Chuã nhêåt 14/7/2024 13 Nhòn ra thïë giúái BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Töi àûná g àúiå bïn ngoaiâ ngöi nhaâ ngûúiâ lamâ röië cuaã ngöi lanâ g Bussana Vecchia. Trúiâ àang mûa va â con phö ë hepå hoanâ toanâ im ùnæ g, nhûnä g viïn àaá cuöiå latá àûúnâ g lêpë laná h trong aná h saná g vanâ g toaã ra tû â caná h cûaã kñnh trûúcá mùtå töi. Caná h cûaã mú ã ra va â ba â Nina Franco tûúi cûúiâ . “Vaoâ ài! Vaoâ ài!” Baâ mùcå böå quênì aoá mauâ xanh loang löí va â quênë mötå chiïcë khùn trïn àêuì . Àêy cunä g la â xûúnã g lamâ viïcå cuaã ba,â nhûnä g con röië bùnç g nó va â gö î sún àûúcå treo trïn nhûnä g têmë lûúiá gùnæ trïn trênì nha,â chen chucá bïn canå h nha â hatá thu nho.ã Àùnç g sau baâ Franco, mùtå sau cuaã ngöi nhaâ vênî àang dúã dang, vúiá nhûnä g àönë g àa á àûúcå sùpæ àùtå thay cho sanâ bïpë . “Töi vênî àang xêy dûnå g! Moiå ngûúiâ trong ngöi lanâ g nayâ àïuì phaiã tû å xêy nha â riïng cho mònh”, baâ cûúiâ . Ba â Franco laâ mötå trong nhûnä g cû dên múiá nhêtë cuaã Bussana Vecchia. Baâ àïnë àêy vaoâ nùm 2022, sau 20 nùm sönë g ú ã Argentina, àïí gia nhêpå cönå g àönì g nghïå sô quöcë tï ë àa danå g cuaã ngöi lanâ g. “Núi nayâ giönë g toaâ thapá Babylon thúiâ hiïnå àaiå . Nïuë nhùmæ mùtæ laiå , banå co á thï í nghe thêyë tiïnë g Phapá , tiïnë g Àûcá , tiïnë g Nga, tiïnë g Têy Ban Nha tûâ nhûnä g ngûúiâ sönë g ú ã àêy”, baâ noiá vúiá töi khi chuná g töi ngöiì uönë g tra â trïn têmë thamã va â tro â chuyïnå vï ì lõch sû ã cuaã ngöi lanâ g. Bussana Vecchia laâ mötå àiïmí àïnë kha á àùcå biïtå trong danh sacá h cacá ngöi lanâ g nghó dûúnä g sang tronå g tö àiïmí bú â biïní Riviera. Ngöi lanâ g nayâ nùmç trïn àónh mötå trong nhûnä g ngonå àöiì cuaã vunâ g Sanremo vaâ chûúng múiá nhêtë trong lõch sûã núi nayâ bùtæ àêuì bùnç g mötå thamã hoaå . Ào á la â bònh minh múã àêuì Muaâ Chay, ngayâ 23/2/1887. Nhiïuì cû dên cuaã Bussana àang úã trong nhaâ thú,â tham dû å thaná h lï î trûúcá khi ài lamâ ngoaiâ àönì g ruönå g. Ào á la â lucá mùtå àêtë rung chuyïní dû ä döiå dûúiá chên ho.å Chó nùm phutá sau ào,á trênå àönå g àêtë thû á hai xayã ra khiïnë maiá nha â bùnç g àa á dayâ cuaã nha â thú â àö í sêpå xuönë g àêtë . Trênå àönå g àêtë höm ào á àa ä khiïnë 53 ngûúiâ thiïtå manå g - tïn cuaã ho å àûúcå ghi trïn mötå têmë banã g àa á cêmí thacå h úã löië vaoâ ngöi lanâ g. Nhûnä g bûcá anã h mauâ nêu ào ã thúiâ bêyë giú â cho thêyë nhûnä g dayä doanh traiå bùnç g gö î àûúcå xêy dûnå g cho dên lanâ g, núi hoå àa ä sönë g trong bayã nùm daiâ , cacá h ngöi nhaâ cu ä cuaã hoå chó vaiâ metá . Viïcå taiá xêy dûnå g khöng bao giú â xayã ra. Viïn àaá àêuì tiïn cho Bussana Nuova - ngöi lanâ g múiá dûúiá chên àöiì - àûúcå àùtå hai nùm sau ào,á va â ngöi lanâ g ban àêuì àa ä bõ bo ã hoang hoanâ toanâ vaoâ nùm 1894. Nhiïuì nùm tröi qua, Bussana Vecchia àa ä trú ã thanâ h mötå thõ trênë ma. Nhûnä g ke ã buön lêuå àa ä sû ã dunå g núi nayâ àï í lûu trû ä hanâ g cêmë trûúcá khi vûútå biïn sang Phapá , va â ngûúiâ nhêpå cû tû â miïnì Nam nûúcá Y Á àa ä chuyïní àïnë àêy sönë g. Khöng súmá thò muönå , nhûnä g cû dên nayâ àïuì bõ chñnh quyïnì àõa phûúng trucå xuêtë . Khucá ngoùtå xayã ra vaoâ cuöië nhûnä g nùm 1950. Mötå nghï å nhên gömë sû á àïnë tû â Turin, öng Mario Giani, àaä nayã ra y á tûúnã g biïnë núi nayâ thanâ h mötå cönå g àönì g danâ h cho nghïå sô. Dênì dênì , nhiïuì nghï å sô khacá tû â khùpæ chêu Êu ài theo öng, bõ thu hutá búiã ve ã gianã dõ cuaã mötå núi khöng coá quy tùcæ , núi hoå co á thï í tû å tay xêy nhaâ tû â àönë g àö í natá va â danâ h caã ngayâ àï í saná g tacá nghï å thuêtå . “Töi vênî nhú á muiâ hûúng höiì ào”á , ba â Erminia Pascucci, mötå cû dên lêu nùm, noiá khi töi taiå cùn hö å êmë cuná g cuaã ba.â Ba â Pascucci lênì àêuì tiïn àïnë Bussana Vecchia vaoâ nùm 1974, khi baâ múiá 22 tuöií . “Chuná g töi coá hai caiá giïnë g àï í lêyë nûúcá , nhûng banå chó co á thï í sû ã dunå g no á àï í lau donå . Banå phaiã àïnë lanâ g Arma di Taggia gênì ào á mötå lênì mötå tuênì àï í tùmæ . Chuná g töi sûã dunå g àenâ dêuì va â nïnë . Co á le ä ào á la â mötå phênì ly á do vò sao chuná g töi say mï núi nayâ - ào á la â cuöcå sönë g chó danâ h cho nhûnä g àiïuì thiïtë yïuë ”. Bussana vênî conâ nhûnä g vïtë seoå tûâ trênå àönå g àêtë . Mötå sö ë ngöi nhaâ àö í natá tû â thúiâ trung cöí àa ä bõ àoná g chùtå , trong khi nhûnä g ngöi nhaâ khacá co á hoa múiá trönì g va â remâ cûaã àêyì mauâ sùcæ . Co á mötå bêuì khöng khñ vui tûúi, nhû thïí moiå ngûúiâ àang chuêní bõ cho mötå lï î höiå . Dêuë ênë cuaã cacá nghï å sô ú ã khùpæ moiå núi: nhûnä g manã h ngoiá àêyì mauâ sùcæ chayå trïn tûúnâ g; tranh trang trñ àûúnâ g phö;ë tacá phêmí àiïu khùcæ lamâ bùnç g dêy xoùnæ va â àêtë setá àûúcå giêuë khùpæ ngöi lanâ g nhû nhûnä g qua ã trûná g Phucå sinh. Nhaâ thú,â vênî chûa coá maiá , giú â àa ä mocå àêyì co ã daiå , va â chim bö ì cêu tu å têpå trong cacá maiá vomâ phu ã àêyì bñch hoaå cuaã no.á Núi nayâ giú â àa ä co á àiïnå , nûúcá mayá vaâ têtë nhiïn laâ ca ã nha â nghó. Cacá nha â hanâ g va â mötå quaná bar àõa phûúng têpë nêpå möiî cuöië tuênì , phucå vu å àö ì uönë g cho khacá h du lõch Phapá va â Àûcá . Nhiïuì nghï å sô àa ä chuyïní sang baná nam chêm tuã lanå h cunâ g vúiá tacá phêmí nghï å thuêtå cuaã ho,å va â ngöi lanâ g trú ã thanâ h mötå àiïmí thu hutá khacá cuaã khu vûcå . Tuy nhiïn, bêtë chêpë sû å nöií tiïnë g cuaã Bussana Vecchia - hoùcå theo mötå sö ë cû dên, coá le ä chñnh vò lyá do ào á - chñnh quyïnì àang àe doaå trucå xuêtë dên lanâ g. Vaoâ nùm 2017, ngûúiâ dên àa ä nhênå àûúcå thû thöng baoá rùnç g ho å khöng coá quyïnì sú ã hûuä húpå phapá ngöi nhaâ cuaã ho,å va â bõ nha â nûúcá coi la â nhûnä g ngûúiâ chiïmë àêtë bêtë húpå phapá . Àï í àapá laiå , ngûúiâ dên trong lanâ g àa ä chung tay thanâ h lêpå mötå têpå thï,í tû å goiå mònh laâ i Resilienti (Phe kiïn cûúnâ g). Ho å hiïnå àang trong cuöcå chiïnë phapá ly á vúiá chñnh quyïnì khu vûcå va â sú ã taiâ sanã nha â nûúcá . Ngûúiâ dên muönë àûúcå cöng nhênå la â chu ã sú ã hûuä húpå phapá cuaã nhûnä g ngöi nhaâ ma â ho å tû å sûaã sang. Ban àêuì , chñnh quyïnì muönë ngûúiâ dên nöpå tiïnì phatå cho nhaâ nûúcá vò chiïmë dunå g nha â traiá phepá , nhûng Höiå àönì g Nha â nûúcá àa ä bacá bo ã trong phaná quyïtë vaoâ thaná g trûúcá . Thanâ h phö ë lên cênå Sanremo àaä àûa ra nhiïuì àï ì xuêtë khacá nhau àï í giaiã quyïtë bï ë tùcæ , bao gömì ca ã viïcå tö í chûcá baná àêuë gia á cöng khai àïí dên lanâ g co á thï í mua nha â cuaã chñnh hoå (mùcå du â ho å co á nguy cú mêtë nha)â . “Ào á la â mötå sû å mêu thuênî lúná . Chñnh quyïnì thanâ h phö ë àang noiá , “Hayä àïnë thùm Bussana Vecchia, ngöi lanâ g cuaã nhûnä g nghï å sô tuyïtå àepå !”. Nhûng àönì g thúiâ ho å laiå gêy chiïnë vúiá chuná g töi”, baâ Pascucci noiá . Ngay ca ã dên lanâ g cunä g chia re.ä Mötå sö ë muönë àûúcå cêpë quyïnì sú ã hûuä taiâ sanã . Nhûnä g ngûúiâ khacá sùné sanâ g nhûúnå g bö å bùnç g cacá h tra ã mötå khoanã tiïnì thuï tûúnå g trûng cho chñnh quyïnì khu vûcå hanâ g nùm. Cacá cuöcå àamâ phaná àa ä keoá daiâ trong nhiïuì nùm. Nöiî lo ngaiå chung hiïnå giú â la â nha â nûúcá se ä àûa tûnâ g cû dên ra toaâ àï í trucå xuêtë ho.å Do cuöcå àöië àêuì , 15 triïuå Euro (414 ty)ã tiïnì quy ä phucå höiì cuaã chêu Êu vönë àûúcå dunâ g àï í khöi phucå ngöi lanâ g àa ä àûúcå chuyïní cho Sanremo. Ngûúiâ dên khöng mêyë bênå têm - hoå àa ä quen vúiá khung canã h “lönå xönå ” cuaã ngöi lanâ g, vúiá nhûnä g àûúnâ g dêy capá va â dêy àiïnå röië rùmæ ngoaiâ phö,ë nhûnä g maiá nhaâ dötå ma â ho å tû å chùpæ va.á Tuy nhiïn, àiïuì ho å àang cö ë gùnæ g baoã vï å khöng phaiã thû á hûuä hònh - àoá la â tinh thênì phoná g khoaná g va â sû å tû å do àa ä àõnh hònh cuöcå sönë g ú ã ngöi lanâ g nayâ trong 60 nùm qua. n Ngöi lanâ g Bussana Vecchia Ba â Nina Franco Sau khi Bussana Vecchia bõ trênå àönå g àêtë nùm 1887 pha á huyã , mötå nhomá nghïå sô àa ä xêy dûnå g laiå ngöi lanâ g thúiâ trung cöí tû â àönë g àöí natá . Giú â àêy, cû dên cuaã àiïmí du lõch nöií tiïnë g nayâ àang phaiã àöië mùtå vúiá nguy cú bõ trucå xuêtë . “Cuöcå chiïnë ” gianâ h laiå ngöi lanâ g thu ã cöng cuaã YÁ [ HOAI VY ] (theo Catherine Bennett, bbc.com, ngayâ 02/07/2024) thò thêìm bïn göëi [ VO Ä HÖNÌ G THU ] ÀAN BA  LUÖN THUÖÅC PHE BÕ ÀÖÅNG Thúiâ nay vênî khöng hiïmë àanâ öng nghô vêyå . Thêmå chñ nhiïuì ngûúiâ conâ nhêmì rùnç g àêy chñnh laâ biïuí hiïnå cuaã nû ä tñnh. Banã chêtë bõ àönå g cuaã àanâ ba â laâ do xa ä höiå phong kiïnë hanâ g nganâ nùm taoå thanâ h. Lï î giaoá phong kiïnë cho rùnç g nû ä giúiá la â cöng cu å sinh sanã . Ngayâ nay vênî khöng ñt àanâ öng nhòn nhênå nhû vêyå cho du â ho å khöng noiá ra. Àêyë la â chûa kï,í àanâ öng conâ co á nöiî sú å mú hö ì rùnç g, vú å hay banå tònh chuã àönå g vúiá mònh búiã ho å qua á danå … àanâ öng. Àoá laâ sai lêmì nöië theo sai lêmì cuaã àanâ öng àêyë thöi. Thûcå tï ë thò àanâ ba â chu ã àönå g chñnh la â caiá cacá h cö êyë thöng qua ngön ngûä cú thï í àï í noiá rùnç g mònh yïu ngûúiâ àanâ öng ào á mötå cacá h manä h liïtå . Tònh camã daoâ datå trong lonâ g xui khiïnë ngûúiâ ta co á nhûnä g hanâ h àönå g àï í xa ã sû å khao khatá . Khoa hocå tònh ducå conâ chûná g minh, nhûnä g ca á thï í nû ä yïu nönì g nhiïtå cunä g àönì g thúiâ la â nhûnä g banå tònh chung thuyã . Têm trñ vaâ sûcá lûcå cuaã cö êyë chó hutá hïtë vaoâ mötå àöië tûúnå g duy nhêtë , chñnh vò vêyå ma â cûúnâ g lûcå àatå mûcá max. Khi àûúcå phepá thoaiã maiá vênå dunå g töní g thï í toanâ bö å giacá quan, àanâ baâ nhû thï í àûúcå “nùmæ àùnç g chuöi” cuöcå yïu, àönì g thúiâ conâ ngêmì buöcå cacá öng phaiã camã nhênå àûúcå camã xucá cuaã mònh. Têm ly á nganâ àúiâ vênî trao quyïnì chuã àönå g cho àanâ öng trong cêu chuyïnå ên aiá thï ë nhûng mötå aná h àenâ xanh loeá saná g àuná g vaoâ lucá ào á thêtå sû å cênì thiïtë . Khacá naoâ banâ tay nhung mïmì maiå kia àa ä àùtå lïn banâ tay manå h me ä cuaã quy á öng röiì nhe å nhanâ g… ênë nutá . Àanâ öng khön kheoá chñnh laâ àùtå àûúcå ngûúiâ àanâ ba â trú ã thanâ h hoa tiïu cuaã cuöcå yïu. Àûúnâ g dênî àïnë khoaiá cûcå cuaã àanâ ba â nhòn chung laâ vonâ g veoâ têmå tõt nhû caiá àiïmí G conâ gêy nhiïuì tranh caiä , nïn nïuë cacá ba â khöng chó dênî , cacá öng mayâ mo â tòm mötå mònh cunä g bú ã húi tai. ÀAN BA  QUYÏNË RU Ä ÀAN ÖNG BÚIà TAI LAM BÏPË ? Lúiâ khuyïn truyïnì thönë g la â àûúnâ g àïnë traiá tim àanâ öng co á ài qua daå dayâ . Thêmå chñ khöng ñt chanâ g camã thaná rûng rûng, rùnç g: Camã ún em àaä cho anh ùn. Tuy nhiïn, cún xucá àönå g nayâ co á le ä chó dûnâ g laiå ú ã traiá tim ma â thöi. Nïuë àanâ ba â muönë bùng qua traiá tim àï í xuönë g sêu hún nûaä , tamå thúiâ quïn lúiâ rùn dayå nayâ ài. Mötå bûaä ùn thõnh soanå vúiá aná h nïnë lung linh hay giûúnâ g nïmå thúm ngatá thoang thoanã g muiâ tinh dêuì co á khi cunä g cha ã cênì thiïtë nïuë nhû vò noá ma â banå phaiã mêtë qua á nhiïuì sûcá lûcå . Banå chó nïn lamâ àiïuì ào á nïuë nhû thêtå sû å mong muönë mang àïnë cho ngûúiâ àanâ öng cuaã mònh nhûnä g giêy phutá hûúnã g thu å “5 sao” thû gianä . Conâ nïuë nhû trong lonâ g noná g nêyí nghô rùnç g sau mêyë tiïnë g mö ì höi mö ì kï vêtë va ã ùtæ phaiã àûúcå àïnì àapá bùnç g mötå “cuöcå yïu” miïn man thò khacá naoâ àanâ ba â àang àaná h tñn hiïuå khêní cêpë , böiì dûúnä g cho… ngûaå chiïnë . Sau mötå vaiâ lênì nhû thï,ë chùcæ chùnæ se ä hònh thanâ h núi ngûúiâ àanâ öng mötå phanã xa å tiïu cûcå , khiïnë ho å vúi tuötå hûná g thu.á Búiã vò àiïuì quan tronå g nhêtë vúiá mötå cuöcå yïu la â ca ã hai cênì mang mötå têm tranå g hoanâ toanâ thoaiã maiá . Tònh ducå giupá giamã cùng thùnè g conâ tònh yïu ngûúcå laiå , cêu noiá nayâ la â cuaã mötå nhaâ vùn nöií tiïnë g, tuy coá y á haiâ hûúcá nhûng hamâ chûaá nhiïuì sû å thêtå . Camã giacá phaiã “camã ún tònh yïu” rêtë nhiïuì khi se ä ha å gucå hoan camã núi ngûúiâ àanâ öng. Àêy la â mötå sû å thêtå vï ì tònh ducå ma â àanâ öng muönë àanâ ba â hiïuí ro ä nhêtë . ÀAN ÖNG THÑCH ÀAN BA  NÖIÍ LOAÅN NHÛNG VÊNÎ PHAIà LA… ÀAN BA Cacá nha â têm ly á va â tònh ducå hocå cho chuná g ta biïtë , àanâ öng mong muönë banå tònh cuaã ho å hûúnã g ûná g nhûnä g hanâ h vi tònh ducå co á phênì hoang da,ä tû å nhiïn. Nhûnä g cû ã chó chu ã àönå g va â co á gò ào á nhû nöií loanå khi yïu khiïnë cho àanâ öng phatá cuönì g... Thï ë nhûng, nöií loanå àïnë àêu àï í khöng rúi vaoâ cûcå àoan thò laâ ca ã mötå nghï å thuêtå . Taoå hoaá àa ä phên àõnh cú thï í ngûúiâ nam va â ngûúiâ nû ä vúiá nhûnä g àùcå àiïmí sinh lyá àùcå trûng. Tû thïë yïu truyïnì thönë g chñnh laâ mötå minh chûná g thuênå theo tûå nhiïn. Búiã vêyå ma â àanâ ba â du â co á manå h me ä àïnë àêu vênî cênì tuên thuã nhûnä g nguyïn tùcæ nayâ . Àanâ ba â thao tuná g giûúnâ g chiïuë qua á sêu sùcæ , pha á cacá h… se ä khiïnë àanâ öng thay vò thuá võ vò sûå chu ã àönå g “àöií ngöi” trúã nïn kho á chõu, dênì hònh thanâ h têm lyá chayå trönë . n 3 sû å thêtå vï ì tònh ducå ma â chuná g ta thûúnâ g hiïuí sai Muön àúiâ , àanâ öng - àanâ ba â mùcå du â khöng thïí sönë g thiïuë nhau nhûng sûå hiïuí nhêmì khöng hïì thuyïn giamã qua thaná g nùm.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==