LẠM DỤNG THUỐC Chia sẻ về ca lâm sàng điển hình cho việc lạm dụng thuốc corticoid, bác sĩ TS. Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường (Bệnh viện viện Bạch Mai) cho biết: “Cô gái 23 tuổi, cao 1 m50, nặng 57kg, sống ở Hà Nội được mẹ đưa đến khám vì thấy mặt tròn và mệt. Khám lâm sàng, bác sĩ thấy mặt bệnh nhân tròn, bụng to, chân tay teo,... đặc biệt ở vị trí bụng và đùi có rất nhiều vết rạn da màu đỏ. Chẩn đoán ban đầu hướng đến Hội chứng Cushing do thuốc và có suy tuyến thượng thận”. Khai thác bệnh sử thấy bệnh nhân bị viêm mũi từ lâu, cứ ngạt mũi là sử dụng thuốc xịt mũi, trung bình xịt ngày 3-4 lần. Xem thành phần của lọ xịt mũi thì có Dexamethasone là loại corticoid rất mạnh, nếu dùng kéo dài dễ gây ra nhiều biến chứng như suy thượng thận, đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, loét dạ dày, rối loạn tâm thần... Riêng với trường hợp của bệnh nhân này thì thuốc còn gây lùn và lão hóa sớm. Sau khi nghe bác sĩ phân tích, mẹ cô gái thú nhận là bà cũng thường xuyên dùng loại thuốc xịt mũi này. Bác sĩ Bảy quan sát gương mặt của mẹ cô gái thì thấy mặt bà cũng béo, tròn và chân tay teo.... Bác sĩ Bảy thông tin tại Khoa Nội tiết và Đái tháo đường tuần nào cũng có khoảng 10 bệnh nhân bị suy thượng thận đến khám. Người bệnh đến khám vì những lí do rất đơn giản như mệt, đau mỏi xương khớp, phù, tăng cân… Nhiều người đi qua nhiều phòng khám trong thời gian dài mà không có chẩn đoán chính xác. Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận ca bệnh H.T.H (58 tuổi, quê Định Hóa, Thái Nguyên) mắc đái tháo đường type 2, tăng huyết áp, thoái hóa cột sống nhiều năm. Người bệnh thường xuyên uống Medrol (thuốc chứa hoạt chất corticoid) liều cao. Điều này dẫn đến các tác dụng phụ của thuốc như: mặt tròn đỏ, bụng béo trung tâm, da mỏng, rạn da ở bụng,… Trong đó, một tác dụng phụ của thuốc là khiến da bàn chân rất mỏng, dẫn đến rách da, nhiễm trùng bàn chân nặng, đe dọa lan lên hết cẳng chân phải, đe dọa tính mạng. Khoa Nội tiết (Bệnh viện Nội tiết Trung ương) tiếp nhận các bé từ 4-7 tuổi tới khám và nhập viện trong tình trạng biểu hiện nặng mặt, rậm lông vùng gáy, vùng lưng (sau sử dụng các chế phẩm không rõ nguồn gốc giúp tăng cân) nghi mắc hội chứng Cushing do lạm dụng thuốc có chứa corticoid. Điển hình trường hợp 2 anh em trong cùng một gia đình (5 tuổi và 7 tuổi) đều sử dụng chế phẩm được giới thiệu là vitamin không rõ nguồn gốc, không được tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa gây nên tình trạng các bé bị suy giảm chức năng tuyến thượng thận mà không hay biết, tới khi có biểu hiện rõ ràng trên lâm sàng như lông mọc rậm rạp, mặt nặng mới được đưa tới khám và điều trị. Được biết, bố mẹ cho bệnh nhi sử dụng một loại chế phẩm giúp tăng cân không rõ nguồn gốc qua tư vấn, giới thiệu là vitamin giúp tăng cân từ người quen. Sau 2-3 tháng sử dụng các bé có tăng cân, xuất hiện tình trạng trên. Kết quả kiểm tra cho thấy các bé đều mắc suy giảm chức năng tuyến thượng thận. TỔN HẠI SỨC KHỎE Theo bác sĩ, ThS. Đỗ Gia Nam, Phó Trưởng khoa Nội tiết (Bệnh viện Nội tiết Trung ương), suy tuyến thượng thận là tình trạng tuyến thượng thận không sản xuất đủ hormone. Đây là tuyến nội tiết quan trọng, tiết ra một số hormone, trong đó có cortisol chịu trách nhiệm điều hòa chuyển hóa carbohydrate trong cơ thể và duy trì chức năng tim mạch, huyết áp. Ngoài ra nó còn có một tác dụng quan trọng khác là làm giảm viêm, ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, nhiều người bệnh tự ý sử dụng corticoid mua một cách dễ dàng tại các quầy thuốc, hoặc truyền tai nhau các thuốc nam dạng bột không theo đơn chỉ định của bác sĩ. Khi người bệnh sử dụng corticoid liều cao với thời gian dài, sẽ gây ra hậu quả là suy tuyến thượng thận (rối loạn chức năng tuyến thượng thận). Tác dụng phụ nguy hiểm nhất của lạm dụng corticoid là suy thượng thận do thuốc, với các biểu hiện mệt mỏi thường xuyên, huyết áp thấp, có thể tụt huyết áp, và đã có trường hợp bị tử vong do trụy tim mạch. Đa số bệnh nhân bị suy thượng thận mạn nhưng không được chẩn đoán hoặc có mắc thêm bệnh cấp tính nhưng không được điều trị tăng cường corticoid kịp thời, dẫn đến suy thượng thận cấp. Bác sĩ Bảy nhấn mạnh thêm tình hình trở nên nghiêm trọng hơn ở Việt Nam, khi ai cũng có thể tự mua được các thuốc này theo đơn hoặc theo mách bảo của người khác. Thuốc bị lạm dụng theo “đường truyền miệng” để điều trị các bệnh như viêm họng, viêm mũi dị ứng, viêm da, đau lưng, gút, thoái hóa khớp, viêm phổi, hen... dưới các dạng bôi, hít, uống, và tiêm... Nhưng người sử dụng không biết rằng các thuốc này có thể gây rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm loét dạ dày, đục thủy tinh thể, loãng xương, gãy xương, xuất huyết dưới da, hoại tử chỏm xương đùi, hạ kali máu, dễ bị nhiễm trùng, các vết loét lâu liền... thậm chí là rối loạn tâm thần. HÀ MINH Gần đây, số lượng bệnh nhân nhập viện vì suy tuyến thượng thận ngày càng lớn do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó, phần lớn bệnh nhân liên quan đến việc lạm dụng corticoid có trong các thuốc điều trị cơ, xương, khớp, bệnh viêm đường hô hấp, viêm ruột, hen suyễn, dị ứng … BS Nam khám bệnh nhi bị suy tuyến thượng thận do lạm dụng corticoid XÃ HỘI 13 n Thứ Tư n Ngày 5/6/2024 Bệnh nặng vì lạm dụng thuốc chứa corticoid Trưa 4/6, ngư dân P.K. (40 tuổi) đã được trực thăng chuyển từ quần đảo Trường Sa về Bệnh viện Quân y 175 (TPHCM) cấp cứu. Trước đó, anh K. đang đánh bắt hải sản trên ngư trường quần đảo Trường Sa thì bị tai nạn lao động đa chấn thương, đứt rời hoàn toàn 1/3 trên cánh tay phải, chấn thương ngực kín gãy xương sườn 4 bên phải, chấn thương phần mềm hàm mặt. Khoảng 8 giờ sau tai nạn, anh K. được tàu cá đưa vào cấp cứu tại Bệnh xá đảo Song Tử Tây. Tại đây, các bác sĩ đã phẫu thuật cầm máu mỏm cụt, truyền dịch, kháng sinh, giảm đau. Tuy nhiên, bệnh nhân biểu hiện đa chấn thương nặng, nguy cơ suy hô hấp, huyết động không ổn định. Các bác sĩ tại bệnh xá đảo đã hội chẩn trực tuyến qua hệ thống Telemedicine với Bệnh viện Quân y 175. Sau hội chẩn, bệnh nhân được chỉ định chuyển về đất liền điều trị bằng đường không. Chấp hành mệnh lệnh của Bộ Quốc phòng lúc 0 giờ 30 phút ngày 4/6, máy bay trực thăng EC-225 mang số hiệu VN-8619 của Binh đoàn 18 do Trung tá Đỗ Hoàng Hải làm Cơ trưởng cùng Tổ Cấp cứu đường không Bệnh viện Quân y 175 do Đại úy - Bác sĩ Đinh Văn Hồng làm tổ trưởng cất cánh từ sân bay Tân Sơn Nhất ra đảo. Đến 6 giờ ngày 4/6, Tổ Cấp cứu đường không tiếp cận bệnh nhân tại đảo Song Tử Tây. Bệnh nhân được đưa lên máy bay, thở oxy, bù máu, bù dịch, giảm đau và vận chuyển về đất liền điều trị. Lúc 10 giờ 50 phút cùng ngày, trực thăng đã hạ cánh xuống nóc tòa nhà Viện Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Quân y 175, bệnh nhân ngay lập tức được chuyển đến khoa Cấp cứu. Đại úy - Bác sĩ Đinh Văn Hồng cho biết, Tổ cấp cứu đã phối hợp tốt cùng tổ bay đảm bảo độ cao an toàn, đồng thời hỗ trợ theo dõi, điều trị liên tục, giúp quá trình chuyển bệnh diễn ra an toàn. Sau khi bệnh nhân nhập viện, các bác sĩ đang tiến hành tầm soát các tổn thương và hội chẩn để đưa ra các hướng điều trị khả quan nhất. VÂN SƠN Các trẻ bị mắc các bệnh lí liên quan tới đường hô hấp, tai mũi họng… sử dụng thuốc chứa corticoid lâu dài không theo chỉ định của các bác sĩ sẽ gây nên hậu quả vô cùng nghiêm trọng như: suy tuyến thượng thận vĩnh viễn, teo cơ, nặng hơn là ảnh hưởng tới quá trình phát triển sau này như loãng xương, loét dạ dày, ức chế miễn dịch, làm giảm sức đề kháng, dễ nhiễm khuẩn thứ phát … và quá trình dậy thì cũng sẽ bị ảnh hưởng. Cha mẹ nên đưa các con đến bệnh viện khám và điều trị theo đơn của bác sĩ. Tuyệt đối không lạm dụng thuốc, nhất là những thuốc không rõ nguồn gốc. Trực thăng vượt biển cứu ngư dân bị đứt lìa cánh tay Trực thăng cấp cứu đã đưa ê kíp bác sĩ vượt biển chuyển bệnh nhân từ đảo về đất liền an toàn ẢNH: ĐÌNH CHÍNH Chi bộ Tỉnh Đoàn Bắc Ninh vừa chức Lễ kết nạp Đảng cho quần chúng ưu tú. Theo đó, 3 đoàn viên ưu tú, gồm Nguyễn Song Ánh, Vương Thị Ngọc Quế và Nguyễn Thị Nga được vinh dự kết nạp vào hàng ngũ của Đảng. Đây là 3 đoàn viên đang công tác tại các cơ quan thuộc Tỉnh Đoàn Bắc Ninh. Trải qua quá trình tu dưỡng và rèn luyện cùng với sự quan tâm giúp đỡ của Chi bộ và Chi đoàn 26/3 Cơ quan Tỉnh Đoàn Bắc Ninh, các đảng viên mới đã đọc lời tuyên thệ và hứa tuyệt đối trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng, chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tiếp tục phấn đấu học tập, rèn luyện xứng đáng là đảng viên gương mẫu, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. NGUYỄN THẮNG Bắc Ninh kết nạp Đảng cho 3 đoàn viên ưu tú
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==