Chuã nhêåt 7/7/2024 5 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ MONÁ QUA  “RÊTË HA  NÖIÅ ” Ngûúiâ banå miïnì Nam khi ra Haâ Nöiå vaoâ muaâ nayâ cû á nhêtë àõnh phaiã nghe lúiâ mötå Tiktoker, muönë töi dênî lïn tênå Quanã g An, Têy Höì àï í mua mêyë böng traâ sen vï ì lamâ qua.â Vaiâ nùm àö í laiå àêy, “traâ böng sen” àaä trú ã thanâ h mötå tû â khoaá noná g bonã g tay trong thõ trûúnâ g qua â tùnå g du lõch taiå Ha â Nöiå . “Chñnh xacá thò àêy laâ mötå danå g tra â ûúpá xöií , giönë g nhû caâ muöië xöií vêyå . Ûu àiïmí cuaã no á la â nhanh, ùn liïnì va â nùng suêtë cao. Ûúpá tra â kiïuí nayâ khöng cênì ky ä thuêtå cao siïu, chó cênì chonå sen haiá súmá , lucá hoa chûa kõp nú,ã tacá h böng ra röiì àö í tra â vaoâ giûaä , sau rùcæ thïm mötå ñt gaoå sen phña trïn röiì dunâ g latå buöcå laiå . Giaiã thñch cho ai chûa biïtë gò vï ì gaoå sen: no á chñnh laâ bö å phênå co á mauâ trùnæ g, nhòn giönë g hatå gaoå , nùmç trïn phênì àêuì cuaã tua sen mauâ vanâ g, la â núi têpå trung nhiïuì hûúng nhêtë , àûúcå vñ nhû tuiá thúm cuaã böng hoa sen. Cunä g coá cacá h lamâ cêuì ky â hún mötå chutá , tûcá la â mang traâ ra tênå àêmì , tacá h böng hoa múiá he á miïnå g saoá (chûa núã hùnè ), àöí tra,â gaoå , chupå thïm mötå lúpá la á sen ngoaiâ hoa röiì buöcå laiå , höm sau múiá ra haiá , tra â se ä àêmå võ hún”, chõ Oanh, mötå ngûúiâ lamâ tra â hoa sen chia se.ã Miïnì Bùcæ giú â co á nhiïuì vunâ g trönì g sen va â lamâ tra â sen nhû Thaiá Bònh, Ninh Bònh, Haâ Nam… nhûng traâ sen Têy Hö ì vênî àûúcå ûa chuönå g hún ca.ã Tûúng truyïnì lõch sûã tra â sen Ha â Nöiå bùtæ nguönì tû â thúiâ nha â Ly,á gùnæ liïnì vúiá truyïnì thuyïtë vua Ly á Thaiá Tö í daoå chúi trïn Hö ì Têy, ngûiã thêyë hûúng thúm thoang thoanã g cuaã hoa sen vaâ nayã ra y á tûúnã g ûúpá tra â vúiá hoa sen. Tûâ ào,á tra â sen trú ã thanâ h thûcá uönë g àûúcå yïu thñch cuaã cacá tênì g lúpá quy á töcå va â dênì phö í biïnë rönå g raiä trong dên gian. “Sú ã dô tra â sen Têy Höì àûúcå ûa chuönå g vò giönë g sen dunâ g àï í ûúpá traâ àïuì la â sen Bacá h Diïpå (trùm caná h) mauâ phútá hönì g, co á hûúng thúm tinh tï,ë võ ngotå thanh coá thï í kïtë húpå àï í lamâ tùng võ ngotå tû å nhiïn cuaã tra,â taoå nïn sû å cên bùnç g haiâ hoaâ trong hûúng võ. Böng sen dunâ g àï í ûúpá tra â phaiã haiá tû â saná g súmá (lucá 4-5h), khi mùtå trúiâ chûa lïn, hoa conâ àang àöå hamâ tiïuë , conâ ngêmå àu ã sûúng gioá cuaã àêtë trúiâ , lanâ hûúng conâ àûúcå phong kñn, lucá nayâ ûúpá tra â la â àepå nhêtë ”, chõ Oanh cho biïtë thïm. Mötå àùcå àiïmí hiïmë co á nûaä , têtë caã cacá loaiå tra â sen hiïnå co á ú ã Ha â Nöiå , kï í ca ã tra â böng sen vênî àïuì àûúcå ûúpá hoanâ toanâ thu ã cöng. Àiïuì nayâ khiïnë cho nhûnä g du khacá h thñch nhõp chêmå raiä , “khöng vöiå àûúcå àêu” cuaã Ha â Nöiå bõ thu hutá va â haoâ hûná g chia seã trïn khùpæ cacá nïnì tanã g manå g xa ä höiå . Tra â böng sen ûúpá xöií àûúcå baná theo böng (trung bònh 60.000 - 90.000à/ böng), hutá chên khöng, möiî tuiá mötå böng, kemâ ma ä QR àï í truy xuêtë nguönì göcë . Vaoâ àuná g muaâ sen thò ûúpá àútå naoâ baná àútå àêyë . Hïtë muaâ sen, traâ àûúcå baoã quanã trong tuã àöng chuyïn dunå g àï í àamã baoã co á thï í cung cêpë quanh nùm cho khacá h dunâ g. Vúiá khacá h hanâ g muönë gûiã tra â ài xa, ngûúiâ ta se ä cho tra â vaoâ höpå xöpë , ûúpá àa á khö cöng nghiïpå àï í baoã quanã . Nhûnä g tra â nayâ giönë g nhû àöì àöng lanå h, phaiã trûä trong ngùn àa,á nïuë muönë àï í lêu, hoùcå ngùn matá tu ã lanå h, nïuë dunâ g ngay. Möiî böng sen coá thï í pha mötå êmë tra,â hoanâ canã h ñt ngûúiâ , thò nûaã böng sen laâ àu.ã Nghï ì ûúpá tra â sen Têy Höì co á lõch sû ã lêu àúiâ , hiïnå nay àang àûúcå khoanã g 30 gia àònh úã phûúnâ g Quanã g An, quênå Têy Hö ì lûu giû,ä cha truyïnì con nöië . Öng Ngö Vùn Xiïm (78 tuöií ) lamâ nghï ì ûúpá tra â sen nhiïuì nùm cho biïtë , hiïnå sen ca ã vunâ g Têy Höì hêuì nhû chó dunâ g àï í ûúpá tra â va â baná cho ngûúiâ ta cùmæ chû á dên vunâ g nayâ khöng trönì g sen àï í lêyë hatå nhû ú ã Huï.ë Mêyë nùm nay, nghïì lamâ tra â sen àöng khacá h trú ã laiå , diïnå tñch trönì g sen cunä g àûúcå múã rönå g, co á thï í noiá tra â sen vênî la â mötå thû á “thúiâ trên” (thûcå phêmí quy á trong tûnâ g muaâ ) nuöi sönë g nhiïuì gia àònh. “Nhiïuì ngûúiâ ú ã xa àûúcå banå be â tùnå g tra â böng sen Têy Höì uönë g thêyë thñch nïn goiå àùtå hanâ g rêtë nhiïuì . Tû â sau àaiå dõch COVID, khi viïcå ship hanâ g trú ã nïn phö í biïnë va â dï î danâ g, sö ë lûúnå g tra â chuná g töi baná online gênì nhû cao xêpë xó baná trûcå tiïpë . Khacá h miïnì Nam, khacá h nûúcá ngoaiâ rêtë thñch loaiå qua â nayâ . Ho å baoã no á vûaâ tao nha,ä vûaâ gonå nhe,å vûaâ khöng quaá àùtæ , ma â nhûnä g ngûúiâ gia â xa quï, möiî lênì uönë g tra â sen thò laiå baoã nhû uönë g ca ã mötå thúiâ xûa cu”ä , chõ Oanh vui miïnå g kï.í THIÏN CÖÍ ÀÏ Å NHÊTË TRA Trong thõ trûúnâ g tra â sen ú ã Ha â Nöiå , ngûúiâ duy nhêtë co á tïn gùnæ vúiá thû á àöì uönë g nayâ la â öng Vu ä Anh Tuênë , dên yïu tra â vênî goiå öng la â Tuênë che.â Cûaã hanâ g cuaã Tuênë che â cunä g chó coá mötå àõa chó duy nhêtë ú ã phö ë Hanâ g Muöië . “Töi khöng àùtå àaiå ly á ú ã bêtë cû á àêu du â nhiïuì ngûúiâ múiâ chaoâ . Giú â hanâ g gia,ã hanâ g nhaiá nhiïuì qua,á töi ma â ham sanã lûúnå g la â mêtë khacá h ngay”, öng Tuênë cho biïtë . Nghï ì lamâ tra â ûúpá hoa co á tû â thúiâ me å Tuênë che.â Öng con trai lucá àêuì giayä nhû àóa phaiã vöi, khöng thñch caiá nghï ì tó mêní , sau bená duyïn khi naoâ khöng biïtë . Tiïu chuêní àêuì tiïn cuaã tra â Tuênë la â sacå h. Àï í co á mötå nguönì tra â an toanâ , öng Tuênë baoã phaiã àêuì tû tû â göcë , bao thêuì ca ã àöiì tra â ú ã Àaiå Tû,â Thaiá Nguyïn. Tûâ hún chucå nùm trûúcá , öng Tuênë àa ä bo ã tiïnì mua giönë g, àêuì tû nha â xûúnã g va â nguönì nûúcá tûúiá cho nöng dên. “Cêy cheâ (tra)â thûúnâ g khöng sêu, khöng cùnç nïuë àu ã nûúcá tûúiá ”, öng tiïtë lö.å Àïnë ky â thu hoacå h, öng bao toanâ bö å àêuì ra. Nha â Tuênë che â nöií tiïnë g ú ã hai loaiå tra â ûúpá : sen vaâ nhaiâ . Muaâ sen, saná g naoâ lucá mùtå trúiâ lïn Tuênë che â cunä g àïuì àùnå co á mùtå ú ã àêmì sen Hö ì Têy. Gênì nûaã diïnå tñch àêmì sen hûúng úã àêy do öng lamâ chu.ã Khöng thiïuë ngûúiâ lamâ , nhûng öng Tuênë vênî thñch trûcå tiïpë ngöiì chonå tûnâ g böng sen vûaâ chúmá nú,ã bo ã khöng thûúng tiïcë sen cêm. Tacá h gaoå , sanâ g gaoå , röiì goiá ghemá ky ä lûúnä g trong laá sen tûúi àïí vï ì la â kõp chï ë biïnë ngay. Öng Tuênë giaiã thñch: Sen haiá vï,ì phaiã tacá h gaoå ngay, àïí lêu hún, gaoå dai khöng docá , phaiã miïtë manå h múiá ra. Giönë g gaoå sen, chó trêyì xûúcá tñ xñu cunä g giamã muiâ . Trung bònh, mötå cên tra â thanâ h phêmí cênì àïnë 1.200 böng hoa àï í ûúpá . Mötå me ã tra â phaiã ûúpá ài ûúpá laiå 7-8 lênì . Mötå lúpá tra,â mötå lúpá gaoå sen sao cho hûúng sen thêmë sêu tûnâ g ke ä la.á Saná g súmá , xung quanh àêmì sen àa ä ngêpå ca ã àönë g caná h sen hönì g, trúã thanâ h trûúnâ g quay bêtë àùcæ dô cho nhûnä g ngûúiâ thñch chupå anã h àïnë taoå daná g, check in. Böng sen sau khi lêyë gaoå chó co á thï í tênå dunå g phênì tua vanâ g, dunâ g phúi khö coá thï í àem baná cho hanâ g thuöcë Bùcæ . Nhûnä g goiá gaoå sen theo öng Tuênë tû â àêmì vï ì nha â lêpå tûcá àûúcå chï ë biïnë . Khi ào,á ngay caã trúiâ noná g 40 àö å C cunä g khöng àûúcå bêtå quatå . Vú å chönì g têtë bêtå cên cên, rùcæ rùcæ àï í kõp chiïuì conâ rang sêyë . Va â caiá viïcå rang sêyë nayâ öng Tuênë cû á phaiã trûcå tiïpë àunå g tay vaoâ thò múiá yïn têm. Ronâ g ra ä gênì thaná g trúiâ , ûúpá ài sao laiå múiá àûúcå mötå me ã tra â sen. Traâ sen khö ûúpá truyïnì thönë g kiïuí nayâ lûu hûúng rêtë lêu, laâ thû á ma â nhûnä g böng traâ ûúpá xöií khöng saná h àûúcå . Va â vò cöng phu lamâ vêyå , gia á thanâ h lïn túiá 7-10 triïuå àönì g mötå cên vênî khöng coá àu ã hanâ g àï í baná . Mötå àõa chó sanã xuêtë va â baná tra â sen truyïnì thönë g nöií tiïnë g nûaä ú ã Ha â Nöiå la â nha â cu å Nguyïnî Thõ Dênì ú ã Tö Ngocå Vên. Cu å Dênì nùm nay 101 tuöií , tû â 9 tuöií àa ä theo me å baná sen àï í ûúpá tra,â röiì ganá h sen ài qua hai cuöcå khaná g chiïnë . Muaâ sen nùm nay, duâ mùtæ khöng conâ thêyë ro,ä cu å vênî thñch ngöiì cunâ g con chauá tacá h gaoå sen. Con gaiá cu å Dênì la â ba â Ngö Thõ Thên, ngûúiâ duy nhêtë hocå àûúcå chên truyïnì ûúpá traâ sen cuaã me,å hiïnå àang giûä nghï ì nhû giû ä mötå thû á “baoã vêtå gia truyïnì ” búiã theo ba â Thên thò coá dï î àêu ma â trong bao nhiïu thûá tra â trïn khùpæ manã h àêtë hònh chûä S nayâ , ngûúiâ ta laiå goiå tra â sen Têy Hö ì la â “thiïn cöí àï å nhêtë tra”â . n Tra â sen Ha â Nöiå bêy giúâ coá àïnë ba bayã biïnë thï,í ngoaiâ tra â ûúpá truyïnì thönë g “giaá nha â giauâ ” conâ co á tra â böng sen ûúpá xöií , tra â hoa sêyë lanå h gia á bònh dên hún, húpå lamâ qua â du lõch cho moiå àöië tûúnå g. Nghï ì lamâ tra â sen sau nhiïuì nùm co cumå , giúâ laiå àûúcå dõp nú ã rö.å [ HA Å ÀAN ] Nhú á mang mötå böng traâ sen lamâ qua!â Sen hamâ tiïuë thï ë nayâ múiá àu ã tiïu chuêní àï í ûúpá traâ Cu å Nguyïnî Thõ Dênì , 101 tuöií co á thêm niïn lamâ tra â sen tû â nùm 9 tuöií Mötå lúpá gaoå sen, mötå lúpá tra,â ûúpá ài sao laiå 7-8 lênì múiá àûúcå mötå me ã tra â sen Vúiá nhûnä g gia á trõ vùn hoaá àöcå àaoá cuaã mònh, nghïì ûúpá tra â sen Têy Höì se ä àûúcå àoná nhênå Di sanã vùn hoaá phi vêtå thï í cêpë quöcë gia vaoâ thaná g 7 nayâ . Pho á Chu ã tõch UBND quênå Têy Hö ì Nguyïnî Thanh Tõnh cho biïtë , hiïnå àa ä co á àï ì aná khöi phucå , phatá triïní trönì g cêy sen taiå mötå söë hö ì nho ã khu vûcå Hö ì Têy nhùmç gòn giû,ä cung cêpë nguönì nguyïn liïuå phucå vu å sanã xuêtë tra â sen. Xaä höåi Ûúpá tra â böng sen
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==