KINH TẾ 5 n Thứ Ba n Ngày 25/6/2024 Trong văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, các doanh nghiệp đã liệt kê 14 vấn đề bất cập lớn của thị trường xăng dầu. Các doanh nghiệp cho rằng, nhiều quy định trong dự thảo mới đang “bỏ quên” vai trò của thương nhân phân phối và các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu, trong khi đây là cánh tay nối dài và là bộ mặt của ngành xăng dầu. Cụ thể, nghị định chưa quy định về bán lẻ xăng dầu. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, công thức tính giá cơ sở tại Điều 38 a của Nghị định 95 về xăng dầu cũng có “lỗ hổng” khi giá cơ sở mới chỉ được xác định đến kho cảng nội địa và chưa hề tính đến chi phí, tồn trữ, lợi nhuận để lưu thông xăng dầu đến tay người tiêu dùng. Đặc biệt, chi phí định mức và lợi nhuận định mức lại chỉ được tính cho doanh nghiệp đầu mối khiến các thương nhân phân phối và doanh nghiệp bán lẻ chịu thiệt vì không được tính đủ chi phí. “Khi làm rõ chi phí từng khâu, Nhà nước sẽ nắm được chi phí của doanh nghiệp và sẽ không còn tình trạng chuyển giá, trốn thuế xảy ra”, doanh nghiệp kiến nghị. Doanh nghiệp cũng cho rằng, nên xem xét bãi bỏ những vấn đề bất cập khác liên quan đến quy định về điều kiện cấp phép, về phòng cháy chữa cháy, các quy định về bảo vệ môi trường gây cản trở, ảnh hưởng và tốn kém cho doanh nghiệp khi nhiều thủ tục bị đánh giá không cần thiết. Việc doanh nghiệp bán lẻ được ký lấy từ nhiều nguồn cũng đặt ra vấn đề mới về đo lường, chất lượng trong kinh doanh xăng dầu. Vì vậy, cơ quan quản lý cần quy định cụ thể mức trách nhiệm của từng khâu trong đo lường, chất lượng xăng dầu. Liên quan đến nhập khẩu xăng dầu, doanh nghiệp cũng kiến nghị làm rõ vai trò của các nhà máy lọc dầu, đồng thời không giới hạn nhập khẩu xăng dầu. Nhà nước chỉ đặt điều kiện để cân đối sản lượng các mặt hàng nhằm quản lý, tránh đứt gãy; quản lý chặt chẽ nguồn xăng dầu nhập khẩu nhằm thu thuế và giảm buôn lậu, trốn thuế. Cơ quan quản lý cũng cần bỏ hẳn Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Theo doanh nghiệp, nếu cơ quan quản lý muốn giữ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu thì cần xây dựng cơ chế trích xả quỹ và thực hiện quản lý tự động, tập trung. Cùng với đó, cần chuyển đổi toàn bộ quỹ tại thời điểm trích lập thành xăng dầu và bảo lưu vào kho dự trữ quốc gia, không thực hiện trích rút từ sản lượng nhập khẩu của thương nhân đầu mối. Một thành viên Ban Vận động thành lập Hiệp hội bán lẻ xăng dầu Việt Nam cho biết, các doanh nghiệp phải gửi góp ý tới Thủ tướng do đã nhiều lần kiến nghị Bộ Công Thương (cơ quan soạn thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu) nhưng không được lắng nghe. Việc Bộ Công Thương xây dựng dự thảo nghị định mới đưa ra lấy ý kiến cho thấy sự thiên vị rất lớn với các doanh nghiệp đầu mối. Thông qua các quy định, doanh nghiệp đầu mối hoàn toàn có thể thâu tóm và khống chế thị trường, đẩy các doanh nghiệp bán lẻ và thương nhân phân phối vào cảnh thua lỗ. “Để giá cơ sở xăng dầu bám sát thị trường, nghị định mới cần điều chỉnh: Giá xăng dầu thế giới là giá các sản phẩm xăng dầu được giao dịch trên thị trường quốc tế do Bộ Công Thương xác định và công bố căn cứ trên tối thiểu 3 sàn giao dịch quốc tế có lượng xăng dầu nhập lớn nhất. Với dự thảo hiện nay, Bộ Công Thương mới chủ yếu cập nhật giá sàn xăng dầu tại Singapore, từ đó dẫn đến lỗ hổng giúp các doanh nghiệp đầu mối nhập hàng từ các sàn quốc tế khác giá thấp hơn giá sàn Singapore để tính giá bán trong nước, kiếm lợi riêng, gây thất thoát thuế cho Nhà nước”, giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở Lâm Đồng phân tích. CẦN BỎ NHỮNG QUY ĐỊNH CẢN TRỞ QUYỀN KINH DOANH Ông Hoàng Trung Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển phụ gia và sản phẩm dầu mỏ (APP) cho biết, Dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu có nhiều điều khoản can thiệp và hạn chế quyền tự do của thương nhân phân phối xăng dầu, vi phạm Luật Cạnh tranh. Theo ông Dũng, hiện các đầu mối được mua xăng dầu từ 2 nhà máy lọc dầu và nhập khẩu nhưng Bộ Công Thương đang xây dựng quy định theo hướng không cho 300 thương nhân phân phối được mua hàng của nhau và cũng không được lấy hàng trực tiếp từ 2 nhà máy lọc dầu trong nước. Chuyên gia về xăng dầu, ông Phạm Ngọc Hùng, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách pháp luật và Phát triển cho rằng, thị trường xăng dầu thời gian qua có sự đứt gãy một phần do những bất cập trong điều hành của cơ quan quản lý là Bộ Công Thương và Bộ Tài chính. Với lượng xăng dầu tiêu thụ hằng năm khoảng 27 triệu m3/tấn, Việt Nam hoàn toàn đủ khả năng để lập sàn giao dịch xăng dầu với sự tham gia của cả các doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Việc lập sàn sẽ giúp minh bạch trong cách tính giá xăng dầu hiện nay. Cùng với đó, cần đa dạng nguồn cung cho thị trường theo hướng cho các đầu mối và thương nhân phân phối được mua xăng dầu trực tiếp từ hai nhà máy lọc dầu. PHẠM TUYÊN Nhiều thương nhân phân phối cùng doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu vừa gửi đơn kiến nghị tới Thủ tướng nêu loạt bất cập trong kinh doanh xăng dầu chưa được Bộ Công Thương tiếp thu, chỉnh sửa trong dự thảo nghị định mới về lĩnh vực này gây khó cho hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp lại kiến nghị tới Thủ tướng NHIỀU BẤT CẬP TRONG KINH DOANH XĂNG DẦU: Doanh nghiệp còn kiến nghị tới Thủ tướng rằng: Doanh nghiệp đầu mối không được bán hàng trực tiếp cho cửa hàng bán lẻ xăng dầu cùng hệ thống mà phải thông qua hệ thống thương nhân phân phối; Cơ quan quản lý Nhà nước cần thanh tra, xử lý và công khai số lượng xăng dầu tăng do hoạt động nhập khẩu và chênh lệch nhiệt độ... Doanh nghiệp cho rằng, khi có sự cạnh tranh đúng nghĩa, thị trường xăng dầu mới hoạt động lành mạnh ẢNH: NHƯ Ý Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP cho biết, các doanh nghiệp đều không biết khái niệm “trộn lẫn nguyên liệu” sản phẩm có nguồn gốc trong nước và nhập khẩu trong cùng một lô hàng được hiểu như thế nào mới đúng. Bởi tại Luật Thủy sản (2017), các nghị định 26 (năm 2019); 37 (năm 2024) và 38 (năm 2024) đều không có định nghĩa cụ thể về hành vi này. Theo ông Hòe, trên thực tế, việc các doanh nghiệp sản xuất ra thành phẩm có nguyên liệu từ nhiều loài, nhiều mặt hàng và từ các nguồn khác nhau (gồm khai thác và nhập khẩu) là hoàn toàn bình thường và phù hợp thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, nếu áp theo quy định không được trộn lẫn nguyên liệu, doanh nghiệp gặp không ít tình huống bi hài. Chẳng hạn, theo yêu cầu thị trường, nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng phối trộn (seafood mix) hoặc những sản phẩm giá trị gia tăng như sản phẩm “hải sản xiên que” (bao gồm cả cá ngừ, cá dũa, trong đó cá ngừ có xuất xứ từ nhập khẩu; cá dũa thu mua trong nước). “Các loại nguyên liệu này đều có nguồn gốc rõ ràng và có đủ giấy tờ cần thiết. Nếu thực hiện quy định trên, doanh nghiệp phải tách các miếng cá ra khỏi que. Những miếng cá nào có nguồn gốc nhập khẩu phải đóng vào 1 container. Những miếng cá nào có nguồn gốc khai thác trong nước sẽ đóng riêng container khác, kèm với số que xiên. Khi lô hàng được xuất khẩu, khách hàng sẽ nhận sản phẩm và tự lấy 2 loại cá rồi xiên vào que thành sản phẩm theo yêu cầu”, ông Hòe nói. Theo đại diện VASEP, điều này rất bất cập và khiến doanh nghiệp phải trả gấp đôi chi phí cước tàu vận chuyển mà còn phát sinh gấp đôi nguồn lực, chi phí quản lý, thông quan của cả doanh nghiệp cùng nhà nhập khẩu ở nước ngoài. Đặc biệt, hiện tại, trên thế giới, chưa nước nào có quy định này khi sản phẩm hải sản khai thác xuất sang thị trường châu Âu. VASEP kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) rà soát, đánh giá lại và báo cáo Chính phủ sửa đổi, tháo gỡ, đồng thời đảm bảo việc xử phạt vi phạm phải tương ứng, đúng với các hành vi đã quy định tại Nghị định 37/2024 giúp cộng đồng doanh nghiệp và các cơ quan thẩm quyền cùng hiểu giống nhau và xử lý vi phạm đồng nhất. Ngoài ra, VASEP kiến nghị Bộ NN&PTNT xem xét thay đổi quy định về cách tiếp cận trong việc xác nhận giấy xác nhận nguyên liệu (S/C) tại cảng cá trong quy trình xác nhận truy xuất nguồn gốc IUU (hải sản được khai thác bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định) hiện nay. Theo phản ánh, việc cấp giấy S/C tại các cảng cá ở nhiều nơi đang kéo dài và mất rất nhiều thời gian. Nhiều lô hàng mất đến 2-3 tháng - ảnh hưởng rất lớn đến việc sản xuất và xuất khẩu của các doanh nghiệp. DƯƠNG HƯNG Hoang mang vì phải tách “cá nội và cá nhập khẩu” Yêu cầu không “trộn lẫn nguyên liệu” đối với sản phẩm thủy sản xuất khẩu được cho là sẽ xảy ra nhiều tình huống bi hài Ngày 24/6, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, đã có văn bản gửi Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất sửa đổi một số quy định bất cập trong ngành thủy sản.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==