Đặc biệt, xảy ra “va chạm” trong việc tiếp nhận tiền công đức, tài trợ tại một số cụm di tích gồm đình, đền, miếu, chùa và cụm di tích giao khoán hộ gia đình quản lý. Theo tìm hiểu PV Tiền Phong, nhiều di tích quốc gia đặc biệt đón cả triệu lượt khách ở các địa phương trong năm 2023 nhưng báo cáo về tiền công đức thấp bất thường. Tiêu biểu như số thu tiền công đức khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh) đạt 7,7 tỷ đồng; khu di tích Đền Hùng (Phú Thọ) đạt 26,3 tỷ đồng; khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (Hải Dương) 17,8 tỷ đồng; đền Bà Chúa Kho (Bắc Ninh) 21,3 tỷ đồng. Từ thực tế trên, Bộ Tài chính đề xuất địa phương, đơn vị tiết kiệm, chống lãng phí trong việc sử dụng tiền công đức, tài trợ. Đồng thời đưa việc tiết kiệm thành văn hóa của người đại diện ban quản lý di tích. Từ đó góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực xã hội cho phát triển văn hóa của đất nước. Đánh giá về số liệu báo cáo tiền công đức năm 2023 của cả nước, TS Phan Phương Nam (Đại học Luật TPHCM) cho rằng, đây là báo cáo chưa có tiền lệ. Lần đầu tiên, tiền công đức - vốn được coi nhạy cảm liên quan tâm linh được công khai, minh bạch. Nhà hảo tâm biết rõ và yên tâm về số tiền công đức sử dụng đúng mục đích. “Sau báo cáo tổng hợp từ địa phương, Bộ Tài chính nên nêu rõ những di tích, địa phương làm tốt việc quản lý, thu chi tiền công đức. Từ đó, rút kinh nghiệm đơn vị làm tốt để hỗ trợ di tích, địa phương chưa tập hợp số liệu, còn vướng mắc, bất cập trong quản lý thu chi tiền công đức”, ông Nam đề xuất. Theo ông Nam, di tích đã thành lập ban quản lý, với các đình, chùa nên làm tốt mô hình ban quản lý để hoạt động hiệu quả. Với khu di tích tâm linh tín ngưỡng nếu thuộc sở hữu của tư nhân vừa được xây dựng, cơ quan chức năng nghiên cứu giải pháp để quản lý phù hợp. Với di tích tôn giáo, tín ngưỡng thuộc sở hữu tâm linh, cơ quan chức năng nghiên cứu quản lý theo mô hình như doanh nghiệp. NGỌC LINH Tiền công đức thường được đóng góp với lòng tin, mục tiêu hỗ trợ tu bổ, phát huy giá trị của di tích. Việc sử dụng khoản tiền này cho những mục đích cá nhân có thể gây ra sự phản ứng từ phía người dân. Vì vậy, cần giám sát chặt chẽ để tiền công đức không bị sử dụng trái mục đích. “Tiền công đức không phải nguồn tiền nhỏ. Đây là nguồn lực cùng ngân sách nhà nước phát triển cơ sở vật chất đền chùa, di tích ở địa phương, làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân. Các địa phương phải nghiên cứu, nâng cao tinh thần trách nhiệm của các ban quản lý di tích. Các thành viên ban quản lý cần được đào tạo chuyên môn về chức năng quản lý tài chính. Ngoài ra, hệ thống thanh tra, kiểm tra cũng nên được củng cố”, ông Trung nhận định. PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, cho rằng, các tổ chức tôn giáo nên đặt chuyện tiền công đức trong xu thế chung - những người làm thiện nguyện càng ngày càng ý thức hơn về việc tiền của mình được sử dụng ra sao. “Khi nhà hảo tâm biết chính xác tiền công đức của họ được sử dụng vào những hoạt động gì, họ sẽ cảm thấy tự tin và thoải mái hơn trong việc đóng góp và hỗ trợ các hoạt động từ thiện. Việc minh bạch cũng nâng cao hiệu quả sử dụng tiền công đức, phòng tránh các hành vi gian lận và lạm dụng tiền công đức”, ông Sơn nói. Các chuyên gia đề xuất có thêm quy định để điều chỉnh việc trao đổi và nhận tiền công đức. Những quy định này có thể do các tổ chức tôn giáo hoặc cơ quan nhà nước đề xuất và áp dụng. “Dù việc nhận tiền công đức thường là một công việc dân sự và mang tính cá nhân trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo, nhưng trong một số tình huống cụ thể, chúng ta có thể xem xét thiết lập các quy định dưới luật để điều chỉnh hoạt động này, nhất là khi liên quan đến các hoạt động tài chính trong cộng đồng, của nhân dân”, ông Sơn nhận định. GIA LINH - NGỌC ÁNH Ngày 5/6, lãnh đạo Sở VHTT&DL tỉnh Hà Tĩnh cho biết, đơn vị này vừa phối hợp các sở, ngành liên quan kiểm tra việc thu, hiệu quả sử dụng tiền công đức tại các di tích công lập. Việc kiểm tra được UBND tỉnh Hà Tĩnh giao cho Sở Tài chính chủ trì, cùng với Sở VHTT&DL, Ban Tôn giáo tỉnh, Tỉnh đoàn Hà Tĩnh. Ngành chức năng đã kiểm tra tại Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, các khu lưu niệm: Lý Tự Trọng, Nguyễn Du, Trần Phú, Hà Huy Tập... Kết quả kiểm tra ban đầu cho thấy chỉ có Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc là có nguồn thu lớn, còn lại các di tích khác như các khu lưu niệm Trần Phú, Hà Huy Tập, Nguyễn Du..., tiền công đức thu được chỉ từ 10 - 40 triệu đồng/năm. “Việc thu, sử dụng tiền công đức tại các khu di tích này có sự nghiêm túc, chặt chẽ, đúng quy định từ việc bố trí hòm công đức đúng quy định, phù hợp với không gian, mỹ quan, bố trí các camera giám sát tại các vị trí đặt hòm công đức đến việc thành lập tổ kiểm đếm, ghi sổ sách, sử dụng tiền công đức”, vị lãnh đạo Sở VHTT&DL Hà Tĩnh thông tin. UBND tỉnh Hà Tĩnh đang giao Sở VHTT&DL Hà Tĩnh chủ trì phối hợp với các địa phương, ngành chức năng liên quan tham mưu cho tỉnh hướng dẫn thực hiện Thông tư 04/2023 của Bộ Tài Chính, trong đó có nội dung về quản lý tiền công đức tại các di tích trên địa bàn. Dự kiến việc tham mưu sẽ thực hiện trong quý 3 này. Ông Đặng Quốc Vũ, Trưởng Ban quản lý Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, cho biết, ngành chức năng đã tổ chức kiểm tra việc thu, sử dụng tiền công đức tại khu di tích này “Từ đầu năm đến nay, khu di tích đón hơn 200.000 lượt khách. Số tiền công đức hằng năm tại khu di tích khoảng 7-8 tỷ đồng cũng được đơn vị báo cáo cụ thể, thực hiện chi thường xuyên vào việc nâng cấp, chăm sóc, bảo tồn các hiện vật, tăng cường công tác tuyên truyền khu di tích theo hướng dẫn của Thông tư 04 và quy định của pháp luật”, ông Vũ cho hay. Theo Trưởng Ban quản lý Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tại khu di tích có 3 hòm công đức được đặt ở nhà bia tưởng niệm, khu mộ 10 cô và khu đền thờ. Tại các vị trí đều có hệ thống camera giám sát đặc biệt. Hằng tuần, đơn vị tổ chức kiểm đếm, kê khai số tiền công đức của du khách, đảm bảo việc quản lý chặt chẽ, minh bạch. Trước đó, hồi tháng 1, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành kết luận thanh tra số 7 về việc quản lý và tổ chức các hoạt động tại Di tích Quốc gia đền Chợ Củi (xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân). Kết luận của đoàn thanh tra đã chỉ ra một số bất cập, tồn tại, hạn chế trong quản lý của lãnh đạo địa phương và Ban Quản lý di tích đền về việc giao khoán tiền công đức cho thủ nhang. Từ các vi phạm trên, ngành chức năng đã xử lý trách nhiệm một số cá nhân, đơn vị; yêu cầu chấn chỉnh, thực hiện nhiệm vụ, vai trò và quy hoạch đã đề ra. Sau kết luận thanh tra của UBND tỉnh Hà Tĩnh, gia đình 2 thủ nhang tại đền Chợ Củi đã bàn giao chìa khóa hòm công đức, chìa khóa Cung đức Thánh mẫu và các cung còn lại của nội tự để Ban Quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân tiếp nhận quản lý. Gần nửa năm tiếp nhận, quản lý, Ban Quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân cho biết đơn vị đã thu và nộp ngân sách hơn 14 tỷ đồng tiền công đức. PHẠM TRƯỜNG THỜI SỰ 5 n Thứ Hai n Ngày 10/6/2024 Hà Tĩnh giám sát việc thu, chi tiền công đức Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc đón hơn 200.000 lượt khách từ đầu năm đến nay TRÊN CẢ NƯỚC Sau khi đền Chợ Củi được giao cho chính quyền địa phương quản lý, số tiền nộp ngân sách đã tăng từ 2,5 tỷ đồng lên hơn 14 tỷ đồng trong nửa năm. Ngành chức năng Hà Tĩnh đã lập đoàn liên ngành kiểm tra việc thu, sử dụng tiền công đức ở một số di tích khác trên địa bàn. Năm 2023, đã có 31.000 di tích lịch sử - văn hoá báo tiền công đức. Trong đó, tổng số tiền thu 4.100 tỷ đồng, chi 3.610 tỷ đồng. Các khoản chi chủ yếu dành cho tu bổ, tôn tạo di tích, chi quản lý, tổ chức lễ hội, xây dựng công trình phụ trợ di tích. Ghi tiền công đức
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==