8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Tư n Ngày 24/7/2024 NGƯỜI “GIẢI MẬT” Anh Lâm Đình Tiên (49 tuổi, Hà Nội) là kỹ sư giao thông, sở hữu kho thông tin khổng lồ về hồ sơ chiến tranh Việt Nam. Xuất phát từ sở thích cá nhân với các loại bản đồ, đặc biệt là bản đồ quân sự, anh Tiên vô tình đọc được những tài liệu về hồ sơ chiến tranh do Đại học Texas công khai từ năm 2006. Từ đó, anh tiếp cận nhiều thông tin liên quan đến kỷ vật của liệt sĩ. Năm 2013, anh Tiên lập một trang web có tên Kỷ vật kháng chiến để đăng tải lại các thông tin mà Đại học Texas cung cấp. Các thông tin này được anh sàng lọc, diễn giải một cách khoa học, dễ hiểu, phục vụ việc tìm kiếm thân nhân liệt sĩ, hoặc các cựu chiến binh còn sống. Năm 2023, anh chính thức cộng tác với tổ chức Trái tim người lính Việt Nam, có nhiều đóng góp cho tổ chức nhờ kho tư liệu quý giá của mình. Số lượng hồ sơ do anh Tiên đã “giải mật” mỗi ngày lại dày lên. Suốt chục năm qua, trang web Kỷ vật kháng chiến đã có 1.559 bài đăng (gồm hình ảnh thư, nhật ký, giấy tờ liên quan đến công tác, bản đồ,…). Với mỗi tư liệu khai thác được, anh Lâm Đình Tiên cẩn thận diễn giải tối đa lượng thông tin. Ví dụ, một quyết định phong cấp bậc hàm được chú thích thông tin kèm ảnh: “Tháng 9/1968, lực lượng biệt kích quân Sài Gòn thu giữ nhiều giấy tờ của Đại đội 11 Tiểu đoàn 6 Trung đoàn 24 Mặt trận B3 Tây Nguyên. Đó là các quyết định phong cấp hàm từ binh nhất lên hạ sĩ, từ hạ sĩ lên trung sĩ, chủ yếu do Thủ trưởng Tiểu đoàn 6 Tiêu Văn Mẫn ký…”. Từ năm 2013 đến nay, trang thông tin của anh có gần 1 triệu lượt truy cập. Nhiều thân nhân liệt sĩ phản hồi tài liệu anh đăng lên, có người chủ động truy cập để đăng tìm thông tin về người thân. Không đam mê tìm hiểu về bản đồ, thông tin quân sự như anh Tiên, chị Đỗ Thị Xuyến (39 tuổi) ở Thanh Oai (Hà Nội) bắt đầu công cuộc tìm kiếm thông tin liệt sĩ vì có người thân ra đi trong chiến tranh. Hiểu rõ nỗi khắc khoải đợi chờ thông tin của người thân, từ năm 2018, chị quyết định hỗ trợ những gia đình cùng hoàn cảnh. Chị Xuyến là công nhân, điều kiện hạn chế nên chủ yếu kết nối với gia đình liệt sĩ qua mạng xã hội. “Khi nhận thông tin về bia mộ hoặc kỷ vật của liệt sĩ, tôi tìm hiểu quê quán, nơi họ đóng quân... trên cổng thông tin điện tử ngành Chính sách Quân đội, từ đó khớp thông tin trên cổng và thông tin mình có. Nhiệm vụ tiếp theo là tra soát các địa danh và gửi thông tin mình tìm được tới các đơn vị, tổ chức ở địa phương để họ tiếp tục xác minh, kết nối với gia đình liệt sĩ”, chị Đỗ Thị Xuyến kể. Không rành công nghệ để quản lý một nhóm trên mạng xã hội nên chị Xuyến chỉ tham gia các nhóm tìm kiếm đã được thành lập sẵn. Thời gian đầu khi mới sử dụng mạng xã hội để đăng tin, chị liên tục nhận được tin nhắn, cuộc gọi từ khắp nơi đổ về. Từ đó, chị Xuyến quen biết và nhiều lần gửi thông tin về liệt sĩ cho tổ chức Trái tim người lính Việt Nam. Tình cờ trong danh sách trao trả năm 2024, chị phát hiện có thể kết nối được với một số người. Chị Đỗ Thị Xuyến vừa kết nối và trao trả thành công hai hồ sơ cho gia đình liệt sĩ Trần Trọng Tải (huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình) và gia đình cựu chiến binh Đỗ Xuân Thuyên (tỉnh Thái Bình). Hồ sơ của ông Tải bao gồm một cuốn sổ tay, có tiêu đề Nhật ký đời lính với các trang ghi chép từ ngày 25/7/1966 đến tháng 1/1968. Hồ sơ của ông Đỗ Xuân Thuyên là cuốn sổ tay chứa các danh sách cá nhân, bản tường trình lịch sử cá nhân, 7 trang nhật ký và 8 trang ghi chú. Chị Xuyến tự nhận mình là “chân lon ton”, biết đến đâu giúp đến đó. Sự nhiệt huyết, bền bỉ đã tạo nên thương hiệu của chị Đỗ Thị Xuyến trong Trái tim người lính Việt Nam. Kỷ niệm giúp cựu chiến binh Phan Tiến Khoa (Thanh Oai, Hà Nội) kết nối được với gia đình đồng đội xưa - liệt sĩ Nguyễn Văn Phê (Việt Hòa, Bắc Giang) khiến chị Xuyến nhớ mãi. Thời điểm đó, chị Xuyến làm quen, kết bạn với cựu chiến binh Phan Tiến Khoa qua mạng xã hội. Ban đầu chị Xuyến chỉ nhắn tin, gọi điện qua mạng để nghe ông Khoa kể về những câu chuyện thời chiến. Sau này thân thiết hơn, ông kể cho chị nghe về tâm niệm chưa thể hoàn thành. TỪ MUỐN TỰ VẪN ĐẾN “NGÔI SAO” CỦA TRUNG TÂM Chúng tôi có cơ duyên gặp các thương binh tại các trung tâm nuôi dưỡng thương binh trong chương trình “Ánh lửa từ trái tim” do báo Tiền Phong tổ chức vào tháng 9/2023. Gặp rồi quen, chúng tôi có hẹn lên thăm lại các bác tại Trung tâm điều dưỡng người có công tỉnh Phú Thọ vào tháng 7 năm nay. Trời sẩm tối, các bác thương binh ngồi ở ghế đá trung tâm trò chuyện, những cháu nhỏ chạy quanh xe lăn, thi thoảng lại trèo lên lòng ông làm nũng. Tại đây, chúng tôi gặp lại ông Vũ Đình Tiến, người mà chúng tôi đã biết tại chương trình Ánh lửa từ trái tim. Năm 1983, chàng thanh niên Vũ Đình Tiến viết đơn tình nguyện nhập ngũ khi vừa tròn 18 tuổi, được sắp xếp biên chế về Đại đội 23, Sư đoàn 314 (Quân khu 2), đóng ở Vị Xuyên, Hà Giang. Khoảng một năm sau, căn hầm tổ vệ binh trên chốt bị pháo nã sập, ông Tiến bị thương, liệt cột sống, liệt hai chân, phải về tuyến sau điều trị. Dù đã được các y bác sĩ tận tình chữa trị nhưng bệnh tật không thuyên giảm. Mang trên mình tỷ lệ thương tật 95% lúc mới 19 tuổi, cả tương lai phía trước đối với ông như đổ sụp. “Lưng và chân liệt, không thể làm được gì, mẹ chăm sóc từng bữa ăn, giấc ngủ, rất chán nản. Nếu lúc đó có vốc thuốc ngủ, chắc tôi đã chết rồi”, ông Tiến nhớ lại. Suốt quãng thời gian nằm một chỗ, không tha thiết gì, niềm vui duy nhất của ông là nghe đài và đọc báo. Nghe tin đồng đội đang chiến đấu tại chiến trường, tấm gương của nhà thơ Đỗ Xuân Khơi, bị viêm đa khớp, dính khớp, teo cơ nhưng vẫn viết thơ, in sách, ông tự vấn: “Tại sao đồng đội luôn phải đối diện với hiểm nguy, những trường hợp còn thương tật nặng hơn, họ vẫn kiên cường, thì sao mình lại bỏ cuộc”. Từ đó, mỗi khi đọc báo, nghe đài, ông cẩn thận chép, học theo từng câu chữ, cách viết trên chiếc xe lăn. Cơ duyên khi biết đến cuộc thi “Tác phẩm tuổi xanh” của báo Tiền Phong, ông Tiến gửi bài dự thi và tác phẩm được đăng và đoạt giải. Công việc viết văn, viết báo giúp ông Tiến kiếm thêm thu nhập, nhưng cũng để thả hồn mình vào câu chữ để quên đi nỗi đau vết thương hành hạ. Năm 1989, vì không muốn mẹ già phải vất vả chăm sóc, ông Tiến chuyển về Trại thương binh K5 Gò Gai (nay là Trung tâm điều dưỡng người có công tỉnh Phú Thọ). “Nhìn những thương binh lớn tuổi hơn, với tỷ lệ thương tật lớn hơn nhưng họ vẫn vui vẻ, lạc quan, tôi có thêm nhiều động lực”, ông Tiến nói. Ông Tiến là hội viên của Hội Nhà báo Việt Nam, Hội viên Hội liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh Phú Thọ. Hàng trăm tác phẩm báo chí, văn học của ông được đón nhận nhiệt thành như tập truyện ngắn “Màu thời Chiến đấu ngoan cường, bị thương thập tử nhất sinh khiến những người lính có một thời gian nao núng. Rồi cũng bằng ý chí sắt đá của người lính, sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, bè bạn và cộng đồng, những thương binh đang định cư ở đất Tổ ngày một khỏe hơn, biết làm kinh tế và còn viết văn, làm thơ… Thương binh Vũ Đình Tiến (thứ 4 trái sang) bên gia đình MẠCH NGUỒN TRI ÂN VÀ NHỮNG CÂU CHUYỆN Bài 5: Những thương binh đặc biệt ở đất Tổ nTHÙY DƯƠNG - THÀNH ĐẠT KÝ SỰ Cộng tác viên của tổ chức Trái tim người lính Việt Nam là cánh tay nối dài trong hành trình tìm kiếm, trao trả di vật cho gia đình liệt sĩ. Biết việc mình đang làm như “vác tù và hàng tổng” nhưng họ chưa ngày nào nghĩ tới chuyện dừng lại. Cựu chiến binh Đỗ Xuân Thuyên nhận lại được kỷ vật trở về từ nửa vòng Trái đất KỶ VẬT CHIẾN TRANH VỀ VIỆT NAM TỪ NỬA VÒNG TRÁI ĐẤT Bài 2: Cuộc tìm kiếm không tưởng
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==