công trình hạ t³ng trên đÍa bàn huyÈn, kết cấu c®c công trình cÏ chÍu đựng đÞéc đØng đất ç cấp đØ nào để đÞa ra phÞäng ®n xá lë phÙ hép. Khu vực dân cư sống gần thủy điện Thượng Kon Tum, nơi thường xuyên xảy ra động đất
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==