TỔNG THU TIỀN CÔNG ĐỨC HƠN 4.100 TỶ ĐỒNG Theo tìm hiểu của phóng viên Tiền Phong, các địa phương trên cả nước đã gửi báo cáo thu chi tiền công đức năm 2023 về Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Chính phủ. Tổng số tiền công đức được báo cáo về Bộ Tài chính khoảng 4.100 tỷ đồng. Cả nước có hơn 31.000 di tích lịch sử - văn hoá báo cáo thu chi tiền công đức. Trong đó, có 7 di tích có tiền thu công đức trên 25 tỷ đồng, 28 di tích thu trên 10 tỷ đồng, 63 di tích thu trên 5 tỷ đồng. Các di tích lịch sử - văn hóa thu tiền công đức nhiều nhất gồm: miếu Bà Chúa Xứ ở Châu Đốc, An Giang 220 tỷ đồng; đền Bảo Hà (Lào Cai) 71 tỷ đồng… Hà Nội dẫn đầu cả nước với số thu tiền công đức hơn 670 tỷ đồng. Xếp sau đó, cả nước có 7 tỉnh, thành phố thu trên 200 tỷ đồng tiền công đức, gồm: Hải Dương, An Giang, Bắc Ninh, Hưng Yên, Nam Định, Quảng Ninh. Có 9 địa phương có số thu tiền công đức từ 100-200 tỷ đồng. Là một trong những huyện có số tiền công đức lớn nhất cả nước, huyện Bảo Yên (Lào Cai) cho biết, hằng ngày, ban quản lý cử nhân viên thu gom tiền lẻ, tiền giọt dầu tại cung ban thờ đưa vào hòm công đức. Lắp hệ thống camera giám sát tại kho, phòng kiểm đếm và các cung ban trong đền, bàn ghi công đức để quản lý nguồn thu. Ban quản lý di tích bố trí nhân viên bảo vệ trực 24/24 giờ để đảm bảo công tác an ninh, trông coi tài sản tại di tích, thu tiền giọt dầu. Các di tích trên cả nước cũng chi hơn 3.610 tỷ đồng. Trong đó, khoản chi lớn nhất cho tu bổ, tôn tạo di tích chiếm 46%. Các khoản chi quản lý, tổ chức lễ hội, xây dựng công trình phụ trợ di tích dao động 12-19% tổng nguồn thu. Đại diện Bộ Tài chính cho biết, lần báo cáo này chỉ tổng hợp số liệu, đưa ra bức tranh chi tiết, không đánh giá việc thu chi đúng sai của các đơn vị. Các đơn vị chưa thống kê thu chi tiền công đức, cơ quan chức năng sẽ hướng dẫn lập sổ sách ghi chép, mở tài khoản nhận công đức, hướng tới minh bạch tiền công đức. HƠN 30% DI TÍCH CHƯA BÁO CÁO Đại diện Vụ Hành chính sự nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, đa số địa phương phản ánh, số liệu báo cáo thu, chi tiền công đức của di tích trên địa bàn chưa đầy đủ, mới phản ánh một phần thu chi tiền công đức. Theo đó, khoảng 1.770 di tích lịch sử - tôn giáo có thu chi tiền công đức, tài trợ (tương đương 31% tổng số di tích) chưa báo cáo. Trong đó, nhiều chùa thuộc sở hữu chung của cộng đồng đã được UBND cấp tỉnh đưa vào danh mục kiểm kê, bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích không báo cáo. “Việc quản lý tiền công đức, tài trợ tại nhiều di tích chưa chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro, để thất thoát, trộm cắp. Có di tích giao tiền cho cá nhân giữ, đứng tên gửi tiết kiệm. Một số di tích có thói quen giữ tiền mặt mà không gửi vào tài khoản bị kẻ gian lấy trộm, kẻ gian cạy phá hòm lấy tiền”, đại diện Vụ Hành chính sự nghiệp cho biết. KHÔNG ÍT VƯỚNG MẮC Thông tư số 04/2023/TT-BTC của Bộ Tài chính có hiệu lực từ 19/3/2023. Đây được coi là văn bản pháp lý quan trọng góp phần quản lý minh bạch tiền công đức, tài trợ nhưng không cản trở các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng. PGS.TS Phạm Ngọc Trung, nguyên Trưởng khoa Khoa Văn hóa và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, khẳng định, công đức tại các cơ sở thờ tự là nét sinh hoạt văn hóa của người dân Việt Nam. Trước đây, việc quản lý và sử dụng tiền công đức gần như không được công khai, minh bạch. Điều này dẫn đến tình trạng nơi thu tiền công đức trăm tỷ đồng, chỗ nhỏ giọt, có nơi làm tốt, nơi chưa tốt. Đến khi Thông tư 04 có hiệu lực, công tác này mới được điều chỉnh bởi những quy định có tính pháp lý rõ ràng hơn. “Thông tư tạo điều kiện cho các cơ sở thờ tự, di tích nâng cấp, tu bổ, đồng thời tạo sự thống nhất trong dân chúng. Đây là giải pháp tạo hành lang pháp lý ban đầu, giúp công khai, minh bạch tiền công đức, để nét sinh hoạt văn hóa này văn minh, tiến bộ hơn”, ông Trung nói. Tuy nhiên, sau hơn một năm áp dụng, Thông tư số 04 bộc lộ những hạn chế nhất định. Ngoài những cơ sở thờ tự lớn, tại những chùa nhỏ, lẻ, công tác quản lý còn khó khăn, đòi hỏi vai trò và tinh thần tự giác của thủ nhang, thủ từ. “Có nhiều trường hợp, tiền công đức nhỏ lẻ khó thống kê chính xác ngay lập tức, hoặc một số cá nhân muốn phát tâm công đức số tiền lớn nhưng lại có nhu cầu giữ bí mật danh tính”, ông nêu. Ở một số địa phương, công tác quản lý, giám sát tiền công đức ở các di tích còn nhiều bất cập. Theo báo cáo của UBND tỉnh Ninh Bình, năm 2023 một số di tích chưa mở tài khoản ngân hàng, tài khoản tại kho bạc để tiếp nhận hoặc theo dõi riêng những khoản tiền thu, chi từ nguồn thu công đức. Với các di tích được giao cho đơn vị sự nghiệp công lập quản lý, hoặc ban quản lý di tích kiêm nhiệm quản lý, công tác theo dõi, quản lý, giám sát và điều hành tiền công đức được quan tâm. Địa phương giám sát kỹ việc tổ chức định kỳ kiểm đếm tiền trong hòm công đức, có sự giám sát của các bên liên quan. Tuy nhiên, nhiều nơi chưa có đầy đủ biên bản kiểm kê khi mở hòm tiền công đức cũng như kiểm đếm tiền. Bên cạnh đó, nhiều di tích chưa có báo cáo đầy đủ số thu, chi hằng năm; một số di tích có báo cáo thu, chi nhưng các khoản công đức khác chưa được báo cáo cụ thể, một số di tích không có báo cáo thu, chi tiền công đức khi đoàn kiểm tra yêu cầu báo cáo... UBND tỉnh Ninh Bình đề nghị Bộ Tài chính có hướng dẫn cụ thể, chi tiết về vấn đề quản lý tiền công đức, tiền tài trợ đối với di tích đồng thời là cơ sở tôn giáo, và xem xét có chế tài xử lý các trường hợp không thực hiện đúng quy định trong quản lý tiền công đức. GIÁM SÁT CHẶT CHẼ, ĐẢM BẢO SỰ MINH BẠCH Sau những lùm xùm về nguồn thu, đặc biệt là tiền công đức tại một số di tích, đền, chùa, người dân luôn mong muốn một cơ chế minh bạch, công khai tiền công đức và các khoản chi từ nguồn thu của các cơ sở tôn giáo. Từng có sự việc nhà sư cầm sổ đỏ của chùa, vay tiền tỷ của Phật tử để xây chùa sau đó không thể hoàn trả. Có những người tiếp nhận lấy tiền công đức để mua ô tô, xây nhà để xe... Sau hơn một năm áp dụng, Thông tư số 04/2023/TT-BTC hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội góp phần bảo vệ, phát huy giá trị di tích và lễ hội. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, cần tiếp tục đổi mới, bổ sung các quy định liên quan để công tác quản lý, kiểm tra, giám sát tiền công đức ngày càng minh bạch. 4 THỜI SỰ n Thứ Hai n Ngày 10/6/2024 Tiền chùa cũng phải minh bạch Nhiều trường hợp tiền công đức nhỏ lẻ khó thống kê ngay lập tức Theo thông tin từ Bộ Tài chính, di tích lịch sử văn hóa trên cả nước thu 4.100 tỷ đồng tiền công đức năm 2023. Việc quản lý, giám sát, thu chi tiền công đức ở một số di tích vẫn còn bất cập, tiềm ẩn nguy cơ thất thoát, lãng phí. Người dân ghi phiếu ủng hộ tiền công đức tại Đền Trần (Nam Định) ẢNH: Q.N Nhiều nước được giám sát chặt chẽ, quản lý minh bạch Một số quốc gia có thể quy định về việc đăng ký và quản lý các tổ chức tôn giáo, bao gồm cả việc giám sát các hoạt động tài chính của họ. Ở Mỹ, các tổ chức tôn giáo phải đăng ký với chính quyền liên bang và tuân thủ quy định về thuế và luật pháp tài chính. Các tổ chức tôn giáo cũng cần tuân thủ quy tắc liên quan việc sử dụng tiền công đức và hoạt động từ thiện. Ở Anh, cơ quan từ thiện và cơ quan quản lý từ thiện có trách nhiệm giám sát các tổ chức tôn giáo từ thiện, đảm bảo tính minh bạch trong việc quản lý tài chính và hoạt động từ thiện của họ. Trung Quốc đã thiết lập quy định chặt chẽ về việc đăng ký và quản lý các tổ chức tôn giáo trong nước, cũng như giám sát tài chính của các tổ chức tôn giáo để đảm bảo sự tuân thủ quy định pháp luật. LẦN ĐẦU TIÊN CÔNG KHAI TIỀN CÔNG ĐỨC Tiềm ẩn thất thoát, lãng phí
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==