ÁP DỤNG TĂNG LƯƠNG LÀ PHƯƠNG ÁN TỐI ƯU Thay vì cải cách tiền lương, từ 1/7 tới đây sẽ tăng lương đồng đều cho cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang. Ý kiến của bà ra sao về điều này? Có thể nói, chúng ta đã có lộ trình khá dài để thực hiện cải cách tiền lương. Lẽ ra chủ trương này được thực hiện từ năm 2022, nhưng thời điểm đó xảy ra đại dịch COVID-19 nên đã lùi lại đến 1/7/2024. Tuy nhiên, đến thời điểm này, chúng ta chưa thực hiện được cải cách tiền lương, thay vào đó là áp dụng tăng lương. Nhiều người vẫn hỏi, giữa cải cách tiền lương và tăng lương giống và khác nhau thế nào? Trước tiên, cả hai đều có điểm chung là lương và thu nhập của người lao động đều được thay đổi theo hướng tăng lên về cơ bản. Tuy nhiên, điểm khác nhau là cải cách tiền lương sẽ thay đổi cách tính lương, không xếp lương theo cách thức truyền thống nữa. Với mỗi phương án đều có những ưu và nhược điểm khác nhau. Tuy nhiên, cải cách tiền lương sẽ thay đổi hẳn việc xếp lương theo hướng khoa học hơn, công bằng hơn, tiệm cận với cách tính lương của nhiều nước trên thế giới. Cải cách tiền lương và trả lương theo vị trí việc làm thực sự là một cuộc cách mạng, đổi mới hoàn toàn, chuyển từ cái cũ sang cái mới. Nhưng để làm được điều này, cần sự chuẩn bị thực sự kỹ lưỡng về nhiều mặt. Vậy phải cần chuẩn bị những gì, thưa bà? Trước tiên về thể chế, hiện có rất nhiều quy định liên quan đến mức lương cơ sở, như đóng bảo hiểm, Luật Thi đua khen thưởng, rồi rất nhiều nội dung liên quan khác. Nếu thay đổi cách tính lương sẽ phải rà soát thay đổi các văn bản pháp luật liên quan. Về nguồn lực, lương khu vực công về cơ bản sẽ tăng lên đáng kể với mức tăng khác nhau. Nguồn lực ở đây không chỉ là nguồn lực sẵn có ngoài tiền tích cóp được lâu nay, vì số tiền tiết kiệm đó chỉ áp dụng được trong thời gian ngắn thôi, còn về lâu dài thì sao? Theo tôi, nguồn lực này còn liên quan đến kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hằng năm, nâng cao được tăng trưởng GDP, thì mới có nguồn lực vững chắc để cải cách tiền lương. Thứ nữa, về hệ thống tổ chức và nhân lực, phải xây dựng được vị trí việc làm như thế nào để đáp ứng được đầy đủ các vị trí để trả lương, đây không phải là công việc dễ dàng... Nếu chuẩn bị được kỹ các phương án đó thì cải cách tiền lương sẽ là phương án tối ưu. Nhưng trong thời điểm hiện nay, chúng ta chưa chuẩn bị được các điều kiện về nguồn lực, phát triển kinh tế vẫn còn rất khó khăn, tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm mới đạt hơn 5%, thấp hơn nhiều so với những năm trước COVID-19, nên chưa có nguồn vững chắc để cải cách tiền lương. Vì chưa thực sự chín muồi để cải cách tiền lương, tôi cho rằng, việc áp dụng tăng lương là một phương án tối ưu vào thời điểm này. NÂNG CAO NĂNG LỰC BỘ MÁY Với mức tăng đồng đều 30% có thể đối tượng hưởng lương sẽ rất mừng, nhưng cũng lo trước áp lực tăng giá? Theo phương án Bộ Nội vụ xây dựng, Chính phủ trình Quốc hội, ở khu vực công, mức lương cơ sở tăng từ 1,8 triệu lên 2,34 triệu đồng (tăng 30%). Còn với đối người nghỉ hưu lương tăng 15%... Đây là tin rất mừng đối với người hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, tôi thấy tâm trạng chung là “nửa mừng, nửa lo”. Mừng vì thu nhập được cải thiện hơn. Nhưng lo vì giống như các đợt tăng lương trước, hiệu ứng tăng lương kéo theo tăng giá là điều rất khó tránh khỏi. Giải pháp trước mắt, Chính phủ phải chỉ đạo quyết liệt trong việc này, để có biện pháp hiệu quả, ngăn chặn được tình trạng “té nước theo mưa”, tăng giá theo tăng lương. Đương nhiên, chỉ số giá cả tăng theo quy luật thì không nói làm gì, nhưng điệp khúc cứ tăng lương là giá tăng luôn xảy ra lâu nay. Do vậy, Chính phủ cần có giải pháp hữu hiệu để làm sao việc tăng lương thực sự có ý nghĩa là tăng thu nhập, nâng cao mức sống cho người lao động, chứ không phải tăng lương là chỉ tăng số tiền trong tài khoản, còn mức sống thì không tăng lên khi mặt bằng giá cả tăng. Theo Bộ trưởng Nội vụ, việc tăng lương cần lượng tiền rất lớn với hơn 900 nghìn tỷ đồng. Ngoài các giải pháp về tăng trưởng kinh tế, cần phải thực hiện tiết kiệm chi, tinh giản biên chế, bộ máy ra sao, thưa bà? Trong số nhiều giải pháp được đưa ra, để đảm bảo vững chắc cho việc tăng lương, cần quan tâm đến việc tinh giản bộ máy. Lâu nay, vấn đề này chúng ta nói nhiều rồi, nhưng tôi vẫn mong muốn làm thế nào đó để có được bộ máy thực sự tinh và gọn. Với một bộ máy 100 người trước đây, giờ giảm xuống còn 70 người, thì năng lực giải quyết công việc phải gấp rưỡi trước đây. Tuy nhiên, qua nhiều năm nỗ lực, chúng ta đã đạt được một vế là bộ máy gọn hơn, nhưng còn tinh thì chưa đạt được, vì sao? Qua theo dõi báo cáo Chính phủ trình Quốc hội, từ đầu nhiệm kỳ đến giờ, báo cáo luôn đánh giá còn tình trạng công chức, viên chức ngại khó, ngại khổ, né tránh công việc… Tình trạng này cứ nhắc đi nhắc lại qua từng năm. Đây là hiện tượng rất đáng lo ngại. Tuy là một bộ phận nhỏ, nhưng thể hiện sự trì trệ trong công việc. Đó là một trong những nguyên nhân khiến cho bộ máy của chúng ta chưa mạnh được, chưa tinh được. Do vậy, phải nâng cao được năng lực của bộ máy. Theo tôi, giải pháp quan trọng nhất cho việc này là hãy dũng cảm hơn trong đánh giá cán bộ, công chức, viên chức, vì thực tế lâu nay vẫn còn tình trạng nể nang, dĩ hòa vi quý. Trong một tập thể, năm nào cũng đánh giá hoàn thành tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà không thể (hoặc rất khó) chỉ ra một cá nhân hoàn thành nhiệm vụ thôi chứ chưa nói không hoàn thành nhiệm vụ. Kết quả đánh giá đó lại được sử dụng để tăng lương, khen thưởng, đề bạt, bổ nhiệm, hay kỷ luật, sa thải - vì cứ hai năm liên tiếp không hoàn thành nhiệm vụ là phải nghỉ việc. Nhưng chúng ta đã tìm được ai chưa? Do vậy, khâu đánh giá cán bộ, công chức hằng năm cần làm triệt để, thực hiện nghiêm quy định đã có, thì việc tinh gọn bộ máy sẽ dễ hơn và rõ hơn. Giải pháp khác, trong phát triển kinh tế, có thể nói thời gian qua, Chính phủ đã rất nỗ lực, nhưng hiện tại doanh nghiệp vẫn gặp muôn vàn khó khăn, cần tiếp tục giải pháp hữu hiệu để tháo gỡ khó khăn, giúp doanh nghiệp phục hồi và phát triển. Như vậy chúng ta mới thực sự có nguồn vững chắc để tiến hành cải cách tiền lương. Tại diễn đàn Quốc hội, đã có một số đại biểu đề nghị sớm sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân cho đồng bộ với tăng lương. Quan điểm của bà như thế nào về việc này? Vào thời điểm cuối năm 2023, tôi đã nêu rõ quan điểm, đề nghị sớm xem xét sửa đổi thuế thu nhập cá nhân, vì mức giảm trừ gia cảnh hiện nay đã quá lạc hậu so với thực tế. Lương tối thiểu vùng tăng, mặt bằng giá cả tăng, lương người lao động khu vực công tăng… Qua mấy lần điều chỉnh tăng lương rồi mà thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh vẫn không thay đổi, quá lạc hậu, đòi hỏi phải thay đổi cho hợp lý hơn với mặt bằng thu nhập, cuộc sống hiện nay. Lương tăng, mức đóng bảo hiểm tăng, rồi nhiều thứ phải tăng lên theo lương. Vậy thì thuế thu nhập cá nhân phải sửa đổi cho đồng bộ, hài hòa giữa các chính sách. Tôi đề nghị phải xem xét việc này, nếu không tiến hành song song được với lộ trình tăng lương từ 1/7/2024, thì nên sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân trong Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025), tùy tính chất, nội dung sửa đổi để xem xét thông qua trong một hay hai kỳ họp. Trân trọng cảm ơn bà ! LUÂN DŨNG (thực hiện) 4 THỜI SỰ n Thứ Hai n Ngày 24/6/2024 Trao đổi với PV Tiền Phong, đại biểu Quốc hội chuyên trách Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương nhìn nhận, mức tăng lương cơ sở đồng đều 30% (1,8 triệu đồng lên 2,34 triệu đồng/tháng từ ngày 1/7) tới đây sẽ là “tin rất mừng” đối với người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, theo đại biểu, tâm trạng chung của nhiều người là “nửa mừng, nửa lo”… Cần kiểm soát giá cả để việc tăng lương thực sự ý nghĩa ẢNH: NHƯ Ý ĐẦU TUẦN rò chuyện T TĂNG LƯƠNG CƠ SỞ TỪ 1/7: Ý nghĩa hơn nếu sửa cả Luật Thuế thu nhập cá nhân “Cải cách tiền lương sẽ thay đổi hẳn việc xếp lương theo hướng khoa học hơn, công bằng hơn, tiệm cận với cách tính lương của nhiều nước trên thế giới. Đây thực sự là một cuộc cách mạng, đổi mới hoàn toàn, chuyển từ cái cũ sang cái mới. Nhưng để làm được điều này, cần sự chuẩn bị thực sự kỹ lưỡng”. TS NGUYỄN THỊ VIỆT NGA, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==