Phát biểu khai mạc tọa đàm, nhà báo Phùng Công Sưởng, Tổng Biên tập báo Tiền Phong, cho biết, tình trạng cán bộ, công chức có tâm lý e dè, sợ sai, được đề cập trong nhiều năm qua, đến nay vẫn nhận được nhiều sự quan tâm. Gần đây, với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, dự án 500 kV mạch 3 được triển khai một cách thần tốc; hay mục tiêu đến hết năm 2025, cả nước có 3.000 km đường bộ cao tốc, chừng như không thể hoàn thành do gặp nhiều khó khăn, trở ngại, thì nay với sự quyết tâm cao độ, sự đồng lòng vào cuộc từ Trung ương đến địa phương, mục tiêu trên đang đi đúng tiến độ, khả năng hoàn thành rất cao. Từ những thực tiễn sinh động trên, Tiền Phong thực hiện loạt bài “Chỉ bàn làm, không bàn lùi”, gồm 11 kỳ, ghi nhận cách thức mà các cơ quan, đơn vị đã dám nghĩ, dám làm, dám ra quyết định để giải quyết khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Sau loạt bài trên, báo tổ chức cuộc tọa đàm, nhằm làm rõ thêm những góc nhìn, vấn đề đặt ra xung quanh câu chuyện “Vượt qua tâm lý sợ sai, chỉ bàn làm, không bàn lùi”. VƯỢT QUA TÂM LÝ NGẠI ĐỔI MỚI Chia sẻ vấn đề cốt lõi về chủ đề này theo gợi mở của nhà báo Lê Minh Toản, Phó Tổng Biên tập báo Tiền Phong, chủ trì tọa đàm, ông Võ Quang Lâm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, cho biết, trong 6 tháng qua, công trình đường dây 500 kV mạch 3 “như một đại công trường”. Chưa bao giờ các nhà thầu, địa phương huy động cán bộ, công nhân viên kỷ lục như vậy, cao điểm có đến 15.000 người tham gia dự án. Khác với các đường trục khác thi công hình thức “cuốn chiếu”, đường trục này thi công đồng loạt do yêu cầu rất cấp thiết. Trong khi đó, lực lượng nhà thầu chỉ có 7.000 - 8.000 người, năng lực xây lắp của các nhà thầu Việt Nam cũng có hạn. Chính vì vậy, ngoài EVN còn sự tham gia của người dân, cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương. “Đây là việc chưa từng có trong tiền lệ để đảm bảo tiến độ được giao”, ông Lâm nói, dẫn chứng riêng Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã huy động hơn 2.300 cán bộ, công nhân viên của 5 tổng công ty điện lực, toàn bộ các công ty truyền tải để tham gia. Từ quyết tâm đó, nhiều hạng mục của dự án đã vượt tiến độ. “Bản chất dự án 500 kV này không có cơ chế đặc thù. Với dự án như vậy, bình thường phải thực hiện chuẩn bị đầu tư khoảng 2-3 năm, nhưng vừa qua, toàn bộ công tác chuẩn bị đầu tư chỉ 5 tháng sau khi Thủ tướng yêu cầu triển khai. Đây là một kỳ tích thực hiện trong thời gian qua”, ông Lâm chia sẻ. Ông Hoàng Gia Khánh, Tổng Giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, chia sẻ, trong những năm COVID-19, các ngành vận tải nói chung, bao gồm đường sắt bị ảnh hưởng nặng nề, phải dừng chạy tàu. Trong bối cảnh đó, nếu không thay đổi, khắc phục thì tình hình không thể cải thiện. “Chúng tôi phải tự khắc phục và phải bằng cách nào đó thay đổi tình hình. Bên cạnh đó, lãnh đạo phải truyền đạt xuống cho người lao động. Khi người lao động hiểu được mới đồng lòng với lãnh đạo. Vậy nên, nhiều lúc chúng tôi phải cầm tay chỉ việc, xuống tận nơi chỉ việc, chung tay với anh em để làm đúng, để cùng chuyển động, cùng thay đổi”, ông Khánh kể. Ông Nguyễn Thế Minh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT), chia sẻ, giai đoạn 1 cao tốc Bắc Nam phía Đông cũng không có cơ chế đặc thù, thực tế gặp nhiều khó khăn, thách thức. Nhưng với sự nỗ lực, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng GTVT, tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, “chỉ bàn làm, không bàn lùi” đã “truyền lửa” cho các cơ quan, đơn vị, chủ đầu tư, nhà thầu. Tinh thần đó đã làm thay đổi cách nghĩ, cách làm cho các đơn vị. “Trước bao nhiêu khó khăn, thách thức, toàn ngành giao thông đã phát huy tinh thần làm việc trách nhiệm, đặc biệt chủ đầu tư, đơn vị thi công, dồn lực hỗ trợ nhau, đoàn kết cao độ hoàn thành dự án”, ông Minh nói. Ông nhấn mạnh, kết quả ngành làm được chính là thể hiện tinh thần “chỉ bàn làm, không bàn lùi”. THỂ CHẾ HAY CON NGƯỜI? Tại diễn đàn, nhà báo Lê Minh Toản đặt vấn đề với các đại biểu, để vượt qua tâm lý sợ sai, “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, phải cần đến dũng khí, tài năng, phẩm chất hay yếu tố nào khác? TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cho rằng, nếu cán bộ không có dũng khí sẽ không làm được, nhưng điều cần nhất là thể chế. “Thể chế phải mạch lạc, nếu quy định chịu trách nhiệm người đứng đầu chung chung thì rất khó, bởi họ không thể chịu trách nhiệm hết được. Vấn đề là ở thể chế. Nếu không xử lý được, dù cán bộ muốn nhanh cũng vô vọng”, ông Dũng nói. Trong khi đó, TS. Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng, yếu tố quan trọng nhất để vượt qua tâm lý sợ sai, “chỉ bàn làm, không bàn lùi” là yếu tố con người, bởi thể chế cũng do con người xây dựng. “Tôi nghĩ yếu tố quan trọng nhất là con người, bởi trong con người có sự tự tin, bản lĩnh, quyết đoán và giải quyết các xung đột trong vấn đề hoàn thành chức trách, nhiệm vụ”, ông nói. Tuy nhiên, để đạt được điều đó, phải có lòng tự tin, quyết đoán và năng lực. “Con người phải đảm bảo chất lượng mới giải quyết được tất cả”, ông Tuấn nói. Cùng quan điểm, TS Nguyễn Văn Đáng cho rằng, trong khi thể chế cần nhiều thời gian, yếu tố con người có thể đóng vai trò quyết định. Với người lãnh đạo, họ phải có khát khao phụng sự đất nước, phụng sự cộng đồng. Với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, theo ông, họ cần ý thức về lợi ích công, phải phục vụ và bảo vệ lợi ích công, còn nếu tư lợi sẽ sợ hãi, né tránh. Khi đã vì lợi ích công, họ sẽ tìm ra cách làm hiệu quả, và đó cũng là bệ đỡ vững chắc nhất cho cán bộ, công chức. Tuy nhiên, TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế, nhận định, yếu tố con người là quan trọng nhưng chưa đủ và không phải then chốt. Theo ông, then chốt nhất là vấn đề thể chế. Văn bản pháp luật phải quy định thế nào là sai, thế nào là đúng. Ông Ánh mong muốn tới đây cần một cơ chế rõ ràng để xác định đúng sai “để còn biết mà làm”. “Giờ cán bộ chia sẻ ngồi im, bởi “im lặng là vàng”. Đúng, sai không chỉ từ câu chuyện bộ máy nhà nước mà cả với doanh nghiệp, bởi đây là khu vực rủi ro rất cao”, ông Ánh nói. Nhìn nhận dưới góc độ là CEO một doanh nghiệp nhà nước, đại diện trước pháp luật cho đơn vị, ông Hoàng Gia Khánh cho rằng, có hai điều kiện liên quan đến vấn đề này, là thể chế, chính sách và yếu tố con người. Theo ông, thể chế, chính sách đúng nhưng con người không muốn làm thì cũng không làm được. Ngược lại, thể chế chính sách sai mà con người có ý thức xử lý công việc, thì vẫn có trách nhiệm báo cáo đề xuất hướng xử lý để giải quyết công việc, vì mục đích chung. “Nếu chính sách chưa phù hợp thì cần đề xuất tháo gỡ. Vai trò của doanh nghiệp đường sắt đang làm cũng có rất nhiều cái vướng, việc giải thích quy định của pháp luật cũng khác nhau”, ông Khánh nêu. “Điều quan trọng là vai trò người đứng đầu, nếu người đứng đầu không dám làm thì tất cả sẽ “đi ra chỗ khác” hết. Nếu cán bộ tham mưu nói khác nhau mà người đứng đầu kết luận căn cứ theo quy định pháp luật để triển khai thì “chết” rồi””, ông Khánh nói. Ông cho rằng, việc chọn người là rất quan trọng. Chung quan điểm, ông Nguyễn Thế Minh cho rằng, trong bối cảnh, cơ chế hiện tại, để đạt được mục tiêu vì lợi ích dân tộc, vì lợi ích quốc gia, yếu tố con người vẫn là then chốt, quyết định. Bởi có những quy định pháp luật đúng nhưng con người sợ sai thì không dám làm. Có những quy định pháp luật vẫn còn là ranh giới, nhưng con người bảo cái này khó lắm, không làm được thì cũng không dám làm. Để vượt qua những thách thức hiện nay, cần có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, do đó yếu tố con người phải quyết định. “Chúng tôi thực hiện dự án phải vượt qua “rừng” thủ tục, nào là đánh giá tác động môi trường, khung chính sách giải phóng mặt bằng… Nếu theo quy định thủ tục hành chính thông thường sẽ không có được kết quả như hôm nay. Thay vì gửi văn bản xin ý kiến các bộ, ngành, chúng tôi tổ chức họp online lấy ý kiến, như thế sẽ giải quyết công việc nhanh hơn. Do đó cần đổi mới cách nghĩ, cách làm, cách tổ chức thực hiện”, ông Minh nói. LUÂN DŨNG 4 THỜI SỰ n Thứ Bảy n Ngày 6/7/2024 Ngày 5/7, Tiền Phong tổ chức tọa đàm "Vượt qua tâm lý sợ sai, chỉ bàn làm, không bàn lùi”, với sự tham gia của lãnh đạo các doanh nghiệp trong lĩnh vực điện lực, giao thông cùng nhiều chuyên gia am tường về lĩnh vực thể chế và công tác cán bộ. Tại cuộc tọa đàm, vấn đề thể chế và con người, đâu mới thực sự là vấn đề mấu chốt để vượt qua tâm lý sợ sai, nhận được nhiều ý kiến từ các đại biểu. Tọa đàm diễn ra ngày 5/7 tại Hà Nội Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn Con người hay thể chế quyết định? VƯỢT QUA TÂM LÝ SỢ SAI, CHỈ BÀN LÀM, KHÔNG BÀN LÙI: “Vấn đề là ở thể chế. Nếu không xử lý được, dù cán bộ muốn nhanh cũng vô vọng”. TS. NGUYỄN SĨ DŨNG “Tôi nghĩ yếu tố quan trọng nhất là con người, bởi trong con người có sự tự tin, bản lĩnh, quyết đoán và giải quyết các xung đột”. TS. TRẦN ANH TUẤN
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==