14 n Thứ Ba n Ngày 30/7/2024 XÃ HỘI Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Châu Á tham gia Olympic Toán học quốc tế (IMO) và luôn giành được thứ hạng cao. Trong lịch sử 50 năm tham gia IMO, có 2 lần Việt Nam “bay” khỏi top 30 thế giới là năm nay (xếp thứ 33) và năm 2011 (xếp thứ 31). TS. Trần Nam Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu (ĐH Quốc gia TPHCM), nhiều lần trong đoàn Việt Nam tham dự IMO nhìn nhận, do được tham khảo đề thi, cảm nhận được độ khó cũng như sự phù hợp với đội tuyển của Việt Nam năm nay nên dự đoán kết quả sẽ không cao. “Nhưng tôi hơi bất ngờ về vị trí thứ 33 trong bảng tổng sắp không chính thức. Tôi thực sự không nghĩ lại thấp như vậy”, ông Dũng chia sẻ và phân tích ngoài nguyên nhân khách quan về đề thi không thật sự phù hợp (học sinh Việt Nam giỏi hình nhưng bài hình lại là một bài dễ, hầu như các đội top trên cũng làm tốt). Nguyên nhân chủ yếu còn lại do phong độ và tâm lí thi đấu của các thành viên đội tuyển năm nay. Để đạt được kết quả tốt, trước hết học sinh phải làm được các bài dễ và trung bình, nhưng đáng tiếc là năm nay đoàn IMO Việt Nam làm không tốt ở bài 2, bài 5 (các bài trung bình) và mất điểm ở cả bài 1 (bài dễ của ngày 1). Có lẽ sau ngày thi thứ nhất, các em đã mất bình tĩnh trước bài 5 dài (nhưng đọc và phân tích kĩ lại không khó) và bài 6 rất lạ. Qua 20 năm theo dõi sát kì thi IMO của đoàn Việt Nam, phóng viên cũng ghi nhận “gót chân Asin” của đội nhà chính là bài tổ hợp. Trần Duy (cựu học sinh lớp 12 Toán 1, Trường THPT chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội) là thí sinh đạt điểm cao nhất của đoàn Việt Nam, giành Huy chương Bạc tại IMO năm nay, cũng là thí sinh có thế mạnh về giải các bài toán tổ hợp. Tuy nhiên, Duy đạt kết quả không như mong muốn. Nói về điểm yếu này, TS. Trần Nam Dũng thẳng thắn nhìn nhận Việt Nam chưa có nhiều chuyên gia về tổ hợp nên học sinh chưa được học và rèn luyện nhiều. Các đề thi chọn học sinh giỏi ở cấp trường, cấp tỉnh phần lớn thiếu vắng tổ hợp nên không tạo sức ép để thầy cô phải dạy. Chỉ đến khi chuẩn bị cho vòng thi chọn đội tuyển, học sinh mới được học. Trong khi đó, ở các nước, tổ hợp đã được học từ rất sớm, các đề thi của họ hiếm khi thiếu các bài toán tổ hợp hoặc các bài toán đòi hỏi kĩ năng đọc hiểu, phân tích, mô hình hóa (như bài số 5 ở IMO vừa qua). Tuy có điểm yếu, có hoàn cảnh chủ quan và khách quan, nhưng theo ông Dũng kết quả của đội tuyển IMO Việt Nam năm nay cho thấy công tác làm đề thi, chấm thi cần phải được làm tốt hơn. Ở vòng 1 (kì thi học sinh giỏi quốc gia), bên cạnh tính thách thức của một đề thi học sinh giỏi, cần có những yếu tố khuyến khích và định hướng cho phong trào. Ở vòng 2 (dành cho thí sinh đoạt giải Nhất quốc gia và giải Nhì điểm cao), một mặt cần tiệm cận với đề thi quốc tế về nội dung và mức độ, mặt khác cần phải đảm bảo yếu tố khách quan, công bằng để có thể chọn được những học sinh xuất sắc nhất. “Về công tác bồi dưỡng đội tuyển, tôi nghĩ cần có một ban huấn luyện chuyên môn để hỗ trợ cho trưởng phó đoàn trong việc sắp xếp các chủ đề học, tăng phần này, giảm phần kia cho phù hợp với tình hình. Một trưởng - phó đoàn như hiện nay phải lo mọi việc đôi khi sẽ không thể chu toàn tất cả”, ông Dũng nói và chia sẻ thêm, năm sau thực hiện chương trình giáo dục phổ thông 2018 chỉ là đổi mới ở mức độ đại trà. Ở phương diện các kì thi học sinh giỏi sẽ chưa có nhiều ảnh hưởng. Năm 2021 Bộ có ban hành một chương trình chuyên nhưng hiện chưa có các bước tiếp theo để triển khai. Ông Dũng rất mong có sự thay đổi để học sinh giỏi được trang bị kiến thức một cách căn bản và đều hơn chứ không lệch về đại số và hình học như hiện nay. NHÌN THẲNG SỰ THẬT Trao đổi với phóng viên, GS.TS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lí Chất lượng (đơn vị trực tiếp quản lí các kì thi Olympic quốc tế), Bộ GD&ĐT cho hay việc đạt thành tích trong kì thi lớn như Olympic quốc tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố đã được các nhà chuyên môn phân tích, đánh giá và phụ thuộc vào đề thi hằng năm. Đề thi năm nay có cấu trúc phần nào đó gây thử thách cho học sinh của Việt Nam và nhiều nước, thêm vào đó nếu sức khỏe và điểm rơi tâm lí, phong độ chưa tốt cũng ảnh hưởng đến kết quả chung. Thành tích Olympic Toán quốc tế đóng vai trò quan trọng, ghi nhận cho việc đào tạo mũi nhọn của Việt Nam; thành tích không tốt của đội tuyển năm nay có thể là một trong những ngoại lệ nếu xét đến thành tích của đội tuyển Olympic Toán trong nhiều năm qua. Ông Chương khẳng định Cục Quản lí Chất lượng nhìn thẳng vào sự thật, lắng nghe ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành để từng bước cải tiến để làm tốt hơn đối với các kì thi năm sau. Theo ông Chương, sau khi tất cả các đội tuyển quốc gia tham dự Olympic quốc tế hoàn tất, Cục Quản lí Chất lượng tiếp tục tham mưu lãnh đạo bộ trong công tác tổ chức thi chọn học sinh giỏi quốc gia và tập huấn các đội tuyển tham dự Olympic khu vực và quốc tế năm 2025 với một số điểm cần tập trung triển khai từ các kì thi ở địa phương đến kì thi cấp quốc gia. Trong đó, đề thi cần tiếp tục được nghiên cứu bảo đảm đồng bộ với chương trình giáo dục phổ thông 2018 ngay từ kì thi tại các địa phương đến kì thi cấp quốc gia; bảo đảm có đủ kiến thức và kĩ năng để tiệm cận dần với các đề thi của quốc tế và khu vực. Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp coi thi, chấm thi các vòng thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia đảm bảo khách quan, trung thực, đánh giá đúng trình độ học sinh. Tiếp tục tăng cường lực lượng các nhà khoa học trẻ, có năng lực tham gia khâu ra đề thi, bồi dưỡng, tập huấn các đội tuyển và làm trưởng đoàn cán bộ học sinh tham dự các Olympic… NGHIÊM HUÊ So với năm 2023, kết quả của đội tuyển Olympic Toán học Việt Nam trên đấu trường quốc tế năm nay tụt 27 bậc - thấp nhất của đoàn trong 50 năm (1974 - 2024) Việt Nam tham gia giải đấu này. Cách nào lấy lại phong độ? Đội tuyển Olympic Toán Việt Nam tham gia thi Olympic Toán quốc tế năm 2024 tại Vương quốc Anh ẢNH: MOET Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Giang, tại kỳ thi Olympic Vật lý Quốc tế (IPhO) năm nay, Trường THPT Chuyên tỉnh Bắc Giang có 2 học sinh đoạt huy chương vàng. Đó là Thân Thế Công và Trương Phi Hùng (học sinh lớp 12, Trường THPT Chuyên Bắc Giang). Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, chị Bùi Thanh Ngoan, mẹ của em Trương Phi Hùng cho hay, từ năm học lớp 6 đến đầu lớp 9, em Hùng đã xác định tập trung học môn Toán. Khi đang trong câu lạc bộ ôn thi môn Toán của huyện Lạng Giang để thi học sinh giỏi cấp tỉnh năm lớp 9, Hùng cảm thấy yêu thích và bất ngờ rẽ ngang sang học môn Vật lý. Tự Hùng tìm hiểu và mượn tài liệu của các bạn trong câu lạc bộ môn Vật lý để học. Khi Hùng chuyển sang học và thi môn Vật lý khiến gia đình và thầy cô ở trường THCS rất bất ngờ, nhưng vẫn ủng hộ em. Sau đó, Hùng thi đạt giải nhất học sinh giỏi cấp tỉnh môn Vật lý và được tuyển thẳng vào Trường THPT Chuyên tỉnh Bắc Giang. Cô Đỗ Thị Nhung, giáo viên chủ nhiệm cho biết, trước đó, em Thân Thế Công đạt huy chương đồng Olympic Vật lý Châu Á năm 2023, huy chương vàng Olympic Vật lý Châu Á năm 2024. Em Hùng đạt huy chương đồng Olympic Vật lý Châu Á. Trong 3 năm học THPT, Công và Hùng là học sinh có quyết tâm cao và đam mê với việc học, nghiên cứu môn Vật lý. Theo cô Nhung, yếu tố giúp Trường THPT Chuyên Bắc Giang có em Công và Hùng cùng đạt huy chương Vàng Olympic Vật lý Quốc tế là nhà trường có một lứa học sinh có học lực rất tốt, trong đó có Công và Hùng. Ngay từ thời điểm thi học sinh giỏi toàn tỉnh Bắc Giang lớp 9, giáo viên bộ môn Vật lý của Trường THPT Chuyên Bắc Giang đã tìm gặp, nói chuyện và giới thiệu về môn học đến với em Công và Hùng. Khi Công và Hùng vào học Trường THPT Chuyên tỉnh Bắc Giang, các thầy, cô giáo có phương pháp dạy bảo, kèm cặp phù hợp với các em. Học sinh khóa trước của nhà trường giành huy chương Bạc quốc tế Vật lý đi du học ở nước ngoài khi được nghỉ về nước đều kèm cặp, động viên để Công và Hùng được tiếp thêm động lực, kinh nghiệm trong học tập. Ông Trần Duy Phương, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Bắc Giang cho biết thêm, từ sự đam mê, nỗ lực cá nhân của em Công và Hùng với môn học Vật lý, đồng thời sự quan tâm đặc biệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bắc Giang, trong đó HĐND tỉnh có quyết định về việc hỗ trợ cho từng học sinh, thầy cô, các chuyên gia, giáo sư trong công tác giáo dục đã giúp nhà trường có được kết quả cao trong kỳ thi Olympic Vật lý Quốc tế. NGUYỄN THẮNG Đam mê học tập và nghiên cứu, cùng với phương pháp giảng dạy phù hợp của giáo viên giúp 2 học sinh trường THPT Chuyên tỉnh Bắc Giang đoạt huy chương vàng Olympic Vật lý Quốc tế. Em Thân Thế Công (bên trái) và Trương Phi Hùng cùng phụ huynh OLYMPIC TOÁN HỌC VIỆT NAM TỤT 27 BẬC: Ông Chương khẳng định Cục Quản lí Chất lượng nhìn thẳng vào sự thật, lắng nghe ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia đầu ngành để từng bước cải tiến để làm tốt hơn đối với các kì thi năm sau. TRƯỜNG THPT CHUYÊN TỈNH BẮC GIANG: Hai học sinh giành huy chương vàng Olympic vật lý Quốc tế
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==