12 QUỐC TẾ n Thứ Ba n Ngày 2/7/2024 Có lẽ vì tôi trông khá vô hại, nên tôi nhanh chóng qua được “bài kiểm tra” của họ. Nhưng nếu những phụ nữ này thấy tôi khả nghi, họ có thể đã báo cho chính quyền khu phố, thậm chí là cảnh sát địa phương về nơi ở và diện mạo của tôi. Cung cách quản lý địa phương như vậy khá phổ biến ở các thành phố Trung Quốc. Các sự việc cảnh giác tập thể như trên thường được gọi là “phòng ngừa và điều trị đại chúng”. Kết hợp với hệ thống giám sát xã hội từ trên xuống, một kiểu quản lý hành chính gọi là quản lý lưới ra đời. Giới chức địa phương huy động cái gọi là tình nguyện viên cộng đồng để làm nhiệm vụ như các nhân viên trật tự công cộng phụ trợ. Tình nguyện viên đến từ nhiều nhóm xã hội khác nhau, nhưng nhìn chung có trình độ học vấn thấp. Họ không được đào tạo chuyên môn cho vai trò này. TRỢ CẤP TƯƠNG ĐƯƠNG 1-1,7 TRIỆU ĐỒNG/THÁNG Tình nguyện viên cộng đồng nhận một khoản trợ cấp nhỏ từ chính phủ, thường từ 300-500 nhân dân tệ (1-1,7 triệu đồng) một tháng. Họ cũng được bảo hiểm tai nạn lao động do nhà nước đảm bảo. Tình nguyện viên không có giờ làm cố định và có trách nhiệm giám sát cuộc sống hằng ngày trong cộng đồng, theo dõi người lạ qua lại khu phố và báo cáo chính quyền bất cứ điều gì khả nghi. Nếu thông tin của họ có giá trị, họ có thể được thưởng tiền. Quản lý lưới được thí điểm bởi giới chức chính quyền địa phương ở quận Đông Thành, Bắc Kinh vào năm 2004. Họ tổ chức lại 205 cộng đồng của quận thành 589 đơn vị lưới. Chính quyền địa phương sau đó chỉ định nhân sự cụ thể cho từng đơn vị lưới - quản lý đô thị, cảnh sát giám sát, bí thư chi bộ Đảng, nhân viên pháp lý… Các đội này sau đó huy động khoảng 120.000 tình nguyện viên cộng đồng hoạt động trong quận, nhiều người trong số họ được lấy từ các ủy ban khu phố hiện có. Các quan chức tuyên bố rằng dự án quản lý lưới của Đông Thành đã thành công rực rỡ. Họ nói rằng số lượng đơn khiếu nại, đơn thỉnh nguyện chính thức (cách chính mà người dân bày tỏ sự bất mãn ở Trung Quốc) đã giảm đáng kể. Ngoài ra, số vụ việc an ninh công cộng trên mỗi nghìn người ở Đông Thành thấp hơn bất kỳ quận nào khác ở Bắc Kinh, mặc dù các quan chức không cung cấp bằng chứng để chứng minh điều này. Tháng 11/2013, Đảng Cộng sản Trung Quốc bày tỏ ý định tích hợp quản lý lưới vào các mô hình quản lý đô thị cơ sở hiện có. Sau đó, vào tháng 12/2015, Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chính phủ Trung Quốc chính thức phê duyệt hệ thống quản lý lưới trước khi triển khai trên toàn quốc. Sự chuyển đổi sang quản lý lưới phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn ở đô thị Trung Quốc. Đô thị hóa phần lớn phụ thuộc vào sự di chuyển. Hàng triệu người Trung Quốc đã di cư đến các thành phố trong bốn thập kỷ qua để tìm kiếm cuộc sống tốt hơn. Nhưng sự dịch chuyển của những người mới đến các cộng đồng đô thị đang tạo ra một xã hội của những người lạ. Cá nhân trong một cộng đồng không còn biết nhau như trước, một thực tế làm lo lắng giới chức thành phố và nhân viên công cộng tuyến đầu, những người thường coi tốc độ đô thị hóa là mối đe dọa đối với kiểm soát xã hội. Nhiều quan chức quản lý thành phố mà tôi nói chuyện đổ lỗi cho đô thị hóa về công việc ngày càng khó khăn của họ, nói rằng chính phủ cần nhanh chóng có các phương pháp hiệu quả để tái lập kiểm soát trật tự công cộng. Quản lý lưới đáp ứng những lo ngại này bằng cách huy động cộng đồng để cô lập các yếu tố tiềm ẩn nguy hiểm trong đám đông người lạ. Mặc dù các thành phố Trung Quốc đang triển khai một loạt công nghệ giám sát và nhận diện khuôn mặt, hầu hết các thiết bị này chỉ có thể xác định các mối đe dọa đã biết đối với trật tự công cộng. Tóm lại, công nghệ hiện tại là phản ứng chứ không phải phòng ngừa. Một máy tính không thể đánh giá rủi ro tiềm ẩn do một cá nhân chưa biết gây ra, chứ đừng nói đến việc xác định điều gì tạo thành hành vi khả nghi. MỘT SỐ QUAN NGẠI Tuy nhiên, nhiều học giả bày tỏ quan ngại về khả năng xâm phạm của quản lý lưới. Nhiều người cho rằng hệ thống vi phạm quyền riêng tư cá nhân, trao quyền cho tình nguyện viên giải quyết các mối thù cá nhân ngoài luật. Họ cũng lo ngại khả năng xuất hiện một xã hội giám sát. Tuy nhiên, các quan chức đô thị có xu hướng bác bỏ những vấn đề này, nói rằng quản lý lưới ít xâm phạm hơn nhiều so với camera CCTV, không có gì bất hợp pháp về việc tình nguyện viên quan sát người khác bằng mắt của chính họ; phần lớn tình nguyện viên nộp báo cáo đúng và đáng tin cậy cho cơ quan thực thi pháp luật và hệ thống này nhận được sự ủng hộ rộng rãi của công chúng. Mặc dù điểm này khó xác minh, nhưng dường như hợp lý khi xét đến số lượng lớn tình nguyện viên hoạt động trong chương trình và quan điểm có phần thông thoáng hơn của xã hội Trung Quốc về quyền riêng tư. Và thực sự có những lợi ích khách quan từ quản lý lưới. Ví dụ, các siêu đô thị Trung Quốc thường được đánh giá cao về mức độ an toàn cá nhân cao và tỷ lệ tội phạm trật tự công cộng thấp. Theo một cuốn sách năm 2017 của nhà khoa học xã hội Phan Bằng, có khoảng 120 cảnh sát trên mỗi 100.000 người ở Trung Quốc, tỷ lệ thấp hơn nhiều so với các nước phát triển. Do đó, các quan chức tìm kiếm sự hỗ trợ bổ sung từ tình nguyện viên, kỳ vọng sự nhiệt tình của công chúng để duy trì trật tự xã hội. Quản lý lưới gây tranh cãi vì nó làm mờ ranh giới giữa khu vực công và tư nhân và thách thức quyền riêng tư cá nhân. Nhưng nếu gạt vấn đề này sang một bên, chúng ta thấy rằng những vấn đề cấp bách hơn với quản lý lưới liên quan đến tính khả thi và bền vững của nó. Khi Trung Quốc tiếp tục đô thị hóa, các quan chức thành phố cảm thấy áp lực lớn hơn để duy trì ổn định địa phương, một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả công việc của họ. Nhưng cùng lúc đó, đô thị hóa không kiểm soát làm tăng chi phí kinh tế và nhân lực của quản lý lưới. Mặc dù hệ thống này hứa hẹn sự ổn định xã hội có thể đo lường được, nhưng nó có thể gặp khó khăn dưới sức nặng của các nguồn lực hạn chế, cụ thể là tiền bạc, thời gian và nỗ lực con người. PGS CHU VƯƠNG - Đại học Nam Khai, Trung Quốc (THÁI AN dịch) Tòa án, với 3/6 thẩm phán bảo thủ là người được ông Trump bổ nhiệm, dự kiến đưa ra phán quyết vào ngày 1/7 (giờ Mỹ). Phán quyết của tòa dự kiến thừa nhận mức độ miễn trừ nhất định, dù khó có thể đạt mức “miễn trừ hoàn toàn” như ông Trump yêu cầu. Trước đó, việc tòa xử lý vụ án một cách chậm chạp đã giúp ông Trump câu giờ, khiến phiên tòa xét xử những cáo buộc mà công tố viên đặc biệt Jack Smith kiến nghị khó có thể hoàn thành trước ngày bầu cử 5/11. Tòa án Tối cao sẽ xét xử đơn phúc thẩm của ông Trump nhằm chống lại quyết định của tòa án cấp dưới bác bỏ yêu cầu của ông về quyền miễn trừ. Ông Trump lập luận rằng ông được miễn truy tố các tội danh vì khi đó ông đang giữ chức vụ tổng thống. Công tố viên Smith phản đối quyền miễn trừ truy tố của tổng thống dựa trên nguyên tắc không ai đứng trên luật pháp. Các luật sư của ông Trump cho rằng nếu không có quyền miễn trừ như vậy, các tổng thống đương nhiệm sẽ bị đối thủ chính trị “tống tiền và gây sức ép” bằng việc truy tố. Ông Trump, 78 tuổi, là cựu tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố và kết án hình sự. Trong bản cáo trạng được công tố viên đặc biệt trình lên vào tháng 8/2023, ông Trump bị buộc tội âm mưu lừa gạt, cản trở thủ tục tố tụng và âm mưu chống lại quyền bầu cử của người Mỹ. Ông bác bỏ mọi cáo buộc. Ngày xét xử ông vẫn chưa được ấn định. Trong một vụ án khác được tòa án bang New York đưa ra kết luận ngày 30/5, ông Trump bị kết tội làm giả tài liệu nhằm che đậy khoản tiền bịt miệng trả cho một diễn viên phim người lớn nhằm che giấu quan hệ này trước cuộc bầu cử năm 2016. Ông Trump cũng phải đối mặt cáo buộc hình sự trong hai vụ án khác. Ông Trump không nhận tội và cho rằng tất cả các vụ án chống lại ông đều mang động cơ chính trị. Trong một cuộc thăm dò do Reuters/Ipsos thực hiện trong tháng 5, chỉ 27% số người được hỏi đồng ý rằng các tổng thống nên được miễn truy tố trừ khi họ bị Quốc hội luận tội và phế truất. Nếu ông Trump tái đắc cử, ông có thể chấm dứt quá trình tố tụng và tự ân xá cho mình. BÌNH GIANG (theo Reuters) Một hôm Chủ nhật đầu hè, tôi lái xe đến khu phố của bạn tôi ở Thiên Tân, thành phố ven biển ở miền bắc Trung Quốc. Khi tôi vừa đỗ xe, vài phụ nữ trung niên đeo băng tay đỏ đã đi ngang qua và nhìn tôi chằm chằm; một người nói: “Xe này không phải của khu phố chúng ta”. Tòa án Tối cao Mỹ chuẩn bị đưa ra phán quyết về việc cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có được hưởng quyền miễn trừ trong vụ án hình sự liên bang liên quan nỗ lực của ông nhằm đảo ngược kết quả bầu cử năm 2020. Một trung tâm quản lý lưới ở tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc ẢNH: XINHUA Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump ẢNH: REUTERS Góc nhìn chuyên gia về an ninh cơ sở ở Trung Quốc Tòa án Tối cao Mỹ sắp phán quyết về quyền miễn trừ của ông Trump
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==