“CÒNG LƯNG” GÁNH THUẾ Mức giảm trừ gia cảnh trong Luật Thuế TNCN lạc hậu đã khiến không Ét người làm công ăn lương g¼p khÎ khăn. Chị Nguyễn Nhung (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, cả 2 vợ chồng đều làm công ăn lương. Gia đình chị Nhung cÎ 2 con nhỏ trong độ tuổi tiểu học. Mức giảm trừ gia cảnh hiện nay 4,4 triệu đồng/người/tháng, thậm chÉ chưa đủ đÎng học phÉ cho con. “Con thứ 2 của tôi trong độ tuổi học ở bậc học mầm non nhưng nhà trường quá tải, phải bốc thăm nộp hồ sơ nhập học. Tôi bốc thăm không trúng suất nhập học, phải cho con học trường tư thục với mức học phÉ 6 triệu đồng/tháng. Riêng học phÉ đã cao hơn mức giảm trừ gia cảnh”, chị Nhung chia sẻ. Cùng cảnh è cổ “gánh thuế”, chị Thu Minh (Long Biên, Hà Nội) chia sẻ, tháng 7/2023 chị được tăng lương cơ sở. Tuy nhiên, mức lương vừa tăng, chị Minh phải đÎng thuế TNCN ở mức cao hơn. Trong khi đÎ, chi phÉ sinh hoạt không ngừng tăng lên. Lương thực, thực phẩm từ gạo, dầu ăn, đến thịt, cá tăng giá liên tục. “Một bÎ rau ở chợ cũng tăng gấp rưỡi trong 3 năm qua. Các m¼t hàng khác đều tăng giá mỗi ngày. Trong khi đÎ, mức giảm trừ gia cảnh giữ nguyên, tôi phải chắt bÎp chi tiêu mới đủ chi phÉ sinh hoạt cho cả gia đình”, chị Minh kể. Thuế TNCN cÎ hiệu lực năm 2007 và lần điều chỉnh gần nhất vào năm 2014 với mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế 11 triệu đồng/tháng và 4,4 triệu đồng/ người phụ thuộc (nay vµn thu thế). Trong 10 năm qua, số thu thuế TNCN đã tăng gấp 3,6 lần. Số lượng người nộp thuế TNCN không ngừng tăng qua các năm. Bất cập của giảm trừ gia cảnh được người dân, chuyên gia nhiều lần phản ánh. Theo TS Vũ Sỹ Cường - Học viện Tài chÉnh, cách đánh thuế TNCN hiện nay đơn giản, thuận tiện cho cơ quan hành thu, nhưng không khuyến khÉch người lao động làm việc, cống hiến. Kỹ thuật đánh thuế cũng chưa hợp lý. Khấu trừ gia cảnh cho mọi người như nhau, trong khi mức chi tiêu để đảm bảo cùng một m¼t bằng sinh hoạt ở thành phố và nông thôn rất khác nhau. Ông Cường đề xuất, cơ quan chức năng cần thay đổi theo hướng tăng mức thu nhập chịu thuế, bậc thu nhập chịu thuế giãn ra, chiết trừ gia cảnh cÎ thể tÉnh đến yếu tố cư trú, ngành nghề. Giải trình trước Quốc hội liên quan vấn đề giảm trừ gia cảnh nÎi riêng và sửa Luật thuế TNCN, Bộ trưởng Bộ Tài chÉnh Hồ Đức Phớc cho biết, theo luật, CPI trên 20% mới điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và Bộ Tài chÉnh đang thực hiện đúng luật. Theo ông Phớc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân vào Kỳ họp tháng 10/2025, thông qua vào Kỳ họp tháng 5/2026. “Nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định làm ngay trong năm nay để thông qua vào tháng 5/2026, thì Bộ Tài chÉnh sẽ chấp hành, xin ý kiến đại biểu Quốc hội, nhân dân để đưa ra các quy định phù hợp. CÎ nên đưa ra quy định CPI phải trên 20% hay không thì lúc đÎ chúng ta sẽ bàn”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết. CẦN THAY ĐỔI CÁCH TÍNH Đánh giá về Luật Thuế TNCN, TS Nguyễn Quốc Việt - Viện phÎ Nghiên cứu kinh tế chÉnh sách (VEPR) cho rằng, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay chỉ căn cứ vào CPI lạc hậu. Theo ông Việt, chi tiêu của mỗi hộ gia đình ở từng khu vực khác nhau nhưng Việt Nam áp mức chung trên cả nước là vô lý. Bước tÉnh thuế quá gần nhau và nhiều bậc, quá nhanh, không tạo điều kiện cho người dân tÉch lũy, tạo thu nhập công khai chÉnh đáng. “Bản thân người dân sống ở thành phố lớn, mức tăng CPI do của cơ quan chức năng công bố dường như phản ánh đúng thực tế. Chỉ số giá tiêu dùng cÎ độ vênh lớn giữa thành thị và nông thôn. Trong khi đÎ, Bộ Tài chÉnh, Tổng cục Thống kê sử dụng số liệu CPI với rổ hàng hÎa hơn 700 hàng hÎa, trên vùng miền cả nước chưa hợp lý”, ông Việt đánh giá. Ông Việt dµn vÉ dụ lĩnh vực y tế, giá dịch vụ y tế trong bệnh viện công lập đã cÎ sự chênh lệch lớn giữa giá dịch vụ y tế chi trả tự nguyện và giá niêm yết bảo hiểm y tế và tÉnh CPI. Nếu chỉ nhìn vào CPI và mức độ tăng giá không phải là cơ sở chắc chắn để căn cứ làm mức giảm trừ gia cảnh. Chi phÉ cho một trẻ em đi học lớn hơn nhiều lần mức học phÉ. Khi COVID-19 xảy ra, học phÉ được miễn giảm nhưng chi phÉ khác như học thêm, học tiếng Anh, đưa đÎn, đồng phục tăng lên rất nhiều. Nếu dựa vào CPI công bố để giảm trừ gia cảnh là quá lạc hậu. Cơ quan chức năng cần cÎ nghiên cứu phù hợp với chuyển dịch thu nhập từ nước thu nhập thấp sang nước cÎ thu nhập trung bình hiện nay. Cùng quan điểm, TS Phan Phương Nam - Đại học Luật TPHCM cho rằng, giảm trừ gia cảnh không nên chỉ căn cứ vào CPI mà cÎ thể căn cứ thêm mức lương tối thiểu vùng, lương cơ sở. Điều này mới đảm bảo sự công bằng cho người đÎng thuế. “CPI của Việt Nam tÉch hợp quá nhiều m¼t hàng. Trong khi đÎ, chỉ một số nhÎm hàng hÎa chÉnh tác động tới cuộc sống của người dân. Mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo cho người dân tối thiểu. Đánh thuế vào phần thu nhập tối thiểu không phù hợp. Cách tÉnh giảm trừ gia cảnh cần thay đổi, không nên căn cứ duy nhất vào một yếu tố để giảm trừ gia cảnh như hiện nay”, ông Nam nÎi. TS Nguyễn Quốc Việt kiến nghị, cơ quan chức năng cần giải pháp tổng thể để sửa đổi Luật thuế TNCN theo hướng mở rộng cơ sở thu thuế. Mức đÎng thuế cũng cần bớt bậc lũy tiến, thủ tục đơn giản hơn và mức đÎng thuế vừa phải để người lao động cảm thấy nhẹ nhàng và sẽ chủ động đÎng thuế. Giải pháp căn cơ, hài hòa lợi Éch giữa các chủ thể và cá nhân nên cÎ chương trình giải pháp tổng thể huy động nguồn lực vào ngân sách nhà nước. NGỌC LINH Mức giảm trừ gia cảnh trong Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cÏ nhiÄu b´t cập đã được phản ánh từ lâu. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết, do chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chưa vượt quá 20% nên chưa sửa mức giảm trừ gia cảnh. Các chuyên gia cho rằng, cần thay đổi cách tính giảm trừ gia cảnh và mức đÏng thuế TNCN. Mức giảm trừ gia cảnh lạc hậu chưa theo kịp mức tăng giá thực tế của hàng hÏa. (Ảnh minh hoạ) KINH TẾ 5 n Thứ Tư n Ngày 5/6/2024 THUẾ THU NHuP CÁ NHÂN: Quá lạc hậu, sao chưa sửa? Chị Lê Thị Hiền (quê Hà Tĩnh) làm công nhân tại Công ty PouYuen (quận Bình Tân) hơn 15 năm, mức lương tầm 18 triệu đồng/tháng, chồng là lao động tự do thu nhập bữa cÎ bữa không. Chị Hiền cÎ con gái lớn đang học tiểu học. Chị tâm sự, hầu như tất cả các chi phÉ sinh hoạt, thuê nhà đều tăng hằng năm. Hễ lương nhÉch lên một chút thì các giá hàng hÎa dịch vụ cũng tăng theo, duy chỉ cÎ mức giảm trừ gia cảnh là không thay đổi suốt nhiều năm qua. “Sau khi giảm trừ gia cảnh, tôi vµn còn phải đÎng 5% thuế TNCN cho khoản thu nhập chịu thuế 2,6 triệu đồng. Không cÎ tÉch lủy, những lúc con đau ốm, chồng thất nghiệp… cả gia đình không cÎ khoản nào để chi tiêu. BÉ bách, tôi phải vay nÎng với lãi suất cao để xoay xở, để vượt qua lúc khÎ khăn rồi tÉnh tiếp” - chị Hiền ngậm ngùi nÎi. Nhiều người làm công ăn lương ở TPHCM phải đÎng thuế TNCN cũng đang g¼p khÎ khăn tương tự như chị Hiền. Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật thuộc Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM (HUBA) cho biết, mỗi năm giá hàng hÎa, dịch vụ đều tăng khiến chi phÉ sinh hoạt của người dân đội lên; sau dịch COVID-19, giá hàng hÎa dịch vụ tăng 20-30%. Vì vậy, nếu chúng ta đợi đến năm 2026 mới điều chỉnh thuế TNCN thì không phù hợp với thực tế. NÎi về mức giảm trừ gia cảnh khi thực hiện Luật Thuế TNCN, Luật sư Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Luật sư TPHCM) nÎi rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân quy định mức giảm trừ gia cảnh và ngưỡng thu nhập chịu thuế cố định, khi lạm phát tăng 20% mới sửa đổi không phù hợp. “Tôi cho rằng, Nhà nước nên xem xét theo hướng mức giảm trừ gia cảnh cao gấp 3 - 4 lần mức lương. Khi lương tăng thì mức giảm trừ gia cảnh cũng cần tăng theo. Nhà nước tăng lương nhằm hỗ trợ cuộc sống người lao động. Tuy nhiên, hiện tại, rất nhiều người làm công ăn lương chịu nhiều áp lực bởi lương tăng nhưng phần giảm trừ gia cảnh vµn “giậm chân tại chỗ”. Ngoài ra, giá cả hàng hÎa tiêu dùng tăng nhanh cũng gÎp phần làm chất lượng cuộc sống đi xuống”, ông Tâm nÎi. UYÊN PHƯƠNG Gần đây nhất, số thu thuế TNCN quý 1/2024 đạt 53.155 tỷ đồng, bằng 33,4% so với dự toán. Mức thu từ sắc thuế này cao gấp 3,3 lần so với thu từ dầu thô; cao gần bằng khoản thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu. “Thắt lưng buộc bụng” đóng thuế thu nhập cá nhân Chị Lê Thị HiÄn (Công ty PouYuen) phải tằn tiện chi tiêu để lo cho con đi học ẢNH: U.P
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==